|
2002
|
|
|
Hezkuntzak emandako datuen arabera, azken hamarkadan beketarako aurrekontuak %15, 4 igo dira. Hala, 92 ikasturtean 807.963 bekadun izan ziren; ikasturteko behin behineko zenbatekoek, berriz, 1.352.583 onuradun izan ziren; horietatik 72.000 inguru Euskal Herrikoak dira, arlo horretan eskumenak
|
dituen
erkidego bakarra. Horrek guztiak esan nahi du bekadunen kopurua %65 handitu dela Estatu osoan.
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, 2004 urtearen amaiera arte Espainian metatutako 413 kasutarako, positibo kopuru handiena Galizian izan zen. Galizia da kasu gehien metatu
|
dituen
erkidegoa, eta Murtzia eta Valentzia gutxien antzeman dutenak. Txabolaren azterketa beste parametro garrantzitsu batekin osatu behar da:
|
|
2005
|
|
|
PTM Mundubatek Hegoaldean laguntzen
|
dituen
Erkidego eta taldeen zerbitzurako lanean diharduen banku etikoaren tresnetako bat izan nahi du. Tresna honek Garapen integral eta iraunkorraren erronkei aurre egiteko baliabideak ugarituko ditu; era berean, Iparraldeko sektore sozialak sentsibilizatzeko bidea izan daiteke, sektoreok hegoaldeko aldaketa prozesuak bultza ditzaten elkartasunezko diru maileguen bidez. Lankidetzaz gain, PTMcreditek PTM Mundubaten estrategiak garatu nahi ditu Partaidetzazko Garapen Endogenoa (PGE) lortzeko Hegoaldeko herrialde eta erkidegoen artean.
|
|
|
Hirugarrena: Euskadi nortasun xede anitzeko hiritarrak biltzen
|
dituen
erkidegoa da. Edozein akordiok adostasun maila zabala izan behar du.
|
|
|
Madril da istripu gehien izan
|
dituen
erkidegoa: 261.
|
|
|
Trafiko Zuzendaritza Nagusiak (TZN) 959 “puntu beltz” edo Espainiako errepideetan istripu kontzentrazio handia duten puntuak identifikatu ditu. Txostenean, 2003an gertatutako ezbeharrei buruzkoan, Madril da “puntu beltz” gehien
|
dituen
erkidegoa (261 izapide). DGTren aburuz, puntu beltz bat da “errepide sare bateko galtzada bati dagokion kokalekua, non urte natural batean biktimekiko hiru istripu edo gehiago hauteman diren, baten eta bestearen artean 100 metroko tartea utzita”.
|
|
2006
|
|
|
Espainian ere gauza bera gertatu da; lozorrotik ernatu da elgorri edo mingorriaren birusa. Carlos III. Osasun Institutuak adierazitako txostenaren arabera Madrilekoa da erasandako pertsona gehien
|
dituen
erkidegoa (83 kasu baieztatu dira) eta atzetik Errioxa dator (15 kasu guztira).
|
|
2007
|
|
|
Lurralde administrazioek (autonomiek, udalerriek, foru aldundiek) zuzenean kudeatu dituzte kasuan kasuko esleipenen %40 eta %70 artean. Andaluzia izan da, asko jota, Europar Batasunean laguntza gehien jaso
|
dituen
erkidegoa (guztizkoaren bostena), Galizia(% 8,7), Gaztela eta Leon(% 8) eta Valentziako Erkidegoa(% 7). Balantzaren beste aldean daude Murtzia (%2, 8), Kantabria (%0, 75), Ceuta (%0, 2) eta Melilla (%0, 15).
|
|
|
Eskola porrotak behera egiten jarraitzen du Euskadin, eta derrigorrezko irakaskuntzaren amaieran% 13,7ko tasa du. Espainiako emaitzarik onenak
|
dituen
erkidegoa da, eta Europako batezbestekoa% 30 da. Ehuneko horiek DBHko maila osatu ez duten eta inolako hezkuntza edo prestakuntzarik ez duten 18 eta 24 urte bitarteko biztanleei dagozkie.
|
|
|
Hala ere, parke nazionalen %50 ez da irisgarria, azaleraren zati batean behintzat, ezgaitasunen bat duten pertsonentzat. Andaluzia da parke natural gehien
|
dituen
erkidegoa (24), eta, ondoren, Valentzia (2006an izendatu ziren parke natural gehienak). 19tik 23ra igaro da Chera, El Túria, Serra d’Escalona eta Puebla de San Miguel sartu zirenean.
|
|
2008
|
|
|
Askotan, merkatariak ez du produktu akastunaren ordez beste bat jarri nahi. “Nahiz eta legeak aukera hori aurreikusten duen, maiz kexatzen dira kontsumitzaileen kexak, eta adierazten dute merkatariak beti aukeratzen duela produktu akastuna konpontzea, eta inoiz ez hura ordeztea”, azaldu du erakundeak, eta Gobernuari eskatzen dio enpresek kontsumitzaileekiko harremanetan dituzten merkataritza praktika desleialak arautzen
|
dituen
Erkidegoko zuzentaraua “berehalakoan” sar dezala Espainiako ordenamendu juridikoan. Sony, Philips, Samsung, HP eta Toshibaren aurkako salaketak Kataluniako Kontsumo Agentzian (ACC) eta Madrilgo Kontsumo Zuzendaritza Nagusian aurkeztu dira, hiri horietan baitituzte egoitza ofizialak konpainia horiek.
|
|
|
Hezkuntza, Gizarte Politika eta Kirol Ministerioaren 2006ko datuen arabera, erkidegoetako hezkuntza administrazioek 5.000 milioi euro inguru transferitzen dituzte urtero ikastetxe pribatuetara, itun eta diru-laguntza gisa; hau da, unibertsitatez kanpoko irakaskuntzan erabiltzen dutenaren %17, batez beste. Termino erlatiboetan, Euskal Autonomia Erkidegoa da kontzertu eta diru-laguntza gehien eskaintzen
|
dituen
erkidegoa, unibertsitatez kanpoko hezkuntzan egiten duen gastuaren %30, 7; Extremadura, berriz, gutxien erabiltzen duena (%7, 8). Urte horretan, Hezkuntza Sailak eta Ministerioak 36.930,8 milioi euro gastatu zituzten; horietatik 27.669,3 milioi unibertsitatez kanpoko irakaskuntzarako erabili ziren, eta 4.726,4 milioi kontzertuetarako eta diru-laguntzetarako erabili ziren.
|
|
|
Andaluzia da kontratatuak izateko langabetu gehien
|
dituen
erkidegoa
|
|
|
Horietatik 63.953 gizonezkoak dira eta 169.412 emakumezkoak. Kopuru absolutuetan, Andaluzia da kontratatuak izateko langabetu gehien
|
dituen
erkidegoa, 86.145 pertsona baititu. Galizia (20.926 langabe) eta Kanariak (19.048) ditu atzetik.
|
|
|
Hain zuzen ere, antenak egokitzeko eredu kostua 390 eurokoa izan zen iaz Madril hiriburuan, eta 343 eurokoa eskualde osoan. Oraingoz, Valentzia da fatxadak zaharberritu eta hobetzeko eta telebistako antenak bateratzeko laguntzak ematen
|
dituen
erkidego bakarretako bat. Diru-laguntzaren xede izanen dira 40 urtetik goitiko eraikinak, baldin eta bizitegitarako erabiltzen badira, azaleraren% 70 gutxienez.
|
|
|
Hauek dira Espainiako eskualdeek eskaintzen dituzten diru-laguntza garrantzitsuenetako batzuk: Andaluzia Erditze edo adopzio multipleagatik laguntzak ematen
|
dituen
erkidegoetako bat da. Zenbatekoa 1.200 euro bitartekoa da bi seme alabaren erditzeetan, 2.400 euro hiruren kasuan, 3.600 euro lau seme alabaren kasuan eta 4.800 euro bost haur edo gehiagoren erditzeetan.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, Ebro ibaiaren emariak gora egitea ekarri dute euri jasek eta Zaragoza parean gainezka egiteko zorian izan da. Baina arazo gehien izan
|
dituen
erkidegoa Andaluzia izan da, Babes Zibilaren arabera. Hamabi orduren buruan 12 litro metro karratuko bota ditzakeela uste dute.
|
|
|
Oraingoz, Andaluziak, Extremadurak eta Gaztela Mantxak onetsi dute eredu berria. PPk gobernatzen
|
dituen
erkidegoetan ez dute baloraziorik egin oraindik. Cristobal Montoro Alderdiko ordezkari ekonomikoak adierazi duenez, eredua inprobisazioaren monumentua da eta krisi ekonomiko eta langabezi gehiago ekarriko ditu.
|
|
|
Dagoeneko kutsatuta badaude, birus berarekiko nolabaiteko babesa dute, baina normalena bi urte inguru irautea da, gero birusa aldatu egiten delako eta dagoeneko babesik ez dagoelako”, esan zuen Fukudak. Espainiako egoera Gure herrialdean, Katalunia izan da A gripeak jotako gaixo gehien
|
dituen
erkidegoa (21 lagun), ondoren Andaluzia eta Valentziako Erkidegoa (19 lagun); Gaztela Mantxa (bost lagun), Madrilgo Erkidegoa (lau lagun); eta Aragoi, Extremadura, Galizia, Murtzia eta Euskal Autonomia Erkidegoa (horietako bakoitzak gaixo bat du egiaztatuta). Katalunia da A gripeak jotako 21 paziente gehien dituen erkidegoa.
|
|
|
Espainiako egoera Gure herrialdean, Katalunia izan da A gripeak jotako gaixo gehien dituen erkidegoa (21 lagun), ondoren Andaluzia eta Valentziako Erkidegoa (19 lagun); Gaztela Mantxa (bost lagun), Madrilgo Erkidegoa (lau lagun); eta Aragoi, Extremadura, Galizia, Murtzia eta Euskal Autonomia Erkidegoa (horietako bakoitzak gaixo bat du egiaztatuta). Katalunia da A gripeak jotako 21 paziente gehien
|
dituen
erkidegoa. Orain 56 kasu aztertzen ari dira, duela 24 ordu baino zazpi gutxiago.
|
|
|
Era berean, datu horiek biltzean zenbait zailtasun aurkitu dira, hala nola daturik eza edo parke beraren datuak ematerakoan adostasuna falta izatea. Parke naturalak, nazionalak eta biosferako erreserbak Andaluzia da parke natural gehien
|
dituen
erkidegoa (24), ondoren Valentziako Erkidegoa (22), Kanariak (11), Katalunia (11), Euskadi (9) eta Gaztela eta Leon (9). Asturiasek du, oraindik ere, babestutako lurraldearen ehuneko handiena (%17, 73); ondoren, Andaluziak (%16, 26), Kanariek (%14, 9) eta Euskadik (%11, 33).
|
|
2010
|
|
|
Estatuan Andaluzia da aurten horrelako krimen gehien pairatu
|
dituen
erkidegoa; aurten dagoeneko 13 dira bertan bikotekideen eskuetan hil diren emakumeak.
|
|
|
Extremadura da enplegu zerbitzu publikoek ABLEek baino langile gehiago dituzten Espainiako eskualde bakarra. Katalunian dago, bestalde, lanpostu gutxien kudeatzen
|
dituen
erkidegoa (%0, 8); Murtzian, Nafarroan eta Madrilen, berriz, ABLEen bitartekaritza tasarik handienak dituzte (%24, 8, %21, 6 eta %16, 7). Agetten txostenak dio, halaber, enplegu zerbitzu publikoek 100 urtetik gorako gazte bat jarri zutela 2009an; ABLEek, berriz, 25 urtetik beherako gazteen artean bederatzi aldiz lan gehiago egin zituzten, eta bitartekaritza lau aldiz handiagoa izan zen emakumeen kasuan.
|
|
2011
|
|
|
Parke Naturalei dagokienez, Montserrat mendigunea izan zen bisitatuena, Bartzelonatik oso gertu, eta 2.166.000 lagun etorri ziren. Andaluzia da parke natural gehien
|
dituen
erkidegoa (24), ondoren Valentziako Erkidegoa (22), Katalunia (12), Kanariak (11), Gaztela eta Leon (11) eta Euskal Autonomia Erkidegoa (9). Parke nazionalei dagokienez, Kanariar Uharteak dira eremu gehien dituztenak, eta lau daude bertan (Garajonay, Timanfaya, Taburiente eta Teide).
|
|
|
Era berean, datu horiek biltzean zenbait zailtasun aurkitu dira, hala nola daturik eza edo parke beraren datuak ematerakoan adostasuna falta izatea. Parke naturalak, nazionalak eta biosferako erreserbak Andaluzia da parke natural gehien
|
dituen
erkidegoa (24), ondoren Valentziako Erkidegoa (22), Katalunia (13), Kanariak (11), Gaztela eta Leon (11) eta Euskal Autonomia Erkidegoa (9). Asturias da, oraindik ere, babestutako lurraldearen ehuneko handiena duen erkidegoa (%17, 78), Andaluzia (%16, 26), Kanariak (%14, 9) eta Euskadi (%11, 13).
|
|
2012
|
|
|
Arazoa, aspalditik PPk gobernatzen
|
dituen
erkidegoetan dago. Defizita handitzen dutenak, Madril, Valentzia edota Gaztela Mantxa bezalako erkidegoak dira.
|
|
|
Hurrengo urtean Gorteetan lege bidez izapidetu ondoren gauzatuko da deklarazioa, eta hamabosgarren Espainiako Parke Nazionala bihurtuko da, bosgarren handiena. Parke naturalak, nazionalak eta biosferako erreserbak Andaluzia da parke natural gehien
|
dituen
erkidegoa (24), ondoren Valentziako Erkidegoa (22), Katalunia (13), Kanariak (11), Gaztela eta Leon (11) eta Euskal Autonomia Erkidegoa (9). Asturias da, oraindik ere, babestutako lurraldearen ehuneko handiena duen erkidegoa (%17, 78), Andaluzia (%16, 26), Kanariak (%14, 9) eta Euskadi (%11, 13).
|
|
2020
|
|
|
Nafarroa da, beste aste batez, COVID proba diagnostiko gehien egiten
|
dituen
erkidegoa: 1.000 biztanleko 678,59, Espainiako Osasun Ministerioaren estatistika ofizialaren arabera.
|
|
2021
|
|
|
Urte batzuk geroago, Normalizaziorako Nazioarteko Erakundeak (ISO) Espainiako araudia hartu zuen nazioarteko araua sortzeko oinarri gisa (UNE ISO 14006: 2011). Estatuan, ekodiseinu ekimen gehien
|
dituen
erkidegoa Euskal Autonomia Erkidegoa da, besteak beste, Basque Ecodesign Center eta Ihoberen Ekodiseinu Gelak aurreratzen dituena. Euskal Autonomia Erkidegoan 70 enpresa inguruk dute Ekodiseinua Kudeatzeko Arauaren ziurtagiria, hau da, Espainian ziurtagiria duten enpresa guztien erdiak baino gehiagok, Ihoberen datuen arabera.
|
|
2022
|
|
|
EAE, azken hamarkadan eskumen gehien bereganatu
|
dituen
erkidegoa
|
|
|
Azken urteetan Euskadi da eskumen gehien bereganatu
|
dituen
erkidegoa, Radio Euskadik Espainiako Estatuko 17 autonomia estatutuen betetze mailaren inguruan egin duen azterketaren arabera. 2018tik, Euskal Autonomia Erkidegoak 10 transferentzia egin ditu eta azken hamarkadan ere Espainiako Gobernuak egin dituen 44 eskualdatzeetatik, erdia (22) Euskadiri egin dizkio.
|
|
|
Eta esan gabe ere, garbi ikusten da euskarak bere kaskarrean lege aldetik baldintzarik onenak
|
dituen
erkidegoaz ari garela batez ere, zeren Nafarroa Garaia gehienean, eta Euskal Herri kontinentalean, kontrakotasunak are handiagoak dira, Frantziako Asanblea Nazionalean ustekabean onarturiko hizkuntza gutxituen legeari, berehala helegitea jartzeak aditzera ematen duen bezala.
|
|
|
Itziar Gómez Foru Gobernuko Landa Garapeneko eta Ingurumeneko kontseilariak legearen defentsan nabarmendu duenez, Nafarroa zen" espezie guztientzat abeltzaintzako ustiategien gehienezko tamainak ezarri
|
dituen
erkidego bakarra". " Beharrezkoa da lurraldea haztegi handien ustiapen eredutik babestea, batez ere horrek sortzen duen inpaktu sozioekonomikoagatik eta animalien osasunagatik.
|
|
2023
|
|
|
Besteak beste, azken hamarkadan galdutako erosahalmena berreskuratzea eskatzen du sindikatuak. Salatu duenez, eskumen gehien
|
dituen
erkidegoetako bat izan arren," Euskadiko poliziak ditu ordainsaririk okerrenak". Joan den ostiralean, Josu Erkoreka lehendakariorde eta Segurtasun sailburua eta ErNE, ESAN eta SiPE Ertzaintzako sindikatuak hiru orduz baino gehiago bildu dira, azken hilabeteetan piztu den barne gatazka bideratzeko helburuz.
|
|
|
Sailburuak azaldu zuen pandemiaren ondoren Osakidetza «pultsua berreskuratzen» ari dela, eta inoiz ez dela egun adina inbertitu osasun sistema publikoan. Halaber, Osasun Publikoaren Defentsaren Elkarteen Federazioen ikerketa bat aipatu zuen, eta, haren arabera, EAE «osasun zerbitzu onenak eskaintzen
|
dituen
erkidegoetan bigarrena da».
|