|
2007
|
|
|
Garai batean zegoen ustea eta desioa (ezagutzak erabilera ekarriko zuela) ez zela zuzena ikusi da: ezagutzak ez
|
du
erabilera bermatzen. Erabilera sustatzeko politika eta programa eraginkorrak ezinbestekoak direla ikusi dugu bai euskalgintzan baita Administrazioan ere.
|
|
|
... gaitasun mailak modu biderkatzailean eragiten
|
du
erabileran. (...) hau da, bi aldagaien arteko korrelazioa geometrikoa da.
|
|
|
Arabak, adibidez, demolinguistikoki Nafarroako errealitatetik gertuen dagoen herrialdea aipatzeagatik,+ 1,4 puntu igo
|
du
erabilera( [2001]
|
|
|
Barañainen eta Berriozarren. Bi horietan haurrik egoteak ez
|
du
erabilera handiagoa ekarri. Baina azken honetan atentzioa ematen du haur nagusiaren artekoetan euskararen erabilera altua:
|
|
|
2 Kale Neurketaren arabera, aldiz, biztanle gehienek(% 75 eta% 100 artean) euskaraz dakiten laugarren gune soziolinguistikoan, hiru puntuko igoera izan
|
du
erabilerak 1993tik 2011ra.2
|
|
2009
|
|
|
Trebetasunak hiztuna bultzatzen
|
du
erabilerara. Euskal elebidunek euskara erabiltzen dute, erdal elebidunek frantsesa erabiltzen duten heinean.
|
|
2010
|
|
|
...tzen dutenak, eta %18, 6 gaztelania adina edo gehiago baliatzen dutenak. adin talde guztietan oraindik ere guztiz nagusi da gaztelaniaren erabilera, baina etengabe doa beherantz gaztelania hutsean hitz egiten dutenen kopurua (%77, 7 ziren 1991n, eta %70, 4 2006an, hamasei urte edo gehiagokoen artean; gazteagoen artean are handiagoa da beherakada). apurka bada ere, azken hamabost urteotan gora egin
|
du
erabilerak euskal autonomia erkidegoan, gora adin talde guztietan, hirurogeita bost urtetik gorakoen artean izan ezik. gehikuntzarik handiena, gazteen artean gertatu da: 16 tarteko gazteen %24k gaztelania adina edo gehiago erabiltzen dute euskara, 1991n %12 baino ez ziren bitartean. bikoiztu egin da gazte horien artean erabilera. zenbat eta gazteago orduan eta gehiago erabiltzen da euskara:
|
|
2012
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, 2009a ezagutzak, ordea, ez
|
du
erabilera bermatzen; bestela esanda, euskaraz jakiteak ez du ziurtatzen euskaraz berba egingo dela, kale erabileraren neurketek erakusten digutenez (Isasi, 2007). horregatik, 1996an hasita, ikastetxeetako normalkuntza proiektuek, xede hori bera hartu dute euren gain, euskararen ezagutza errotzen jarraituz, erabilera sustatzea, hain zuzen ere. zeRTaz aRi gaRa euSKaRaRen eRaBileRa DiOgunean?...
|
|
|
Alde nabarmena dago, etxean euskaraz egiten duten gazteen hizkuntza gaitasunean, gazte hauek erraztasun handiagoa daukate euskaraz aritzeko: ahoz zein idatziz. hizkuntza gaitasunak zerikusi zuzena
|
du
erabilerarekin; izan ere, hizkuntza bat ez bada ondo menperatzen, nekez erabiliko da. ezagutza urria izanda hizkuntza bat erabiltzeko, motibazio bereziak lirateke, gutxiengoa dira Barakaldon motibazio hori duten gazteak. dena den, esan beharra dago, d ereduan ikasi zuten lehen belaunaldi horietako askok, egun seme alabak izan dituztela, eta Barakaldoko kasuan, guraso gazte askok euren seme alabei...
|
|
|
Azkenik, biztanle gehienek euskaraz dakiten zonaldeetan (%75 eta %100 artean), entzundako hiztunen %66 inguru euskaraz ari ziren. Zonalde horietan hiru puntuko igoera izan
|
du
erabilerak 1993tik 2011ra.
|
|
|
Biztanle gehienek euskaraz dakiten zonaldeetan hiru puntuko igoera izan
|
du
erabilerak 1993tik 2011ra.
|
|
|
25 eta 34 urteko gazte elebidunen artean, aldiz, erabilerak behera egin du (9 puntu). Baina, gazteenen artean joera aldatu egin da 2001etik aurrera eta ia 5 puntuko hazkundea izan
|
du
erabilerak.
|
|
|
25 eta 34 urteko gazte elebidunen artean, aldiz, erabilerak behera egin du (9 puntu). Baina, gazteenen artean joera aldatu egin da 2001etik aurrera eta ia 5 puntuko hazkundea izan
|
du
erabilerak.
|
|
|
EAEn ere euskararen erabilerak gora egin
|
du
erabilera eremu guztietan, etxean izan ezik. Etxeko erabilerak oso gorabehera txikiak izan ditu azken 20 urteotan, eta %17aren bueltan ibili da 1991 eta 2011 bitartean.
|
|
|
EAEn ere euskararen erabilerak gora egin
|
du
erabilera eremu guztietan, etxean izan ezik. Etxeko erabilerak oso gorabehera txikiak izan ditu azken 20 urteotan, eta %17aren bueltan ibili da 1991 eta 2011 bitartean.
|
|
|
Etxeko kideen arteko erabilerari dagokionez, bikotekidearekin (%14, 1) eta amarekin (%16, 4) gorabeherak puntu batekoak baino txikiagoak izan dira. Aitarekin (%15, 9), aldiz, zertxobait gora egin
|
du
erabilerak (2 puntu). Etxeko kideen artean, erabileran izan diren igoerarik handienak seme alabekin (%22, 8) eta neba arrebekin (%20, 1) izan dira.
|
|
|
Beste baterako utzi dugu langintza hori. Datuen azaleko azterketa batek, ordea, argi iradokitzen
|
du
erabilera eremu, lurralde, adin talde batzuetan eta besteetan izan den bilakaera (positiboagoa edo negatiboagoa) ezin dela ulertu egindako ahalegina (handiagoa edo txikiagoa) kontuan hartu gabe. Horrela, beraz, lan egitea merezi duela berretsiko lukete datuek, eta bide horretan guztien ahaleginak direla beharrezko.
|
|
2013
|
|
|
10 Esan beharra dago, nahiz eta kode aldaketen ikerkuntzak erakutsi duen mekanismo horrek hasierako dikotomia hori erraz gainditzen duela, aurkakotasunak bere balio heuristikoaren zati handi bat mantentzen
|
du
erabilera eremuak argi eta garbi bereizita dituzten gizarteentzat (ikus Boix i Vila 1998, 6 kap., edo Winford 2003).
|
|
2015
|
|
|
Herritarrei egiten zaien lehen harreran ikusi da gehien bat bilakaera hori. Oro har, lehen hitza euskaraz izaten da, eta azalpenetan behera egiten
|
du
erabilerak. Batzuetan, erabiltzaileak berak hala eskatuta izaten da.
|
|
|
Halaber, beste hiru faktore ebaluatzeko zailak dira. Lehenik eta behin, eskala honek ez
|
du
erabilera eremu horien aldaketa behatzeko jarraibiderik ematen. Hau Maffiren (UNESCO, 2011) kritikarekin bat dator, egile honek eskala hau pasatzeko laguntza eskatzen baitu.
|
|
2016
|
|
|
Nork bere buruaz duen inpresioa adierazten
|
du
erabilera aitortuak, eta gerta daiteke inpresio hori bat ez etortzea egiazko erabilerarekin. Edonola ere, erabilera aitortuaren eta behatuaren arteko korrelazio azterketa interesgarria da oso.
|
|
|
– Olatz Altuna erabileraren gorakada. Gero eta malda handiagoa
|
du
erabileraren kurbak.
|
|
|
1993tik hona igoera nabarmena gertatu da zonalde honetan, ia zortzi puntukoa, hain zuzen. d) Azkenik, biztanle gehienek (%75 eta %100 artean) euskaraz dakiten zonaldeetan, entzundako hiztunen %66 inguru euskaraz ari ziren. Hiru puntuko igoera izan
|
du
erabilerak 1993tik hona. Biztanleen dentsitatearauzko analisia aski baliagarria izan liteke, udalerri euskaldunetako eta arnasguneetako analisi xeheagoekin gurutzatzeko.
|
|
|
1 2011ko V. Inkesta Soziolinguistikoak ere antzeko zerbait zioen: " EAEn ere euskararen erabilerak gora egin
|
du
erabilera eremu guztietan, etxeanizan ezik. Etxeko erabilerak oso gorabehera txikiak izan ditu azken 20 urteotan, eta% 17aren bueltan ibili da 1991 eta 2011 bitartean(...) Etxetik kanpo, lagunekin(% 21,8), lankideekin(% 24,5), udal zerbitzukoekin(% 24,8) eta osasun zerbitzukoekin(% 19,8) argi eta garbi egin du gora euskaraerdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak" (Eusko Jaurlaritza, 2013a:
|
|
2017
|
|
|
Ikerketa 1830urte bitarteko gazteei eginiko elkarrizketen azterketan oinarritu da, beraz, metodo kualitatiboan. Eta helburu nagusia izan
|
du
erabilera hori zer balioekin lotzen duten identifikatzea, ziur asko beste hainbat udalerritan gertatzen ari denaren ispilu izanik, hainbat orokortasun ateratzeko moduan izan gaitezkeelakoan.
|
|
|
...grafiko honetan. lehenengoa da Eneko Oiartzabalek egindako" Hizkuntza erabilera neurtzeko ikuspegi berri bat" hondarribian eginiko euskararen erabilerari buruzko ikerketa kuantitatiboa. ikertzaileak neurtu nahi izan du zein den zehazki, hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen hizkuntza erabilera osoa, ahozkoa zein idatzizkoa. horretarako, denbora banaketa mugatuaren arabera neurtu
|
du
erabilera, eta hainbat aldagairekin datuak gurutzatu (sexua, adina, lehen hizkuntza). horrela, lan zientifiko bati dagozkion urratsak jarraitu ditu (ikerketa objektua definitu, helburuak finkatu, marko teorikoa eraiki, hipotesiak egin, eta abar), finean emaitzak eta ondorioak ateratzeko. nola den ere, lana interesgarria da, ondorio horiek eskaintzeaz gain, baduelako metodo berritzailetik ere, eta... Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateko 1.mailako ikasleak ulertzeko gakoak" lana argitaratu dugu. ikerketan, ikasle horien hizkuntza ohiturak, jarrerak eta euskararen gaineko diskurtsoak aztertu dituzte, erabileran duten eragina ezagutzeko. ikerketa lehendik antzemandako irudikapen batetik abiatu zuten, alegia, ideia zabalduta zegoen ikasleek ezagutza maila ona izan arren, erabilera murritza zutela. beraz, ikerketarako metodologia kuantitatiboa eta kualitatiboa uztartuz, kale neurketaren metodoa erabiliz, galdetegi soziodemografikoa eta eztabaida saioa eginez bildu dituzte ikerketa datuak, aurreideia hori kontrastean jartzeko. horrela, datu errealak biltzeaz gain, ikasleen ohituretan sakontzeko aukera izan dute, eta baita ikasleen identitatea zein den ulertzeko ere. azkenik, identifikatu ahal izan dituzte ezagutzaren eta erabileraren arteko tartean eragina duten hainbat faktore ere. irakurlearen esku geratzen dira artikulu guztiak, beraz, interesgarriak izango direlakoan.•
|
|
|
bata, elkarrizketak, eta ez pertsonak, direla analisi unitatea (nahiz eta elkarrizketetako partaideen kopurua ere jasotzen den neurketetan); eta, bestea, inkestetan ez bezala, emaitza ez dagoela ikerketa objektuaren, hau da, ikertuak diren pertsonen subjektibotasunaren menpe, eta horrek balio handia du emaitzen fidagarritasunari begira. halaber, behaketa horietan, elkarrizketetako hizkuntzaz gain, bestelako informazioa ere jasotzen da, hala nola solaskideen adina, sexua, kopurua eta haurren presentzia. hona ikerketaren emaitzetatik ateratako ondorio nagusiak, gain gainetik: euskal herrian euskararen kale erabilera %12, 6koa izan zen 2016an, nahiz eta eremu batetik bestera alde handiak egon (adibidez, gipuzkoan %31, 2koa da); oro har, zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta erabilera altuagoa; adinekoetan izan ezik, emakumeek gizonezkoek baino gehiago erabiltzen dute euskara kalean; eta umeen presentziak eragin handia
|
du
erabileran, haurrekin nabarmen egiten duelarik gora.3
|
|
|
Legeak hezkuntzan jarri du fokua euskararen ezagutza zabaltzeko, eta, gaztetxoenen artean euskaldunen kopurua nabarmen hazi da. ...untza bat hil ez dadin ezinbestekoa da hiztunek erabiltzea. erabilerari dagokionez, datuak apalagoak dira eta 1989tik 2016ra euskal herrian euskararen kale erabilera %10.8tik %12.6ra baino ez da igo. deigarria da urte bitartean eskuratutako datua 2016koa baino positiboagoa izan dela, hots, %13tik gorakoa; beraz, nahiz eta hogeita zazpi urteren ondoren hazkundea izan den, azken urteotan behera egin
|
du
erabilerak (Soziolinguistika klusterra, 2017). arestian aipatutako legeak hezkuntzan jarri du fokua euskararen ezagutza zabaltzeko, eta, egia da gaztetxoenen artean euskaldunen kopurua nabarmen hazi dela. hortaz gain, legeak hedabideak ere nabarmendu ditu zeregin horretan, hirugarren kapituluan hain zuzen.
|
|
|
Halere, erabileraren esparruan aurrerapausoen abiadura motelagoa izan da. identitate eta integrazio arrazoiek eragindakoak. kontzientzia linguistikoa edota politikoari erantzunez sortutakoak ere antzematen dira, nahiz eta ez diren ohikoenak. kanpoko motibazioen artean, balio instrumentalekoak dira nagusi: ...lortu edo mantentzeko, eta balio integratzaile modura deskriba daitekeen gizartearen presioarengatik sortutakoak, batik bat. dena den, euskararen egoera aztertzen duten ikerketei erreparatuz gero, (Siadeco, 1978, 1979, 1991; eusko Jaurlaritza, 1989, 1995, 1999, 2002; aztiker, 2002, in garcia, 2004), euskal hiztunen kopuruaren gorakada eta euskararen aldeko motibazioa nabariak badira ere, horrek ez
|
du
erabilera ziurtatu.
|
|
2018
|
|
|
Grafikoak erakusten
|
du
erabileraren mugak eta itxaro ditzakegun Bilboko euskaldunen erabilera tasak nola banatzen diren. Egoera isotropiakoan itxaro daitekeen erabilera maila (%3, 64) oso txikia da; kaleetan neurtutakoak (%2, 5) erakusten du Bilboko egoera isotropiakoa dela.
|
|
|
Aktibazioaren ildo horrek indar handia hartu du euskalgintzaren barruan; nolabait ere, ekarri du euskalgintzako eragileen euren aktibazio bat ere. Mugikak, hala ere, ohartarazi
|
du
erabileran egituraz eragiteko behar dela ezagutzan aurrera jarraitu: " Euskal herritarren %55 erdaldunak dira oraindik.
|
|
|
Funtsean, galdetu egiten zitzaien lankide bakoitzarekin aurreko egunetan izandako hizkuntza jokaeraz. Galdetegiak egitura bikoitza
|
du
erabilera datua jasotzeko: norbere ustez," nik berari" nola egiten dion, eta norbere ustez," berak niri" nola egiten dion.
|
|
|
EGAren helburua, beraz, goi mailako hizkuntza gaitasuna eta giza komunikaziorako erabilera egiaztatzea da. Ez
|
du
erabilera berezietarako gaitasuna eskatzen (hezkuntza, itzulpena edo kazetaritza), baina komunikazio konpetentziaren erreferentzia gisara hartzen da irakaskuntzan eta beste hainbat esparrutan.
|
|
2020
|
|
|
Horrela hautematen dute itaundutako eragileek, bederen. Honek, ahulezia suposatzen
|
du
erabilera plan estrategikoaren egikaritzerako, erakundeok ez baitute plana gertukotzat hartzen. Planarekiko duten distantziazko hautemate honek areagotzen du urrutiko zerbait denaren pertzepzioa eta globalki atzitutako emaitza negatiboa izateko mehatxua dakar.
|
|
2022
|
|
|
Nafarroa Garaian eta Bizkaian, azken bost urteetan, aldaketa txikia ikusi da (akats tartearen barruan dago Bizkaiko aldaketa): Nafarroa Garaian, behera egin
|
du
erabilerak, eta Bizkaian, berriz, gora. Neurketa gehiago dira joera horiek berresteko.
|
|
|
Beste modu batera esanda, euskaldunen proportzio antzekoarekin kale erabileraren indize ezberdinak behatu dira. Horrek agerian jartzen
|
du
erabileran eragiten duten faktoreen aniztasuna. Hona hemen aipa litezkeen batzuk:
|
|
|
Horrek eragina
|
du
erabileran ere.
|
|
2023
|
|
|
Bai euskaraz aritzeko hautua egiten duenarentzat, bere jardunaren jabe baita, bestearen jardunarekiko menpekotasuna murriztuta (nahikoa da honek ulertzea), baita hartzailearentzat ere. Belarriprest rola hartu duten herritar askok urrats berriak emateko eta euskaldunen komunitatearen parte izateko aukera ikusi dute jokabide horren bidez. Izan ere, lehen aipatutako gaitasunak eragin handia
|
du
erabileran, eta asko dira ulertzeko bai, baina egoera batzuetan euskaraz aritzeko seguru sentitzen ez diren euskaldunak.
|