|
2000
|
|
|
Gero belaunaldi berria dator (Sarasua, Andoni...). Andonik irabazi
|
ditu
azken bi txapelketak eta iruditzen zait Andoni badela belaunaldi horren erreferente bat. Uste dut Andonirena beste pauso bat dela:
|
|
2001
|
|
|
Hobetuzek igaro duen eta igarotzen ari den egoera larriak tentsioak eragin
|
ditu
azken hilabeteotan, patronalaren ordezkarien, Eusko Jaurlaritzaren eta sindikatuen artean, eta are mobilizazioak ere eragin ditu fundazio horretako kide diren ELA eta LAB sindikatu abertzaleen eskutik. Sindikatu abertzaleen ordezkariek Hobetuzeko beste kideekin batera lan egitea erabaki dute, beraiei dagokien eta Madrilek ukatzen dien finantzaketa eskuratzeari begira.
|
|
|
Euskal Herriko surf harrobiak lore asko jaso
|
ditu
azken aldian. Zer lan egin da eskoletan?
|
|
2002
|
|
|
Berez, Hiri Gunea aretoak Gasteizen nahiz nazioartean egiten diren proiektuak biltzeko xedea badu ere, erakusketa honek Gasteizko proiektuak ezagutaraziko ditu. Martxoaren 3a arte egongo da eta ondoren, aretoak ateak itxiko
|
ditu
azken lanak burutzeko.
|
|
|
Era berean, lurraldez lurralde desberdintasunak antzematen badira ere, euskarak mendeetan ezagutu ez duen lurralde hedadura eta hedadura funtzionala lortu
|
ditu
azken hamarkadetan. Alabaina, hizkuntza funtzio gehiagotara zabaltzea lortu den arren, aldi berean, orain arte belaunez belaun transmisioa ahalbidetu duten funtzioak ahuldu zaizkio euskarari (lurralde batzuetan, besteak beste, familia eremuan euskararen transmisio katea eten egin da, e.a.) Hartara, kareletik ateratzea lortzen duen ur are gehiago kuberta azpitik sartzen ari ote zaio euskarari?
|
|
|
Gatazkaren egoerak, ordea, bere ohikoan dirau, ez atzera, ez aurrera. Eta egoera horietan, handienak eta indartsuenak ateratzen
|
ditu
azkenean etekin gehienak, edo kalterik txikienak. Ekintzokin bat ezagutarazi duen komunikatuan, ETAk 1995ean eskaini zuen Alternatiba Demokratikoa jarri du berriz mahai gainean.
|
|
2003
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko Baltasar Garzon epaileak ETAko kidea izatea leporatu dio Xarlo Etxezaharretari eta Soto del Real espetxean preso sartzeko agindu. «Kalegorria» aldizkariaren zuzendaria eta Udalbiltzako hautetsi ohiaren atxiloketak jende askoren erreakzioak eragin
|
ditu
azken egunotan. Euskal Diaspora elkarteak, Iparraldeko hautetsiek eta Gure Irratiko lankide ohiek bere askapena eskatu dute.
|
|
2004
|
|
|
2003an argitara emandako lan honetan zuzen zuzen egingo du bat egungo euskal hiztunarekin eta literatura korapilatsutik urrun, eguneroko hizkeran makulu zaizkigun hainbat molde tradiziozko euskarara ekartzen lagunduko digu. Gaztelaniaren eraginez sorturiko kalkoen euskal ordain jatorrak inguratu
|
ditu
azken honetara.
|
|
|
Ordutegi estuen menpe bizi gara, eta ez dugu astirik nahi genukeen guztia egiteko. Helduen euskalduntzeak ere igarri
|
ditu
azken urteetan gure bizimoduak nozitutako aldaketak, eta irtenbideak bilatu behar izan ditu lanagatik, edo auskalo zergatik, betidaniko eskola arruntetara joateko aukerarik ez dutenentzat. Halaxe hasi gara orain urte batzuk guztiz arrotz zitzaizkigun hitzak entzuten:
|
|
2006
|
|
|
batzuek euskararen galerak zeraman inertzia ahaztu eta euskara euren ingurunean berriz txertatzeko apustua egin zuten; beste batzuek, Euskal Herritik kanpoko erroak alboratu gabe, oroimen berriak sortzeko ahaleginak egin zituzten euskarari eta euskal kulturari sormen prozesu horretan tokia utziz. Transmisioak guztien ekarpenak behar izan
|
ditu
azken urteotan, ekarpen eraldatzaileak, transgresoreak…
|
|
|
Gizakiak, ustez, 140.000 konposatu kimiko desberdin sortu
|
ditu
azken mende eta erdian. Horietatik, 30.000 inguru erregistratuta daude.
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntza politikak arazo asko izan
|
ditu
azken 20 urteetan eta bereziki azken hamarretan. Zer egin behar da Euskararen Legearekin?
|
|
2008
|
|
|
Eta historiaz ari bagara, bi komunitateen arteko balantza mugimenduak idatzi
|
ditu
azken kapituluak. Behinola komunitate txiro eta marjinatua zen Flandes, eskualde aberatsena bilakatu da gaur, eta bere nazio eskubideak agenda eta helburu politiko propioen bidez aldarrikatzen ditu.
|
|
2009
|
|
|
Gela bakarreko etxe txikian bizi izan
|
ditu
azken urteak Transito Amaguaña borrokalari zaharrak errainarekin eta bilobekin, Quitotik iparrera dagoen Cayambe herrian. Txabola 1997an eman zioten, aurretik izendatutako pentsioa osatzeko.
|
|
|
Euskal Herrian, esaterako, askapen mugimenduak gai eta jarrera horiek guziak oso berezkotzat bizi izan
|
ditu
azken hiruzpalau hamarkadetan, eta oraindik ere ditu bizitzen. Ondorioz, gaur egungo zenbait diseinuzko ezkertzale aurrerakoi bakedunei zera bota behar zaie aurpegira; bat:
|
|
2010
|
|
|
1\. Batera plataformak mobilizazio handiak burutu
|
ditu
azken hamarkadan. 12.000 herritar manifestatu ziren lehen aldikoz 1999an.
|
|
|
Filosofian doktorea eta Politika eta Administrazio Zientzietan lizentziaduna, zientzia, teknologia eta gizarteari eta ingurumenaren soziologiari buruzko artikulu ugari idatzi ditu. Zientzia eta teknologiaren gizarte iritziak eta irudikapenak Euskal Herrian ikerketaren egileetako bat da, eta aurten kaleratu
|
ditu
azken bi liburuak: El nuevo entorno de la innovacion.
|
|
2011
|
|
|
Halaber, Aldundiak parte hartze eta kultura politiko berriaren arloan adostasun handiak lortu ditu Gipuzkoako eragile ekonomiko zein kulturalekin. Parte hartzeari dagokionez aurrepausoak eman ditu arau foralaren ildoan, hau da, hiritarrek ez bakar bakarrik lau urtero parte hartuz hauteskundeen bitartez, baizik eta beste bide batzuk ere zabaldu
|
ditu
azken hiru urteetan. Inkestek horren balorazio txukuna eman diote.
|
|
|
Hemen, gure artean, Euskal Herriko herri eta hirietan ere bazterketa egoerak gertatzen dira. Aspalditik datozen egoerak dira, baina egoera horiek areagotu egin
|
ditu
azken bi urteetan jasan dugun finantza, ekonomia, lan eta gizarte krisiak, finantza eragileek, espekulatzaileek, kapitalismo basatiaren aurpegi anitzak besterik ez diren" merkatuek" piztu zuten krisialdiak.
|
|
|
Beka txiki bat du, baina estu dabil batera eta bestera iristeko, eta patrika erabat hutsik duenean banjoa atera, emanaldia egin eta txapela pasatzen du. Frantzian, Bacchu ber en ezpata dantza eta Italian, Fenestrelle eta Bagnascoko ezpata dantzak aztertu
|
ditu
azken asteotan. Besterik esana zioten arren, Europan oraindik auto stop eginez ondo bidaiatzen dela dio Jeremyk.
|
|
2016
|
|
|
Zalantzarik gabe, Txinako ekonomia da petrolio eta oinarrizko metalen eskarian eragiten duena, eta bere ekonomia moteltzen ari denaren zantzuak daude. Ekonomia horrek bi digituetako hazkunde tasak izan
|
ditu
azken hamarkadetan eta industrializatu da abiadura bizian, eta ondorioz, munduko merkatu gehienetan presente dago. Hazkunde hedakor hori sabaia jotzear dago eta eredu berri bati heldu behar dio, non barne kontsumoak eta hirugarren sektoreak protagonismoa hartu baitute.
|
|
|
Estatuko nahiz nazioarteko hainbat sari irabazi
|
ditu
azken urteetan Noaingo Zentzumenen Parkeak. Ordea, argi dago parkearekin irabazten atera diren lehenak herritarrak direla.
|
|
|
Gazteak irakurri
|
ditu
azken artikuluak eta badaki hamar urte hauetan berak hartu duela analisi politikoaren ardura ARGIAn. " Hori ez da konfiantzarekin bakarrik egiten", pentsatu du.
|
|
2017
|
|
|
Boli Kostako gizarteak klase guztietako nekeak sufritzen
|
ditu
azken hiru hamarkadotan, 1990ean lehengaien prezioak nagusiki kakaoarena hondoratu zirenez geroztik. Estatuaren finantzak desorekaturik, Abidjaneko gobernuak Nazioarteko Diru Funtsera eta Munduko Bankura jo zuen kreditu esker, eta hauek ezarritako formula neoliberalak ondorengo urteetan gauzak gaiztotzea baizik ez du ekarri.
|
|
2018
|
|
|
Madrilgo banatzaile bat eta Valentziako beste bat erosi
|
ditu
azken urteetan, baita Uppali frankiziaren erdia ere
|
|
2019
|
|
|
aldi berean bateria jo eta kantatzeko arnasa nola neurtu, hatsa nola bideratu. Jupiter Jon-en bere ahots eta arnas propioak landu
|
ditu
azken urteetan. Duela hogei urtetik gora eman zituen lehen makilakadak Lisaborekin.
|
|
|
(Maramara). Makina bat hitano eskola eman
|
ditu
azken urte luzeetan, erakunde publikoetan batik bat, baina baita euskara elkarteek eskatuta ere. Batez ere hezkuntzako eta euskalduntze eskoletako irakasleak izan ditu ikasle.
|
|
|
" Landak orain gogorregiak dira bazkarik gabe geratu diren zezenek goldatzeko". Gurpil zoro honek, horrenbestez, ekoizpena garestitu eta irabaziak murriztu
|
ditu
azken bi hiru hamarkadetan.
|
|
|
Udalerri txikiak ahuldu zein indartu, eraikitzen dugun inguruak eragiten du. Euskal Herriak prozesu demografiko gogorrak bizi izan
|
ditu
azken 60 urteotan eta lehengo gaztetzeari oraingo zahartzea datorkio. Baina herri txikien arazoa ez da zahartzea, biztanleria gaztea galtzea baino.
|
|
|
" Ez dira 30 peso, 30 urte dira" entzun diegu txiletar haserretuei. 30 urte pasa eta gero Txilen hasitako shock neoliberalak ez
|
ditu
azken emaitzak erakutsi. Pinochet diktadoreak utzitako herentzia hilkorra bizirik omen dabil.
|
|
2020
|
|
|
Climate Central erakundeak argitaratutako CoastalDEM® Coastal Risk Screening Tool aplikazioak hautsak harrotu
|
ditu
azken hilabeteetan, klimaren aldaketak epe laburrean munduko hainbat kostaldetan eragingo lituzkeen ondorio larrien harira. Euskal Herrian ere kezkaz hartu da argitalpen hori, gizartearen parte handi bat itsasbazterrean bizi baita.
|
|
|
Udal gobernu berriak atzekoz aurrera jarri
|
ditu
azken agintaldiko erabaki eta ordenantzak, eta horiek xehetu zituen Xabier Letonak ARGIAren 2.675 zenbakian. Haurren eskaintza ere zeharo moldatu da maiatzetik hona:
|
|
|
Donostiara egin zuen bisitan agintarien alfonbra gorria eta herritar ugariren protestak aurkitu zituen Munduko Turismo Erakundeak (UNWTO ingelesezko sigletan) komunikatu ugari argitaratu
|
ditu
azken aldian, gobernuei turismoaren sektorea finantzatzeko dei eginez. Maiatzaren 7an argitaratu zuen oharrean sektore globalizatuari buruz bere estimazioak plazaratu zituen:
|
|
|
94 herrialdetako 200dik gora hiritan ditu egoitzak. Baina eskandalu batzuk ere pilatu
|
ditu
azken urteetan. 2006an Reutersgate delakoa gertatu zen:
|
|
2022
|
|
|
Horrela, atun hegats horiaren harrapaketak jarraitzen du business as usual. Arrantza industrialak milaka milioiko dirulaguntzak jaso
|
ditu
azken bi hamarkadetan, EBrenak eta Espainia eta Frantziarenak. 2020an 100 zientzialari baino gehiagok publikoki salatu zuten horiek erabili direla" gehiegizko arrantza sustatzeko eta itsasoaren hondamendia areagotzeko".
|
|
|
Ekainaren 12 eta 19an iraganen dira Frantziako Legebiltzarreko hauteskundeak. Orain arte Emmanuel Macronen Gobernuak zuen hor ere gehiengoa, eta xede zituen erreformak aitzina eraman ahal izan
|
ditu
azken bost urteetan. Bere politika neoliberala blokeatzeko asmoz, bozketa horiek irabazi nahi ditu ezkerrak eta nagusiki hitzordu horri begira egon da bi itzulien artean:
|
|
2023
|
|
|
Hain zabala baina europar zurientzako hain ezezaguna den Afrikak lerroburuak hartu
|
ditu
azken bolada honetan. Liskarrak, hildakoak, Polizia, agintariak, herritarrak, gazteak... egun gutxi batzuetan fokua hara bideratzen da, baina notiziak iritsi bezala badoaz, eta ahazten dira Afrikako herrialdeak.
|