|
2008
|
|
|
– Zintzo> (txintxo). > Jaso
|
ditugun
bi lekukoetan txintxo> forma hipokoris tikoa ageri zaigu, atzizkiari zuzenean lotua batean: Txintxonena> (Arantza), eta pertsona izen baten bigarren osagarri bertzean:
|
|
|
Bizkaino. Aurkitu
|
ditugun
bi lekukoetan izena hipokoristiko atziz kiarekin osatua ageri da: Bizkaintxonea> (Lesaka).
|
|
2010
|
|
|
cristau aziac), urteko sasoi guztiak (Garizuma, Pazkoa, Abendua?), denbora orotarako (festa eta lana), toki orotan (etxean, elizan, soroan, eta abar). Ezagutzen
|
ditugun
bi lanak (CC k eta Eracusaldiac) hedatzeko asmoz pentsaturiko eta gauzaturiko obrak dira: lehena Euscaldunai> eskainia eta bigarrena apaizei (Ezqueintzen> diezte> Apaiz> Euscaldunai). > Bi hartzaile mota izango ditu, hortaz, Agirreren proiektuak:
|
|
|
begien bistan ez izatea hizkuntza formen eta komunikazio egoeraren (hots, instantzia sozio diskurtsiboaren) arteko lotura. Gure sermoien kasuan, zehazki, galduko genuke aukeratu
|
ditugun
bi azter unitateen lotura aktiboa fenomenook gertatzen diren komunikazio egoerarekin; bestela esanda, ez genuke jakingo izernordainak eta diskurtso ekarria (bestearen diskurtsoaren) nola lotzen diren enuntziazio instantziarekin, gure kasuan, Elizaren aurpegi linguistiko batekin, sermoiarekin. Gogora bedi sarreran esan dugula fenomeno linguistikoak goitik beherako norabidean aztertu beharrean gaudela.
|
|
|
Guri geuri, testuen enuntziazio egitura aztertzeko egokia iruditzen zaigu, oro har, Roulet, Filliettaz eta Grobet (2001) autoreen proposamena. Beraz, hautatu
|
ditugun
bi azter unitate edo hizkuntza gertakariak metodologia horren argitan aztertuko dira. Egileon eskemaren arabera, hiru motatako informazioak eskuratu ditugu gure azter unitateen inguruan:
|
|
|
Aztergai
|
ditugun
bi fenomenoak, bai pertsona izenordainen eta baita berbaldi ekarriaren erabilpena, esatari bakoitzaren gurarien arabera geratzen dela pentsatzen da. Hau da, esatariak nahi duen erara, indibidualki zein erretorikoki?
|
|
|
Aipatu
|
ditugun
bi ikasturteetako emaitzak grafiko baten moldean agertzen dira. Ikasleen lankidegoak hiru edo lau kategoriatan sailkatuak dira euskararen ezagutzaren arabera.
|
|
2012
|
|
|
Gainera, Sarrionandiak erabilitako zubi testuak identifikatzeak haren itzultzeko modua aztertzeko aukera emango digu: itzulpena egiteko orduan, hurbiletik jarraitzen ote dio begien aurrean izan duen bertsioari, itzulpen estrategien atalaren hasieran eman
|
ditugun
bi adibideetan bezala?
|
|
|
Mitxelenak bere kritikak prestatzean goian aipatu
|
ditugun
bi irakurle motak159 gogoan baditu ere, egingo genuke Pérez Gaztelurekin bat eginez (1995b:
|
|
2013
|
|
|
Aipatu
|
ditugun
bi artikulu horiek aski azalekoak ziren, hala ere; beste batzuetan sakonkiago deskribatu zuen maniobra horiek nolakoak ziren. 1917 hastapeneko prestakuntzaz ari zen.
|
|
2016
|
|
|
Apezaren tokia hor zegoen, askotan ez beti, baina bera hala zen eta gizarte horretan kokatzen zuen bere burua. Hemen aipatuko
|
ditugun
bi antzerkiak jostakinagoak dira, gizarte aldaketek ekartzen zituzten behar eta eskari berriak erakusten zituen.
|
|
2021
|
|
|
Latinaren aurreko toponimoen sailean erabili
|
ditugun
bi ezaugarri erakusten dituztenak besterik ez aipatzeko, Aketain deantroponimikoaren bokal arteko herskaria ez da ahostundu(* (fundus, tugurium, capana...) aquitani; cfr. Aquitius, Solin; Salomies 1994: 20; Zaldua 2018:
|
|
|
Gainera, murgil joan bezalako predikatu konposatu batean, eduki semantikoa joan aditzean baino gehiago, aditzezkoa ez den beste elementuan dagoela dirudi, alegia, murgil ale lexikoan. Beraz, jinguluerako aditzek ez dituzte goian aipatu
|
ditugun
bi ezaugarriak betetzen: ez dute zerrenda mugagabea eta gainera ez dute esanahi lexikorik.
|
|
|
Oinarriari eransten dioten adieraz gain, badute beste berezitasun bat ondoren aztertuko
|
ditugun
bi atzizkiek: biek har ditzakete sintagma egiturako oinarriak.
|
|
|
Izen sintagma edo adjektibo sintagma (bihotz on) kategoriako oinarriek, berriz, atzizki bata zein bestea onartzen dute. Adierari dagokionez, biek adierazten dute jabegoa, eutea (posesioa), eta posesioaren nolakotasunean dago, hain zuzen ere, aztergai
|
ditugun
bi atzizkien arteko desberdintasuna zenbait gramatikariren iritziz, nahiz koren kasuan adiera zabalagoa izan, berehala ikusiko dugunez (epe luzeko inbertsiogile).
|
|
|
Kapitulu honen hasieran esan dugu sintaxi egituretan bezala, morfologia egituretan ere, hau da, hitz elkartu eta eratorrietan, badela osagai bat buru dena. Hitz elkartuei dagokienez, elkartzen
|
ditugun
bi osagaietatik batek erabakitzen du hitz elkartuaren kategoria eta azpikategorizazioa (§ 3.1f): egunkari (izen bizigabea)+ saltzaile (izen biziduna)> egunkari saltzaile (izen biziduna), odol (izena)+ hustu (aditza)> odolustu (aditza), hanka (izena)+ motz (adjektiboa)> hankamotz (adjektiboa).
|
|
|
7.1.4a Hitz elkartu mota honetan biltzen
|
ditugun
bi izenak ere maila berean daude; buru biko egituratzat hartuko genituzke, beraz, tautologiazko elkartuak. Hain zuzen ere, Euskaltzaindiak Hitz Elkarketa/ 1 lanean (1987) dvandva elkartuetako azpimultzo gisa aztertu zituen; baina, aldi berean aitortzen zuen atributu edo koordinaziozko elkartuekin ere ahaidetasun nabarmena dutela, eta badirela arrazoiak izen elkartu moduok dvandva elkartuetatik kanpora tratatzeko.
|
|
|
Bestalde, [tuko+ izan/* edun] moldea duten hauen artean ere, adizki sintetikoekin aipatu
|
ditugun
bi egoerak azaltzen zaizkigu. Batetik, euskalki batzuetan ke morfema erabiltzen dute baldintzazko perpauseko adizkian (Josunek adituko balizuke, guztiz haserretuko litzateke), baina, lehen esan bezala, joera hau ez da gomendatzekoa euskara baturako.
|
|
|
Ohikoa izaten da horrelako zerrendatze edo enumerazioen edukia gero sintagma bakar batean biltzea. Eman
|
ditugun
bi adibideetan guztiak eta edozein lekutan dira, hurrenez hurren, bata bestearen ondoan eman ditugun sintagmak" biltzen" dituztenak. Beste batzuetan alderantzizkoa gertatzen da:
|
|
|
Batzuetan aditz osoa —eta beste zenbait elementu— eskas duten egiturak ditugu: hustuketa egiturak azal daitezke (Uztailean beharbada emaztearekin Indiara joango naiz, edo alabarekin Japoniara); edo sarritan, juntatzen
|
ditugun
bi perpausen artean desberdintasun bakarra bai edo ez —adierazten den ekintzaren baieztapena eta ukazioa— duten adibideak izango ditugu (Bihar esango dizut oporretara joango naizen edo ez), betiere bigarren perpausean ezeztapena azaltzen dela(* Esango dizut ez naizen joango edo bai). Beste batzuetan adizki laguntzailearen elipsia dugu (Mendira joango naiz, edo etxean geratuko), edo perpaus jokatugabeetako ezabaketen kasuistika; hauetan guztietan, emendiozko juntaduraren atalean azaldu ditugun aukera eta molde berak aurkituko ditugu edo rekin ere, hizkera desberdintasunak barne.
|
|
|
28.4.2e Orain arte aipatu
|
ditugun
bi juntabideetan, sintagma amaierako mugatzailea+ postposizioa multzoak osorik errepikatzen ziren, edo batere ez. Eta hala behar du ia beti, oro har ez baitaitezke bi elementuok (mugatzailea eta postposizio marka) bereiz juntaduran.
|
|
|
Hau bia da; Hau 2a da. Hala eta guztiz ere, 0 (zero) zenbakiarekin erabiltzen
|
ditugun
bi joerak ontzat eman daitezke: huts eta zero, kontuan hartuz, hori bai, beste zenbakiekiko paralelismoa ongi zaindu dugula:
|
|
|
nork irakurtzen duen eta zer irakurtzen duen. Aipatu
|
ditugun
bi aditz horietako parte hartzaileak sintagma ergatiboaren, sintagma datiboaren, eta sintagma absolutiboaren bidez adierazten ditugu (ikus 18 kapitulua: " Egiturazko kasuak").
|
|
|
sartzen balitz, egin balu, sartuko litzateke, egingo luke. Baina aipatu
|
ditugun
bi balio horiek baino erabilera zabalagoa du ke atzizkiak; ahalerazko eta alegiazko formetan agertzeaz gain, aldi oraineko eta iraganeko laguntzaile guztiek har dezakete eta denbora aspektu modu perifrasi guztiekin konbina daiteke: sartzen dateke, ikusten duke, ikusi zukeen, sartuko dateke, ikusiko zukeen......
|
|
|
13.10.6c Aipatu berri
|
ditugun
bi galdetzaile horiez gainera, jakina, badira beste galdetzaile batzuk ere, baina horiek berez ez dira izenordainak, determinatzaileak baizik. Zein en kasua aipatua dugu.
|
|
|
30.1.2.1b Elementu gobernatzailea ISa denean, perpaus osagarria izenlaguna dela pentsa daiteke; eta, hain zuzen ere, ko erlazio atzizkia ageri zaigu eman
|
ditugun
bi adibide horietan (§ 21.7.4.2h). Baina en menderagailua ere har dezake IS baten azpiko perpaus osagarriak:
|
|
|
zuri (adjektiboa)> zuritasun (izena), urdin (adjektiboa)> urdindu (aditza), eros (aditzoina)> erosketa (izena), edo oilo (izen biziduna)> oilategi (izen bizigabea), pilota (izen bizigabea)> pilotari (izen biziduna). Orobat hitz elkarketan, elkartzen
|
ditugun
bi osagaietatik batek erabakitzen baitu hitz elkartuaren kategoria eta azpikategorizazioa: egunkari (izen bizigabea)+ saltzaile (izen biziduna)> egunkari saltzaile (izen biziduna), odol (izena)+ hustu (aditza)> odolustu (aditza), hanka (izena)+ motz (adjektiboa)> hankamotz (adjektiboa).
|