|
2011
|
|
|
Fishman-ek, bistan da, aspalditik emana zuen horri buruzko epaia. Azkenik, bukaerako erantzun txostenean, batzuen eta besteen (batez ere romaine ren eta Fishman-en) erantzunak irakurri ondoan erabat matizatzen du puntu hori eta, aski punta batetik bestera pasatuz, arrazoi osoa ematen
|
dio
Fishman-i. honela dio azkeneko erantzun txostenean (hudson, 2002: 161): " I said that ‘it may not be realistic to think of diglossia, in any narrow sense of the term, as providing an appropriate model for the stabilization of endangered languages or for their eventual revitalization as fully functioning native languages’ once again, under no circumstances should this be interpreted as a rejection of Fishman’s claim that reversal of language shift requires a diglossic arrangement along the way (1991:
|
|
|
Mikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka a) Lau dimentsio horietariko hirugarrenari" pase forala" eman
|
dio
Fishman-ek, miramentu handirik gabe79 egoera bat diglosiazkoa izateko, bere ustez, aurrez aurreko bi kodeek (L k eta h k) ez dute elkarren ahaide izan beharrik. Bere hitzetan esanik:
|
|
|
Ikuspegi soziologikotik ez dago alderik batetik bestera, bere ustez, aldaera bien edo hizkuntza bien artean konpartimentazio soziofuntzionalak oinarri sendoa eta onarpen zabala baldin badu hiztun elkartean80 Fishman-entzat edozein kode bikote da diglosia egoeran egoteko kandidatu, bikotekide bien artean konpartimentazio soziofuntzionala argia baldin badu kodebikote horretaz baliatzen den hiztun elkarteak81 egitura desberdintasun txikienetik zabalenera, dena izan liteke diglosia, baldin" the linguistic differences must be functionally distinguished within the society" horrezaz gainera, dimentsio linguozentrikoaz amaitzeko, bai L kodeak eta (Ferguson enean ez bezala) bai h kodeak aldaera edo hizkuntza bat baino gehiago izan ditzake bere baitan82 puntu honek eztabaida handiak sortu eta sortzen ditu. horixe da ordea, euskaldunoi dagokigunez, entenditzen eta onartzen errazena. Bai endoglosia eta bai, bereziki, exoglosia interes biziko formulazioak ditugu. gure arteko eztabaida eta desadostasun giroari dagokionez, halere, bistan da bigarrena (euskara erdaren arteko diglosia) dela askogatik interesgarriena. b) Ferguson-en baitako laugarren dimentsioari ere, jarrerekin eta, bereziki, prestigio kontuekin lotua dagoen dimentsioari alegia, leku mugatua aitortzen
|
dio
Fishman-ek: Ferguson-ek baino mugatuagoa. ez inolako garrantzirik gabea iruditzen zaiolako prestigio kontua, iluna eta erabakimen lausokoa iruditzen zaiolako baizik hainbatean83 hori dela-eta, zenbaiten esanean (Fasold, 1984) hizkuntza kode bien arteko bana lerroak ez du zergatik Fishman-en formulazioan justujustu h eta L artekoa izan beharrik, maizenik hala bada ere.
|
|
|
Gainera, Fishmanek auzitan jartzen du komunitate eta hizkuntza handira pasatzeak komunitate txikiko kideen baldintza sozioekonomiko eta kulturalak hobetzen dituela dioen baieztapena. Dislokazioa jasan, eta norbere etnia eta hizkuntza utziz beste etnia eta hizkuntza batera pasatzen diren komunitateetan osasun arazoak, arazo psikologikoak (estres mentala) zein soziokulturalak (krimenerako eta indarkeriarako joerak) oso ohikoak direla
|
dio
Fishmanek. Azpimarratu nahi duena da norbere etnia eta hizkuntza utzi eta komunitate handian txertatzeak ez duela inolaz ere erabateko arrakasta ziurtatzen.
|
|
|
Eta bukatzeko, hizkuntza indarberritzeko saiakerek aldakorrak izan behar dutela
|
dio
Fishmanek, alegia, aurkitutako arazoen eta aukeren araberakoak izan behar dute.
|
|
2014
|
|
|
Bera baita kontzeptuaren sortzailea. Izena berak emanagatik, izana beti aitortu izan
|
dio
Fishmani. Azken honi bi definizio jaso izan dizkio arnasguneei buruz hitz egiteko garaian:
|
|
2015
|
|
|
Eta hala ere, hizkuntzen ordezkatze prozesuei buruz argi ilunak oraindik nagusi direla
|
dio
Fishmanek (1988a: 167).
|
|
2017
|
|
|
Etxean, auzoan eta ingurune hurbilean, sortu eta gordetzen da gizarte sentimendua?,
|
dio
Fishmanek. Euskaldun zahar edo erdaldun berrion esperientzia, aldiz, guztiz kontrakoa da:
|