|
2004
|
|
|
Naziotasunak bizitza juridikoan duen garrantzia eta funtzioen espezializazioa kontuan hartuta, Justizia Ministerioan zentralizatu da naziotasunaren arloan Administrazioak izan dezakeen esku hartze oro. Hala ere, horrek ez
|
du
esan nahi beste ministerioen menpeko gobernu agintariek txostenik eman behar ez dutenik, naziotasuna emateko edo ukatzeko arrazoiei buruz. Beste berrikuntzek funtsezko manuren bat osatzeko beharrari erantzuten diote.
|
|
2005
|
|
|
Dendan zehar kartel erakargarriak jartzen dira produktuen berezitasun eta prezioekin, neurri edo kolore oso nabarmenez. Baina horrek ez
|
du
esan nahi salneurria beheratua dagoenik beti, nahiz eta kartela ikustean hori pentsatzeko joera izan.
|
|
|
b) Kostu bidezko eskuratzailea izanik, hartzekodunei egindako iruzurrean sopikun gisa jardun duenean. Prezioaren ordainketa geroratu dela jakite hutsak berez ez
|
du
esan nahi hirugarrenak iruzurrean parte hartu duenik.
|
|
2006
|
|
|
Pasiboa kalkulatzeko, kreditu guztiak dirutan zenbatuko dira eta legezko monetan adieraziko dira, baina horrek ez
|
du
esan nahi kredituok bihurtu edo aldatzen direnik.
|
|
|
Halako helburua erdiesteko, legeak zenbait printzipio erabili ditu, hala nola, konkurtsoaren alde materialak eta prozesukoak lege testu bakarrean arautzea, ez bereiztea bi konkurtso erakunde, bata merkatarientzat, eta bestea, merkatari ez direnentzat...; zernahi gisaz, printzipio horien ondoriozko eraldaketak ez
|
du
esan nahi Espainiako konkurtsoaren tradizio luzea hautsiko denik; bai, ordea, indarreko zuzenbidea goitik behera aldatuko dela. Horretarako, aintzat hartu dira, lehenik, eremu nazionalean doktrinak egin dituen ekarpenak eta legearen aurreko lanak; hurrenik, legeria konparatuan izan diren zehaztapenik berrienak; eta, azkenik, gai honetan zuzenbidea bateratzeko asmatu diren nazioz gaindiko tresnak.
|
|
|
Eraldaketak ez
|
du
esan nahi Espainiako konkurtsoaren tradizio luzea hautsiko denik, bai, ordea, indarreko zuzenbidea goitik behera aldatuko dela. Horretarako, aintzat hartu dira, lehenik, eremu nazionalean doktrinak egin dituen ekarpenak eta legearen aurreko lanak; hurrenik, legeria konpanak; eta, azkenik, gai honetan zuzenbiratuan izan diren zehaztapenik berriedea bateratzeko asmatu diren nazioz gaindiko tresnak.
|
|
|
Konponbide hori erabakitzeko, lehenengo eta behin, logikaren eskakizunei men egin die; izan ere, sumariora bildutako datuek epaiketa prestatzeko baino ez dute balio, eta, ondorenez, datu horiei ezin zaie erabateko baliozkotasunik edo eragingarritasunik aitortu, hori akusazio sistemaren izaera eta muinarekin bat ez datorrelako. Horrek ez
|
du
esan nahi, ordea, instrukzio epealdian iruzurra eta gezurra baimentzen direnik, eta, are gutxiago, goraipatu. Epaileek askatasunez baloratu ahal izango dute lekukoen adierazpenetan izandako kontraesan hori, eta euren kontzientzien santutegian sartuko da konbikzio osagai moduan, baldin eta lekukoaren zin faltsua epaitzeko unea iristen bada.
|
|
|
Hala ere, jakinarazpena, zitazioa edo epatzea jaso duen pertsonak bere burua jakituntzat jotzen badu epaiketan bertan, eginbideak une horretatik aurrera bere ondore guztiak sortuko ditu, lege xedapenen arabera egin izan balitz bezala; baina horrek ez
|
du
esan nahi laguntzailea edo mendekoa salbuetsita geratuko denik hurrengo artikuluan ezarri diziplinako zuzengarritik.
|
|
|
Kaltedunak auzira alderdi gisa agertzen ez badira ere, horrek ez
|
du
esan nahi haiek uko egiten dietenik epai irmoan euren mesederako erabaki daitekeen itzulketa eskubideari, konponketa eskubideari edota kalte ordaina jasotzeko eskubideari; izatez, beharrezkoa da eskubide horri beren beregi eta modu zehatzean uko egitea.
|
|
|
Norbaitek, aipatu bideetatik edozein erabilita, ofizioz pertsegitu beharreko delitu baten berri izanez gero, horren salaketa egin dio Fiskaltzari, auzitegi eskudunari, instrukzio epaileari edo udal epaileari, edo poliziako funtzionarioari; horrek ez
|
du
esan nahi salatu dituen egitateak frogatzera edo kereila formalizatzera behartuta dagoenik.
|
|
2007
|
|
|
Ziurrenik, etorkizunean nekazaritzako biztanleria aktiboak behera egiten jarraituko du, baina horrek ez
|
du
esan nahi nekazari gazteak kokatzeko laguntza politiken ondore mesedegarriak ezagunak ez direnik, beste faktore batzuekin batera, beherakada hori leuntzen laguntzen dute eta. Estatistiken arabera, nekazaritza ustiategietako arduradunen artean, erdiek baino gehiagok ez dute ondorengorik ustiategian.
|
|
|
Hala ere, Europar Batasuneko irizpidea aldatu egin zen Kontseiluaren 1257/ 1999 Araudiaren bidez (EB), tzari buruzkoaz, horrek zenbait errege 1999ko maiatzaren 17koaz, Nekazaritzaritzaren garapenerako emandako lagun Bideratu eta Bermatzeko Europako Funtsaren (NBBEF) kontura nekazabat desagertu da nekazari den horren irudia, baina arlo horretan estatu kide bakoitzaren arauketa errespetatu da; horrenbestez, nekazaritza ustiategien bideragarritasuna izango da egitura politika berriaren oinarria. Espainiako ustateak edo kooperatibak) titular gisa dutiategien titulartasunak adierazten du, arestian izandako garapenari erreparatuz gero, banakako ustiategiek behera egin dutela; aitzitik, pertsona juridiko pribatua (esaterako, merkataritza sozieten ustiategiak eginkizun garrantzitsua hartzen ari dira, Espainiako nekazaritza berregituratzeko prozesuan; baina horrek ez
|
du
esan nahi familia ustiategiaren zeregina eta nahitaezko babesa alde batera uzten direnik, ustiategi modu hori ezinbestekoa da-eta landa inguruan gizarte garapen egokia bermatzeko.
|
|
|
Horren arabera, zigor prozesua arautu behar duten hurrentasun, ahozkotasun eta pilaketa printzipioekin bat etorriz, frogak, batez ere, ahozko judizioko ekitaldian egin behar dira, eta berme guztiekin gainera. Ahozko epaiketan gauzatzea ezinezkoa denean, horrek ez
|
du
esan nahi nahitaez ahozko epaiketaren aurretik gauzatutako froga (aurretik ezarritako froga izenekoa) guztiz baliogabea denik, baina froga hori kontuan hartzeko, kontraesan eta hurrentasun berme guztiekin egin behar da, eta ahozko epaiketan aztertzeko aukera eman behar du. Izan ere, horri dagokionez, eztabaida eta akusatuaren defentsa bidezkoak izan behar dira.
|
|
|
Errugabetasun presuntzioak ez
|
du
esan nahi epaileak akusatuaren errugabetasunari edo erruduntasunari buruz egin behar duen balorazioa, benetan eta zuzenbidearen arabera, kendu egiten denik. Baina epailearen balorazio hori ezin da nahierakeriaz edo behar den beste arrazoitu gabe egin.
|
|
|
Horrek justifikatu egiten du eskubide pribatuak mugatu ahal izatea, estatuaren esku hartzea, oinarrizko baliabide edo zerbitzuak sektore publikoari erreserbatzea, eta inguruabar berezietan enpresen gaineko esku hartzea egitea (EKren 128 art.). Konstituzioan duen kokapenari dagokionez, enpresa askatasuna, jabetza eskubidearen bermea bezala, I. tituluko lehenengo kapituluaren bigarren atalean dago, eta horrek babes handia ematen dio, baina ez ahal den handiena. Kokapen horren ondorioetako bat arauketa orokorra lege lerruneko arau baten bidez egin behar dela da, baina horrek ez
|
du
esan nahi nola edo hala enpresen funtzionamenduarekin zerikusia duen guztiak, guzti guztiak, lege lerruna duenik nahitaez. Konstituzio Auzitegiaren esanetan, eskubidea «enpresa jarduera askatasunez abiatzea eta eustea da; jarduera horretan mota desberdinetako arauek arautzen dute, botere publikoek lanbideak, ogibideak eta enpresa jarduerak arautu ditzakete eta» (azaroaren 16ko 37/ 1981 KAE; uztailaren 24ko 83/ 1984 KAE).
|
|
|
Printzipio horiek jurisdikzio arruntean alegatu ahal izango dira, soil soilik, horiek garatzen dituzten legeen xedapenak kontuan hartuta. Baina horrek ez
|
du
esan nahi desira edo asmo onen adierazpen hutsak direnik, hau da, konstituzio erretorikaren adierazpenak, inolako eragingarritasunik ez dutenak legeen bidez garatu arte. Izan ere, botere publikoentzat ere bete beharrekoak dira (EKren 9.1 art.), hori bai, EKren 53.3 artikuluan ezarritakoaren ildotik.
|
|
|
Are gehiago, konstituziogileak EKren 14 artikuluan esanbidez aipatu nahi izan ditu bereziki larriak iruditzen zaizkion bereizkeria kasu batzuk (jaiotza, arraza, sexu, erlijio, iritzi nahiz bestelako inguruabar edo egoera pertsonal zein sozial aintzat hartuta), bai giza duintasunari kalte egiten diotelako, bai historian etengabeko bereizkeriaren arrazoi izan zirelako, edo bai horietan aipatutako sektoreak gaur egun praktikan egoera makurrean daudelako. Horrek ez
|
du
esan nahi EKren 14 artikulua bereizkeria kasuen zerrenda itxia denik (abuztuaren 3ko 75/ 1983 KAE). Izatez, legegileak «bestelako inguruabar edo egoera pertsonal zein sozialak» aipatu ditu, eta susmopeko kategoria horien artean esanbidez sartu ditu desgaitasuna, adina eta sexu orientabidearen ondoriozko bereizkeriak (abenduaren 30eko 62/ 2003 Legearen 27 art. eta h., tratu berdintasunaren eta bereizkeriarik ezaren printzipioa aplikatzeko neurriei buruzkoak).
|
|
|
Bi betekizunak bete arren, horrek ez
|
du
esan nahi organo judizial batek inola ere ezin duenik irizpidea aldatu eta aurrekarietatik aldendu; berdintasun printzipioak ez du esan nahi organo judizialak beti eta kasu guztietan berdin ebatzi behar duenik edo jurisprudentzia ildo berari jarraitu behar dionik antzeko kasuen aurrean dagoenean. Hori bai, aurreko irizpidea ezin du justifikaziorik gabe aldatu, EKren 9.3 artikulura bildutako segurtasun juridikoaren printzipioaren aurkakoa izango litzateke eta (martxoaren 11ko 30/ 1987 KAE).
|
|
|
Bi betekizunak bete arren, horrek ez du esan nahi organo judizial batek inola ere ezin duenik irizpidea aldatu eta aurrekarietatik aldendu; berdintasun printzipioak ez
|
du
esan nahi organo judizialak beti eta kasu guztietan berdin ebatzi behar duenik edo jurisprudentzia ildo berari jarraitu behar dionik antzeko kasuen aurrean dagoenean. Hori bai, aurreko irizpidea ezin du justifikaziorik gabe aldatu, EKren 9.3 artikulura bildutako segurtasun juridikoaren printzipioaren aurkakoa izango litzateke eta (martxoaren 11ko 30/ 1987 KAE).
|
|
|
Berdintasun printzipioa partikularren arteko harremanetara ere luzatzen da, horiek ere Konstituzioaren eta antolamendu juridikoaren gainerako arauen mende baitaude (EKren 9.1 art.). Hala ere, printzipio horren eragingarritasuna txikiagoa da partikularren arteko harremanetan botere publikoekin dauden harremanetan baino, baina horrek ez
|
du
esan nahi partikularrak printzipio honen aplikazio esparrutik eta Konstituziora bildutako bereizkeriaren debekutik kanpo daudenik (uztailaren 16ko 128/ 1987 KAE). Egia da printzipioaren eragingarritasuna partikularren artean ñabartuagoa dela, borondatearen autonomiatik eratorritako beste balio batzuekin bateragarria izan behar baita (martxoaren 9ko 34/ 1984 KAE; urriaren 10eko 177/ 1988 KAE; urriaren 19ko 171/ 1989 KAE; martxoaren 9ko 28/ 1992 KAE).
|
|
|
Espetxe araubideari erreparatuz, GEEAk. Konstituzio Auzitegiak horren jurisprudentziari jarraitu dio puntu honetan? onartu du espetxeetan araubide bereziak egotea segurtasun eta diziplina arrazoiengatik, baina modu grafikoan esan denez, horrek ez
|
du
esan nahi «justizia gelditu egiten denik espetxeen ateetan». Modu horretan, neurri horiek guztiak modu murriztailean arautu eta kontrol zorrotzaren mende jarri behar dira (1984ko ekainaren 28ko GEEAE. Campbell eta Fell kasua?
|
|
|
Hala ere, botere publikoek kontuan hartuko dituzte Espainiako gizartearen erlijio sinesmenak, eta beste erlijioekin lankidetza harremanak izango dituzte, Konstituzioan ezarri den moduan. Azken horrek ez
|
du
esan nahi erlijioek estatu izaera hartzen dutenik; horren ordez, aitortu egiten da erlijioaren esparruan dagoen errealitate soziologikoa. Horretatik ondorioztatu dezakegu erlijioaren esparruan ez litzatekeela onargarria izango ez horien aurkako politika ez horietan inolako interesik ez duen politika.
|
|
|
Horrez gain, jurisdikzio arruntean halakoak alegatu ahal izateko, nahitaezkoa da haiek garatzen dituzten legeak aintzakotzat hartzea (maiatzaren 5eko 19/ 1982 KAE). Baina horrek ez
|
du
esan nahi desira edo asmo onen adierazpen hutsa direnik eta legeen bidez garatu arte eragingarritasunik ez dutenik, botere publikoak horien mende baitaude (EKren 9.1 art.).
|
|
|
a) Legeria positiboari dagokionez, EKren 53.3 artikuluan ezarri da legeria positiboak kontuan izango dituela, hau da, «oinarri» hartuko dituela. «Legeria» formalak lege formalez gain erregelamenduak ere biltzen dituenez, egia esan, III. kapituluko printzipio artezkariek, II. kapituluko oinarrizko eskubide eta askatasun publikoek ez bezala, ez daukate legeak errespetatu behar duen «funtsezko edukirik» (EKren 53.1 art., a contrario sensu interpretatuta), baina horrek ere ez
|
du
esan nahi legegileak nahi duena egin dezakeenik (adibidez, EKren 41 artikuluan Gizarte Segurantzako sistema publikoa eskatzen da), eta Konstituzio Auzitegiak ere irizpide moduan erabil ditzake arau bat Konstituzioaren araberakoa den edo ez epaitzeko. Konstituzio gaikuntza moduan ere har daitezke, legegileak esku hartze publikoari jarritako oztopo jakin batzuk, esaterako, partikularren eskubide ekonomikoetatik eratorri daitezkeenak?
|
|
|
Baina, era berean, argi utzi du EKren 39.1 artikuluak familiari ematen dion babesean ez dagoela ezkontza familia bakarrik. Ezkontza eta egitezko lotura baliokideak ez izateak ez
|
du
esan nahi, hartzaile moduan ezkontideak bakarrik, egitezko loturan modu egonkorrean bizi direnak baztertuta, dituzten neurriak kasu guztietan EKren 14 artikuluan bermatutako berdintasun juridikoarekin eta bereizkeria debekuarekin bateragarriak direnik.
|
|
|
Legeak eskubide horiek babestutako esparrua murriztu egin du kargu publikoak dituzten pertsonak edo entzute handiko lanbidea nahiz garrantzi publikoa duten pertsonak direnean (politikariak, aktoreak, abeslariak, kirolariak, etab.), eta irudiak jasotzen direnean ekitaldi publikoan edo jendaurrean zabalik dauden tokietan; pertsona horien karikaturak erabiltzea ere onartuta egongo da, gizarte usadioekin bat etorriz. Horrek ez
|
du
esan nahi pertsona horiek babesik gabe geratuko direnik, baina bai horiek jasan behar duten arreta publiko eta kritikoa garrantzi publikorik ez duten gainerako herritarrena baino handiagoa dela.
|
|
|
Datuak izaera pertsonalekoak izateak ez
|
du
esan nahi pertsonaren bizitza pribatuari dagozkionak soilik babesten direnik. Gizabanakoa identifikatzeko balio duten datu guztiak, bere ideologia, arraza, sexua, ekonomia, etab. identifikatzeko erabil daitezkeen guztiak ere babestu egiten dira.
|
|
|
Pertsona juridikoaren egoitza soziala edo pertsona juridikoaren egoitza eragingarria dela uler daiteke, azken hori beti ez baitator bat egoitza sozialarekin. Konstituzio Auzitegiaren hitzak erabiliz (apirilaren 26ko 69/ 1999 KAE), Konstituzioan egoitzaren bortxaezintasunerako eskubidea ezartzerakoan, ez da pertsona fisikoengana murrizten, eta, beraz, pertsona juridikoengana ere hedatu daiteke; baina horrek ez
|
du
esan nahi oinarrizko eskubide horren edukia pertsona fisikoentzat aldarrikatzen den eskubidearen edukiaren berdina denik. Hain zuzen ere, nahikoa da ikustea pertsona fisikoei dagokienez, Konstituzioan babestutako egoitzak, gizabanakoaren etxebizitza edo gela den heinean, lotura estu estua duela bere intimitate esparruarekin; babesten dena ez da espazio fisikoa bakarrik, baita horretan dagoen gizabanakoaren jariadura eta esfera pribatua ere, eta hori, nola ez, ez da pertsona juridikoen kasuan gertatzen.
|
|
|
Hala denean, solaskidearen bizitza pribatuaren edo intimitatearen errespetuak parte hartzaileak ukitu ditzake, eta komunikazioaren eduki intimoa dela-eta, oinarrizko beste eskubide batzuk urratu daitezke. Hala ere, horrek ez
|
du
esan nahi komunikazioen sekreturako eskubidea urratzen denik (azaroaren 29ko 114/ 1984 KAE; martxoaren 24ko 56/ 2003 KAE).
|
|
|
Zehatzago esanda, artikulua espainiarrei buruz ari da esanbidez. Horrek ez
|
du
esan nahi atzerritarrak eskubide horren titularrak izan ezin direnik, baizik eta espainiarrek eskubide hori baldintzarik gabe dutela eta espainiar ez direnek Espainian eskubide hori baldintza batzuekin izango dutela, nazioarteko tratatuetan eta Espainiako barne arautegian ezarritakoaren arabera, EKren 13.1 artikuluarekin bat etorriz. Artikulu horren arabera, atzerritarrek Konstituzioaren lehenengo tituluan bermatutako askatasun publikoak izango dituzte Espainian, «tratatuek eta legeek ezartzen dutenaren arabera».
|
|
|
Ipini dudan adibidea gehiegizkoa den arren, horrelako zerbait gerta daiteke, horixe da lehen aipatutako antolamendu juridikoa «zurruntzearen» arriskua, nola edo hala saihestu behar dena. Horregatik, argi dago, adibidez, ez dagoela atzeraeraginezko tributu legeriaren debeku orokorrik Konstituzioan, baina horrek ez
|
du
esan nahi tributu arauak atzeraeraginezkoak izan daitezkeenik beti eta mugarik gabe. Izan ere, kasuren batean, atzeraeraginez aplikatzea Konstituzioko beste printzipio batzuen aurkakoa izan daiteke, esaterako kontribuzio ahalmenaren printzipioaren aurkakoa (uztailaren 26ko 126/ 1987 KAE).
|
|
|
Amaitzeko, gerta daiteke zigor arloko auzitegientzat ekintza bat zigorgarria ez izatea, baina ekintza hori ez zilegi administratibo gisa kalifikatzea eta administrazioak soilik zehatzea. Modu horretan, egitatea zigor arloan barkatu arren (delitua ez delako), ez
|
du
esan nahi ez zilegi administratiboa ez denik eta, beraz, zehatu ezin denik. Administrazioa epaileak ezarritakoaren mende dagoela nabarmena da; izan ere, kasu guztietan, ebazpen judizialaren arabera frogatuta dauden egitateak lotesleak dira administrazioarentzat (urriaren 3ko 77/ 1983 KAE).
|
|
|
Intimitaterako eskubideari dagokionez, Konstituzio Auzitegiak, jurisprudentzia ugarian esan du intimitaterako eskubidearen xedea gizabanakoari bere bizitzako esparru erreserbatua bermatzea dela, gizabanako horren duintasunaren errespetuari lotuta, gainerakoen jardunaren eta ezagutzaren aurrean, horiek botere publikoak zein partikular hutsak izan. ...; maiatzaren 10eko 115/ 2000 KAE; apirilaren 23ko 83/ 2002 KAE, etab.). GEEAren jurisprudentziari dagokionez, kasu horietan GEEHren 8 artikulua urratzea alegatu denean, hain zuzen ere, bizitza pribatuari eta familia bizitzari buruzkoa, Estrasburgoko Auzitegiak hitzarmenaren artikulu horren xedea gizabanakoa botere publikoen nahikeriazko esku sartzeetatik babestea dela aitortu duen arren, horrek ez
|
du
esan nahi estatua interferentzia horietatik abstenitu behar dela bakarrik; horrez gain, estatuarentzat betebehar positiboak ezarri dira, bizitza pribatua eta familia bizitza benetan eta eragingarritasunez errespetatzea bermatzeko, eta partikularren arteko harremanen esparruan bizitza pribatua errespetatzeko neurriak hartzera behartzen du (1985eko martxoaren 26ko GEEAE. X eta Y kasua?; 1994ko azar...
|
|
|
EKren 96 artikuluan ezarri da tratatuetako xedapenak indargabetu, aldarazi edo eten ahal izango direla, soilik, tratatuetan euretan ezarritakoaren arabera edo nazioarteko zuzenbideko arau orokorrekin bat etorriz; baina doktrinaren atal batek defendatu du «indar pasibo berezia» dutela. Horrek ez
|
du
esan nahi nazioarteko tratatua/ barne legea loturan hierarkia ezarri eta tratatuaren alde egin behar denik; eskumen lotura moduan interpretatu behar da. Hau da, nazioarteko tratatuak araututako gaiak tratatu horren erreserbapekoak dira eta, beraz, barne legeen esparrutik kanpo geratzen da tratatua aldarazi, eten edo indargabetzea.
|
|
|
Baina, edozelan ere, eskubide batzuk pertsona fisikoek zein juridikoek egikaritu ahal izateak ez
|
du
esan nahi babes maila berdina dutenik. Izatez, eskubide horietako bakoitzaren egikaritza titulartasunaren arabera (pertsona fisikoena edo juridikoena) aldatuko da.
|
|
|
izango dituzte Espainian, tratatuek eta legeek ezartzen dutenaren arabera. Tratatuetara eta Legeetara igortzeak ez
|
du
esan nahi legegileak jarduteko esparru mugagabea duenik: EKren 13.1 artikuluan ezarritakoak ez du esan nahi atzerritarrek tratatuetan eta legeetan ezarritako eskubideak eta askatasunak soilik dituztenik, baizik eta eskubide eta askatasun jakin batzuen edukia nazioarteko tratatuen eta Espainiako barruko legearen arabera egokituko dela (irailaren 30eko 99/ 1985 KAE).
|
|
|
Tratatuetara eta Legeetara igortzeak ez du esan nahi legegileak jarduteko esparru mugagabea duenik: EKren 13.1 artikuluan ezarritakoak ez
|
du
esan nahi atzerritarrek tratatuetan eta legeetan ezarritako eskubideak eta askatasunak soilik dituztenik, baizik eta eskubide eta askatasun jakin batzuen edukia nazioarteko tratatuen eta Espainiako barruko legearen arabera egokituko dela (irailaren 30eko 99/ 1985 KAE). Baina eskubide eta askatasun horiek interpretatzerakoan ezin izango dira desagerrarazi edo desitxuratu.
|
|
|
Kontraesana itxurazkoa baino ez da: benetako berdintasunak ez
|
du
esan nahi guztiak berdin berdin hartu behar direnik, horien egoera gorabehera; izan ere, egoera hobean daudenak eta bazterketa, atzerapen egoeran, etab. daudenak berdin hartuko balira, desberdintasunak denboran irautea baino ez genuke lortuko, eta Konstituzioaren xedea guztiz aurkakoa da: desberdintasuna suntsitu nahi da, berdintasuna benetakoa eta eragingarria izan dadin.
|
|
|
tratu desberdintasun guztiak ez dira onargarriak, Konstituzioaren arabera onargarria eta arrazoizkoa den xedea erdietsi nahi duena soilik da onartzeko modukoa. Horrek ez
|
du
esan nahi xedea nahitaez Konstituzioko ongi edo balio batekin identifikatu behar denik edo Konstituzioaren testuan esanbidez jasota egon behar denik. Nahikoa da Konstituzioaren arabera onargarria izatea, hau da, Konstituzioko printzipio eta balioen sistemarekin talka ez egitea.
|
|
|
Prozeduran mota horretako berezitasunak dituztenez eta autonomia erkidegoko oinarrizko arau instituzionalak direnez, beste edozein lege organikoren gainetik daudela esan izan da. Izatez, lege organikoaren bidez onesteak ez
|
du
esan nahi beste lege organikoen modukoak direnik, hala izango balitz, geroko edozein lege organikok autonomia estatutua aldatu ahal izango luke eta. Bada, Konstituzio Auzitegiak argi utzi du Estatuko arauek (lege organikoaren bidez arautu arren) ezin dituztela autonomia estatutuak aldarazi horiek arautu beharreko arloei dagokienez (abuztuaren 5eko 76/ 1983 eta martxoaren 29ko 56/ 1990 KAE).
|
|
2008
|
|
|
2 Urteko kontuak onesteak ez
|
du
esan nahi erantzukizun akzioa egikarituko ez denik edo egikaritu denik, ezta erabakitako edo egikaritutako akzioari uko egin zaionik ere.
|
|
|
Azkeneko biak ahalbide printzipioaren araberakoak baino gehiago, baliobestekotasun printzipioaren araberakoak dira. Badirudi ekonomi ahalbidearen printzipioa bakarrik zergei aplikatzen zaiela, baina horrek ez
|
du
esan nahi tasak eta kontribuzio bereziak Konstituzioaren aurkakoak direnik.
|
|
|
Manu horrek benetako esangura ematen dio tributuen arloko berdintasun printzipioari, baina interpretazio arazoak ekar ditzake: artikulu horrek ez
|
du
esan nahi ekonomi ahalbide bera duten subjektuek tributu kuota berbera ordaindu behar dutenik lurralde osoan. Hori lurralde erakundeen autonomiaren aurka jotzea izango litzateke, eta konstituzio printzipio batek ezin dezake beste bat urratu.
|
|
|
Artikulu hori sakonean gero aztertuko dugu, baina on izango litzateke une honetan hurrengoa argitzea: onura fiskalak eratzen dituzten arauek tributu bakoitzaren menpe izan beharreko kasuen inguruko salbuespenak ezarri arren, horrek ez
|
du
esan nahi arau fiskalen interpretazioa irizpide berezien arabera egin behar denik.
|
|
|
TLOren 88.6 art.ak xedatzen duenez, administrazio organoek sei hileko epea dute erantzuna emateko. Horiek horrela, epe horretan erantzunik ez badago, ez
|
du
esan nahi kontsulta egilearen irizpideak onartu direnik. Legeak ez du ezelako ondorerik ezarri Administrazioak sei hileko epean erantzunik ematen ez duenerako; hortaz, ez dago Administrazioaren ez betetzea zigortuko duen zehapenik.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, erabiltzaileak zerbitzu publikoaren kostua, osorik ala zati batean? kontraprestazio izaeradun tributuen bidez ordaintzeak ez
|
du
esan nahi erabiltzaile horrek gastu publikoei aurre egiten ez dionik bere ekonomi ahalbidearen arabera.
|
|
|
Zehatzago esanik, zerga ordaindu behar da ekonomi ahalbidea agertzen duen egitatea burutu delako. Tasa eta kontribuzio berezien kasuan, lotura hori malguagoa da, baina horrek ez
|
du
esan nahi tasa eta kontribuzio bereziak tributuak ez direnik. Orokorrean, tasa eta kontribuzio berezien bitartez, jardun publikorako finantzaketa lortu nahi da; ildo horretatik, jardunatik onura gehien ateratzen dutenek parte handiagoa hartu lukete jardunaren finantzaketan.
|
|
|
Aldizkako zergetan, zerga egitateak denboran zehar dirau, eta legegileak denbora hori zatitu egiten du, tributu zorra ezarri ahal izateko; horren erakusgarri dugu, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga. Istanteko zergetan, ordea, zerga egitatea, bere izaeragatik, epealdi jakin batean agortzen da; horrek ez
|
du
esan nahi egitate hori bat batekoa izan behar denik, baizik eta ez dela etenik gabe luzatzen (adibide moduan aipa daiteke ogia erostean ordaintzen dugun Balio Erantsiaren gaineko Zerga).
|
|
|
Tributuaren sortzapena zerga ordaintzeko betebeharraren sortarazlea da subjektu pasiboaren ikuspuntutik, baina horrek ez
|
du
esan nahi betebehar hori une horretan bertan bete behar denik. Horrela, TLOren 21.2 artikuluaren ariora, tributuaren legeak kuota edo ordaindu beharreko kopurua eskatzeko moduko eguna zehatz dezake, edo kopuruaren zati batena, sortzapena ez den beste egun batean.
|
|
|
Edozein kasutan ere, eta FERREIRO LAPATZAk azaldu duenez, artikulu horretan preskripzio epea aipatzeak ez
|
du
esan nahi azkentze karia preskripzioa denik. Haatik, zorra azkentzen da zordunak epe jakin batean ez duelako baliabiderik horri aurre egiteko; bestela esanik, azkentzearen karia zordunaren kaudimengabezia da.
|
|
|
Horregatik, prozedura zehatzaileetan, Administrazioak frogatu behar du aktetan jasotako egitateen egiazkotasuna. Hori dela eta, adostasun akta sinatzeak ez
|
du
esan nahi subjektuak bere buruaren erruduntasuna aitortu duenik.
|
|
|
Bigarren ñabardurari dagokionez, irizpide sustantiboak ez du azaltzen zergatik behin behineko likidazioa behin betiko bihur daitekeen, egiaztapena egiteko epea igarotakoan edota preskripzioaren ondorioz. Egia esateko, preskripzio epea igarotzeak ez
|
du
esan nahi behin behineko likidazioa behin betiko bihurtu denik, ezpada Administrazioak ezin dezakeela behin behineko likidazioa aurrerantzean zuzendu, beraren akzioa azkendu delako. Hala ere, ondorioei begiratuz gero, egoera biak berdinak dira.
|
|
|
Tributuak aplikatzeko garrantzia duen egitatea gauzatu ostean Administrazioak horren berri duenean, nahitaez jardun behar du; bestela esanda, Administrazioak ezin dezake tributua zehaztu eta hori eskatzeko ahalmen eginbeharra bazter utzi. Aitorpena horrela ulertuz gero, aitortzaileak ez du tributua ordaintzeko borondate adierazpenik egiten; ildo bertsutik, TLOren 119 artikuluak dioenez, aitorpena aurkezteak ez
|
du
esan nahi tributu betebeharraren bidezkotasuna onartzen denik.
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi zergadunak Administrazioaren balorazioa erabili ezean, zehatzeko moduko arau haustea gauzatu duenik. Zergaduna ezin daiteke zigortu Administrazioaren iritziarekin bat ez etortzeagatik, horrek ezin duelako Administrazioaren balorazioa aurkaratu.
|
|
|
Administrazioak sei hilabeteko epea du ebazpena emateko; epe horretan ez badu ebazpenik eman, isiltasunak ez
|
du
esan nahi betebeharpekoaren proposamena onartu denik, baina betebeharpekoa erantzukizunetik aske izango da ebazpena jakinarazi arte.
|
|
2009
|
|
|
Txekean betebeharrak hartzeko gaitasunik ez duten pertsonen sinadurak agertu arren, edota sinadura faltsuak, ustezko pertsonenak edota beste arrazoi batzuk direla bide sinatzailea betebeharpean jar ezin dezaketen sinadurak agertu arren, horrek ez
|
du
esan nahi gainerako sinatzaileen betebeharrek baliorik ez dutenik.
|
|
|
Kanbio letran betebeharrak hartzeko gaitasunik ez duten pertsonen sinadurak agertu arren, edota sinadura faltsuak, ustezko pertsonenak eta beste arrazoi batzuk direla bide sinatzailea betebeharpean jar ezin dezaketen sinadurak agertu arren, horrek ez
|
du
esan nahi gainerako sinatzaileen betebeharrek baliorik ez dutenik.
|