|
2000
|
|
|
Otañok, izan ere, egiten ahal zuen amets Euskal Herri jator batekin, presabiniano, euskaldun, baserritar, eternoarekin. Egia da" Zazpiak Bat" izeneko poema egin zuela, egia da semeari aizkora eskuan hartu eta indarka hasteko esaten diola galdutako foruei eginikoan, baina funtsean ez
|
du
beste Euskal Herria bat amesten, eta ez da zapaldu bat, subjektiboki. Orixe zapaldu handi bat da, ezin du malenkonian aterbetu, atzean uzten duena herri baten suntsimendua izan da, eta urteetako alferrikako lan bat, maila pertsonalean.
|
|
|
Ba al du esperantzarik gure oroimenak? Koldo Izagirrek bere liburu batean zioen legez, herri honetan hiltzen denaz gain, hiltzen duenaz aparte izan behar
|
du
beste zerbaitek. Igoal nazi uniformea jantzita euskaraz idazten zuen haren istorioa eta pistola eraman zuen neska erahila harena filmatuko dituena, bien argazkiak ameto egingo dituena.
|
|
2002
|
|
|
Garrantzi handikotzat jotzen dut Erasmus bezalako ikasleen elkartrukerako programetan parte hartzea. Hezitze balio izugarria
|
du
beste unibertsitateetan ikasteak, zeren hainbat herri eta kultura ezagutzeko aukera emateaz gain, beste hezkuntza sistemek eskaintzen dituzten eduki eta irakasteko modu desberdinetara irits baitaiteke horrela. Horretarako, baina, beharrezkoa da herri horretako hizkuntza ezagutzea; gutxienez, nazioartean gehien erabiltzen den hizkuntza ezagutu da.
|
|
2003
|
|
|
Eta zerbait gehixeago aurreraturik, beste hauxe ere erants dezakegu, nire iritziz: egun indarrean dauden azterketa kulturaletan kultura merkantzia hutsa da edota agintean dagoenak kultura erabiltzen
|
du
besteak menderatzeko. Horrenbestez, jomuga bererantz aurrera joaten segitzen dugu eta bide beretik, gainera.
|
|
|
Victor Hugo mundu berri bila dabilen XIX. mende hori da. XIX. mendeko gure momentu historiko gurutzealakizan
|
du
beste eta bestelako komentaristarik ere. Marxek behin euskal Biltzar foralak" erabat demokratikoak" juzgatu zituen idazkitxoren batean, zuzen oroitzen banaiz.
|
|
|
Baina hori guzti hori XX. mendean amaitu zen. Irizpide berrien arabera, bizitzak inoiz baino gehiago balio du, jendeak erraz asko bereizten ditu balio zibilak eta militarrak, derrigorrezko zerbitzu militarra amaitu egin da eta gudarosteak profesionalizatu, gizarteak ez
|
du
beste nazioen bizkar sarraskirik egindako heroirik nahi eta gerrek sekula baino gutxiago baldintzapetzen dute ekonomia.
|
|
|
Izan ere, Egunkariaren auzian zein Euskal Herrikoarazo sakonenei dagozkienetan, ETA ren argumentua aurrera ez egiteko aitzakia eraginkorra baita. Ez Espainiarenpa rtetik bakarrik (ETArik gabe ere, Lizarra Garaziko garaietan ikusi zen bezala, Espainiak aurkituko
|
du
beste aitzakiaren bat), baina baita gure artean ere. Jeltzale garrantzitsu ren bati entzun diot metafora:
|
|
|
Jasotako iritziek indar nahikorik badaukatenez, ezer gehitzeko beharrizanik ez dago. Egunkaria ren itxierari espazio osoa emateak (merezi zuelakoan) eragin
|
du
beste hainbat gai tintontzian utzi behar izatea. Hala nolaMaia tz aldizkariaren 20 urteurrena(), edo Ustela Sailaren 25 urteurrena(), Koldo Izagirre eta Joxemari Olaizaolaren eskutik sortua.
|
|
|
Taula horrek, bestalde, agerian uzten
|
du
beste ahulezia bat ere: zein argitaletxe gutxi dagoen 40 titulutik 100 bitartean.
|
|
2004
|
|
|
Eremu honetan, deskolonizazioaren bidetik jorratutakoak gehiago jo du erabilera politiko ideologikohutsaren aldetik tokian tokiko berezko kulturen adierazpideak eguneratzera baino18 Izan ere, herri bakoitzak bere garapen kulturalari ekin behar badio ere, kanpotik hartutako moderniaren ekarpenak aipatutako berezko garapen horren arabera eskuratu lituzke era askean, kultura gutxituei hitza ebatsi dieten bezala, irudia ere lapurtu baitiote. Menperatze prozedurak, gailendutako herrien mintzoa eta irudikapena birmoldatu ostean, faltseaturiko hitza eta irudia kontsumiarazten
|
du
beste alternatibarik eman gabe. Menperatuak gutxitan hitz egingo du menperatzaileak bere ordez hitz egingo baitu1 9 Horregatik dira horren erabiliak nazio txikietako dokumentalak nahiz irakurketa sasi antropologiazkoak, funtsean" bitxikeria" maitagarriaren azpian gutxiagotzearen bidea errazteko eta tokian tokiko berezko alternatibarik eragozteko.
|
|
|
Prozesu hau da Meseguerrek aipatzen duen garunaren blokeoa. Ga runa okurritzen zaion lehenengo esanahiarekin geratzen da eta beste posibilitateak baztertzen ditu (kasu honetan aukera sexista hartu
|
du
besteak alderatuz).
|
|
2005
|
|
|
Tagzania. Argentinar batekso rtu
|
du
bestea Madrilen (han) mundurako: fon.
|
|
|
helburu bat lortzeko planteatutako ekintzak (bideak) ez du inola ere ilundu edo ezkutatu behar helburua. Bidea, ekintza, desegokia bada, helburua bera ezkutatu, ilundu, desegokitu egingo
|
du
besteen begien aurrean. Jendeak ez du horrenbeste ekintzaz, bideaz hitz egin behar, helburuaz baino; eta ekintzaz hitz egiten badu, izan dadila helburura gehiago hurbiltzeko.
|
|
|
Batak ez
|
du
bestea kentzen. MARKULETA, Gerardo.
|
|
2006
|
|
|
" Papers" en aldeko borroka, haren emaitza alde batera utziz, oso borroka berezia izan da —eta da— Katalunian. Hasierako frankismoak egindako dokumentu espoliazioa ezagutu eta sufritu zuen belaunaldia batu
|
du
beste belaunaldi gazteago batekin, hain zuzen ere XXI. mende bete betean demokrata espainolek zor hori kitatu nahi ez izateak adierazten duen sekulako zartakoaz kontziente den belaunaldiarekin. Bestalde, harrapaketen oinordekoak ere batu ditu ezer galdu ez arren Salamancako hiriarekin zerikusirik ez zuen ondarea berreskuratzeko berebiziko premia ikusten zutenekin.
|
|
|
Testuliburuak sortzea prozesu konplexua eta aberatsa da. Irakaskuntza ikaskuntza jarduera bat prestatzeko erabaki asko hartu behar dira, eta erabaki bakoitzak koherentea izan behar
|
du
beste guztiekin. Jarduera bakoitzean, eta zer esanik ez Unitate Didaktiko bat edo etapa osorako testuliburuak diseinatzen direnean, hezkuntzaren arazo teoriko eta praktiko guztiak islatzen dira.
|
|
|
Bukatzeko esango dugu, gizonezkoen protagonismoa jaisteaz gain, sortzen dituen pertsonaia maskulinoak kritikoak eta gizartean integratzeko arazoak dituzten pertsonaiak direla. Landak bere pertsonaien profilen egokiera ezin hobeto aprobetxatzen
|
du
beste sentsibilitate bat proposatzeko, ezarritako desberdintasunak apurtuz eta topikoak irauliz.
|
|
2007
|
|
|
Onelakoa egiñik, marrazkiekin ere argitaratu diteke, etxean beti edo geienetan izaten baitugu lan ori egin dezakenen bat. Baiña ba
|
du
beste akats bat ere: gordetzeko ez dala ain egokia, eta berealaxe urratzen dala.
|
|
|
Elur bola tontor gainean paratzea da kontua. Aldapak egingo
|
du
bestea. Aldapak eta agendek, noski.
|
|
|
Gu gara erlijiosoak garela onartu behar dugun lehenak, eta berriro ere laizismo batera pasatu behar dugula. Norbaitek esango
|
du
beste erlijio bat proposatzen ari naizela, kultura aniztasunarena. Baina hori horrela planteatuz gero, azkenean ezin gara erlijiotik atera, eta nik nahiago dut erlijio paganoa, jainko askorekin, jainko salbatzaile eta mendekatzailea duen erlijio monoteista baino gehiago.
|
|
|
Beste muga bat honako hau litzateke: nazio eraikuntzari ekin nahi dion edozein talde nazionalek errespetatu behar
|
du
beste nazioek beren erakunde nazionalak eratzeko eta babesteko duten eskubidea.
|
|
2009
|
|
|
Ekoizle nagusia, urtea joan eta urtea etorri, Eusko Jaurlaritza da, %47rekin aurten; Gipuzkoako Foru Aldundia dator bigarren, hori ere tradizionalki, %16rekin; hurrena, Nafarroako Gobernua %8rekin. Azken horiek baino gehiago osatzen
|
du
beste multzo batek: 30 udalen artean %20, 5 egiten dute.
|
|
2012
|
|
|
Handik gutxira Hego Afrikara abiatzen da, abokatu gisa lanera, eta berehala hasten da konturatzen identitatea aldatzeak ez dakarrela, berez, integrazioa: trenean tertzeran ibili behar du, zalgurdian ezin du sartu (goian joan behar du), hotel askotan ez dute onartzen edo, onartuta ere, ezin
|
du
beste bezeroekin batera bazkaldu... Arazoa, bere larruaren kolorea, ez aski zuria europar askorentzat.
|
|
|
Boterea jakintza ez bada ere, ezta jakintza boterea, horrek ez du esan nahi elkarreraginean aritzen ez direnik. Izan ere, batak ez
|
du
bestea barik funtzionatzen. Boterea jakintza nagusian oinarritzen da, eta jakintzak boterea du oinarritzat.
|
|
|
Portugaleteko gazte batek eskolan euskara (pixka bat) ikasten duenean, euskararen egoera ere baikorragoa da, baina ez du neurri bereko garrantzirik. Aipatutako bi kasuak baikorrak dira; baina, beste kasu batzuetan, aldiz, indar batek itzali, ezkutatu egiten
|
du
bestea, eta horretan datza ondorio okerrak ateratzeko arriskua. Adibidez, Barakaldo, Portugalete eta Sestaoko 30.000 gaztek sekula erabiliko ez duten euskara pixka bat ikasten duten bitartean Ea, Lekeitio, Ondarroa eta Markinako 5.000 gaztek euskara galtzen badute (edo ez bazaie transmititzen), kuantitatiboki oso egoera baikorraren deskribapena edukiko genuke:
|
|
2013
|
|
|
Hor ditugu askatasuna, zuzenbidea, elkartasuna edo beste hainbat narrazio, adibide gisa. Postmodernitateak amets horietatik esnatu eta urrundu nahi du; modernitateak jartzen dituen mitoen ordez, ez
|
du
beste mitorik garatu nahi; mito guztiak gainditu nahi ditu. Modernitatearen planteamenduak munduak zentzu bat daukala onartzea eskatzen du, eta hori da, hain zuzen ere, postmodernitatean zalantzan jartzen dena.
|
|
2015
|
|
|
Informaltasun bila jo du gazte horrek hitanora (eta egileak iradokitzen
|
du
besteek ere arrazoi horregatik jo dutela). Bizkaiko zonalde batzuetan (Txorierrin, Bilbon edo Uribe Kostan bat baino gehiago ezagutzen dut nik), etxetik erdaldun izan diren batzuek euskalkia ikasi eta egunerokoan normal antzean erabiltzen dute, aldeak alde (nik dakidala inork ez du neurtu zenbat diren, zer esparrutan erabiltzen duten eta zergatik jo duten horretara).
|
|
|
" Aski da jatea gorputzari beharra duen elikadura labana eta sardexkarekin ematea bezala definitzea, abereek ez dutela jaten edukitzeko", burlatzen da F. de Waal. Kontzeptu askoren definizioak ez
|
du
beste xederik, guk nahi ditugun errealitateak sortzea baino. Nazioaren kontzeptu edo definizio askorekin horixe jazotzen da (Akademia Espainolaren hiztegian, adibidez).
|
|
|
Baina, klaro, oso razionalak dira, eta beste bi herenak [argitaratzen dituzte] militantziagatik. Jakina, heren horrek etekin gutxiago izango
|
du
beste biek baino. Eta normalean, ba prekarietatean dagoenak...
|
|
|
Gure ikuspegi erromantikoa dezente narrastuko luketen arrazoi prosaikoagoak alde batera utzita eskubideak eta diru kontuak, alegia, egon behar
|
du
beste arrazoiren batek azalerako Zumetarena aukeratzeko. Batez ere, ETAk berak
|
|
|
hizkuntza originaltasuna, berrikuntza eta komunitatearen parte hartzea. Lehenengoarekin ez naiz luzatuko, baina merezi
|
du
beste elementu biei mikroskopio lupekin xehe xehe begiratzea. Izan ere, gure geroa marraztu (edo, behinik behin, zirriborratu) eta koloreztatu dezaketen elementu ezinbestekoak dira, nire ustez.
|
|
2016
|
|
|
Bigarren Ibañeta-k izan
|
du
beste ondoriorik.
|
|
|
Berria k egin duena, adibidez, egunkari mailan. Aurten, Lipusek muntatu
|
du
beste obra bat, bakarrik bere konpainiarekin, Huts Teatroarekin, bi aldeetako aktoreekin: Etxekoak.
|
|
|
Beste Aldea probokazioa zen, mapetan dena zuri agertzen zelarik, eta alta, mendi lepotik ikusten genituela etxeak, bideak, jendeak. Inork ez
|
du
Beste Aldekoa izan nahi, baina oro gara Beste Aldeko, Beste Aldekoentzat betiere. Beste Aldean bizitzea etxean egotea da, baina etengabeko bidaian:
|
|
|
Kanadako Auzitegi Gorenaren demokrazia kulturaren arabera, estatu demokratikoetan sortzen diren zilegitasun demokratiko guztiak berdintasun egoeran kudeatu behar dira eta batek ezin
|
du
bestea ukatu. Horren ondorioz dio Quebeceko herriak independentziaren aldeko borondate demokratiko argia azaltzen badu, Kanadako estatuak ezin duela borondate hori ukatu, ezta baztertu ere.
|
|
2018
|
|
|
Baina zein da La France Insoumiseren jomuga? ‘Mundu ikuskera’ batek indar politikoa izaten
|
du
beste klase batzuei aurre egiten dion klase koalizio batean oinarritzen denean. Ikusteko dago zeintzuk diren etorkizuneko ‘bloke sozial’ horren ezaugarriak.
|
|
|
Gainerakoak pittinka pittinka zentrora mugituak edo mugiaraziak izanen dira: pendulu batean edo hustubide batean bezala, higidurak oszilatzen dira, apika ezkerrean hasi eta eskuinean bukatuko du batek, akaso eskuinetik ezkerrera zabu eginen
|
du
beste batek. Alta, oszilazio bakoitzarekin zentrorantz gero eta hurbilago lekualdatuko dira, grabitate zentroaren poderioz.
|
|
|
Urte osoan ikusi dudan eszena hunkigarrienetako bat. Tomiris en Iñaki Ziarrusta da aktore, baina zuzendari gisa aurten estreinatu
|
du
beste lan bat ere: Zazpiak bat, edo hiru aktore bikain bere onena ematen ikustearen plazera, Miriam K. Martxante, Aiora Sedano eta Estibaliz Villa.
|
|
2019
|
|
|
Nagore Vargas (Jenisjoplin) protagonista nagusia da eta 28 urte ditu nobelaren hasieran. 2010ean gaude, eta irrati libre batean lan egiten
|
du
beste hiru lagunekin; baina irratiak ETArekin kolaboratzearen salaketa jaso eta langileak atxiloketaren zain daude. Narrazioak aurrera eta atzera egiten du denboran eta gai potolo asko lantzen dira, euskal gizartearen azken hamarkadetako historia kontatzeko baliatuak:
|
|
2020
|
|
|
Amateurraren profesionalez beteta daude gure bazterrak, eta alderantziz. Batak ez
|
du
bestea kentzen eta denon ekarpena da beharrezkoa. Paradoxikoki, honetaz ez zaitu automatikoki profesional bihurtzen, eta asko dira honetaz bizitzeko hautua/ aukera gauzatu gabe oso modu profesionalean jokatzen dutenak.
|
|
|
1 Halaber, ikus Castoriadis (1975). Berdin antzera esan
|
du
beste askok. Pierre Bourdieuk (1994:
|
|
|
Gipuzkera zen, bere ustez, batasunerako oinarri sendoena ematen zuena: zabalkunde handiena zuen euskalkia zen, Loiola Irratia entzuten zen gehien, abestiek ere gipuzkerarantz jo zuten (‘Euskal Akademiaren urrezko ezteguetan’, 1968), baina artikulu horretan bertan eskatzen
|
du
beste euskalkiak baztertu gabe egin dadila batasuna; euskalkietako gauza on eta eder asko jaso eta zabaltzearen alde agertu zen. Plurizentrismoaren aldeko jarrera hori nabarmenago ikusten da, izenburutik bertatik, ‘Gipuzkera bai, lapurtera ere bai’ (Azurmendi 1972) artikuluan:
|
|
|
Gipuzkera zen, bere ustez, batasunerako oinarri sendoena ematen zuena: zabalkunde handiena zuen euskalkia zen, Loiola Irratia entzuten zen gehien, abestiek ere gipuzkerarantz jo zuten (‘Euskal Akademiaren urrezko ezteguetan’, 1968), baina artikulu horretan bertan eskatzen
|
du
beste euskalkiak baztertu gabe egin dadila batasuna; euskalkietako gauza on eta eder asko jaso eta zabaltzearen alde agertu zen. Plurizentrismoaren aldeko jarrera hori nabarmenago ikusten da, izenburutik bertatik, ‘Gipuzkera bai, lapurtera ere bai’ (Azurmendi 1972) artikuluan:
|
|
|
Kritika eta alternatiba ez dira gauza bera, noski. Beste modu batean esanda, gaurko munduaren kritikak ez
|
du
beste mundu baten alternatiba proposatzen. Askotan esaten da, esan ere, distopiek immobilismoa dakartela:
|
|
2022
|
|
|
Distrakzioaren, entretenimendu hutsaren bila doazela esatea benetako auzia albora uztea da. Izan ere, zergatik distraitzen, birsortzen edo entretenitzen
|
du
beste baten bizitza arazoetan sartzeak, pintura, musika zati edo nobela bateko pertsonaiekin identifikatzeak. Zergatik erreakzionatzen dugu irrealitate horren aurrean, errealitatearen areagotzea balitz moduan?
|
|
|
Horregatik harritu nau espero baino komentario eta gogoeta gutxiago irakurri izanak sareetan eta prentsan. Ospatzekoa da, noski, ez fikziozko zinemaren zirkuituan izan duen oihartzuna eta harrera beroa, baina zer pentsatu ematen
|
du
besteak ere.
|
|
2023
|
|
|
Adibide horren bitartez Lukuk hauxe agerrarazi nahi du, kultura baten graduak edo mailakatzeak adierazteko erabiltzen diren sailkapenek ez dutela zertan funtzionatu beste kultura esparru batean, beste kultura logika batzuetan. Azpimarratzen
|
du
beste kultura batzuen ikusmoldeak eta legitimazio bideak geure egiteak mesfidantza handia sortu duela bertako kultura praktika batzuen inguruan, eta, batez ere, euskaldun asko ezjakin egin dituela beren kulturaren alfabetoak edo sinbologiak interpretatzeko. Lukuren iritziz, esate baterako, jende asko ez da gai herri antzerkia interpretatzeko, eta, ikustera joaten badira ere, ez da gai antzerkia zer kontzepzioren barruan garatu den ulertzeko.
|