|
2005
|
|
|
1883an Martin Hazpandarrak hala izenpetzen du aurkezten
|
du
Eskuara eta Eskual Herria maita deritzan kantu bat. Biltzen ditu Euskal Herriko zazpi probintziak, nahiz deitoratzen duen Arabaren galtzea, galdu baitu hizkuntza.
|
|
|
gaztelania eta, beste maila batean, ingelesa bezalako hizkuntza handi eta boteretsuak direla hizkuntza menderatzaileak. Hain zuzen ere honek ekarri
|
du
euskararengan hizkuntzen mailakako heriotzaren, adierazletzat har litezkeen zenbait ezaugarri egotea.
|
|
2021
|
|
|
Euskal erakundeen euskararekiko kezka hutsaren hurrengoa izan bazen, eta Elizarena ere oso mugatua, Euskal Herrian sortutako ekimen ilustratu bakarrak, XVIII. mendearen bigarren erdian abiarazitako Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak, ez du asko gehiago ekarriko. Kide batzuk euskararekiko sentsibilitateren bat erakutsi arren, martxan jarritako ekimenetan ez ikusiarena egingo
|
du
euskararekin: "[...] en conjunto la Sociedad concibió como único vehículo de comunicación y como exclusiva herramienta didáctica la lengua castellana" (Madariaga, 2008:
|
|
|
Beraz, bertsoak bere presentzia izango
|
du
euskara hutsezko lehen aldizkarian ere.
|
|
|
" Gaur egun ere, askorentzat lehen bertsolari modernua izan denak zera dio: ‘Hemen hiru giro izan dira bereziak, eta horrexek salbatu
|
du
euskera. Euskal giroa, baserri giroa eta sinismen giroa[...].
|
|
|
Baina, ikertzaile amerikarra harrituta utzi zuena ez
|
du
euskararen komunitatearen subalternitate soilak esplikatzen, subalterno horren ahalduntzeko grinak baizik.
|
|
|
Bestalde, izen abizenez haratago, belaunaldiz belaunaldi eta ideologia nahiz mundu ikuskera ezberdinek eragindako etenak gaindituz, proiektu konplikatu bati jarraitutasuna eman dion bizinahi harrigarri bat erakutsi
|
du
euskararen komunitateak. Izatez, bertsolaritzaren bilakaera singularraren historia, esan bezala, gabezia batetik abiatzen da, baina askoz gehiago du aberastasunetik gabeziatik baino.
|
|
|
Gainera, benetan esaten dut, gure belaunaldiko idazleengan, Canorengan esango nuke, eragina izan du, gure hizkuntzan eta gure estiloan. Itzultzaileak lagundu
|
du
euskara edertzen eta euskararen maila igotzen. Gure estiloan ere eragina izan du, guk askoz lakarrago idatziko genuke.
|
|
|
Gainerako autoreengandik bereizten da Olaziregi itzulpenaren tratamenduan, euskaratik beste hizkuntza batzuetara egindako itzulpenak aipatzean: modu sistematikoan ematen du horien berri (gainerako autoreek ez bezala); gainera, beren beregi aipatzen
|
du
euskaratik beste hizkuntza batzuetara egindako itzulpenen kopurua, eta oraindik ere kopuru hori txikia dela salatzen du, kanporako itzulpenak sustatu behar direla aldarrikatuz: arestian esan bezala, Olaziregiren ustez, kopurua handitzeak ez dakar euskal autoreen ikusgaitasuna soilik, euskal idazleen profesionalizaziorako bidea ere bada.
|
|
|
Bere blo47 Ikusi Atxagaren blogeko" Bihotz oneko bi astotxo" izeneko sarrera: http://www.atxaga. eus/ blog/ 1241601275 gean ere egin izan ditu itzulpenari buruzko gogoetak, eta sarri plazaratu izan
|
du
euskaratik beste hizkuntza batzuetara itzultzeko zailtasun gehigarria: " Oso hizkuntza ezberdina da alde askotatik, ez bakarrik linguistikoki edo gramatikalki, bere historia sozialagatik eta abar.
|
|
|
Datu inportantea da, horrek badu eragina sormenean ere"; izan ere, asko ikasten omen da itzultzaileenetik: " Itzultzaileak lagundu
|
du
euskara edertzen eta euskararen maila igotzen. Gure estiloan ere eragina izan du, guk askoz lakarrago idatziko genuke.
|
|
|
Euskal literatura itzuliaren funtzio kulturalaz denaz bezainbatean, batez ere hizkuntzari lotutakoa nabarmendu izan da; euskal idazle garaikideek aspaldion aldarrikatzen dutenez, euskal itzultzaileen jardunak elikatu egin
|
du
euskarazko hizkuntza erregistroen eta estilistikaren aberastasuna, eta ereduzko testuak sortu dira hizkuntzari dagokionez. Euskal literatur historiografien eraikuntzan, garai jakin batzuetako testuen urritasunari iskin egin eta itzulpenak ere barne hartuta literatura bazela agertzeko baliatu dira, zenbait genero literarioren fundazio testutzat jo izan dira; baina, literatura garaikideari dagokionez, gero eta gehiago azpimarratzen da itzulpena autoreen lanaren osagarri eta eragingarri, autoreen obra kokatzeko eta literatur joerak ezaugarritzeko, adibidez; izan ere, itzulpenek eragina izan dute zenbait euskal idazleren idazkeran ez ezik, baita inspirazio iturrietan.
|