|
2000
|
|
|
Ez dute deusetan sinesten. Abertzale munduan ari
|
direnek
irabaziko dute etorkizuna bai Zuberoan nahiz Iparraldean. Mundualizazioa aipatzen da, baina erroak atxikitzen baditugu orain arte bezala, datozen belaunaldiak antzinekoak baino indartsuagoak jinen dira
|
|
|
Gero, erritmoen arabera, lurralde bakoitzak marko horretara egokitzeko aukera izan dezake. Nafar agintariek beste ikuspegi bat izango dute, Iparraldean departamenduaren alde ari
|
direnek
beste bat eta abar.
|
|
|
Ondare unibertsalaren zati direlako. Haurrek eta haurrak ez
|
direnek
maite dituzte, irrazionalak direlako. Gunter Grassek aipatu izan du" Hiru Txerrikumeen" a.
|
|
|
Bukatzeko, txapeldun denekin bertso saio informal bat egingo da. Eskolarteko txapelketatik pasatakoek garai haiek berriro bizitzeko aukera izango dute festa horretan, eta sekula izan ez
|
direnek
, berriz, eskolartekoaren esentzia deskubritzekoa
|
|
|
Desberdina baita euskaltegi edo ikastolatik alfabetatuengana heltzea edo herri euskaldun batean euskaraz irakurtzeko ohitura gutxi duten nagusiagoengana. Herri hizkerarako hurbilpen handiena Eibarko"... eta kitto!" herri aldizkaria dugu seguru aski, eta Gipuzkoa aldean mendebaldeko euskalkiz mintzo
|
direnek
ere sarri ekarri ohi dituzte herriko hizkeraz idatzitako artikuluak, areago herriko jendeari egindako elkarrizketetan.
|
|
|
Orain agintean daudenek ez dute tutik ere egingo, oraindik Franco buruan dutelako. Gaur egun ereduan ari
|
direnek
konponduko dute euskal auzia, alegia, hemengo burujabetasuna, Europan sartzearen beharra, eta abar. Gure ardura lekukoa ahal den txukunen ematea izango da.
|
|
|
Lau guneko hiri zirkuitoa izango da Laudion igandean, ibilbide urbanoa, baina berdegunez josia. Ohikoa den legez, bertaratzen
|
direnek
ez dute aspertzeko abagunerik izango, herri kirolak, kontzertuak, erakusketak, bertsolariak eta haurrentzako jokoak izango baitira nonahi. Esate baterako, Lorelei, Sekula Santa, Txan Handia eta Koldo Amestoyren emanaldiez gozatzeko parada izango dugu.
|
|
|
Tristea da horrela ibili behar izatea: energia gastatuz, borrokan, ea lan hau niri ematen didaten eta ez beste horri, gero haserretu eta, hala ere, lana lortu ez... horretan sartzen
|
direnek
denetarik egin behar dute.
|
|
|
Are argiago izateko, Miarritzen Abertzaleen Batasuna (Lizarra Garazi akordioaren sinatzailea) UDFko Didier Borotra auzapezarekin batean ari da udala gobernatzen. Nik Nicole Fontaine Europako Legebiltzarrean entzuten dut tarteka marteka, biolentzia kondenatzen ez dutenekin elkarlanean ari
|
direnek
sinesgarritasun demokratikoa lausotzen dutela, eta nik gogoratzen diot gauzak ez direla hain sinple. Ez diot aurpegiratzen bere alderdikide batek, Didier Borotrak, ABko Jakes Abeberrirekin itun bat duela; ez dut hemengo alderdi estatalek darabilten manikeismoa erabiltzen.
|
|
|
Historia, gogoratzea... denaren txikitasunari erreparatzea, gaixotasuna bide da. Baina laburpena egin zale
|
direnek
, gainera, bere historia tomo askotan idatzi nahi izan dute.
|
|
|
Azkenik, Zazpigarren Artea sakondu asmoz, Felix Linares zineman erabiltzen den hiztegi bereziaren hainbat hitz eta esamolde azaltzen saiatuko da. Zinemazale
|
direnek
, sekuentzien planoa edota travellinga zer diren ikasi ahal izango dute, esate baterako. Beraz, euskal zinemazaleentzako bereziki gomendutako saioa.
|
|
|
Karlos Rodriguez eta Aurkene Astibiak Bateginez aurkeztu zuten; Patxi Zabaletak eta Josu Gulinak Aralar; Joseba Ibarburuk eta Karmel Etxebarriak Piztu Euskal Herria; Jose Iriarte' Bikila' k Arragoa eta Koldo Barrosek Igitaia eta Mailua. Orain, azaroa eta abenduan zehar, herriko batzarretan eztabaidatuko dira txostenak eta azkenean bi oinarrizko ponentzia geratuko dira bakarrik; eztabaidetan parte hartzen ari
|
direnek
bi horien artean hautatu dute.
|
|
|
Haurrak ez
|
direnek
kritikatu dute nire idazlana. Kritika hori lagunengandik jaso dut, ez haurrengandik.
|
|
|
Hori dela eta, Konsortzioko partaideen zerbitzu metereologikoek argazki ugari eta merkeak dituzte, eta iragarpenak egiteko laguntza ona. Partaide ez
|
direnek
aldiz garesti erosi behar dituzte eta horregatik ditu Espainiak iragarpenak egiteko datu eskasagoak. Eta gutxiago asmatzen.
|
|
|
Eta, bestea," karlistak", Murua tarrak," Jenaro" alkatea buru.(...) Bakoitzak ditu bere espazioak. Halanola" Iraeta" tarren ildotik dabiltzanek, abertzaleek, badute bere" Batzokia"," Perutegi" taberna, eta" besteak" berriz, boterearen nagusi
|
direnek
," Udaletxea"," Karlisten zirkuloa" eta" Sastrenea" taberna, besteak beste." (Etxebarria, Gillermo: Egan 46)
|
|
|
Eta XVII. mendera arte, Europako mendebaldean, latina zen hizkuntza unibertsala eta Unibertsitate guztietan ikasketak egiteko beharrezko zena, oraingo Estatuek beraien hizkuntzak indarrez beharturik sartu arte. Gai honetaz, historiagile
|
direnek
, beharrezkoa dute M.S. Anderson-ek Oxford-eko Unibertsitatean burutu zuen tesi hura ezagutzea: 18th Century Europe izenburuz 1966an argitaratua.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan esan beharra dago haurtzarotik elebidun
|
direnek
gainerako hizkuntzak lasterrago ikasteko ahalmena dutela; aldiz, hizkuntza soil bat baizik ez dakitenei kaltegarri zaie beraien hertsitasuna. Gainera, hizkuntz tipologiaz elkarregandik hain desberdinak diren euskara eta gazteleran hezitzen direnek berez dute beste batzuk lasterrago ikasteko ahalmena.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan esan beharra dago haurtzarotik elebidun direnek gainerako hizkuntzak lasterrago ikasteko ahalmena dutela; aldiz, hizkuntza soil bat baizik ez dakitenei kaltegarri zaie beraien hertsitasuna. Gainera, hizkuntz tipologiaz elkarregandik hain desberdinak diren euskara eta gazteleran hezitzen
|
direnek
berez dute beste batzuk lasterrago ikasteko ahalmena. Eta inoiz ez ahaztu, elebakardunek beren baitan eramaten duten itsutasuna, besteena gorrotatzerainokoa dela.
|
|
|
Hego Euskal Herri osoan zabaltzen diren egunkariek baino salmenta handiagoakdituzte probintzia bakarrean zein bi probintziatan salgai jarri eta erosten
|
direnek
. Halanola, EL CORREOk Bizkaian eta Araban, EL DIARIO VASCOk Gipuzkoan eta ELDIARIO DE NAVARRAk Nafarroan.
|
|
|
Batetik planteamendu bera ezbaita gertatzen herrialde penintsularrekin: Hegoaldeko herrialdeek ere beren albistegiadute, baina horrek ez du ekiditen, aztertzen ari garen albistegietan herrialde horietangertatzen
|
direnek
agerpen garrantzitsua izatea (Nafarroaren agerpen txikiari, geroxeagoerreparatuko diogu). Bestetik, argudio horrek baliorik izatekotan, euskarazko kanalerako balioko luke, ez gaztelaniazko kanalerako, azken honetan Iparralderako albistegirikeskaintzen ez dela kontuan izanda.
|
|
|
Esamoldeak eta erabilerak argi uzten du baina, desberdinatasunikbadagoela mugaldeko biztanleentzat, euskaraz ari direnean behinik behin nabarmengelditzen dena, frantses izan eta frantses egin esamoldeen artean. Lehenengoarenkasuan, eta pentsamolde abertzaleak honetan eraginik izan badezake ere, abertzaleez
|
direnek
ere egin ohi dute bereizketa. Hain zuzen, argi asko bereizten da nor direnfrantsak edo frantximentak, batik bat Iparraldean:
|
|
|
Gertakari honek badirudi, nolabaiteko koherentzia logikoa duela, bai eta moralitate zinikoa ere. Baina, zapalkuntza, errepresio, baztertze, kolonializazio, esplotazio, arrazakeria, matxismo, informazioaren bahitzeeta gerra zikinaren hamaika aurpegiren kontra
|
direnek
, gutarikoek, desadostasunean, ezberdintasunean edo bat etortzen ez direnen iritzietan lur hartuz, besteak txikitzea edozapaltzea, ulertezin eta onartezin zaizkit. Nik sinesten dudan ezkerra, askatasuna, arrazoibidearen errespetua, gizarte maila, ezberdintasuna ez dira absolutuak edo erabatekoak, hau da, ezin izan daitezke aitzakia lehiakidea suntsitzeko.
|
|
|
Hasteko, eta arestian adierazi dugunez, musika fenomeno oso konplexua da etaharen burutzapen akustikoa fenomenoaren ardatza baldin bada ere, hori ez da alderdiesanguratsuena2 Ekimen musikalean gauzatzen diren sentieren artean kode akustikoarekin erlazionatzen
|
direnek
osotasunaren zati bat osatzen dute beste batzuekin, kidetasun sentimenduarekin erlazionatzen dena, alegia. Izan ere, adierazpen musikalbaten eraginpean hunkituak izateko, aldez aurretik baldintza egokiak sorraraztendituen kidetasun sozialaren sentimenak egon behar du gure baitan.
|
|
|
Ordainketa nazionaletan etanazioarteko ordainketetan ez urrea ez zilarra ez daude zirkulazioan. Mundu osokomonetek, leku guztietan banku monetak
|
direnek
, eduki guztia galdu dute, eta ez diragehiago metal preziatu gisa bihurgarriak izaten. Ekonomia nazionalaren barnean, urreaeta zilarra merkantzia bilakatu dira beste edozein merkantzia gisa.
|
|
|
Gizakiaren oroimen selektiboaz arduratzen
|
direnek
balukete nirekin bazka, nirekin bazka luketenez. Hamahiru urtez haratakotik, langar lainoa baizik ez dut gogoan.
|
|
|
Poto. Gogoratu behar zitzaidan bertze munduarekin tratuan ibiltzen
|
direnek
ere badutela udako pausarako eskubidea.
|
|
|
Ez, beraz, Estatu arrazoi horri, interes orokorraren menpean jartzen baitu horrek den dena. Gure legeen ustetan, senar emazte horiek, hain zuzen ere, ezlegezko tratuetan ibili ondoren ezkondu
|
direnek
, betidanik izan dute gogoa ezkontza erazko batez lotzeko; uste dute ezkontza beti egin dela, gogoz eta desiraz, seme alaben jaiotzetik bertatik eta ekitate fikzio batez, ezkontzari indar atzera eragingarria ematen diote.
|
|
|
baserri bat eta mendia, hemen meta bat, hor zuhaitza, teilatuaren hegala, detaile guztiak. Ziega haietatik igaro
|
direnek
ikusiko zituzten nire marrazkiak; gainetik pintatu arren, erliebean geratuak. Batek baino gehiagok galdetuko zion bere buruari:
|
|
2001
|
|
|
CESeko sindikatuek diotenez, bi urteko azterketaren ondoren, landa esparruko emakumearen bazterketa maila bereziaz jabetu dira. Izan ere, ustiapen familiarretan ari
|
direnek
ezin baitute nekazaritzako erregimen berezian sartu, familiaren ekonomi iturri nagusitzat jotzen ez direlako, eta horrek" gizon eta emakumeen arteko ezberdintasun nabarmenak" eragiten ditu.
|
|
|
Garai horiek, ordea, ez dira berriro ezagutuko epe luze batean, ohiko arrantzategiak, gehiegizko ustiaketen ondorioz, agortu egin baitituzte arrantzaleek beraiek, ez beti nahiko begirunez jokatu izan duten Hego Euskal Herriko arrantzaleek, baizik eta antxoaren eta beste hainbat arrain motaren iraupenerako hain kaltegarri diren bolanta edo sare pelagikoekin aritu izan
|
direnek
. Zorionez, azken urteotan, gure arrantzaleek eta kofradiek nazioartean egindako borrokari esker, lortu da itsasoko faunaren suntsigarri diren arrantza sistema horiek neurri batean geraraztea.
|
|
|
Horrez gain, hein handi batean, haurrentzako liburuak idazten dituzten egile asko irakasleak dira. Eta ez
|
direnek
, berriz, hitzaldiak ematen dituzte eskoletan, haurrak ezagutzeko. Gurasoek erabat galduta ikusten dute euren burua, eta ikasleek zer irakurri behar duten jakiteko aholkuak behar izaten dituzte.
|
|
|
Alde batetik, Herri Urratseko antolatzaileek Senpereko lakuan biltzen direnak" Doinuz eta hitzez" hornituko dituzte. Bestalde, Bilboko Etxebarria Parkera hurbiltzen
|
direnek
" Mugak gainditu" nahiko dituzte Euskal Eskola Publikoaren festan. Lehenak bere hemezortzigarren urteurrena ospatuko du, bigarrenak berriz hamargarrena.
|
|
|
Aurten Herri Urrats jaiak 18 urtea betetzen du. Antolatzaile den Seaskak Baionan lehen gela ireki zuenetik 32 urte bete dira eta urte osoan une honetarako lanean izaten
|
direnek
egitarau zabala prestatu dio hara hurbiltzeko asmoa duenari.
|
|
|
" Profeten antzera, badu Oteizak ere garra eta etorria, badu deadarka opportune et importune mintzatzeko deia. Eztio ajolakaberiaren pake gozoan denari pake gozorik utzi nai eta pakearen besteak beste jabe
|
direnek
eztiote berari ere barkatuko. Gerra badakar, gerra gorria izango du berak ere.
|
|
|
Estatuaren politika errepresiboak mintzen duen arazo honetan, eduki sinbolikoa astuna da, anitz dira hunkituak eta jende askok ez du biktima abertzaleen ordezkariengandik baztertu nahi. Baina monopolioa ez da akatsik gabekoa, eta praktika totalitarioak baditu; jarrera ofizialen ondoan ez da aukera kritiko posiblerik eta, esanahi afektiboa hain astuna izanik, aurka
|
direnek
isiltasuna hautatzen dute. Horrela, irtenbide indibidualak edo «teknikoak» arbuiatzen dira, eta eutsi da, nahiz eta gaizki pasatu.
|
|
|
Egia da, ez daude bi frontoi berdin, eta zaharren artean denek daukate nonbait akats txikiren bat, botea hemen edo han egin bote normala egitea eragozten duena; bertan ibiltzen
|
direnek
ezagutzen dute hori eta jokatzeko orduan erabili egiten dute, noski. Anoetako pilotalekuak esaterako azpian aparkalekua du; pilotariek badakite hori, eta azpiko habeak bilatzen dituzte pilota bideratzerakoan, habe baten gainean bote egin ala beste nonbaiten bote egin pilotaren mugimendua oso ezberdina izango delako.
|
|
|
Irizpide propioa dutenek, masa komunetik ateratzen
|
direnek
, oso zaila dute prentsa alternatiboa aurkitzen. Komunikabide horiek baliabide gutxi dituzte, eta ezin dute besteekin lehiatu, ez orri kopurutan, ez itxuran...
|
|
|
Txapelketak irauten duen hamaika egun hauetan Herriko Etxeak hainbat ekintza antolatu du bertara hurbiltzen
|
direnek
kirol honetaz zerbait gehiago jakin dezaten. Horien artean, zesta punta gaitzat duten margoak, kirolaren historiari buruzko erakusketa, trinketean jokatzen diren espezialitateen azalpenak, xisteragintza, ikus entzuteko emanaldiak eta abar
|
|
|
Jadanik kide direnen borondate ezak, berrien urrats zehatzekin topo egitean, baliteke berrien giroak zaharrak ere zerbaitera bultzatzera. Baina ordurako askorentzat berandu izango da eta ondoen borrokatzen
|
direnek
bakarrik eutsiko dute". CIEMEN (Centre Internacional Escarre per les Minories Etniques i les Nacions) elkarteko zuzendari Aureli Argemi katalana uzkur da horren gainean:
|
|
|
da arazorik larriena. Islamdar heldu iritsi
|
direnek
ez dute egun batetik bestera bizarra moztuko, baina euren seme alaben nortasuna zalantzan ikusten dute. Eurek era batera hezi nahi dituzte, baina eskolako lagunak, gizartea, telebistako irudiak... aurkako norabidean iristen zaizkie.
|
|
|
Laster kanpaina berri bat abiatuko da Euskal Departamenduaren alde eta, berriz ere, termometroa martxan jarriko da sozialistek eta oro har abertzale ez
|
direnek
zer neurria ematen duten ikusteko. Herri eta kantonamenduetako bozak ez diren garaian Departamenduaren aferarekiko atxikimendua, indarra eta gogoa agertu behar dituzte indar hauek.
|
|
|
Horregatik esaten dut euskaldunok patetikoak garela, gu garelako benetan egoera sufritzen dugunak. Hori dena gutxi balitz, biharamunean, prentsa probintzialek, sinpatikoak omen
|
direnek
, erdaraz ematen dute hitzaldiaren berri, eta nire hitzetan jartzen dituzte aipamen literalak omen direnak, komila artean, erdaraz, hain justu nik hitzaldia euskaraz eman dudanean!
|
|
|
on dagizula! Halere boterean
|
direnek
senditzen dute behar dela zerbait egin, jendea hasarratzen hasia dela. Zer egin?
|
|
|
Tenperatura garaietan intentsitate edo esfortzu handi handiko jardueretan ari
|
direnek
(beraz, egun osoa izerdi patsetan ematen dutenek) eta pertsonaren eguneko ur kontsumoa lau litro baino gehiago denean, hartu behar da gatz kopuru osagarririk: kasu horietan bakar bakarrik, salbuespenezkoak direla kontuan izaki.
|
|
|
Haurrek horren gustukoa eta gurasoek zein ikastetxeetako profesionalek horren erosoa duten aurretiaz prestaturiko jaki honen aurrean hainbat galdera ditugu, egin beharrekoak: legatza ote da benetan lehengaia?, zenbat legazki daukate produktuok?, soltean saltzen
|
direnek
eta ontziratuek kalitate berdina eskaintzen al dute?
|
|
|
Soltean saltzen
|
direnek
informazio eskasa
|
|
|
Horregatik, lagin batetik bestera dagoen prezioen desberdintasun izugarriaren (%50erainokoa) arrazoia justifika lezaketen kalitateen arteko aldeak ikuspegi gastronomikotik neurtu lirateke (bestela esatearren, dastapenetan erakutsitako emaitzen arabera). Batetik kontsumitzaileek eta bestetik oliba oliotan aditu
|
direnek
egin zituzten dastapenetako puntuazioen batez bestekoa kalkulatuz, Olidor (garestienetako bat, 603 pezeta litroko) nabarmendu zen, denen aurretik, batenaz bestekoan 7,5 puntu erdietsi zituelako. Ondotik La Masia (513 pezeta litroko) eta Ybarra (450 pezeta litroko) datozkio, bakoitzak 7 puntu lortu zituelarik.
|
|
|
Horien ondotik, ondorengo baldintzetako bat betetzen dituztenek dute lehentasuna, hurrenez hurren: erabateko umezurtz
|
direnek
, legez kalifikaturiko ezintasuna nozitzen duen kide baten familiako kide direnek, euskailu nagusia langabezian egon edo pentsioduna den familiako kide direnek, familia ugariko kide direnek, euskailu nagusia alargun, guraso ezkongabe, edota legez edo izatez dibortziatu nahiz banandua dutenek.
|
|
|
Horien ondotik, ondorengo baldintzetako bat betetzen dituztenek dute lehentasuna, hurrenez hurren: erabateko umezurtz direnek, legez kalifikaturiko ezintasuna nozitzen duen kide baten familiako kide
|
direnek
, euskailu nagusia langabezian egon edo pentsioduna den familiako kide direnek, familia ugariko kide direnek, euskailu nagusia alargun, guraso ezkongabe, edota legez edo izatez dibortziatu nahiz banandua dutenek.
|
|
|
Horien ondotik, ondorengo baldintzetako bat betetzen dituztenek dute lehentasuna, hurrenez hurren: erabateko umezurtz direnek, legez kalifikaturiko ezintasuna nozitzen duen kide baten familiako kide direnek, euskailu nagusia langabezian egon edo pentsioduna den familiako kide
|
direnek
, familia ugariko kide direnek, euskailu nagusia alargun, guraso ezkongabe, edota legez edo izatez dibortziatu nahiz banandua dutenek.
|
|
|
Horien ondotik, ondorengo baldintzetako bat betetzen dituztenek dute lehentasuna, hurrenez hurren: erabateko umezurtz direnek, legez kalifikaturiko ezintasuna nozitzen duen kide baten familiako kide direnek, euskailu nagusia langabezian egon edo pentsioduna den familiako kide direnek, familia ugariko kide
|
direnek
, euskailu nagusia alargun, guraso ezkongabe, edota legez edo izatez dibortziatu nahiz banandua dutenek.
|
|
|
Ezaugarri hau bereziki interesgarria dute hizkuntzak ikasten ari
|
direnek
edo, besterik gabe, pelikulak jatorrizko bertsioan ikustea nahiago dutenek.
|
|
|
Hau da, akordioaren planteamendu teorikoa hauxe da: faktura ordaintzea eskaini eta, aldi berean, kalte galeren ordaina galdatzea, eta atzerapenaren biktima izan
|
direnek
, bidezko jotzen badute eta auziak ekiditeko, beren aldeko diferentziari uko egitea.
|
|
|
–Edozein testu edozein ikaslerekin erabil daiteke. Zelan erabili da kontua, zereskatzen zaion ikasleari?,. Testuak lagun, edozein helbururi ekin dakioke: trebetasunen lanketari, hizkuntz formen lanketari, ikasleen autonomiari, ikas estrategien garapenari... edozeini?,. Testu errealek, eskoletarako bereziki sortuez
|
direnek
, hizkuntza ikasteko input ezin hobea eskaintzen digute, eta antzekobaieztapenek ahoz aho ibiltzen dira solaskideen onespen eta erabateko adostasunkeinuak sorraraziz.
|
|
|
Elkarrizketan isiluneek berezko funtzioa eta esanahia dute. Egoera simetrikobatean isiluneak normalak dira; baina, aztertzen ari garen egoera asimetrikoansortzen
|
direnek
lotura zuzena dute egoeraren kontrolarekin. Ikaslea isilik geratzendenean, isilunea apurtzea aholkulariari dagokiola eta gehien dakienak hitz eginbehar duela uste izango du.
|
|
|
Aldezten dugun hipotesia hauxe da: hizkuntza batean ari
|
direnek
erabiltzen dituzten hizkuntz formekhizkuntza horri dagokion kultura deskribatzen dute.
|
|
|
Armeria Museoan, aho lantzeolatudun eta kirten tubular irekidun bi lantza puntek,. Antzinaro Berantiarreko nekropolien ezaugarri? Aldaieta, Finaga eta San Pelayo n aurkitutakoenantzeko
|
direnek
, VI VII. mendeetako datazioa dute. Halaber, scramasax motz batzuek, sastagai gisagaizki klasifikatuta agertzen direnek, VI VIII. mendeetako kronologia dute (cfr.
|
|
|
Aldaieta, Finaga eta San Pelayo n aurkitutakoenantzeko direnek, VI VII. mendeetako datazioa dute. Halaber, scramasax motz batzuek, sastagai gisagaizki klasifikatuta agertzen
|
direnek
, VI VIII. mendeetako kronologia dute (cfr. Azkarate, A.. Elnacimiento...?, 150 or.).
|
|
|
Planteatu eta baieztatu den ereduak erakusten duen bezala, euskararen erabilera bultzatzeko, euskararen presentzia edo euskaldunen trinkotasuna ziurtatzeada oro har funtsezkoena subjektuen testuinguruan. Horrekin ez dugu ezer berririkesaten, euskal testuinguruan eta euskararen egoerari buruzko ikerketek eten gabehori bera esan dutelako, batez ere azkeneko epealdian burutu
|
direnek
.
|
|
|
1) Identitatearen konfigurazioan prozesu ezberdinekparte hartzen dutelako: kognitiboek, jarrera eta balorazioekin lotzen
|
direnek
, eta motibazionalek; 2) Gizabanakoak definitu eta sozialki txertatzensaiatzen delako; horrela, nortasunak psikologia orokorrean betetzen duenrola psikologia sozialean jokatuko luke ISTak; 3) ISTa beste teoria psikosozialekin ongi erlazionatzen den teoria delako, batez ere taldearteko harremanen mailakoekin eta aplikaziozkoekin, adibidez: estereotipoak, irudikapen sozialak, sinesmenak, egozpen soziala, eta abar; 4) Hauengatik guztiengatik, pertsona eta talde portaerak esplikatzeko, batez ere boteredun posizio batetik edo posizio ez orekatu batetik sortzen direnak?
|
|
|
1) Alde batetik, euskararen ezagutzarekiko plangintzak onartzendituztenak, baina erabilerarako proposamenak onartzen ez dituztenak?. Neurrihandi batean, oraindik erdaldun
|
direnek
eusten diote joera honi; 2) Bestalde, euskararen erabilera normaldua nahi dutenak eta, horregatik, erabilerarako plangintzak indartu nahi dituztenak. Arlo horretan kokatuko genituzke jadanik euskaldundirenak baina euskara erabiltzerik ez dutenak edo euskaraz ezin bizi daitezkeenak.Gabezia hori indar handiz sentitzen dutelako uler daiteke askotan entzuten den, euskara ez da galduko ez dakitenek ikasten ez dutelako, baizik dakitenek erabiltzen ez dutelako?
|
|
|
Alta, H herrialdearen barne errenta ere kontuan eduki behar dugu, errenta hau etxeko diruan edo kanpo monetan adierazita badago ere. Ezin da ukatu ezen Hegoaren egoiliarrek gainerako munduarekiko zordunduak
|
direnek
2 bilioi dolarreko barneko errentaren sakrifizioa egiten dutela. Guztira ondokoak egiaztatzen dira:
|
|
|
Harridura sortzen duena, honako konstatazio hau da: A herrialdearen merkataritza esportazioek ordaindutako interesen baliokideak
|
direnek
ez dute inolako aktibo finantzariorik hornitzen beren erreserba ofizialetan.
|
|
|
Zahar etxeetan edo zentro espezializatuetan bizi diren adinekoen %30ek bakarrik jarraitzen du dieta osasungarri eta orekatua. Hala erakusten dute zenbait ikerketa zientifikok, eta, gainera, pertsona horiek beren etxeetan bizi
|
direnek
baino elikadura okerragoa jasotzen dutela erakusten dute. Era berean, dementzia, deanbulazioa eta jateko autonomia falta zuten pertsonen nutrizio egoera okerragoa zen, eta nutrizio egoera okerrenak 20 hilabeteren buruan hilkortasunarekin zerikusia zuela ikusi zen.
|
|
|
Nahitaez, prozesuak izan behar du, eta horrek lagundu behar du pertsonentzat arriskutsuak diren mikroorganismoak barreiatzen. Lan baldintzen egiaztapena albaitari ofizialek egin behar dute, produkzio gune guztietan hiltegiak ikuskatzeaz arduratzen
|
direnek
. Ikuskapen hori egokia bada, gainera, kanaletan lesioak izanez gero (animalia, hil ondoren, errairik gabe, gehienetan bururik gabe eta larrurik gabe, behi, ardi eta ahuntz aziendaren kasuan eta esekita), parasitoak edo bestelako anormaltasunak ikusiz gero, lerrotik kenduko dira, eta dira merkaturatu.
|
|
|
Horri esker, organoak eta ehunak (muskuluak, hezurrak…) hazi egiten dira, eta defentsa sistema egoera onean mantentzen da, infekzio eta gaixotasunei eraginkortasunez aurre egiteko. Eskura ditugun datuetan oinarrituta, badirudi kirolariek 1,2 eta 1,4 g/ kg/ egun artean hartu luketela proteina, erresistentzia aerobikoko kirolak egiten dituzten gehienek; eta, agian, pixka bat gehiago, energia gastu handiak eragiten dituzten programa fisikoetan parte hartzen dutenek, hala nola zenbait eguneko bizikleta itzulia edo maratoi bat prestatzen ari
|
direnek
. Kasu gehienetan, kopuru hori elikaduraren bidez lor daiteke; izan ere, kirolariak kaloria gehiago kontsumitzen dituenez, dieta askotarikoa eta orekatua hartzen badu, mantenugai horren kantitate egokia hartuko du.
|
|
|
Sodio gutxi dutenez, hipertentsioa kontrolatzeko dietetan sar daitezke, eta eragin diuretiko nabarmena dute. Hala ere, kontuan hartu behar da kontserban merkaturatzen
|
direnek
gatz asko dutela. Zuntz asko izateak erraztu egiten du hesteetako igarotzea, eta, beraz, idorreria izanez gero, aproposa da.
|
|
|
– Medikuei ohartaraztea dopina kontrolatzen duten kirolariak direla. – Proteinak, lipidoak, karbohidratoak, aminoazidoak eta antzekoak dituzten prestakinek edo osaera ezezaguna dutenek, baimenik gabeko establezimenduetan erregistratu edo saltzen ez
|
direnek
, dopatzeko substantziak izan ditzakete. – Propietate edo propietate energetiko edo estimulatzaileak dituzten sendabelarrek eta belar hobiko espezialitateek dopin kontrol batean positibo eman dezaketen substantziak izan ditzakete:
|
|
|
Irekitzean, kontsumitzaileak ustel usaina nabaritzen du, kontserbaren alterazioaren adierazgarri. Esperientzia horretatik pasatzen
|
direnek
jabetu behar dute genero horretako mikroorganismoen artean bereziki birulentuak daudela, Clostridium botulinum, bereziki, eta horren ondorioak hilgarriak izan daitezkeela. Kasu honetan, arriskua da kontserbak ez duela inolako alterazio sintomarik.
|
|
|
Sabel irtena izatea gertatzen bazaizu, gaian jantziak
|
direnek
diote ez dela gona esturik jantzi behar. Aurrean izurra edo tolesak dituzten trajeak omen dira egokienak sabel irtenentzat.
|
|
|
Eta poema zahar hark, artean Buffalo Bill, Wild Bill Hickock eta Billy the Kid en ibilerak besterik irakurtzen ez bagenituen ere, zeharo bereganatu gintuen. Geroago, apaiz eta fraidegai ez
|
direnek
ere batzuetan grekoz ikasi edo erdi ikasi behar izaten baitute Unibertsitatean, lehen bezain gogoko dut, gutxienez.
|
|
|
Nolanahi ere, federik gabe ezin etsi badu, ez luke gaizki egingo, Indiara jo gabe, antzinako eta geroagoko estoikoen harako amor fati haren berri ikastearekin. Egin izan dute irakaspen horren frogantza Peru baino estutasun larriagoetan aurkitu
|
direnek
, baita ikusi ere bere gizontasunari eustea duela gizonak lehen eginbidea. Hori, ordea, Europa zaharreko jokabide horietako bat izango da, beharbada.
|
|
|
Ez dio axolagabekeriaren bake gozoan bizi denari bake gozorik utzi nahi eta bakearen, besteak beste? jabe
|
direnek
ez diote berari ere barkatuko. Gerra badakar, gerra gorria izango du berak ere.
|
|
|
Geure egunotan bertan, lanak izango genituzke obra mordoxka (hitz lañoz nahiz neurtuz  ondua) biltzen, dozenatxo bat bederen, geure munduko, inguruko eta urrutiagoko literaturetan sortuen aldamenean pareka dezakegunik: gai Â
|
direnek
ere, huts ematen dute neurrian eta tamainan. Ba omen dugu euskaldunok lurbiran harro eta buruzut ibiltzeko nahikoa arrazoi, baina ozta ozta aurkituko dugu horien artean, eta ez naiz arrotzez ari, literaturaren bitartez eskura ditugun gorengo merezimenduak aldarrikatuko dituenik.
|
|
|
Literatur kritikaren gailurretan arranoaren pare hegaldatzen
|
direnek
ez dute, beharbada, horrelako makuluen premiarik, izatekotan ere eragozpide baitituzte eta bere pauso arinen trabagarri. Ez zaigu haatik beste horrenbeste gertatzen mendi oinetako zabaldegi lauetan mugitzen garenoi.
|
|
|
Euskal izaeraren bizi eta hazi beharraz ohartuen
|
direnek
kultur lan" apalxko" hauei axola gutxixkoa egiten badiete, nik" folklorezaleak" deitzen ditudan haiek, aldiz, euren eskuetan hartzen dituzte esparru hauek. Zuberoan, euskaltasuna, folklore edo tradizio kontu bat bezala hartzen duten jende hauek Xiberoko Zohardia elkartearen ingu ruan biltzen dira.
|
|
|
Euskalgintzak esparru erkideak behar ditu, abertzaleek zein ez abertzaleek lantzeko modukoak, euskara bera izan dadin euskalgintzaren eustarria, horretan diharduenaren ideologia zeinahi ere izanda. Abertzale
|
direnek
euskalgintzan jardun ahal izango dute, Euskal Herria osatzen dutelakoan. Besteek, ordea, Euskal Herria ren elkarbizitzan beharrezkoa delakoan.
|
|
|
Baina ez da egia Nafarroako gizartea erasoaren aurrean indiferente agertu denik, eta berehala ikusiko dugu, esate baterako, nola doazen aurtengo eskoletako aurrematrikulazioak. Eta egiaren zati bat izan daiteke euskalgintzan aritu
|
direnek
guztia ez dutela ongi egin, inork ez du hori ukatzen. Dudarik gabe, gauzak askoz hobeto egin zitezkeen, eta egin daitezke.
|
|
|
Beraz, olerkigintza —rapsodika bezalaxe— ez da teknika bat. Jorratzen dituen gai horiek guztiak beraietan adituak
|
direnek
ezagutuko dituzte hobekien eta, ondorioz, Platonen aburuz olerkigintzak meta diskurtso artikulatzailea izateari utzi lioke, ez baitaki hitz egiten duen horri buruz. Bere lekua, nabaria denez, filosofiak hartu du.
|
|
|
Nigandik at daudenen artean erabateko aldea dago maitagogo direnen eta gogogabeko direnen artean. Maitagogo ez
|
direnek
ez dute gogorik, ez dira maitale. Beraz ez eta ezagule, ez eta aske.
|
|
|
Guri, egia erran, morfina aski sakatzen eta txertatzen digute gizon politikoek, prediku aulki gisa eraiki aperitifa mahaien izkinetarik, txin txin handik, krax krax hemendik, herriaren geroaz mintzo diren oroz. Bitxiki hargatik ez dugu paradisuan gaudelako sentsaziorik, nahiz hiri animaleetan bizi
|
direnek
, hain zuzen horretako errabiaz gutiziatzen gaituzten. Baina bego!
|
|
2002
|
|
|
Ideien lehia izango da, zalantza barik, baina pertsona eta alderdiko botere sektore desberdinen arteko borroka ere bai. Ikusi da Nicolas Redondo Terrerosek zer erabakitzen duen idazkaritza berrirako berrautaketara aurkezteari buruz, baina badirudi orain arte berak zuzendu dituen sektoreek indarra galdu dutela eta Egigurenen eta Bizkaiko idazkaritza nagusiaren inguruan biltzen
|
direnek
posizioak indartu dituztela. Datozen asteotan ikusi ahal izango dira esandakoaren egiatasunaren lehenbiziko aztarnak.
|
|
|
Sormenean aritu
|
direnek
eta hedabideetan iritzia, batzuetan kritika, ematen aritu garenok, etxe berean dugu ostatu. Egunero ikusten dugu elkar igogailuan.
|
|
|
NAFARROAKO Unibertsitate Publikoak film laburren gidoi lehiaketa jarri du martxan. Bertan parte hartu ahal izango dute eskolan matrikula egin dutenek eta 1997az geroztik Unibertsitateko tituludun
|
direnek
. Martxoaren 1a da gidoia bidaltzeko azkeneko eguna, eta ondoren, NUPeko zinema lantegiko ikasleek filmatuko dute saritutako gidoia.
|
|
|
Baina Erribera beti izan da Nafarroa, eta aurrerapena hortik etorriko dela uste dut, gure burua nafar izatean oinarritzetik. Autore batek berrikitan idatzia du nafarrek, bai beren buruak euskalduntzat dituztenek eta bai espainol kontsideratzen
|
direnek
, ororen aurretik nafar sentitzen direla.
|
|
|
Logikoa ikusten da publizitatean produktu batek izan ditzakeen alde negatiboak alde batera uztea, estrategia publizitarioan oso errotua dagoen zerbait baita". Gurreak dioen bezala," publizitatearekin kritikoenak
|
direnek
ere ezin dute publizitatearen edertasuna ukatu. Kontua da ederra denak ez duela zertan artea izan behar".
|
|
|
Bere ustez," argi dago jende gero eta gehiagok dakiela euskaraz, baina aisialdira bideraturik dauden eskolaz kanpoko ekintza gehienetan erdara da nagusi. Kirolean adibidez, entrenatzaile erdaldun bat izanez gero jokalari guztiak erdaraz aritzen dira, eta berdin musika ikasten ari
|
direnek
andereño erdaldun bat baldin badaukate".
|
|
|
Hala ere, adituek diotenez, Arabako Errioxako lansariak dira Espainiako Estatuan horrelako langintza gogorretan pagatzen diren altuenetakoak. Patata, laranja edo oliba biltzen jarduten
|
direnek
mahats jasotzaileek baino askoz gutxiago kobratzen omen dute. Arrazoi hori tarteko, aldi bateko langile ugari etortzen da urtero urtero Arabako Errioxako herrietara mahatsa biltzera.
|
|
|
Aspalditik arabofonoak nagusi diren hiri marokoarretatik eta Europa (batik bat Frantzia) eta Amerikako diasporetatik datorkio orain laguntza berria amazigh populuari. Beren sorterria garatzen lagundu nahi dute etxetik urruti joan
|
direnek
, baina beren laguntza modu eraginkor eta demokratikoan kudeatu dadin ere nahi dute. Eta hor jokatzen du paper zentrala amazigh asoziazionismoak.
|
|
|
Berdin zait binkulantea dela edo ez dela dioten, gu herriak hautatuak gara eta nik bere borondatea moral eta politikoki binkulantetzat edukiko dut. Eta Legebiltzarrak onartua Espainian atzera botatzen badute hemen gutxiengo
|
direnek
, proposatzen dut Legebiltzarrean itxi daitezela parlamentariak Lituanian Langsbergisek egin zuen legez dei egin diezaietela munduko parlamentu eta erakunde nagusi guztiei, gure herri ordezkaritza zapaltzen digutela jakin dezan mundu guztiak. Orduan hasten da gatazka politikoa, konfrontazio politikoa planteatuta dago.
|
|
|
Irakurle komunitate zale bat dugu beraz. Kontua da jende gutxirengana zuzentzen garela denok, ez euskaraz lan egiten ari garenok bakarrik, baizik eta beste hizkuntzetan ari
|
direnek
ere gure irakurle komunitate honengana jotzen dute gure eroslea jende leiala delako erosteko garaian.
|
|
|
Beraiek haur soldaduen eskuetan nozitu duten bortxaz ari dira beste batzuek. Eta zenbait idatzi, hamar urtetatik (eta baita gazteagotik ere) gudari moduan ibili
|
direnek
beren esperientziez idatzitakoak dira.
|
|
|
Narrazioan borreroak agertzen dira barra barra, bereziki Scardanelli, izaki odolzale eta ankerra; boxeolari azpiratuak, ikuskizun tetrikoetan erabilitako soldaduak, torturatzaile frustratuak... desparadisuaren sinboloa da hiria. Bertan bizi
|
direnek
, hala nola Hölderlin poeta gogora ekartzen digun Scardanelli, Theo (Van Goghen anaiaren erreferente birtuala), Bilintx (euskal poeta erromantiko zapuztua)... denek ageri dute eromenaren kutsua, edo izaki baztertuak dira. J. M. Iturralde idazleak eleberriaren bigarren ediziorako sarreran iradokitzen zuen bezala, testuak data batera eramaten gaitu, 1975era, zeinean, Iturraldek dioen legez," borrero nagusia" artean bizirik baitzegoen.
|
|
|
Tratamendu zehatzak, klokina, urrezko gatza, netotresate, sulfasalazina eta beste botiken bidez egiten
|
direnek
arriskuak eta onurak ekartzen dituzte, baina kontrol zehatz bat jarraituz hartu behar dira.
|
|
|
Hurbilketahori gauzatzeko, 9.2 taulan oinarrituko gara lehenik. Taula horrek zerbitzuetakoproduktuaren eta enpleguaren egitura erakusten digu, merkatuko zerbitzuen etamerkaturatzen ez diren zerbitzuen artean bereizten diren adarrak kontuan hartuz.Hain zuzen, produktuaren indizea kontuan hartuz, Hego Euskal Herriko ekonomian merkatuko zerbitzuek zerbitzu produktu osoen hiru laurdenak osatzen dituzte; eta merkaturatzen ez
|
direnek
, gainerako laurdena. Enpleguari egindako ekarpenari helduz, leizea zerbait leuntzen da, merkatuko zerbitzuek zerbitzuetako enplegu guztiaren %68ko partaidetza baitute; eta merkaturatzen ez direnek, %32koa.
|
|
|
Taula horrek zerbitzuetakoproduktuaren eta enpleguaren egitura erakusten digu, merkatuko zerbitzuen etamerkaturatzen ez diren zerbitzuen artean bereizten diren adarrak kontuan hartuz.Hain zuzen, produktuaren indizea kontuan hartuz, Hego Euskal Herriko ekonomian merkatuko zerbitzuek zerbitzu produktu osoen hiru laurdenak osatzen dituzte; eta merkaturatzen ez direnek, gainerako laurdena. Enpleguari egindako ekarpenari helduz, leizea zerbait leuntzen da, merkatuko zerbitzuek zerbitzuetako enplegu guztiaren %68ko partaidetza baitute; eta merkaturatzen ez
|
direnek
, %32koa. Bialdagaietan dagoen desberdintasuna guztiz arrunta da, zeren, jakina denez, merkaturatzen diren zerbitzuen kapitalizazio maila eta produktibitatea garaiagoak baitira.Banaketa bikoitz hori errepikatu egiten da hala Nafarroan nola EAEan.
|
|
|
Ekonomia errealean, milioikaenpresa txiki izan beharrean, merkatua kontrolpean duten enpresa handiak ditugu, eta informazioa ez da perfektua. Baliabideen banaketa eta produktu sozialarenbanaketa ez dira naturalak, bilakaera historiko konkretuen ondorio baizik; horregatik, normala dirudi sistematikoki galtzaileak
|
direnek
merkatu jokoaren emaitzengain zuzenketak egiten saiatzea. Hortaz, sindikatu ereduak eta ekintza motakaldakorrak dira, bai denboran zehar, baita herrialdez herrialde ere.
|
|
|
– Euskararen Erabilera Normaltzeko Plangintza gisa diseinatu
|
direnek
, funtsean, hauxe dute oinarrian: gaztelaniazindarrean dagoena euskalduntzea.
|
|
|
Batetik errealitate soziala gizakiaren eraikuntza bat dela uste dugu, baina, aldi berean, gizakia errealitatea nolabait kontrolatzeko gai denik zalantzan jartzen dugu(...) Zehaztugabetasun horrek gaur egungoegoeraren berri ematen du, pobreziak zergatik esanahia galdu duen barne. Pobreziaargi eta garbi gure egintzen emaitza da, baina behartsu ez
|
direnek
ez dute jadaberen burua hori leuntzeko egintzarik burutzeko gai ikusten. Eta ez soluzioa zailaedo garestiegia dela uste dutelako, ezein plangintza orokorrek funtzionatuko duenkonfiantza galdu dutelako baizik.
|
|
|
Era berean, jakintza arlo ezberdinek hizkera bereziak dituzte, eta, etorkizunean, ikasle
|
direnek
beren lanbidean hizkera berezi hori erabili dute, hizkuntza ezberdinetan noski. Ez dago metodologia hori baino modu hoberik helburuhorretara iristeko.
|