|
2006
|
|
|
Eragindakoek agertzen
|
dituzten
sintomak, orokorki, larri larriak ez direnez, kalteen egiazko izaria ez da ezaguna oraino, Espainiako Lan eta Gizarte Arazoetarako Ministerioaren erakunde den Lan Baldintzen Zentro Nazionaleko adituek dioten bezala: teknikari hauek aitortu dutenez, maiz ez da erraza gertatzen horrelako sintomen eragileak ingurugiroaren kutsadura izan den zehaztea.
|
|
|
Neurri hori Kantabriako Osasun Zuzendaritza Nagusiak, Castro Urdialeseko anbulatorioak, Gurutzetako Ospitaleak eta Euskal Autonomia Erkidegoko Zainketa Epidemiologikoko Zerbitzuak batera abian jarritako jarduera protokoloaren parte da. Era berean, osasun arduradunek gurasoekin harremanetan egon dira, eta bertan adierazi zaie nola jokatu behar duten beren seme alabek ospitalean dauden lau gaixoek
|
dituzten
sintoma hauetakoren bat izanez gero sukarra eta konbultsioak. Gurasoak, berriz, “pixka bat lasaiago” agertzen ziren, eta “atzamarrak gurutzatuz” diru gehiago izan ez dadin, ama bat onartzen zuen.
|
|
|
Adituek azterketa batean frogatu dutenez, eguzkitako betaurrekoak erabiltzeak murriztu egiten ditu bidaiek ordu eskualde askotan eragiten
|
dituzten
sintomak.
|
|
|
Pilar Cebollero Neumologiako eta Kirurgia Torazikoko Espainiako Elkarteko (SEPAR) ingurumen gaixotasunen arloko koordinatzaileak honela definitzen du sindrome hori: “zentro berean bizi diren edo bertan lan egiten duten gizabanako batzuek izaten
|
dituzten
sintomen multzoa, zigilatu deritzenak gehienetan, eta alde egiten dutenean igortzen dutena”. Eraikin gaixoaren sindromeak 70eko hamarkadatik aurrera eraikitako ospitale batzuk ere uki ditzake, baita hotel jakin batzuk eta etxebizitzetako multzo arkitektonikoak ere.
|
|
2007
|
|
|
Baina formarik ohikoena hori izateak ez du esan nahi mastozitosia azaleko gaixotasun esklusiboak direnik; Escribano nabarmentzen da, beste ehun batzuetan ere ager baitaiteke, hala nola hezur muinean, hezurretan eta digestio hodian. Azkura, gorakoak, goragalea, zorabioak, bertigo sentsazioa, sabeleko mina, arteria presioaren alterazioak dira pazienteek izaten
|
dituzten
sintoma ugarietako batzuk. Oro har, ondo kontrolatzen dira tratamendu egokiarekin.
|
|
2008
|
|
|
Eredu mota horrek, sistemikatik eratorria, berekin dakar homeostasia kontuan hartzea (hizkuntza sistemaren oreka) aplikatzean hizkuntza bakar batekin funtzionatzeko dela, edo nagusitasun handiko egoeran dagoen hizkuntza batekin, edo ukipen egoera nolabait orekatuan eta onartuan dauden hizkuntza batzuekin. Kasu horietan guztietan, feedback negatiboak multzoaren funtzionamendu zibernetikoa erregulatzeko balio du, ahalik ongien zuzentzen eta doitzen baititu outputak, inputetan eragiten
|
dituzten
sintometara. Feedback positiboa egonez gero, berriz, aldaketak egin lirateke edo funtzionamendu krisia sortuko litzateke.
|
|
|
Ezaugarri horien guztien baturak zaildu egiten du diagnostikoa, eta, kasu askotan, atzeratu egiten da. “Asko galdetu” behar da, dio Lerínek, “gaixoek kontatzen dituzten eta kontatzen ez
|
dituzten
sintomak detektatzeko”. Izan ere, askotan, sintomek ez dute ia harremanik elkarren artean, eta, beraz, baliteke pazienteak garrantzirik eman ez izana eta kontuan hartu ez izana.
|
|
|
Bai, emakumeen kasuan, sarri askotan, aurkezten
|
dituzten
sintomak zerbait psikosomatikoa direla pentsatzen da, eta diagnostikoa egiteko inolako probarik egin gabe bidaltzen dituzte etxera. Gizonezkoen kasuan, ez da izaten horrela; askoz ere lehenago egiten zaizkie proba diagnostikoak.
|
|
2009
|
|
|
Bestetik, lan esparruko hainbat faktorek zuzenki eragiten dute pertsonen osasunean eta hautematen
|
dituzten
sintoma fisikoetan. Hainbat faktore soziolaboralek, hala nola laneko isolamendu mailak, egiten den lanaren gaineko kontrol mailareneta exijentziaren arteko orekak, eragin dezakete osasunaren egoera orokorrean.
|
|
|
Emakumezkoek sentitzen
|
dituzten
sintoma fisikoen oinarrian haien gorputzetan gertatzen diren hainbat funtzio fisiologiko konplexuren eragina dagoela onartzenda. Hilerokoak, esate baterako, emakumezkoaren bizitzaren parte nagusieneanhormonen jariaketan aldaketa ziklikoak suposatzen ditu, eta sarri sintoma fisikoenbizipena arrunta izaten da hilerokoaren une jakin batzuetan (Hyde, 1995).
|
|
|
Bestalde, definizio bateratua bilatze aldera, beste arazo gehigarri batzuk izandira nahastea ikertzean, hala nola metodologia baliagarri eta fidagarriak erabili ezizana eta orientazio desberdinetatik bideratu izana, gaia zentratzeko zailtasunakekarriz. Dena den, oro har, badira autore gehienek Hilekoaren Aurreko Nahastearensintomatologiaren oinarri gisa onartu
|
dituzten
sintomak:
|
|
|
Normalean, ohiko entrenamenduak murriztu egiten du rabdomiolisia garatzeko arriskua; hala ere, jarduera fisikoa egin daiteke aurrez berotu gabe, izerdi asko dagoenean eta giro tenperatura altua denean likido egokirik jarri gabe, eta, besteak beste, errabdomiolisia ager daiteke. Kaltetuek izaten
|
dituzten
sintomak hauek izan daitezke: muskulu min arina, beheko gorputz adarretan karranpak agertzea, ahultasun handia, gernu iluna mioglobina izateagatik, eta, gainera, giltzurrun akats akutuaren edo arritmia kardiakoen ondorioz bizi arriskuko egoerak.
|
|
|
Hormona horiek glukokortikoideen taldekoak dira (kortisolaren taldekoak, esaterako), eta odoleko glukosa mailaren kontrolari eusten diote, immunitate sistemaren hantura erantzuna kontrolatzen dute eta gorputzak estresaren aurrean duen erreakzioa kontrolatzen dute; mineralokortikoideek, berriz, sodioaren eta potasioaren oreka eta arteria presioa erregulatzen dituzte aldosteronoa; eta sexu hormonek, berriz, androgenoek, gizonengan eta estrogen Gaixotasun hori ohikoagoa da 30 eta 50 urte bitarteko pertsonengan, eta berdin eragiten die bi sexuei. Giltzurrun gaineko krisi baten aurrean, lehenbailehen hidrokortisona administratu behar da, eta tratamendu bat aplikatu hipotentsio larria konpontzeko Gaixoek izaten
|
dituzten
sintomak aldatu egiten dira intentsitatean; horietako batzuk oso gogaikarriak dira, hala nola, bat bateko aldaketak arteria presioan (hipotentsioa) edo bihotz maiztasunean, beherako kronikoan, goragalea eta gonbitoak pisu galerarekin, larruazalaren zurbiltasuna eremu batzuetan iluntzen denean, ahultasuna, muturreko nekea eta mugimendu motel eta astunak, eta gatza kontsumitzeko gogo bizia.... Tratamendu honetan, hormona falta kortikosteroideekin ordezten da.
|
|
2010
|
|
|
Antsietatea, estresa eta beheraldia. Horiek dira, besteak beste, lantokietan behargin askok pairatzen
|
dituzten
sintomak, eta UGTren arabera, krisialdiaren ondorioz areagotu egin dira. Abagune ekonomikoaren harira, enpresek langileen gaineko presioa handitu dute, eta lanpostuari eutsiko dioten ziurgabetasuna bizi dute haiek, Candido Mendez sindikatuko idazkari nagusiak laneko jazarpenari buruzko Bilbon eginiko jardunaldietan esan duenez.
|
|
2011
|
|
|
Eskizofrenia pairatzen duten pertsonen taldea oso da heterogeneoa eta beren bizi zikloan zehar aurkezten
|
dituzten
sintomak aldakorrak dira. Dena dela, nahiz eta eskizofrenia duten gizabanako guztiek ezaugarri berak ez izan, eskizofreniaren sintoma tipikoak bi multzo handitan sailkatu izan dira:
|
|
|
Horri eskaintzen zaizkio medikuntza genomikoa, gene garrantzitsuak aurkitzea eta informazio genetiko hori erabiltzea tratamendu estrategia posible bat lortzeko”, adierazi zuen Sebatek. Eskizofrenia garuneko gaitz kroniko eta larria da, eta haluzinazioak, ilusioak eta pentsamenduaren nahasteak barne hartzen
|
dituzten
sintomak ditu. Ingurumen faktoreek eta faktore genetikoek eragiten dutela uste da, batez ere azken horiek.
|
|
|
Mina, hantura, zurruntasuna eta artikulazioen mugikortasunaren galera dira, kontrolatzen ez badira, artikulazioaren inguruan dauden hezurrak, lotailuak eta tendoiak kaltetzen dituzten seinale batzuk, eta, ondorioz, deformazio progresiboa eragiten dutenak. Horiek dira, oro har, gaur egun 250.000 espainiarrek
|
dituzten
sintomak, Espainiako Erreumatologia Elkartearen (SER) datuen arabera, eta datorren urtean 3.600 kasu berri detektatzea aurreikusten da. Artritis Erreumatoidearen Nazioarteko Eguna zela eta, elkarte zientifiko horrek ohartarazi zuen detekzio maila eskasa zela, batez ere, herritarrek ez zituztelako ezagutzen gaixotasunaren ezaugarriak eta hura eragiten duten faktoreak.
|
|
|
Alzheimerraren, zahartzaroko dementziaren eta Parkinsonaren arrazoiak ezagutzeko ikerketek mundu osoko ikertzaileen ahalegin handia eskatzen dute. Gero eta hobeto ezagutzen dira garapena mantsotzeko ekintzak abian jartzen
|
dituzten
sintomak, baina arrazoiak oraindik ez dira ezagutzen. Garunaren zahartzearekin eta narriadurarekin zerikusia duten faktoreen azterketa horietan, ikerketa berri batek aditzera ematen du B12 bitaminarik ezak garunaren atrofia eta pentsamenduaren eta memoriaren gaitasunekin arazo gehiago sor ditzakeela.
|
|
2012
|
|
|
Del Barrio k (1990) dioenez, haur eta nerabeen depresioari buruzko ikerketak egin dituzten autore gehienak bat datoz haur eta nerabeen depresio sintoma tipikoenak autoestimu baxua, loaren asaldurak, gosearen eta pisuaren galera edo gehitzea, gizarte isolamendua, hiperaktibitatea, disforia eta beren buruaz beste egiteko ideiak direla. Sintoma horiek, batez ere behagarriak ez direnak (autoestimu baxua, tristura?), helduek aurkezten
|
dituzten
sintomen antzekoak dira, baina, haur eta nerabeen depresioan ageri diren zenbait sintoma espezifikoak dira adin tarte horietan, adibidez, jokabide arazoak, suminkortasuna, kasketaldiak edo desobedientzia (Figueras, 2006).
|
|
|
Depresioa pairatzen duten pertsonen taldea heterogeneoa da eta beren bizi zikloan aurkezten
|
dituzten
sintomak aldakorrak. Dena dela, nahiz eta depresioa duten pertsona guztiek ezaugarri berak ez izan, nahastearen diagnosia ahalbidetzen duten nazioarteko sailkapenak daude, eta, horien artean, ikerketa mailan gehien erabiltzen dena eta mundu mailan ezagunena dena DSM IV TR (APA, 2002) da.
|
|
|
Sintomen arabera, haur depresioa garbia edota estalia izan daiteke. Depresio garbian, haurrek aurkezten
|
dituzten
sintomak pertsona helduek dituztenen antzekoak izaten dira. Depresio estalian, haurrengan maizen agertzen den motan, aldiz, depresioaren ezaugarri tipikoak beste zenbait arazorekin batera nahasiak aurkezten dira.
|
|
|
Horren ondorioz, arazoak sortzen dira eta, beraz, haurdun geratzeko aukerak murrizten dira. Obulutegiko disfuntzio baten diagnostikoa espezialistak eman behar badu ere, dagozkion analisiak eta probak egin ondoren, emakumeak berak aurki ditzake obulazio zikloan irregulartasunak
|
dituzten
sintoma ohikoenak: Obulazio ziklo oso laburrak eta hilekoak oso ohikoak (21 egunetik behin, gutxienez).
|
|
2013
|
|
|
Horrek ekarri zuen andereñoak, erizainak eta beste langile batzuk, denak emakumezkoak, larri erasanak geratu izana, batez ere neurologikoki eta hormona sisteman. Horren ondorioz baliaezintasuna hartu behar izan dute, baina, epaitegietara jo dutenean, medikuek esaten diete
|
dituzten
sintoma guztiak menopausiarengatik direla; antsietatea eta depresioa dutela, hori baino ez. Gizonezko bati ez liokete horrela erantzungo.
|
|
|
Gaixotasun horiekin batera, bereziki aipatzen dituzte gaixotasun kardiobaskularrak. Miokardioko infartuaz Aldasorok ohartarazi duen bezala, hilkortasun tasak handiagoak dira emakumezkoetan gizonezkoetan baino, neurri batean, gizonezkoek
|
dituzten
sintomak direlako tipikoak, eta, horien aldean, emakumezkoenak, ezohikoak dira, eta, beraz, zaila da haiei antzematea. Are gehiago, erabiltzen diren proba diagnostikoak emakumezkoentzat ez dira gizonezkoentzat bezain aproposak.
|
|
|
Intoxikazioa, aldiz, lehenago bakterio bidez kutsatu diren elikagaiak hartzean agertzen da, toxinak sortzen baitituzte, eta azken horiek eragiten dute gaixotasuna. Hala ere, horien guztien izendatzaile komuna sortzen
|
dituzten
sintoma gastrointestinalak dira: sabelaldeko mina, goragaleak, gorakoak, beherakoak, karranpak, sukarra, etab. Salmonella Esku hartzen duten elikagaiak:
|
|
2014
|
|
|
Normalena izaten da gaixoak antzematea, elkarrekin
|
dituzten
sintomak aztertzea eta koadro kliniko bat egitea sindrome bat deskribatzeko.
|
|
|
Zenbait eraikinetan bizi edo lan egiten duten pertsonek
|
dituzten
sintomei ematen zaien izena da «Eraikin Eriaren Sindromea», eta oro har ez da lesio organiko edo fisikorik ageri, gehienetan bazterketaz diagnostikatzen delarik. OMEren arabera eraikinok ezaugarri komun batzuk dituzte:
|
|
|
Konbertsio nahastea dutenek funtzionamendu fisikoaren gabeziak dituzte (afonia, mututasuna, itsutasuna, ukimenaren galera, paralisia, globus hystericus), patologia fisiko organikorik gabe. Zentzumenak edo borondatezko mugimenduak ukitzen
|
dituzten
sintomak dituzte (gorputzaren zati baten paralisia, azaleko inurridura sentipena, sentipenen galera edo anestesia, afonia, anosmia, itsutasuna, gortasuna?), eta, ondorioz, pentsatzen dute gaixotasun mediko edo neurologiko bat dutela; baina azterketa medikoek esaten dute ez dagoela gaixotasun fisikorik. Horregatik pentsatzen da arrazoi psikologikoak daudela nahastearen oinarrian.
|
|
|
C irizpidea: aldarte nahastearen irizpideak betetzen
|
dituzten
sintomak presente daude gaixotasunaren fase aktibo eta hondarrekoaren iraupenaren zati handi batean.
|
|
|
Laborategiko probak manipulatzen ditu edo haurrak intoxikatzen ditu, eta sendagileak haurra tratatzera behartzen ditu. Botere bidezko Münchausen en sindromean haurrek agertzen
|
dituzten
sintoma arruntenak honako hauek dira: ubeldurak, hematuria, aldaketa hematologikoak, krisi konbultsiboak, hausturak, objektu arrotzak digestio hodian, apneak, kakeriak, okadak, erupzioak, sukarra, giltzurrunen endekapena, nefritisa, infekzioak, pozointzeak edo zauriak.
|
|
|
Miomak tumorazio onbera mota bat dira ugaltzeko adinean dauden emakumeentzat, izan ere, hainbat eragozpen eragiteaz gain, ernalezintasunaren arrazoia izan daitezke. Hala ere, HIFU teknologiaren garapenak, ultrasoinu ez inbasiboen teknika berri batek, tamaina murriztu eta eragiten
|
dituzten
sintomak desagerrarazten ditu. Artikulu honek miomentzako tratamendu ez inbaditzaile berri hau eta haren abantaila nagusiak deskribatzen ditu.
|
|
|
Lau hilabete geroago, 2013ko maiatzean, Gastroenterologiako Eskola Amerikarrak (AGK) gida kliniko bat argitaratu zuen gluten horrekin zerikusia duten arazoei buruz. Gida horretan azaldu zuenez, gluten ez zeliakoarekiko sentikortasuna ezaugarri bat da, eta, gaixotasun zeliakorik ez izan arren, gluten hartzen dutenean sortzen
|
dituzten
sintomen antzekoak dituzte. Sintoma horiek oso antzekoak dira, eta ezin da bereizi, haien arabera bakarrik, pertsonak gaixotasun bat edo bestea duen.
|
|
2015
|
|
|
Bakterioek eragiten
|
dituzten
sintomak onddoek eragindakoen antzekoak dira, baina, oso oso txikiak direnez, zailak dira antzematen eta, normalean, proba kimikoak behar izaten dira, hala nola berariazko laborantza ingurugiroetan landatzea.
|
|
|
NFL jokalari horiek, boxealariek eta 80 urtekoek baino ez
|
dituzten
sintomak dituztenak?
|
|
2016
|
|
|
Ohikoa da toxinak dituzten alga horiek jaten dituzten arrainak edo moluskuak kalteturik ez egotea, nahiz eta irensten dituzten pertsonekin gauza bera gertatzen ez den, intoxikazio akutuak edo larriak eragiten baitituzte. Hainbat itsas biotoxina mota daude, sortzen
|
dituzten
sintomen arabera: amnesia, beherakoa, paralizatzaileak, neurotoxikoak edo zigatoxoxina.
|
|
|
Espainian infekzio horiek maizago gertatzen dira udazkenean eta udaberrian. Enterobirus horiek eragiten
|
dituzten
sintoma eta seinale gehienak ez dira larriak eta mugatu egiten dira; areago, pertsona askok modu asintomatikoan pairatzen dute infekzioa. Sukarra, doministikuak, sudurreko mukiak, eztula, okadak eta beherakoa, eta, batzuetan, azaleko eta mukosak (boba mano pie mina gaixotasunean bezala), eta muskuluetako mina dira eragiten dituen sintoma arinak.
|
|
2017
|
|
|
Erleek, aldiz, hortz txiki batzuk izaten dituzte, eta hortz horiek ez dute ateratzen uzten, eta udaberritik udazkenaren amaierara arte izaten dute intzidentzia handiena. Eragiten
|
dituzten
sintomen artean mina, erresumina eta azkura daude, eta aldea pixka bat hazita. Normalean, horiek bidaltzen dituzte eta ez dute eragozpenik sortzen.
|
|
2018
|
|
|
Hortaz, garunaren endekapen hau sintoma depresiboekin lotzea funtsezkoa da tratamendua aukeratzeko orduan. Izan ere, gaixotasun inflamatorioak dituzten pazienteetan lortutako emaitzen arabera, zitokina proinflamatorioak inhibitzeak gaixoek pairatzen
|
dituzten
sintoma depresiboak hobetzen eta pazientearen ohiko tratamendu antidepresiboaren erantzuna hobetzen lagundu dezake. Beraz, garunean gertatzen den hantura eta sistema immunea itu dituzten tratamenduak garatzea aukera bat izan daiteke hantura duten depresiodun pazienteen sintomatologia hobetzeko.
|
|
|
Alfa n, odol zirkulazioan proteina gutxiago dago, eta ez dago proteina gehiago. ZZ profila duten pertsonek, adibidez, gaixotasunak garatzeko arrisku handiena dute, nahiz eta guztiek ez
|
dituzten
sintomak nahitaez adierazten. Gaixotasunaren sintomak Jaioberrietan, DAATeko seinale iraduzaleak, bizitzako lehen asteetan, honako hauek dira:
|
|
2020
|
|
|
Barazkiak eta frutak, hala nola letxugak, tipulinak, mugurdiak eta masustak, ur kutsatuekin kutsa daitezke. Birus enterikoek eragiten
|
dituzten
sintomak Birus enterikoren batek jota bagaude, sintomatologia argia da: beherako urtsuak eta gorakoak, buruko mina, sukarra eta sabeleko mina izateko arriskua.
|
|
|
Edozein herritarrek deskargatu du aplikazioa. Behin deskargatuta, sintomak dituzten herritarrek galdetegi bat bete dute euren datu pertsonalekin eta
|
dituzten
sintomekin; informazio hori erabilita, aplikazioak ondorio bat aterako du, eta, beharrezkoa bada, proba egiteko ordua emango dio erabiltzaileari. Positibo eman ostean tratamenduarekin jarraitzeko ere balioko du, telefonoak kolapsatu gabe.
|
|
2021
|
|
|
Zientzialari komunitatearentzat, ordea, Lidwinak beste balio bat du. Garaiko testuek deskribatzen
|
dituzten
sintomak kontuan hartuta (paralisia, hortzetako mina, buruko mina, ikusmen arazoak, arintze garaiak…), badirudi ez zirela patinatzen izan zuen istripuaren ondorio zuzenak izan, esklerosi anizkoitzaren ondorio baizik.
|
|
|
Esaterako, bihotzeko bat pairatzen duten adin bereko gizonezkoen eta emakumezkoen artean, emakumezkoek hiltzeko %50eko arriskua dute, gizonezkoen %30aren aldean, pairatzen
|
dituzten
sintomak ez dituztelako «normaltzat» hartzen, eta antsietatea bezalako sintomekin lotzen dituztelako. Ondorioz, berandu eskatzen dute laguntza.
|
|
2023
|
|
|
infekzioa seinale askorekin Kandididiasiak organo askori eragin diezaioke. Gorputzaren atal bakoitzean eragiten
|
dituzten
sintoma batzuk errepasatuko ditugu: Organoak, begiak, garuna eta hezurrak.
|