|
2016
|
|
|
Prentsaren irakurketa obra baten oihartzunaren neurtzeko bidea izaten da, eta gorago aipatu
|
ditugun
elementuak agertzen zaizkigu kritika horretan, prentsak egiten duen harreran. da analogiarik egin prentsak frantses obra batez egiten duen kritikaz eta euskal prentsak Larzabalen obrez egin duenarekin, baina oinarrizko elementuak kontuan hartuko ditugu, eta azterketa zorrotz eta sistematikoa eginen dugu kritika horren ezaugarri nagusien azaleratzeko.
|
|
|
Errezepzioa aztertzerakoan orain arte aipatu
|
ditugun
elementuak kontuan hartuko dira, baina badira tresna batzuk ere harreraren gainean ondorioak izanen dituztenak, alegia publikoaren eskuetan utziko diren programak, prentsa txostenak, taularatzeari buruzko oharrak, afixak... Tresna horiek ere egituratzen dute harrera.
|
|
|
Beste azterketa sakonagoetan sartu baino lehen, antzerkiaren hizkuntza bereziaz eta lerro nagusienak hartuz, azpimarratu behar
|
ditugun
elementuak hauek dira: elkarrizketa, bi pertsonaia edo gehiagoren arteko solasen trukaketa, ekintza azaltzeko edo aurreratzeko, estikomiziaz hitz egiten da pertsonaien esaldiak oso laburrak direlarik, pertsonaien arteko tentsioaren adierazteko, bakarrizketa, pertsonaia bakar baten solasa izaten da, egoera hori didaskalia baten bitartez adierazia izaten da, bere buruari hitz egin liezaioke, hor ez den beste pertsonaiari, apainketako elementu bati zuzendua izan dakioke.
|
|
|
Salaketa, agintariekin gertakari latzak, askotan antzerki horietan aurkitzen
|
ditugun
elementuak ditugu, Larzabalen bizian atzematen ditugunak. Hau zen bere mundua.Otsoak Artaldean antzerkian errepublikanoen irudia karikatura da, baina segurki oso egoera larriak gertatu baitziren muga inguruan, erbesteratuak izan ziren familien oroitzapena ekarri nahi baitu.
|
|
2021
|
|
|
Esandakoaz gain, badago azpimarratzeko beste alderdi bat. Zenbaitetan, hizpide
|
ditugun
elementu edo partikulok adberbio edo lokuzio soilak izan daitezke, eta ez diskurtso markatzaile. Eta markatzaile direnean ere funtzio anitz betetzen dituzte.
|
|
|
42.8b Gramatikako beste kategoriak ez bezala, diskurtso markatzaile deitzen
|
ditugun
elementu hauek gramatika baino urrunago doan diskurtsoaren eremuari dagozkio. Gramatikan aztertzen diren kategoriak lexikoak izan daitezke (izena:
|
|
|
28.9.1b Diskurtso markatzaile deitzen
|
ditugun
elementuek laguntzen dute alborakuntzaz juntatu diren perpausen arteko lotura semantikoa agerian uzten. EGLU III lanean aztertzen dira horietako batzuk:
|
|
|
Haurra bakarrik geratu da; orduan, ikaratzen hasi da. Azpimarratu
|
ditugun
elementuak baliatuz perpausen arteko lotura semantikoa agerian jartzen dugu, baina ez dugu perpausen arteko sintaxi mailako loturarik eragiten.
|
|
|
Nolanahi ere, lokailuak informazioa egituratzeko baliatzen
|
ditugun
elementuetako batzuk baino ez dira. Askoz zabalagoa da diskurtso edo testu bateko informazioa egituratzeko eskura dugun diskurtso markatzaileen multzoa (ikus 42 eta 43 kapituluak).
|
|
|
Triste irten nintzen ekitalditik; Zoriontsu hartu genuen saria; Gogorik gabe joan nintzen bazkarira; Mireiak gustura egin zuen lana. Azpimarratu
|
ditugun
elementuak perpausaren subjektuari buruzkoak dira [ni – triste; gu – zoriontsu; ni – gogorik gabe; Mireia – gustura]. Subjektu horren une jakin bateko egoera adierazten dute guztiek.
|
|
|
Helburu gisa, nolanahi ere, inork ez dio uko egiten sailkatze lan honi. Hiztegietan hitzak biltzen dira eta postposiziotzat eman
|
ditugun
elementu horiek ez dira jasotzen, morfema itsatsiak baitira. Aldiz, gaztelaniazko edo gure inguruko beste hizkuntzetako hiztegietan gure postposizio horien pareko bide diren preposizioak argiro jasoak ageri dira, eta zein kategoriatakoak diren ere esaten da.
|
|
|
3.1g Kategoria lexiko batzuek argumentu egitura dutela esan dugu, hau da, osagarri deitzen
|
ditugun
elementuak behar dituzte inguruan, eta osagarri horiek aseko dute argumentu egitura hori. Aditzek eta postposizioek ere (buruz, gainean, barru, gain, kontra...) izan ohi dute argumentu egitura, eta baita zenbait adjektibo eta izenek ere, argumentudun izenek, hain zuzen ere (§ 2.11b 2.11d, § 7.2.5 7.2.7, § 8.2.3, § 14.7e, § 14.9.3a, § 23.3).
|
|
|
42.9a EGLU III liburukian guk orain DM deitzen
|
ditugun
elementu hauek (batzuetan hitz soilak, esapideak, beste batzuetan) eta han lokailu deitzen zirenak bost sailetan banatzen ziren: emendiozkoak (ere, behintzat...); hautakariak (bestela, osterantzean...); aurkaritzakoak (alabaina, aitzitik, dena den...); ondoriozkoak (beraz, horrenbestez...); kausazkoak (zergatik, zeren...).
|
|
|
42.21.1d Berez, diskurtso markatzaile deitzen
|
ditugun
elementu hauen zerrenda biziki luzea da, eta amaigabea. Antzeko zerbait gertatzen da aurkaritzako hauekin ere.
|