|
2008
|
|
|
Badira, beraz, arlo berriak gure web orrian. Berriak berri, lehendik
|
direnak
ere, gaurkotuak eta eguneratuak datozkigu, dela Hiztegi Batua, dela arau eta gomendioen esparrua.
|
|
2009
|
|
|
Dohain asko ditu liburu honek. Besteak beste, ikerketa akademiko guztiz zehatz eta argia da baina, bestetik, uko egiten dio akademizismo antzu eta urrun batean babesteari; aitzitik, gertakarien deskribapenarekin batera iritzi garbiak eskaintzen ditu, beti ontzat eman ezin
|
direnak
, baina bai gehien gehienetan, iruzkigile apal honen ustez. Gainera, oso alor desberdinak jorratzen ditu.
|
|
|
...rregimenaren ideologia ofizialak izan zuen eragina unibertsitarien artean, bereziki hizkuntzalaritzaren esparruko zenbait teoria (Pragako Eskolako Funtzionalismoa) sustatzeko orduan, eta horien gainbehera komunismoa erori zenean; edo hizkuntza purismoak txekiar gizartean lortu duen arrakasta izugarria, non eta esan daitekeen ia ia bi estandar desberdin direla gizartean naturaltasun osoz erabiltzen
|
direnak
: bata informala, ahozkoa, aski zabarra; baina bestea, idaztekoa eta testuinguru formaletan erabiltzekoa, izugarri garbizalea; bien arteko aldea hain da handia ezen txekiar umeek ordu asko ematen omen duten eskolan ikasten eguneroko bizitzan esaten dituzten hainbat hitz gero ez direla idazten, haien kideko garbiak baizik (horretara goaz geu ere?).
|
|
|
Azkueren Euskal Erriaren Yakintzan eta neronek egin euskaraz etnografia lanetan aurkitu nituen sinesteak eta tabuak. Sarritan, Euskal Herrian gorde
|
direnak
beste herrietan galdu diren antzekoak dira, erromatar kutsukoak edo hilak direla-eta arrima herratuen sinestean, baina ez beti. Tabuak dira, abere batzuen izenak ez aipatzea edo hankaren/ zangoaren zatien izendatzeko anabasan.
|
|
|
Azkueren Euskal Erriaren Yakintzan eta neronek egin euskaraz etnografia lanetan aurkitu nituen sinesteak eta tabuak. Sarritan, Euskal Herrian gorde
|
direnak
beste herrietan galdu diren antzekoak dira, erromatar kutsukoak edo hilak direla-eta arrima herratuen sinestean, baina ez beti. Tabuak dira, abere batzuen izenak ez aipatzea edo hankaren/ zangoaren zatien izendatzeko anabasan.
|
|
|
Imanol eta Xabier AzkueHerriko toponimia ikertu zuten eta geroago gizarteratzeko hainbat bide jorratu dituzte. Egin
|
direnak
eta egiteko asmoa dituztenak azalduko dituzte, ikerlari eta teknikoaren ikuspegitik.
|
|
2010
|
|
|
Aipagai dugun liburua Canadian Journal of Netherlandic Studies aldizkariko zenbaki bat da, monografikoki C.C. Uhlenbeck hizkuntzalariaren bizitza eta lanak aztertzeari dedikatua. Inge Geene eta Jan Paul Hinrichs dira edizioaz eta hitzaurreaz arduratu
|
direnak
, baina orotara hamar artikulu eta bi aurkibide (pertsonak eta hizkuntzak) ditu, zazpi ikerleren eskutik. Artikulu guztiak ingelesez daude, lehena salbu, nederlanderaz, zeinetan Jan Paul Hinrich ek Uhlenbeck-en gaztaroaz diharduen.
|
|
|
MUGARIK GABEKO TELEBISTA kanpainaren aldeko 12.420 sinadura bildu dira Euskaltzaindiaren Nafarroako ordezkaritzan. Kopuru horren barnean Iruñeko ordezkaritzan bertan jaso
|
direnak
sartzen dira, baita ordezkaritzatik bideratuta Nafarroako euskaltegi, ikastetxe, elkarte eta abarretan bildu direnak ere. Azpimarratzekoa da Nafarroako zenbait Mankomunitate eta udaletako euskara teknikariek kanpaina honen alde egin duten lana, bildu diren sinadura ugari euren bitartez jaso baitira.
|
|
|
MUGARIK GABEKO TELEBISTA kanpainaren aldeko 12.420 sinadura bildu dira Euskaltzaindiaren Nafarroako ordezkaritzan. Kopuru horren barnean Iruñeko ordezkaritzan bertan jaso direnak sartzen dira, baita ordezkaritzatik bideratuta Nafarroako euskaltegi, ikastetxe, elkarte eta abarretan bildu
|
direnak
ere. Azpimarratzekoa da Nafarroako zenbait Mankomunitate eta udaletako euskara teknikariek kanpaina honen alde egin duten lana, bildu diren sinadura ugari euren bitartez jaso baitira.
|
|
2011
|
|
|
Beste hizkuntza batzuetako Dialektologia Atlasetan egin ohi den bezala, tradizioko bizimodu eta ingurumenaren ingurukoak dira galdetu diren gai edo kontzeptuak, eta berdin III. liburuki honetakoak. Jorratzen
|
direnak
ondokoak dira: batetik, lurra, euskal gizakia bizi den lurra; lur horretan erne diren belar, landare, zuhaixka eta zuhaitzak; lurrak berez edo gizakiaren eraginez ematen dituen uztak; eta bestetik, euskal gizakiarekin belaunez belaun bizikidetza estuan bizi izan diren animaliak, euren parte esanguratsuak eta euren inguruko prozesuak.
|
|
2012
|
|
|
Gipuzkoako kostaldean itsasoratzen
|
direnak
(59 ibai).
|
|
|
Lapurdiko kostaldean itsasoratzen
|
direnak
(91 ibai).
|
|
|
Aragoi ibaia baino beherago Ebron isurtzen
|
direnak
(13 ibai).
|
|
|
Leioako leku izenak lanean herriko 800 bat lekuren izenak jaso dira, gaur egun bizirik
|
direnak
ez ezik, desagertutakoak ere bildu direlarik. Ikertzaileek adierazi bezala, ikerketak iraun duen bitartean, informazio eta dokumentazio ugari bildu dute.
|
|
|
–Hedapen ahalegin hau edukiz zabaltzen saiatuko gara, herritarrek beren informazioa osatuz joan daitezen. Atal honetan, EHSean nahiz hurbileko diziplinetan adituak ez
|
direnak
ditugu gogoan (eta, adibidez, ez ditugu ahaztu nahi irakasle eta kazetariak)?.
|
|
|
Lexiko galdera gehienak, inkesta leku guztietan galdetzeko pentsatuta daude. Haietaz kanpo badira beste galderak, galdera bereziak deituak izan
|
direnak
, leku jakin zenbaitetan baizik egin ez direnak, toki horietako egoerari edo jardunbide berezi batzuei baitagozkie oroz gainetik: adibidez, itsas arrainen izenez egindako galdera gehienak itsas portuetan baizik ez dira egin, eta ahateaz egindakoak, ahate hazkuntza egin ohi den herrietan baino ez.
|
|
|
Lexiko galdera gehienak, inkesta leku guztietan galdetzeko pentsatuta daude. Haietaz kanpo badira beste galderak, galdera bereziak deituak izan direnak, leku jakin zenbaitetan baizik egin ez
|
direnak
, toki horietako egoerari edo jardunbide berezi batzuei baitagozkie oroz gainetik: adibidez, itsas arrainen izenez egindako galdera gehienak itsas portuetan baizik ez dira egin, eta ahateaz egindakoak, ahate hazkuntza egin ohi den herrietan baino ez.
|
|
|
Hala, bada, Euskaltzaindiaren Hiztegia Euskaltzaindiak hiztegi arloan duen, egitasmo katearen azken maila da oraingoz?, Andoni Sagarnaren hitzetan. Lan horren aurrekariak, hona heltzeko ezinbesteko gertatu
|
direnak
, aipatu ditu Iker sailburuak: 1968an, Koldo Mitxelenak, euskal hitzak euskaraz deskribatu zituen hiztegi bat lantzeko, kontuan izan beharreko irizpideak finkatu zituen.
|
|
|
Kronika labur hau amaitzeko, esker bereziak merezi dituztenak badirela esan behar dugu: Hala nola, Joakin Berasategiren familia, Urepeleko Herriko etxea, Bizkaiko Foru Aldundia, Euskaltzaindia, Euskadi irratia, Joxe Mari Egañak animatzen duen Mutrikuko talde langilea (herri kirolak, plazan jendearentzat pintxoak eta urtero otorduak prestatu eta banatzen saiatzen
|
direnak
), kantariak, trikitilariak, joaldunak, dantzariak eta abar.
|
|
|
Afrikako leku izenak lehenengo (167 araua eta 168 araua), Ozeania gero (169 araua), eta Amerika orain (170 araua). Eta luze gabe argitaratuko dira falta
|
direnak
ere.
|
|
|
Gure inguruko erdara nagusietan (gaztelania, frantsesa, ingelesa) berdin idazten ez
|
direnak
edo hizkuntza bakoitzera itzultzen direnak eta, ondorioz, grafia zalantza eragin dezaketenak. Adibidez, Aintzira Gazi Handia (es Gran lago Salado, fr Grand Lac Salé, en Great Salt Lake), New Orleans (es Nueva Orleans, fr Nouvelle Orléans, en New Orleans), Pennsylvania (es Pensilvania, fr Pennsylvanie, en Pennsylvania), Suaren Lurraldea (es Tierra del Fuego, fr Terre de Feu, en Tierra del Fuego), Magallaes itsasartea (es estrecho de Magallanes, fr détroit de Magellan, en Strait of Magellan)...
|
|
|
Gure inguruko erdara nagusietan (gaztelania, frantsesa, ingelesa) berdin idazten ez direnak edo hizkuntza bakoitzera itzultzen
|
direnak
eta, ondorioz, grafia zalantza eragin dezaketenak. Adibidez, Aintzira Gazi Handia (es Gran lago Salado, fr Grand Lac Salé, en Great Salt Lake), New Orleans (es Nueva Orleans, fr Nouvelle Orléans, en New Orleans), Pennsylvania (es Pensilvania, fr Pennsylvanie, en Pennsylvania), Suaren Lurraldea (es Tierra del Fuego, fr Terre de Feu, en Tierra del Fuego), Magallaes itsasartea (es estrecho de Magallanes, fr détroit de Magellan, en Strait of Magellan)...
|
|
|
Gure inguruko erdara nagusietan (gaztelania, frantsesa, ingelesa) berdin idazten ez
|
direnak
edo hizkuntza bakoitzera itzultzen direnak eta, ondorioz, grafia zalantza eragin dezaketenak. Adibidez, Samarkanda (es Samarcanda/ Samarkanda, fr Samarcande, en Samarkand), Jammu eta Kaxmir (es Jammu y Cachemira, fr Jammu et Cachemire, en Jammu and Kashmir), Ekialdeko Ghat mendiak (es Ghats orientales, fr Ghâts orientaux, en Eastern Ghats), Malakako itsasartea (es estrecho de Malaca, fr détroit de Malacca, en Strait of Malacca), Barne Mongoliako Eskualde Autonomoa (es Región Autónoma de Mongolia Interior, fr Région autonome de Mongolie Intérieure, en Inner Mongolia Autonomous Region)...
|
|
|
Gure inguruko erdara nagusietan (gaztelania, frantsesa, ingelesa) berdin idazten ez direnak edo hizkuntza bakoitzera itzultzen
|
direnak
eta, ondorioz, grafia zalantza eragin dezaketenak. Adibidez, Samarkanda (es Samarcanda/ Samarkanda, fr Samarcande, en Samarkand), Jammu eta Kaxmir (es Jammu y Cachemira, fr Jammu et Cachemire, en Jammu and Kashmir), Ekialdeko Ghat mendiak (es Ghats orientales, fr Ghâts orientaux, en Eastern Ghats), Malakako itsasartea (es estrecho de Malaca, fr détroit de Malacca, en Strait of Malacca), Barne Mongoliako Eskualde Autonomoa (es Región Autónoma de Mongolia Interior, fr Région autonome de Mongolie Intérieure, en Inner Mongolia Autonomous Region)...
|
|
2013
|
|
|
gelan eta jolaslekuan, ikaskideekin eta irakasleekin. 2011n jasotako datuak dira Jardunaldietan aurkeztu eta aztertuko
|
direnak
, gaur arte eskolako hizkuntza erabileraren egin den datu jasoketarik handiena.
|
|
|
Hala, Urrutiak egun batean hitzarmen hutsa izan zena, fruitu ematen hasia dago jada, eta horien artean, ageri agerian, euskaralari eta irakasle gazteen labealdi berriak plazaratzea esan du. Eta Iosu Zabalak aipatu du emandako fruitua oparoa izan dela, bide berriak bilatu ditugu, Mondragon Unibertsitateko bi doktore tesi argitaratu dira Euskaltzaindiaren Iker bilduman; horrez gain, gure irakasleei zuzendutako ikastaroa ere antolatu dugu, eta badira beste hainbat egitasmo, bi erakundeentzat ez ezik, euskal gizarte osorako ere mesedegarriak izango
|
direnak
.
|
|
|
Thanatos (heriotza), Eros (sexua), Mythos (mitologia) eta Satyra (satira). Mirandek olerki gehienak euskaraz idatzi zituen, hortaz, liburuan jaso
|
direnak
frantsesera itzuliak izan dira. Erdaldunentzat egin dut liburu hau dio Peillenek, baina pasatzean euskaldunek ere balia dezaten, bi hizkuntzetan da.
|
|
|
idazlearen olerki lanik mardulena biltzen duen edizio berri bat argitaratu da Labayru Ikastegiaren Sutodoan bilduman, erakunde honek Euskaltzaindiarekin duen hitzarmenaren barruan. Edizio berri honetan biltzen dira idazleak gudu aurrean argitara zituen Bide barrijak, Arrats beran liburuetako poema guztiak eta azken orduko batzuk, Espetxekoak izenburupean jaso
|
direnak
.
|
|
|
Thanatos (heriotza), Eros (sexua), Mythos (mitologia) eta Satyra (satira). Mirandek olerki gehienak euskaraz idatzi zituen, hortaz, liburuan jaso
|
direnak
frantsesera itzuliak izan dira. Erdaldunentzat egin dut liburu hau dio Peillenek, baina pasatzean euskaldunek ere balia dezaten, bi hizkuntzetan da.
|
|
|
Beste batzuk, aldiz, ilunagoak dira eta adituek baino ez dituzte ulertzen (Agirre edo Igarondo). Azkenik, bada izen kopuru bat, izen zahar zaharrez osatua, erabat ilunak
|
direnak
, hala nola Laskoain. Horretaz gain, herrialde guztietan bezala, badira modaren eraginez sortu ziren izenak, Aljer, Tanjer, Toledo,...
|
|
|
Gizarte auzia (1935) eta sermolari aitortua izan zen. Aitortza honen lekukotasuna eta emaitzak dira orain bildu
|
direnak
Jarein bilduma honetara, Labayru Ikastegiaren bultzadaz. Hortaz, hark utzitako sermoi andanaren hautaketa egin eta hauek eskaini dira, ohar eta guzti.
|
|
|
Lexiko galdera gehienak, inkesta leku guztietan galdetzeko pentsatuta daude. Haietaz kanpo badira beste galderak, galdera bereziak deituak izan
|
direnak
, leku jakin zenbaitetan baizik egin ez direnak, toki horietako egoerari edo jardunbide berezi batzuei baitagozkie oroz gainetik: adibidez, itsas arrainen izenez egindako galdera gehienak itsas portuetan baizik ez dira egin, eta ahateaz egindakoak, ahate hazkuntza egin ohi den herrietan baino ez.
|
|
|
Lexiko galdera gehienak, inkesta leku guztietan galdetzeko pentsatuta daude. Haietaz kanpo badira beste galderak, galdera bereziak deituak izan direnak, leku jakin zenbaitetan baizik egin ez
|
direnak
, toki horietako egoerari edo jardunbide berezi batzuei baitagozkie oroz gainetik: adibidez, itsas arrainen izenez egindako galdera gehienak itsas portuetan baizik ez dira egin, eta ahateaz egindakoak, ahate hazkuntza egin ohi den herrietan baino ez.
|
|
2015
|
|
|
Esan bezala, liburuak aditzaren morfologia landu du. Aditz nagusiak, laguntzaile
|
direnak
, dira batez ere aztergai liburuki honetan. Hala, izan eta* edin aditz laguntzaileak;* edun eta* ezan aditz laguntzaileak; aditz trinkoak; eta aditz alokutiboak.
|
|
|
Orotara, Euskaltzaindiak 12.000 toponimo ikertu behar ditu, 1: 25000 eskalako mapetan agertuko
|
direnak
. Akademiaren xedea, euskararen arauak eta euskararen sena toponimo horietan kontuan hartzea da.
|
|
2016
|
|
|
Gaurko Osoko bilkurak Andres Urrutia berretsi du euskaltzainburu karguan, beste lau urtetarako. Bere ondoan izango dira orain arte Euskaltzaindiko Zuzendaritzako kideak izan
|
direnak
, hala nola, Xarles Videgain (buruordea), Xabier Kintana (idazkaria), Sagrario Aleman (diruzaina), Adolfo Arejita (Iker sailburua) eta Jean Baptiste Coyos (Jagon sailburua)
|
|
|
Gaurko Osoko bilkuran, eta besteak beste, datozen lau urtetan Euskaltzaindiaren jarduna gidatuko duen lantaldea aukeratu da, eta euskaltzainek Andres Urrutia berretsi dute euskaltzainburu karguan. Aurrerantzean ere, bere ondoan izango dira orain arte Akademiako Zuzendaritzako kideak izan
|
direnak
, hala nola, Xarles Videgain (buruordea), Xabier Kintana (idazkaria), Sagrario Aleman (diruzaina), Adolfo Arejita (Iker sailburua) eta Jean Baptiste Coyos (Jagon sailburua).
|
|
|
Berak ezpainak mugitu eta bere emazteak egin zidan interpretazioa, berriemaileak esan nahi zituenak niri kontatuz. Honela, esan behar da liburuan agertzen direla berba batzuk oraindik ez
|
direnak
jaso inongo hiztegian. Lexiko lan luze zabala egin dut?.
|
|
2017
|
|
|
Akademiak Ekin eta jarrai lemari eusten diolako seinale. Guk lanean dihardugu, Euskaltzaindiaren jarduna etengabekoa baita. Une honetan batzordeak lanean ari dira normaltasun osoz eta, datozen lau urteei begira, arnas handiko egitasmoak daude Akademian, gerora moldatu egin
|
direnak
, erakundeak dituen baliabide ekonomikoen arabera. Argi dago baliabide horiek, gizartearen beste arlo batzuetan bezalaxe, murriztu egin direla eta Euskaltzaindiak egokitu behar izan dituela bere proiektuak eta barne ibilbidea.
|
|
|
Zenbait kasutan euskalki marka ere bada, eta beste batzuetan, hitza zabaldu egin da euskara batuaren bidez, nahiz eta euskalki batekoa izan horren jatorria. Hala ikasi ditugu greba, kodea. Beraz, berriz asmatu behar dena da katea, euskalkietatik batu horretara doana eta batu horren esparruan asmatu behar
|
direnak
hizkuntzaren erregistro desberdinak dira, intimitaterako, formaltasun handiagoko ekimenetarako. Eta horretan guztiz lagungarriak dira euskalkietan diren aberasbideak, lexikoa, adierazkortasuna, hitano aditza eta abar.
|
|
|
Arrakasta handia izan du Bilboko Udalak, Euskaltzaindiak, EuskalPenKlubak, Deiak eta Sabino Arana Fundazioak elkarlanean sustatu duten egitasmoak, eta asko izan dira Akademiak Bilbon duen egoitzara hurbildu
|
direnak
, orduko historia eta istorioak ezagutzeko irrikaz. (Ikusmin handia sortu du EGUNA jardunaldiak, eta esparru diferenteetako pertsona ugari hartu ditu, goiz osoan zehar, Euskaltzaindiaren egoitzak)
|
|
|
Sarrera hitzaldian goraipatu egin du Euskaltzaindiak bere ibilbidean egindako, zaintza lana, baita ikerketa eta lege gramatikalen garapenean eginiko esfortzua, eta eskerrak eman dizkio Akademiari, hitz eta enuntziatuak biltzeko lan zehatza dagoelako gaur plazaratzen dugun hiztegi parlamentarioaren azpian?. Ildo beretik,, hizkuntzaren bitartez gure kultura sendotzen lagunduko duten? elkarlan gehiago sustatzera animatu ditu aurkezpenera hurbildu
|
direnak
; lehendakariak agerian jarri du Nafarroako Parlamentuak konpromisoa daukala, hizkuntza aniztasunaren errespetuaren alde, halaxe eskatzen baitu Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutunak, bereizkeriarik ezaren printzipioan oinarrituta?. Hain zuzen,, hizkuntza gutxituetako hiztunen eskubideak babestera, jotzen duten Europako politikekin bat etorriz, Ainhoa Aznarezek, hainbat faktore eta omisio maniobra?
|
|
|
Urteetako lana da Atlasarena, talde handi baten esfortzuarekin egina, ezta. Zelan ez, eta, horregatik, nire aurretik Atlasaren zuzendari akademiko izan
|
direnak
gogorarazi nahi nituzke: Jean Haritschelhar, Beñar Oiharzabal eta Andolin Eguzkitza, iraganaren oroigarri.
|
|
|
Atlasa talde lana da, elkarlana. Anitzen izenak dira hor aipagarri, baina nik bereziki aipatu nahi ditut orain ari
|
direnak
: Xarles Videgain arduraduna, eta Aritz Abaroa, Gorka Intxaurbe eta Amaia Jauregizar teknikariak.
|
|
|
Barne jardunaldiak amaitu ostean, eta lau urtetik behin egiten den moduan, finkatuta geratu da Akademiaren aldirako Organigrama Akademiko berria. Ezarri dira, halaber, aldi horretarako ataletako helburuak eta jarraibideak, Euskaltzaindia 2021 Plan Estrategikoan jaso
|
direnak
, alegia.Denbora tarte honek bete betean hartzen du mendeurrena(), eta Akademiak egitura berritu eta sendotu nahi izan du, data esanguratsu horri begira. Honela, batzorde suntsikor bat eratu du Akademiak eta mendeurrenean egingo diren ekitaldiak eta egitasmoak sustatzea eta koordinatzea izango da batzorde horren helburua.Beste berrikuntza bat ere badakar organigramak, Akademiak erabaki baitu bere garaian zuen Lege batzordea berriro eratzea.
|
|
|
Ozen esan behar dugu, baita, euskal kultura bizirik dagoela Bilboko kaleetan, bizirik zegoen moduan, erdi ezkutuan izan arren, orain dela 50 urte, euskara batuaren bezperan, Arestik berak Euskal Harria liburua argitaratu zuenean?. (Xabi Bastida eta Aitor Gorosabel) Astelehen Buruzuria: sei kontzertu Euskaltzaindiaren egoitzanBilboko Udalarekin batera, sei kontzertu akustiko antolatu ditu Euskaltzaindiak, urrian eta azaroan egingo
|
direnak
. Urriaren 9an izango da lehena, Aitor Gorosabelek eta Xabi Bastidak (Su Ta Gar) emango dutena; urriaren 16an bigarrena, La Basu eta Maisharekin; urriaren 23an Anariren txanda izango da, eta urriaren 30ean Inun zornotzarrarena.Azaroan, berriz, Gorka Urbizuk joko du (6an), eta zikloa hilabete bereko 13an amaituko da, Niko Etxartek eskainiko duen kontzertuarekin.Kontzertu guztiak 20:00etan hasiko dira, eta sarrerak 18:30etik aurrera egongo dira salgai (5 euroan), egun berean eta Euskaltzaindiaren egoitzan bertan (agortu arte).
|
|
2018
|
|
|
Aukeran dantza taldeko kideak izan ditu bidelagun agerpenean, eta bertan, Mendeurreneko logoa erakusteaz gain, 2018 zehar antolatuko diren nazioarteko kongresuen berri eman du. Aurretik, Mendeurreneko ospakizunen asmo eta helburuak ere aletu dira, xede nagusia azpimarratu dela, behin eta berriz, hau da, gizarteari begira jarri dela Euskaltzaindia,, euskal gizartearen beharrizanei behar bezala erantzuteko?. Guztira, bederatzi izango dira Akademiak antolatuko dituen nazioarteko kongresuak, 2018ko irailean hasi eta 2019ko iraila bitartean egingo
|
direnak
. Euskararen lurralde guztietan egingo dira, Euskaltzaindiaren batzorde, lantalde eta egitasmo guztien parte hartzearekin.
|
|
|
Funtsean, katalogoan mendizaleei Euskal Herriko nahiz inguruko lurraldeetako mendi azpimarragarrien lerrokada eskaintzen zaie, beren txangoen helburu izan daitezen. Zerrenda horietan lerrokatzen diren mendiak dira, izan ere, Ehun mendien lehiaketa tradiziozkoan puntuagarri
|
direnak
. Euskal Herriko 597 mendi agertzen dira zerrendetan, herrialdeka sailkaturik eta identifikazioa zehazteko zenbait informazio geografikoz horniturik.
|
|
|
Guztira, bederatzi izango dira Akademiak antolatuko dituen nazioarteko kongresuak, 2018ko irailean hasi eta 2019ko iraila bitartean egingo
|
direnak
. Euskararen lurralde guztietan egingo dira, Euskaltzaindiaren batzorde, lantalde eta egitasmo guztien parte hartzearekin.
|
|
|
Euskaltzainburuak Akademiaren hastapenak gogoratu nahi izan ditu, azpimarratuz, ordutik etenik gabe lanean jardun duela erakundeak,, garai gozo zein latzetan?,, nola Iker hala Jagon sailetan, euskararen inguruko ikerkuntza linguistikoari eta gizarte erabileraren arlo desberdinei adi adi?. Gogoratu du, orobat, Euskaltzaindiak, zin zinezko komunitate zientifiko, akademiko eta soziala ondu eta mamitu? duela urte hauetan, bestelako errealitate batzuk aurrera eramanez eta finkatuz,, egun euskal kulturaren ezinbesteko erreferentzia
|
direnak
–: dela euskararen estandar linguistikoa formulatzea, dela ikastolen mugimendua, euskalduntze eta alfabetatze kanpainak eta euskaltegiak, edo dela bertsolaritza, literatura sorkuntza edo itzulpengintza.Urrutiak aitortu du Akademiak baikortasunez begiratzen diola etorkizunari, eta esan du Euskaltzaindiaren zerbitzu gogoa ez dela amatatu, euskara aitzinatzeko erakundearen nahiak indartsu jarraitzen duela eta ohartarazi du zeregin hori, euskararen eremuan lan egiten duten guztiekin batera?
|
|
|
Euskaltzaindiak bost egitasmo antolatu, sustatu edo babestuko ditu ondorengo hilabeteetan, guztiak euskal kulturarekin lotuak. Hainbat talde edo konpainiarekin elkarlanean egin izan dira proiektuak, mendeurrenak irauten duen bitartean plazaratuko
|
direnak
.
|
|
|
Guk euskal kultura zabala eta modernoa nahi dugu, eta horren apustua egin dugu mendeurrenean, punta puntako eragileekin elkartu garela horretarako: esan Aukeran, Tartean, Bilboko Korala, Atxaga bera... eta gure musikari fin eta ausartak, euskaraz kantatzen tematzen
|
direnak
. Horiekin guztiekin bat egiten dugu gure bi helburu nagusietan:
|
|
|
Egokitzapenei dagokionez, hamaika izan dira katalogatu
|
direnak
, eta, horrezaz gain, Azkueren gutunak biltzen dituzten bederatzi argitalpen ere digitalizatu dira.
|
|
2019
|
|
|
Euskararen Herri Hizkeren Atlasa 80ko hamarraldiko metodologietan oinarrituta dagoen arren, teknologia berrietara ekartzen eta Europan erreferente izaten asmatu dela azaldu zuen Aritz Abaroak, Irakurtzeko atlasetik entzuteko atlaserako bidean mintzaldian, baina orobat, lan metodologian aurrerapausoak ematea, eskuz egiten
|
direnak
automatizatzen saiatzea eta soinuzko corpusa balioan jartzea nabarmendu zituen beharrizanen zerrendan. Halaber, idatzizko eta soinuzko corpusen datutegi erlazionala garatzeko premiaz ere hitz egin zuen,, ez baita erraza 4.000 orduren barruan aurrez markatuta eta identifikatuta ez dagoen informazioa aurkitzea?.
|
|
|
Baiona, Iruñea, Donostia eta Bilboko elizbarrutietan testuak itzultzen ibili ziren abade eta erlijosoak hartu gura dira gogoan ekitaldian, nahiz eta euren arteko batzuk dagoeneko hilda dauden. Lantaldeko izen gutxi batzuk aipatzearren (tartean, oraindik lanean ari
|
direnak
), Karmelo Etxenagusia, Lino Akesolo, Pio Zarrabe, Mikel Zarate, Bitoriano Gandiaga, Jaime Kerexeta, Juan Vicente Gallastegi, Jose Mª Rementeria, Emile Larre edo Lontzo Zugazaga bezalako euskaltzaleen izenak nabarmendu genitzake.
|
|
|
Errealitate hori jasoa du Euskaltzaindiak 1966tik hona eginak edo babestuak dituen izendegietan. Era horretakoak dira Euskal Herriko dokumentazio historikoan ageri
|
direnak
, santu eta santa izen gehienak, Sabino Aranaren eta Luis Eleizalderen Deun ixendegi euzkotarra lanetik datozenak (eta bide horri jarraikiz sortutakoak, hala nola Oihane), jatorriz pertsona baten izengoitiak direnak, izen mitologikoak eta, oro har, adbokaziokoak edo Ama Birjinaren ermita direnak.
|
|
|
Errealitate hori jasoa du Euskaltzaindiak 1966tik hona eginak edo babestuak dituen izendegietan. Era horretakoak dira Euskal Herriko dokumentazio historikoan ageri direnak, santu eta santa izen gehienak, Sabino Aranaren eta Luis Eleizalderen Deun ixendegi euzkotarra lanetik datozenak (eta bide horri jarraikiz sortutakoak, hala nola Oihane), jatorriz pertsona baten izengoitiak
|
direnak
, izen mitologikoak eta, oro har, adbokaziokoak edo Ama Birjinaren ermita direnak.
|
|
|
Errealitate hori jasoa du Euskaltzaindiak 1966tik hona eginak edo babestuak dituen izendegietan. Era horretakoak dira Euskal Herriko dokumentazio historikoan ageri direnak, santu eta santa izen gehienak, Sabino Aranaren eta Luis Eleizalderen Deun ixendegi euzkotarra lanetik datozenak (eta bide horri jarraikiz sortutakoak, hala nola Oihane), jatorriz pertsona baten izengoitiak direnak, izen mitologikoak eta, oro har, adbokaziokoak edo Ama Birjinaren ermita
|
direnak
.
|
|
|
Halaber, badira euskaraz genero finko eta bakarrik gabeko izenak, neutroak
|
direnak
, alegia. Azken urteetan erabiltzen hasiak dira, pertsona izen gisa, jatorriz leku izenak (Amaiur, Joar) edo lexiko arrunteko hitzak direnak (Amets, Euri).
|
|
|
Halaber, badira euskaraz genero finko eta bakarrik gabeko izenak, neutroak direnak, alegia. Azken urteetan erabiltzen hasiak dira, pertsona izen gisa, jatorriz leku izenak (Amaiur, Joar) edo lexiko arrunteko hitzak
|
direnak
(Amets, Euri). Euskarak ez du genero gramatikalik eta, hortaz, izen horiek, pertsona izentzat hartuak, ez dira berez genero bakar bati atxikiak, eta baterako zein besterako balio dezakete.
|
|
|
datuetara jotzeko oinarrizko menuez gainera, bilaketa malguak egiteko aukerak (komodinak, izenen osagaiak...) eta erregistroak iragazteko sistema azkar eta anitzak inplementatu dira web berrituan. Kontsultagarri jarriko diren erregistro kopuruetan ikusten da EODAren hazte kuantitatibo nabarmenena, bai pertsona izenetan eta bai leku erregistroetan. Urte hasierako erregistro kopuruak eta aurrerantzean egongo
|
direnak
ikusita, argi ikusten da urrats handia eman duela Euskaltzaindiak informazio onomastikoaren irekitze prozesuan:
|
|
|
izan direla aipatu zuen Bachok,, tokian tokiko euskara teknikariek bideratutako galdeak orobat?. Esate baterako, Kanbo, Donibane Garazi edo Behaskane Laphizketatik heldu
|
direnak
. Lan sistematikoago bat aipatzekotan, Hazparnekoa nabarmendu zuen,? 12.000 leku izen aztertu baitira?.
|
|
2020
|
|
|
Lekukotasun horiek guziak euskaraz agertzen dira. Eta badira beste hiru frantsesez agertzen
|
direnak
, Giovanni Prinelli arduraturik horietaz. Janbattitt Etcharren Lohigorrigaraztarra, zenbait hilabete zendu aitzin idatzitako lekukotasuna; honek aipatzen digu berezikiago Garazi aldeko Frantsesenea laborantza ikastetxea, Emilek ideki zuena (Frantsesenea izendapenak ez du deus ikustekorik ‘frantses’ hitzarekin, baina bai Xabierreko Frantses edo Frantziskorekin).
|
|
2021
|
|
|
Liburu honen helburuak zeregin horri erantzuten dio: urte askotan metatutako eskarmentua baliaturik, karrika izenetarako emandako irizpideak agertzen dira bertan, izen horiek eguneratzeko, osatzeko eta xeheago deskribatuta berridazteko baliagarri
|
direnak
.
|
|
2022
|
|
|
Loreak dira urtaro honen ikur, eta lehendabizi loratzen
|
direnak
sanjose loreak dira.
|
|
|
Loreak dira urtaro honen ikur, eta lehendabizi loratzen
|
direnak
sanjose loreak dira. Euskaltzaindiaren Hiztegian jasotzen denez, sanjose lore (edo sanjose lore) da araututako idazkera; alegia, letra xehez eta sanjose hitz bakar gisa idatzita.
|
|
|
eragileengana, instituzioengana, irakaskuntzara... Ikus ditzaten zeintzuk diren Euskararen Akademiak bultzatzen dituen proiektuak, batzuk euskarari lotuak
|
direnak
, bestetzuk euskal kulturari lotuak. Zeregin hori eraman behar dugu denok elkarrekin, euskara gehiago indartua izan dadin, gizarteratua izan dadin eta proiektu sendoak sustatzeko.
|
|
|
Anitzek diotenez. Ez dira anitz etorri
|
direnak
. Garratza izanen zaie anitzi mintzaira hau.
|
|
|
|| (Izen sintagma mugatuan). Ipar. Anitzak dira lehenak direnen artean azken izanen
|
direnak
. Marinelen emazteak, anitzak senargabeak.
|
|
2023
|
|
|
Haur danborradetan garai bateko armadako buruen jantziekin ateratzen
|
direnak
, berriz, jeneralak dira (ez* generalak). Bide batez, Euskara Batuaren Eskuliburuan gomendatzen diren moldeak eredutzat hartuta, jeneral jantzita, jeneral jantzian eta abar erabil daitezke danborradetako pertsonaia horiek deskribatzeko.
|
|
|
Forma berriei gagozkiela, batez ere, gaurko corpusetan maiz ageri
|
direnak
, egunerokoak, gehitu dira (bioeraikuntza, erresilientzia, gentrifikazio, administrazio() isiltasun, argazkia atera, asto() lan, demaseko, gizarte() langile, langile() mugimendu, zuntz() haustura...). Gainera, estatu bateko hiriburu ez diren hirietako herritarren izenak ere landu dira (bartzelonar, mallorcar, newyorktar...), horiek guztiak Exonomastika batzordearekin batera.
|