|
2006
|
|
|
Hizkuntza komunitatea hizkuntza hamankomun bat erabiltzen duten pertsona multzo batek osatzen du. Horrek ez
|
du
esan nahi hizkuntzaren itxura berdinak erabiltzen dituztenik, baizik eta hizkuntzaren erabileraren inguruan arau berdinak partekatzen dituztela, azken hauek oso antzekoak bezain egonkorrak baitira.
|
|
|
Hizkuntza komunitatea hizkuntza hamankomun bat erabiltzen duten pertsona multzo batek osatzen du. Horrek ez
|
du
esan nahi hizkuntzaren itxura berdinak erabiltzen dituztenik, baizik eta hizkuntzaren erabileraren inguruan arau berdinak partekatzen dituztela, azken hauek oso antzekoak bezain egonkorrak baitira. Bourdieu k, bere aldetik, hizkuntza komunitatea definitzen du merkatu bat gisa non, hizkuntza pratikak ebaluatuak izateaz gain, indar harreman sinbolikoak gauzatzen diren.
|
|
2007
|
|
|
Bere trebetasunak erabiliz, komunikazio gaitasuna garatzeko modua bilatzera bultzatu behar dugu. Honek ez
|
du
esan nahi ariketak eta egitura eta elementu linguistikoen irakaspena baztertu behar ditugunik, baina ezagutza formaletik ezagutza instrumentalerako urratsa eman beharra dago.
|
|
|
Gaiek, noski, bere interesa hobeto piztuko dute bere alorrean gertatzen diren egoeretan oinarrituta badaude. Honek ez
|
du
esan nahi eskolak monotematikoak izan behar direnik; ikasleak nahi, desio, behar eta irrika ezberdinak izango baititu. Hau da, postaria, gutunak banatzeaz gain, ama, kirolzalea, irakurzalea, eta beste hainbat gauza ere izango da.
|
|
|
•" Hortaz, kalean entzuten diren elkarrizketak neurtzen dira, eta neurtzaileek jasotzen dituzten datuek entzun eta zenbatu diren pertsona horiek leku eta une horretan zein hizkuntza zerabilten adierazten dute, ez besterik. Horrek ez
|
du
esan nahi, ‘horiek bakarrik direnik euskaraz egiten dutenak, baizik eta hori dela euskararen erabilpenaren proportzioa; alegia, ez dugu jakingo zenbatek egiten duen, baizik eta batez beste, zenbat egiten den euskaraz une eta leku bakoitzean’.1
|
|
|
Alabaina, esan beharra dago ez dela erraza euskararen kale erabilerari buruzko datuak interpretatzea eta ondorio garbiak ateratzea eta, sarri askotan, lan hipotesi moduan ulertu behar direla datuon azterketako emaitzak. Are gehiago, Euskararen Erabileraren Kale Neurketako emaitzak sinesgarriak badira ere, horrek ez
|
du
esan nahi interpretazio guztiak hala direnik. Dena dela, bada gauza bat datuok interpretatzeko orduan garbi eduki beharra dagoena:
|
|
|
Horrek guztiak, ostera, ez
|
du
esan nahi kulturak eta hizkuntzak bakartuta daudenik, elkarren arteko harremanik ez dutenik. Ikuspegi horretatik, adibide hau ekarri nahi dut hizpidera:
|
|
2008
|
|
|
Jakina blog hitza web orri batean agertzeak nahitanahiez ez
|
du
esan nahi hura blog bat dela, baina gertatzen da hitz hori duten web orrien %90 baino gehiago blogetako orriak direla.
|
|
|
7 Horrek ez
|
du
esan nahi batere ez dakitenik, litekeena baita galera partziala izatea edo une horretan ikasten aritzea.
|
|
|
Gaur egun, ordea, haurrak gero eta lehenago eskolatzen direnez umeak, 3 urte bete aurretik, etxekoa ez den beste hizkuntza bat ikasteko aukera du eta, definizio horren arabera, hori ere lehen hizkuntzatzat hartu da. Oro har horrek ez
|
du
esan nahi ikasitako hizkuntza berriak" familiako" hizkuntza ordezten duenik, bi lehen hizkuntza dituzten haurrak gero eta gehiago direla baizik. EAEk du estatuko eskolatze tasa handiena 0 eta 2 urte arteko umeentzat eta ia hirukoiztu egiten du estatuko batez bestekoa.
|
|
|
euskararen hizkuntza erkidegoaren nukleoko kideek osatzen dute euskal hedabideen kontsumitzaileen nukleoa. Baina horrek ez
|
du
esan nahi hizkuntza erkidegoko kide guztiak euskal hedabideen kontsumitzaile handiak direnik, ezta euskal hedabideen kontsumitzaileen nukleoan ez dagoenik euskararen hizkuntza erkidegoko kide ez diren biztanleak ere.
|
|
|
Izan ere, irratiaren kontsumitzaileen %34, 3ak uniberEuskararen hizkuntza erkidegoaren nukleoko kideek osatzen dute euskal hedabideen kontsumitzaileen nukleoa. Baina horrek ez
|
du
esan nahi hizkuntza erkidegoko kide guztiak euskal hedabideen kontsumitzaile handiak direnik, ezta euskal hedabideen kontsumitzaileen nukleoan ez dagoenik euskararen hizkuntza erkidegoko kide ez diren biztanleak ere. tsitate ikasketak ditu, %29, 7ak goi mailako batxilergoa edo BBB, %13, 9ak oinarrizko batxilergoa edo LH eta %16, 2ak oinarrizko ikasketak. Eguneroko prentsaren kontsumitzaileen artean, aldiz, %43, 8ak unibertsitate ikasketak ditu, %26, 0ak goi mailako batxilergoa edo BBB, %12, 7ak oinarrizko batxilergoa edo LH eta %14, 6ak oinarrizko ikasketak.
|
|
2009
|
|
|
tokian tokiko plangintza bat egitea, euskara normalizatzeko eta ahalbidetzeko erabilera eremu guztietan, lehenik eta behin, hizkuntzaren ofizialtasuna legez horrela onartzen den tokietan. Bigarrenez, horrek ez
|
du
esan nahi, inola ere, euskararen erabilera hedatu behar ez denik lurralde guztietara, hezkuntza nahiz gizarte eremuetan, bere sustapenak hiritarren sostengua duenean.
|
|
|
Erantzunak halaxe zioen gutxi gorabehera: lanpostua eremu mistoan dagoenenez, euskara ez da derrigorrezkoa; eremu mistoko herritarrek erakunde publikoetara euskaraz zuzentzeko eskubidea dute, baina horrek ez
|
du
esan nahi erakunde publikoak euskaraz erantzun beharra dutenik20 I lur eta zur geratu zen.
|
|
|
Eremu mistoko herritarrek erakunde publikoetara euskaraz zuzentzeko eskubidea dute, baina horrek ez
|
du
esan nahi erakunde publikoak euskaraz erantzun beharra dutenik.
|
|
|
Informazioaren jendarteak identifikaziorako ematen dizkigun eredu eta aukeren ugaritasunak areagotu egiten dute joera hau. Honek ez
|
du
esan nahi banakoak besterik gabe berariaz eraikitzen duela bere talde nortasuna; baina azpimarratu beharra dago norberaren hautua gero eta erabakigarriagoa dela.
|
|
|
Komunitate hauek, bestalde, taldekideen interesen arabera eratzen dira, ez tradizioaren edo baldintza estrukturalen arabera. Baina honek guztionek ez
|
du
esan nahi komunitate horiek, une jakin batean, sozialki eraginkorrak izan ez daitezkeenik.
|
|
|
Kontsumo kultura metropoliarrek beste kulturak desagerrarazi ahala, hizkuntza metropoliarrek ordezkatuko dituzte beste hizkera eta hizkuntzak. Horrek ez
|
du
esan nahi globalizazioak une honetan ingelesa maila guztietarako gehien bultzatzen duen hizkuntza denik. Ingelesa globalizazioaren hizkuntza garraiatzaile nagusia bada ere, prozesua ez da sinplea ez lineala.
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi, noski, hizkuntza aldaketa fenomenoari buruzko informazio baliagarririk atera ez dugunik aipatu zazpi bikoteen azterketatik. Alderantziz.
|
|
2010
|
|
|
Bizkorragoa da orain, eta badago etorkin talde esanguratsu bat gaur egun. Horien seme alabak, gehienak bederen, bertako eskolan ari dira, eta euskaldunak dira. Euskaraz jakiteak, jakina, ez
|
du
esan nahi euskaraz eginen dutenik, are gutxiago beren arteko harremanetan. Erdaraz ari ohi dira normalean, eta are gehiago herrira iritsi berri diren haurrekin.
|
|
|
Esan bezala, materia honek biltzen ditu gure hizkuntza plangintzako hiru hizkuntzak, baina horrek ez
|
du
esan nahi hiru hizkuntzok pisu eta denbora tarte bera dutenik. Izan ere, euskarak eta gaztelaniak baitute materia honetako pisu handiena.
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi hiru hizkuntzok pisu eta denbora tarte bera dutenik. Izan ere, euskarak eta gaztelaniak baitute materia honetako pisu handiena.
|
|
|
Dena den, langileek HE bermatua izateak ez
|
du
esan nahi euskara erabiliko denik. Erabilera areagotzeko bi ekintza planteatzen ditu plan gidariak.
|
|
|
Dena den, langileek HE bermatua izateak ez
|
du
esan nahi euskara erabiliko denik. Erabilera areagotzeko bi ekintza planteatzen ditu plan gidariak.
|
|
|
2001ean euskaldunen kopurua %50etik gorakoa zuten eskualde guztiek osatzen dute, eta ziur asko ipar durangaldea gehituko zaie. eskualde horietan, premiazkoa da euskararen nagusitasunari dagokion estatu legedi bat: ...tute euskara jakiteko betebeharrik. bigarren taldea euskaldunen presentzia handia (%30) duten eskualdeek osatuko lukete. eremu horietan euskara hiltzen ari zen, eta belaunaldi bakar batean da berreskuratzeko bidean (donostiako ibarra, bilbo handiko iparraldeko eskualdeak, arabako iparraldea, burunda eta nafarroako mendialdearen erdialdea). eskualde horiek elebidunak dira ofizialki, baina horrek ez
|
du
esan nahi euskarak ez duenik erabilerarako zailtasun handia, hainbat esparrutan. alderdi askotan, duela hogeita hamar urteko araudi beraren arabera jokatzen da, oraindik ere, nahiz eta eskualde horietako haur gehienak euskaldunak izan. horregatik, bultzada berria eman behar zaie eskualde horietako politika normalizatzaileei. hirugarren taldea berriz euskalduntasunera itzultzen ari diren eskualdee... Soziolinguistikak mende erdi baino ez du. eta hizkuntzen berreskurapeneta normalizazio prozesuek, are gutxiago. ez dut uste gehiegizkoa denik esatea arlo horretan diharduten guztiek hura eraikitzen laguntzen ari direla, gehiago edo gutxiago. guztiek egiten dugula zientzia, batzuetan akatsak eginez eta besteetan asmatuz. eta argi dago aurretik joateak eta erreferentzia puntu gehiegi ez izateak ez duela asko laguntzen. baina denborak arrazoia ematen digu, emeki emeki. hortxe dago gure lurraldeetako gazteria, gero eta eleaniztunagoa dena. egia da rlS aro mesianikoan sartzetik urrun dagoela (Joshua Fishmanen esapide egokia hizpide hartuta). baina haiengatik bada ere, gure etorkizunagatik, aurrera egin dugu. badakigu halakorik ez egiteak nora eramango gintuzkeen.z aipuaK
|
|
2011
|
|
|
Bilbon ezaugarri partikularrak hartu dituena, baina orokorra dena. Naturalizazio prozesu honen zutabeetako bat hizkuntzaren beraren balizko gaitz, muga eta ezintasunak azpimarratzea litzaAhots eta bide bateraturik ez eduki arren, ertzetatik ari diren euskararen aldeko mugimenduek urrats asko eman dituzte Bilbon eta horrela, presentzia mediatikoaren eskasiak ez
|
du
esan nahi Bilboko imaginarioan euskararen aldeko ekimen eta ahotsek bere lekua egiten ari ez direnik. teke32 Prozesuaren oinarria euskararen ezintasun eta galgak hizkuntzari berari (eta hiztunari) egoztea litzateke, faktore politiko, sozial, kultural zein ekonomikoak aipatzea sahietsiz: euskararenak bereak dira arazoak, naturalak ditu zailtasunak (eremu pribatura minorizatu izana, ustez baserri girora mugatu izana, adaptazio eza...).
|
|
|
Beste kontu bat da herritarren bizipenetan bazterrekotasun hori bere horretan mantentzen den. Ahots eta bide bateraturik ez eduki arren, ertzetatik ari diren euskararen aldeko mugimenduek urrats asko eman dituzte Bilbon eta horrela, presentzia mediatikoaren eskasiak ez
|
du
esan nahi Bilboko imaginarioan euskararen aldeko ekimen eta ahotsek bere lekua egiten ari ez direnik. Hau da, diskurtso instituzionala eta hegemonikoarekin batera, euskalgintzaren praktikak hiriaren imaginarioaren baitara bere mezu, esperientzia eta bizitzen multzoa dakar, nolabait bere tokia aldarrikatzen ari dena.
|
|
|
Julen eta biok ez gara interesgabeak. hizkuntza soziologiaren bide urratzaile gehienak ere ez22 Ahularen, aniztasunaren eta bizikidetza ustez gizatiarrago baten aldeko apustua dago, nabarmen, gutako gehienon filosofia sozialaren oinarrian. Ahularen eta aniztasunaren aldeko" uste sinesmen gogo nahi" horietan oinarritzen gara maiz, hizkuntza soziologiaren alorrean ari garenok. horrek ez
|
du
esan nahi, obHamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide
|
|
|
Funtsezkoa da hori. Norberaren hizkuntzari buruz pentsatzeak ez
|
du
esan nahi komunikazio unibertsalari uko egiten diogunik, ez eta alderantziz ere. paradigma horrek XXI. mendeko gizakiaren modernotasunera garamatza. pentsa dezakegu horrek zalantzan jartzen duela gizakiok dikotomien bidez pentsatzeko dugun joera; hau da, gauza baten alde bagaude beste gauza baten aurka egon behar dugula pentsatzeko dugun joera. gauza bat" edo" beste bat izan behar dugul...
|
|
|
Baliteke gizakiok gure espezieari dagokion lingua franca bat izatea. Badirudi ingelesa ari dela eginkizun hori betetzen, gero eta gehiago gainera. hala eta guztiz ere, ez ditugu gauzak nahasi eta oker balioetsi behar. hizkuntza batzuk orokorrak dira, eta interkomunikazio eginkizunak dituzte; horrek, ordea, ez
|
du
esan nahi gorenak direnik. Interkomunikazio eginkizunak betetzen dituzte eta kito. hizkuntza orokorrak gorenak direla pentsatzea da arazoa. globala izateak ez du esan nahi gorena izatea; oso garrantzitsua da hizkuntza taldeek hori kontuan hartzea. hizkuntza iraunkortasunak hizkuntza guztien duintasuna balioesten eta defendatzen du; horrez gainera, arrazoibide eta printzipio bideragarriak sortzen saiatzen da. esate baterako, ingurumen iraunkortasunaren arloko alderdiak hizkuntzari aplikatzen badizkiogu, besteak beste, printzipio hau ezarriko dugu:
|
|
|
Badirudi ingelesa ari dela eginkizun hori betetzen, gero eta gehiago gainera. hala eta guztiz ere, ez ditugu gauzak nahasi eta oker balioetsi behar. hizkuntza batzuk orokorrak dira, eta interkomunikazio eginkizunak dituzte; horrek, ordea, ez du esan nahi gorenak direnik. Interkomunikazio eginkizunak betetzen dituzte eta kito. hizkuntza orokorrak gorenak direla pentsatzea da arazoa. globala izateak ez
|
du
esan nahi gorena izatea; oso garrantzitsua da hizkuntza taldeek hori kontuan hartzea. hizkuntza iraunkortasunak hizkuntza guztien duintasuna balioesten eta defendatzen du; horrez gainera, arrazoibide eta printzipio bideragarriak sortzen saiatzen da. esate baterako, ingurumen iraunkortasunaren arloko alderdiak hizkuntzari aplikatzen badizkiogu, besteak beste, printzipio hau ezarriko dugu:... erdara behar beharrezko kasuetan soilik erabili behar da, hizkuntza komunitatearen hizkuntzen eginkizunei ahalik eta kalte gutxien eragin diezaien.
|
|
|
Norberaren hizkuntzari buruz pentsatzeak ez
|
du
esan nahi komunikazio unibertsalari uko egiten diogunik, ez eta alderantziz ere. da. Arrazoibide horrek eragina izan dezake erakundeetan:
|
|
|
Hau da, norbanakoak euskaldunduz ez da ziurtatzen norbanako horiek osatzen duten egitura euskaldunduko denik —erabat lagungarri izango bada ere—, eta horren adibide garbia iaz amaitu den administrazioaren euskalduntze plana dugu. Lurralde erdaldunduetan, Elkarte bateko kideen gehiengoa euskalduna izateak ez
|
du
esan nahi elkarte horrek euskaraz funtzionatuko duenik, ez eta kideen arteko harremanak euskaraz izango direnik.
|
|
|
" Lurralde erdaldunduetan, Elkarte bateko kideen gehiengoa euskalduna izateak ez
|
du
esan nahi elkarte horrek euskaraz funtzionatuko duenik, ez eta kideen arteko harremanak euskaraz izango direnik"
|
|
2012
|
|
|
Baina itxuraz komunikabideetatik kanpo dauden lurraldeak ere komunikabideen eraginaren menpe daude, lehen esan dugunagatik: kanpo egoteak esan nahi du komunitate horrek ez duela informazio jarioa kontrolatzen, baina ez
|
du
esan nahi informazio etenik dagoenik. Beste batzuek zabalduko dituzte estereotipoak, usteak eta errealitateak.
|
|
|
Ikerketa honetan kalean entzuten diren elkarrizketak neurtzen dira, eta neurtzaileek jasotzen dituzten datuek entzun eta zenbatu diren pertsona horiek leku eta une horretan zein hizkuntza zerabilten adierazten dute, ez besterik. Horrek ez
|
du
esan nahi horiek bakarrik direnik euskaraz egiten dutenak, baizik eta hori dela euskararen erabilpenaren proportzioa; alegia, ez dugu jakingo zenbatek egiten duen, baizik eta batez beste zenbat egiten den euskaraz une eta leku bakoitzean.
|
|
|
Elkarrizketako parte hartzaileen artean beste batek hitza hartzeak (parte hartzaile aktiboa aldatzeak) ez
|
du
esan nahi beste elkarrizketa bat hasi denik, non eta ez den hizkuntza aldatzen.
|
|
|
José Ignacio Esnaolaren ustez," multinazionala multi hizkuntza da, eta badute sentiberatasun halako bat", baina gaineratzen du multinazionalek publizitatea euskaraz ere egin dezaten erakundeek agian nola edo halako laguntzaren bat eman behar lieketela. " Horrek ez
|
du
esan nahi diruz lagundu litzaiekenik, egon lirateke, ez dakit, merkataritza laguntzak, fiskalak...".
|
|
2013
|
|
|
1) bai dugun berrikuntza beharra azpimarratzerakoan, 2) baita horretarako jasotzen ditugun bideak ere ikusterakoan. Horrek ez
|
du
esan nahi, ordea, zenbait hausnarketa, zalantza, galdera, kritika... ez zaizkidala sortu buruan, beti ere gauzak ahalik eta egokien bideratzeko nahian euskararen alde, iritzitan eta ekintzetan ere (nire ustez lotuta daudenak), batzuk eztabaidarako proposamen gisa jarri ditudanak hemen, beti Txostenarekin oinarrizko adostasun horren barruan kokatu behar direnak, helburu berdinak bultzatzeko egokia... Pozik oso horrelako lan bat aztertzeko aukera izateagatik!
|
|
|
Hizkuntza erabilera, bestalde, hertsiki loturik dago hizkuntzari dagozkion beste hainbat aspekturekin. Aztergaiaren erdigune hizkuntza erabilera hartzea da Arrue Proiektuaren bereizgarrietako bat, baina horrek ez
|
du
esan nahi hizkuntza jarrerak, hizkuntza eskuratzeko eta hartaz jabetzeko bideak edo hizkuntzaren inguruko beste hamaika elementuk erabilera horretan izan dezakeen eragina alde batera uzten denik.
|
|
2014
|
|
|
Lehen harreman honek ez
|
du
esan nahi ezagutza garatzen dela, lehendabiziko esperimentazio praktikoan bilakatzen da, gerturapen moduko bat beren hizkerara. Eta hizkeraren jolas honek beren ezberdintasunak ezereztatu eta berdintzen laguntzen du.
|
|
|
Gazte askok gustora jakingo luke hitanoa, baina transmisioa izan ez duenez eta hezkuntzan jaramonik egin ez zaionez, ez du biderik ikusten berau lantzeko. (Hala ere, honek ez
|
du
esan nahi ikastaro partikularrak egongo balira berau ikasteko eskaera handiegirik egongo litzatekeenik).
|
|
|
Lehen esan bezala, herri handietako neskek ez dute hitanoa erabiltzeko gaitasunik baina herri txikietan nahiz eta neskek noka ez praktikatu ez
|
du
esan nahi hitanoa arrotz zaienik, batzuk mutilekin erabiltzen dute eta beren artean ere tarteka hika egiten dute.
|
|
|
Hala, eredu horretan aurreikusten genuen jada aldagai linguistiko kulturalak edo psiko sozialak erabilera edo praktika horiek azaltzen lagunduko zuten alderdiak izango zirela. Korrelazioen bidez, ikusi dugu bereizki alderdi linguistiko kulturalen garrantzia, baina honek ez
|
du
esan nahi beste aldagaiek ere euskararen erabileran edo euskal kulturaren praktikan eragiten ez dutenik, aurreko analisietan aditzera eman den moduan.
|
|
2015
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi guztiekin eta modu berean egin behar denik. Herri bakoitzean, dauden ezaugarrien eta aukeren arabera, batzuei edo besteei eman ahal zaie lehentasuna.
|
|
|
Hiztun komunitate naturalek ez dute berariaz erabaki euskaldun izatea edo izaten jarraitzea. Bere baitan euskaraz bizi eta euskararen presentzia normalizatzeko elementu aktiboak izateak (pertsonak, organizazioak, instituzioak, zerbitzu teknikoak...) ez
|
du
esan nahi horiengan dagoenik gainerako herritarren hizkuntza praxia eta are gutxiago hizkuntza praxi horren bilakaera.
|
|
|
Legez hala izan badaiteke ere, eta Bidegi eta Aldundia erakunde bera ez diren arren, lotura zuzena dutelakoan gaude, eta Aldundiak bere egin lituzkeela kexa horiek. Horrek ez
|
du
esan nahi, kexa Bidegiri zuzenean egitea proposatu ezin zaionik erabiltzaileari.
|
|
|
Jakin badakigu argazkiak irudi partziala eskaintzen digula: egun jakin batzuetako irudia da, eta ez
|
du
esan nahi ikastetxe horretan beste generoak erabiltzen ez direnik. Kasu gehienetan badirudi testu moldea erabili egiten dela, ez baita agertzen lanketa espezifikoaren urratsik edo nolakotasunik.
|
|
2016
|
|
|
Horrek ez
|
du
esan nahi euskararen normalizazio bidean identitatearen faktorea albora utzi behar denik; aitzitik, modu berriz asmatu da, ze identitatea (k) eta taldetasuna ezinbesteko dira hegemoniaren aurrean irentsiak ez izateko. Nahiz eta identitatea sarri itsusten zaion euskal hiztunari, harrigarriki, sexu eta genero identitatea ez dira albora utziak izan daitezen eskatzen.
|
|
|
Euskal Herri osoko ikuspegia ematen digulako batetik eta txosten honetan aipatu dugun hizkuntza gaitasunaren continuum izaera askoz hobeto islatzen lagun diezagukeelako bestetik. Horrek ez
|
du
esan nahi zentsuetako informazioa baliagarria ez denik Hego Euskal Herriko lurraldeetarako. Aitzitik, zentsuetako datuak behar beharrezkoak izango ditugu bai haurrei buruzko informazioa eskuratzeko eta baita udalerri edo eskualde mailako informazioa eskuratzeko ere.
|
|
|
166 Horrek ez
|
du
esan nahi, nagusitasun moldaerazko euskal jarduera zabaletik erdal itsasorako mintzaldaketa prozesu luzean euskaldunok inoiz halakorik bizi izan ez dugunik. Oso bestela izanik dira kontuak, seguruenik:
|
|
|
Norabidez eta xede helburuz gauza bera izanik ere, gurea baino esijenteago da, ez ahulagoa, Altuberen arnasgune kontzeptua. Horrek ez
|
du
esan nahi, orduko definizioaren araberako arnasgunea eta oraingoa gauza bi direnik: gauza bera dira funtsean.
|
|
|
Ez da biderik egokiena, baina horrelako hainbat saiori zor diogu egungo garapen bat baino gehiago. Lehen horrela jardun izanak, jakina, ez
|
du
esan nahi aurrera ere horrela jardutea komeni denik.
|
|
|
30 Horrek ez
|
du
esan nahi, adierazpide eta jardungune guztietan euskaraz egiten dutenik nagusiki. Ahozko jarduna bakarrik neurtzen da hor, batetik, eta jardungune jakinak (etxea, kalegiro hurbila, lan esparrua, administrazioeta zerbitzu alorra) batera bilduz sortutako indize sintetikoa da hori, bestetik.
|
|
|
43 Horrek ez
|
du
esan nahi, galdera global bakar hori balio indarrik gabea denik, are gutxiago kaltegarri. Galdera global horrek badu, zenbait kontestutan, bere lekua eta, are, zenbait abantaila.
|
|
|
Errazagoa izateak ez
|
du
esan nahi erraza denik. Hartarako eginbeharrak oso dira delikatu eta nekagarri.
|
|
|
284 Horrek ez
|
du
esan nahi, kasu bakan batzuetan bakarrik aplikatzekoak direnik. Kraussen" the coming century (XXI. mendea hortaz) will see either the the death or the doom of 90%onf mankind’s languages" (Krauss, 1992:
|
|
|
340 Ama ETB1eko langile edota aita arrantzale izateak ez
|
du
esan nahi etxean, auzoan eta beren lagunekin batez ere euskaraz egingo dutenik seme alabek. Are gutxiago seme alaba horiek bihar edo etzi bikote euskalduna egingo dutenik, etxea herri edo auzo euskaldun batean erosiko dutenik eta euskal familia eratuko dutenik.
|
|
|
Oso larria da euskarak bere eremu geografiko eta soziofuntzionaletan atzera egitea, nahiz eta bereak ez diren eremuetan irabaziak eduki, normalean irabazi horiek ez baitute ondorio praktikooperatibo baikor nahikorik galdutakoa estaltzeko. Horrek ez
|
du
esan nahi, noski, bere gotorlekuetatik kanpora euskara zabaldu behar ez denik. Alderantziz baizik, euskararen erabilera sustatzeko bi euskarak, oinordez etorritakoa eta berregindakoa, indartu behar dira.
|
|
2017
|
|
|
Bestetik, galizieraren kasuan ere ezberdintasun bat topatu da, hirugarren profilean (adjektiborik gabeko hiztunena, alegia) ez baita galiziera ikasi duen hiztunik topatu. Hala ere, aztertu direnen artean hau ez gertatzeak ez
|
du
esan nahi bere burua hemen kokatzen duen galiziar hiztunik ez dagoela galizieraren komunitate osoan.
|
|
|
Zaildu egiten du, izan ere, Estatuei haien hizkuntzapolitikan aldaketak egiteko eskaerak ezin egin daitezkeelako Europatik. Halere, horrek ez
|
du
esan nahi Protokoloa erreferentziazko dokumentu izateko lanketa geratu behar denik.
|
|
|
Honetan ere beste berdintasun bat aurkitzen dugu Ozaitak (2014) elkarrizketatutako gazteekin, hauek ere hezkuntza ibilbidean" oso gutxi jorratu dutela" (2014, 100 orr.) diotelako. Honek ez
|
du
esan nahi batua alboratzen dutenik beharrezkoa ikusten dute, baina orekarik ez dela egon salatzen dute16.
|
|
|
Hau da, gazte gutxik hitz egingo dute hitanoa hasiera baten ezaugarri hauengatik, nire aburuz, lehenik beharra aurkitzen delako ematen baita berarekiko hurbilpena. Honek, hala ere, ez
|
du
esan nahi
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntzen arteko ukipen egoeran, hizkuntza gutxituaren hiztunak elebidunak direnean, hizkuntza gutxituaren erabilera soziala mugatua dela erakutsi dugu. Horrek ez
|
du
esan nahi, berriro diogu, elebidun guztiek hizkuntza gutxitua maila berean erabiltzen dutenik. Erabilera indibiduala edo norbanakoaren erabilera nolakoa eta zenbatekoa izan daitekeen ulertzeko, aintzat hartu behar ditugu erabilera sozialak elebidun bakoitzari ezartzen dizkion mugak.
|
|
|
Hau da, herri jakineko euskaldun guztiak beti eta soilik euskaraz hitz egingo balute, elkarren artean erdaldunetik aparte biziko balira, muturreko kasu horretan euskararen erabilera maila euskaldunen proportzio maila bera izango litzateke. Horrek ez
|
du
esan nahi euskaldunen batek itxaro daitekeena baino gehiago ezin erabil dezakeenik; ezta beste elebidunen batek, ahal izanik ere, euskara ez erabiltzea deus ere. Kontua da, elebiduna, hiztun baten bizimodu arruntean, egoera soziolinguistikoaren arabera, hizkuntza nagusia erabiltzera behartuta dagoela sarri askotan komunikazioa izango bada.
|
|
|
Alegia, nahiz eta Kale neurketan agertzen diren azken datuek aditzera ematen duten erabilera orokorrak behera egin duela, kontuan izan behar da hori ez dela harritzekoa, egun dugun egoera soziolinguistikoa aintzat hartuta. Horrek ez
|
du
esan nahi, halere, konformatu behar dugunik.
|
|
|
Eta ulertzeko gaitasunak balio askatzailea du, euskarazko komunikazioaren atea zabaltzeko giltza baitu berekin. Ulermena giltza izateak ez
|
du
esan nahi, ordea, ezinbestean atea zabalduko denik. Baina ulermenaren giltzarik gabe, ezin aterik ireki.
|
|
|
Esperientziak amaitu eta hiru hilabeteko" atseden" tartearen ondoren (Erabilera 3), %71, 4koa izan zen. garatuko den lan-taldean edo sailean lankide guztiek izango dute euskarazko gutxiene ko ezagutza bat; hau da, ez da sailean lankiderik egongo ahoz elkarrizketa arrunt bat edo idatziz testu erraz bat ulertzeko gai ez dena. Horrek ez
|
du
esan nahi lankide guztiek euskaraz maila ona edo erraztasun handia izan behar dutenik, baina bai guztiak izatea euskara ahoz eta idatziz nahiko ongi ulertzeko gai.
|
|
|
Bikote hauek guztiak, beraz, ez dira iritsi aipagai dugun" euskarazko ohitura" ren irizpide horretara. Horrek ez
|
du
esan nahi, ordea, esperientzietan zehar azken multzo honetako bikoteen euskarazko erabilera aldatu ez denik, ondorengo datuek erakusten dutenez.
|
|
|
Zumaian badaude dentsitateguneak, euskara hutsean edo batez ere euskaraz funtzionatzen duten espazioak, eta elkarte eta talde gehienetan aurrerapauso nabarmenak ematen ari dira, euskararen presentzia eta erabilera gero eta handiagoa da; hori sarritan (baina ez beti) erlazionatuta dago pertsonen adinarekin, baina erreleboak ez dakar beti aldaketa. Aurrera egiteak, ordea, ez
|
du
esan nahi atzerapausorik ez denik gertatuko; izan ere, borondatezko lanaz ari gara, eta inori ez zaio ezetzik esaten parte hartzeko gogoa azaltzen badu; behar bezala prestatuta egon ezean, nahikoa da pertsona jakin bat sartzea zuzendaritzan jarduera hizkuntza aldatzeko.
|
|
|
Adibidez, HABEn aurrez aurreko harremanean herritarrek lehen hitza euskaraz egiten dute kasuen %76, 8an, eta aldiz EUSTATen kasuen %20, 6an; hain justu, langile publikoaren euskarazko lehen hitzari dagokionez, mailarik altuena eta baxuena duten bi erakundeak dira, hurrenez hurren. Dena den, Administrazioko langilearen lehen hitzaren garrantzia aitortuta ere, horrek ez
|
du
esan nahi hori denik herritarraren hizkuntza hautua baldintzatuko duen elementu bakarra (adibidez, aipatu berri diren bi kasuetan oso ezberdinak dira erakunde bakoitzaren lan esparruak, eta horrek ere eragina izan dezake herritarraren hizkuntza hautuan).
|
|
|
Herri administrazio eta ente publikoen kasuan, horrek esan nahi du zerbitzu hizkuntza bermatu dutela Bikain ziurtagirian mailaren bat egiaztatu ahal izateko. Hala ere, 2017 urtearen aurretik emandako ziurtagiriak ez dira baliogabetu, eta beraz, erakunde batek Bikain ziurtagiria izateak ez
|
du
esan nahi ebaluazio prozesuan zerbitzu hizkuntzaren langa hori gainditu duenik, 2017 urtetik aurrera ebaluatutakoei bakarrik eskatu baitzaie.
|
|
2019
|
|
|
giza taldeon bizitza informalean (eguneroko mintzajardun arruntean) ez da aurrez aurreko plangintza aukera handirik izaten. Nola egin jakingo bagenu ere, kontrako erreakzio arrisku bizia luke bizitza informal intimoa arautzeko asmo horrek. erreparo etikointelektuala, xede taldearen errezeloa eta, agian, aurkako jarrera zorrotza. esparru informal intimoetan eragitea ez da batere erraza. horrek ez
|
du
esan nahi, kanpo faktore deliberatuek gizakion bizimodu arruntean inolako eraginik ez dutenik. moda industriak ez luke, kontuak horrela balira, inolako zentzurik. publizitate enpresen jarduera komertzial ekonomiko erasokorrak ere ez. kirol lehia eta musika kontzertu erraldoiek ere ez. hor daude ordea, gero eta biziago eta ausartago, askatasun indibidualaren goresmenetan blai. erraza ez den arren,...
|
|
|
XIX. mendetik aurrera zabalduz joandako, eta egungo egunean ia erabat buruturiko, mintzaldaketa biziaren ondorio da euskal mintza esparru gotorraren zatikatze hori: ...gehien bizi den hiri (buru) ak, industria gune handi (en) ak, trenbideeta karretera lotune nagusiak eta administrazio gune operatiboak erdaldundu ziren lehenik ordura arte arnasgune izandako eskualde zabaletan37, eta bazter fenomeno bihurtuz joan ziren horregatik, perspektiba geoterritorialetik ere, arnasguneak. eguneroko bizimodu arruntean" erabat edo nagusiki" euskaraz egite horrek ez
|
du
esan nahi, inondik inora, euskal hiztun elkartearen espazio geoterritorial osoa (euskal hiztun herria, horren araberako euskal herria) bitan banatzen denik: batetik arnasguneak, bestetik arnasgune ez diren auzoak, herriak eta eskualdeak.
|
|
|
Bi gauza izateak ez
|
du
esan nahi arras diferente eta bateraezin direnik. Besterik erakusten digu errealitateak:
|
|
|
Bistan da zergatik: " irabazi" horiek ez dute oro har behar adinako ondorio praktiko operatibo baikorrik, arnasguneetan aldi berean galdutakoa berdintzeko. horrek ez
|
du
esan nahi, beste eremu horietan euskara indarberritzen saiatu behar ez denik. euskararen erabilera arnasguneetan babesteko eta indartzeko ere hortik kanpoko hainbat eremutan indartu eta ziurtatu beharra dago, ezinbestean, bere presentzia:
|
|
|
Bestalde, manikeismo arriskua uxatzeko, ez ditut parametroak antolatu era dikotonomikoan (formal vs. informal/ folkloriko vs. kultural...), antolamendu modu horrek bide eman baitezake pentsatzeko ezaugarri batzuk baztergarriak direla. eta ez da hala. hortaz, kontuak argi: jarduera batzuk hobesteak ohikoagoak, informalak edo bide batezkoak izateagatik ez
|
du
esan nahi puntualak, formalak eta berariazkoak zokoratzekoak direnik. hori bai: erabilera normalizatua xede dugularik, batzuk" produktiboagoak" izango dira besteak baino. hor dago koska!
|
|
|
Euskara batua ez erabiltzeak ez
|
du
esan nahi estandarraren eraginik ageri ez denik elkarrizketetan.
|
|
|
Lexikoari dagokionez, dezente dira euskara estandarretik hartutako aldaerak. testuingurua —whatsappeko eta Instagrameko elkarrizketak— erabilera informalean kokatzen dela, eta ulertzekoa dela hizkuntza estandarraren erabilera txikia izatea; edonola ere, berbalaguna aldatzeak ere ez du eragin erregistro aldaketarik elkarrizketetan. Alegia, nerabeek antzeko erregistroa erabiltzen dute lagunarteko elkarrizketetan zein familiakoetan. euskara batua ez erabiltzeak ez
|
du
esan nahi estandarraren eraginik ageri ez denik elkarrizketetan. Lexikoari dagokionez, dezente dira euskara estandarretik hartutako aldaerak, nagusiki hezkuntzaren bidez jasotakoak (azarun, irailin, itxarote zerrenda...). halaber, bestelako funtzio bat ere aitortzen diote Ondarroako nerabeek euskara batuari:
|
|
|
Oraintsu arte hitanoa hizkuntza zakar, zikin eta zabartzat hartzen bazen ere, partaide askok balioespen negatiboak ukatu eta ezaugarri positiboak aipatu dituzte hitanoaren mesedetan, esate baterako: konfiantza, gertutasuna, goxotasuna, indarra, xarma, morboa, gaztetasuna, bizitasuna eta informaltasuna. horrek ez
|
du
esan nahi jada hitanoari ez zaiola ezaugarri negatiborik atxikitzen, oraindik hiztun batzuen buruetan hitanoa hizkera gogorra eta zakarra delako eta horrexegatik, ez da ondo etortzen neska gazteen ahoetan. Beraz, hitanoaren inguruan hiztunek dituzten ideologiek, usteek eta balioek zeresana dute tratamendua aukeratzerakoan eta erabilera erabat baldintzatzen dute.
|
|
|
Ikaste prozesua baino, euskarara hurbiltzeko proiektua da, non hitz batzuk ikasten diren: aurkezpenak, koloreak, zenbakiak, egunak... euskaltegietako irakasle ikasle eskemetatik haratago, herritarrak biltzeko tokia, harremanak egosten diren eltzekaria. honek ez
|
du
esan nahi euskaltegien konpetentzia direnik, baizik eta elkar osagarri izan daitezke. euskaltegietan ikasi daiteke, Auzokon harremanak garatu euskararen baitan, modu ludiko eta jostagarrian. ez da ekimenik ahaltsuena euskara ikasteko, ikuspegi kuantitatibo batetik ez ditu sekulako zifrak izango. Baina prisma kualitatibo batetik, potentzial handiko ekimena da, jatorri desberdinetako herritarrak harremanetan jartzen dituelako, ikusezin diren herritar askori bizipen, emozio eta istorioak jartzeko toki delako, herritartasuna sentitzeko espazioa, eta honekin batera, mugimendu ugari sortzen dituena, aurrerago ikusiko dugun moduan. eta hau dena, euskararen bitartez gertatzen da. euskarara gerturatzea da, belarriprest izateko ibilbidea eta giltza sekretua aurkitzeko modua.
|
|
|
Giltza sekretuaren dohainak sentitu egin behar dira, eta horrek eragin, euskara beste modu batean sentitzea. ...rekin, bizi baldintzen presioarekin, gertukoen sarea ez izatearekin, ez da erraza halako ekimen batera hurbiltzea etorri berria dena, ez soilik hizkuntza bat ikastea soilik eskainita, askotan gainera, bi edo hiru hizkuntzatik gora jada badituztenean. hizkuntza gure herriko identitatearen parte garrantzitsu da, sinbolikoki garrantzia ematen diogu, duen historia eta berezitasunagatik, baina honek ez
|
du
esan nahi hona bizitzera etorri berri den batek, hori sentitu behar duenik. " euskaldunon problema da, beti pentsatu izan diagu kanpotik etorri eta munduko gauzarik normalena dela euskara ikastea... eta guk alfabetatzea egin dugu?
|
|
|
Hizkuntza gure herriko identitatearen parte garrantzitsu da, sinbolikoki garrantzia ematen diogu, baina honek ez
|
du
esan nahi hona bizitzera etorri berri den batek, hori sentitu behar duenik.
|
|
2020
|
|
|
"... Sindi_ 3 k eduki lezake Euskara Zerbitzuarekin eta Funtzio Publikoarekin komunikazio propioa, honek ez
|
du
esan nahi ezin denik antolatu sindikatuen batzorde edo ordezkaritza bat alde sindikalaren posizioa jasotzeko eta Euskara Zerbitzuarekin eta Funtzioa Publikoarekin harremanak izan. Paraleloak izan daitezke bi komunikazio kanal horiek..."
|
|
2021
|
|
|
Edonola ere, kontzeptua berria izateak ez
|
du
esan nahi fenomeno berri bati buruz hitz egiten ari garenik. na azalduko dugu. Horretarako, erabilerarako markoa edo testuingurua ezarriko dugu aurrena, hau da, gure kasuan euskal hiztun gazteak eta, bereziki, euskal hiztun berriak.
|
|
|
Egungo soziolinguistikan, dudarik gabe, susperraldian dagoen subjektua da hiztun berriena, behintzat mendebaldeko gizarteetan eta, bereziki, Europan. Edonola ere, kontzeptua berria izateak ez
|
du
esan nahi fenomeno berri bati buruz hitz egiten ari garenik (Ó Murchadha et al. 2018, 1). Alderantzizkoa esan behar genuke:
|
|
2022
|
|
|
Hitanoa hiztun profil jakin batekin lotzeak ez
|
du
esan nahi gainerakoek ezin dutenik ikasi, eta, zergatik ez, erabili. Baina erronka ugariri aurre egin behar izango dio, agian, hitanoa bere hizkuntza errepertorioan gehitu nahi duen nornahik.
|
|
|
Euskararen erabileraren datuek erakusten dutenetik desberdin, euskararen garapenak aurrerapen handiak izan dituela atxiki behar da, ezagutzari erreparatzen badiogu. Jakina da hizkuntza bat jakiteak ez dakarrela nahitaez haren erabilera, baina horrek ez
|
du
esan nahi euskararen ezagutzari dagokionez urteotan bilakaera oso positiboa izan ez denik. Euskararen ezagutza espero zena baino gehiago hazi da, eta erabileraren alorrean irabazi kualitatiboa handia izan da, espazio sozialetan, gai espezializatuetan, eta estandarizazio kulturalean asko irabazi baita.
|
|
2023
|
|
|
Orokorrean, egindako ibilbideak erakutsi ditu demokratizaziorako zantzuak. Horrek ez
|
du
esan nahi aztertutako hizkuntza gutxituek normalizaziorako behar dituzten baliabide oro aurreikusi denik, baina lau hamarkadetan legediaren garapena, bai autonomia erkidegoetan (2000ko estatutu berrituak adibidez), eta baita Espainiako Estatuan ere (komunikazio lege orokorrak).
|
|
|
ez zen Galesekoaren antzeko kanpaina herritarrik egon (bottom up), gobernu autonomikoetako agintariek beharrezko instrumentutzat zituzten eta hasieratik eman zieten bultzada (top down). Edonola ere, agintarien egitasmoa izateak ez
|
du
esan nahi gizartean bestelako jarrera zegoenik, garaiko gizarteak ere beharrezkotzat baitzituen euskarazko hedabideak (Kelly Holmes et al. 2009, 230).
|
|
|
Hizkuntza gutxituez ari garenean, ordea, ez da nahikoa gutxiengoa" gehiengoa osatzen ez duen taldea" (Euskaltzaindiaren Hiztegia 2021) dela esatea. Adibide gisa India jarrita, 12 hizkuntza nagusietatik bakarra ere ez da herritarren erdia baino gehiagoren ama hizkuntza (Haberland 1991, 182), baina honek ez
|
du
esan nahi horietako guztiak hizkuntza gutxituak direnik. Skutnabb Kangas eta Phillipsonen definizioak (Skutnabb Kangas eta Phillipson 1989, 470) ematen digu gakoa," boterea" ere aipatzen baitute:
|
|
|
Modu horretan, ziurtatzen da programaren xedeak –onurak eta eragin positiboak– lortzeko baldintzak sortzen direla. Bada, etengabeko hobekuntzaren" praktika onak" ez
|
du
esan nahi, soilik (gertatu ohi den gisan), teknika, jolasen eta jokoen aplikazioa. Harago begiratzea esan nahi du, horien eraginean eta hobekuntzan pentsatzea (Rico 2011) eta marko hori ebaluazio ikerkuntzak ematen digu.
|
|
|
jarduerak boluntario militanteen inplikaziorik gabe bideratzea. Horrek ez
|
du
esan nahi, zerbitzurik eskaini behar ez dugunik, baizik eta, egiten dugunak balio behar duela, komunitatea egiteko eta mugimendu sozial gisa indartzeko, edo mugimendua finantzatzeko, bederen.
|
|
|
Identitate integrazioak harreman sozial konplexuak sortzen ditu etorkinen eta bertako komunitateko kideen artean eta prozesuaren garapenean migratzaileak bere nortasuna garatzen du, bere lekua egiten du harrera gizartean. Nortasun hori garatzeak, ordea, ez
|
du
esan nahi etorkin guztiek identitate berdina izango dutenik, alderantziz, gai honetan konplexutasuna eta aniztasuna oso handia izan ohi da, adibidez, jatorrikoarekiko harremanak gordetzean, aldatzean edo alboratzean.
|