|
2009
|
|
|
Jean Baptiste Daranatzek() haren artxiboaren berri ematen
|
digu
, gaineratuz haren alargunak Bordeleko Michel de Montaigne Unibertsitateari eman zizkiola dohaintzan, Saroihandi hango irakasle izan baitzen urtebetez eta unibertsitate horretan bai baitago mota horretako ikasketaren tradiziorik. Artxiboa oso osorik digitalizatu da, jatorrizko ordenamenduari segituz.
|
|
|
hainbertze orrialde eta denak hain garbiki ezarriak! Euskarazko lan horiei eman artak erakusten
|
digu
gure hizkuntzaren alderako estimu eta maitasun bat neurrigabea: deus ez zaio sobera gure hizkuntzari emateko eginahalako distira eta indarra!
|
|
|
Jean Louis Davant euskaltzain osoak idatzi du. Lan honetan, Zuberoako literaturaren antologia eskaintzen
|
digu
Davantek, eta, besteak beste, XVIII. eta XIX. mendeetan zegoen hutsunea betetzen du.
|
|
|
Hurrengo hiru kapituluetan txekieraren historia sozial bat marrazten
|
digu
, biziki interesgarria euskaldunontzat; ez dezagun ahantz nazionalismo kulturala, Euskal Herrian edo Katalunia bezalako lekuetan gaur egun praktikatzen den gisan, funtsean txekiarren asmakizun bat izan zela (eta ez alemanena, normalki esaten den bezala) eta nazionalismo mota horretan hizkuntza elementu nagusia izateaz gain, politika asmo horiek, gainera, eragin erabakigarria izan dutela eta dutela... Ondoren, bosgarren kapituluan krisia bera aztertzen du, gertakarien segimendu zehatza eginez.
|
|
|
Bestalde, herri literatura ere aztertu du, bertan freskotasuna aurkitu ahal delako: Gure sakristia usaineko literatura zaharrak zehazten du ez
|
digu
hiztegi aberatsegia ematen, herri literatura bai, ausartagoa da sexu harremanen aipatzeko eliza liburuak baino.
|
|
|
Jean Louis Davant euskaltzain osoak idatzi du. Lan honetan, Zuberoako literaturaren antologia eskaintzen
|
digu
Davantek, eta, besteak beste, XVIII. eta XIX. mendeetan zegoen hutsunea betetzen du.
|
|
|
Immigrazioaren fenomenoa ezagutzeko, honen inguruan hausnartzeko, gogoeta egiteko, zenbait herritako esperientziak biltzeko eta baloratzeko garaia dugula iritzi diogu Euskaltzaindian. Honek erakutsiko
|
digu
zer bide jarraitu genukeen etorkinak ezagutzeko eta hauen integrazioa errazteko, beti ere beraiek dakarten hizkuntzarekiko begirune osoz.
|
|
|
Ez dakit luzea izan den ala laburra, baina badakit ustekabean etorri zaigula Antonio Zavalaren heriotzaren lehenengo urteurrena, omenaldi bat ere prestatzeko astirik gabe. 2009ko urtarrilaren 2an hil zen, eta 2010eko urtarrilaren bigarrena adierazten
|
digu
egutegiaren orriak.
|
|
2012
|
|
|
Horrela, bada, ikerketa honen emaitzak askotarikoak dira: Leioako leku izenak sendotzeaz gain, herriko toponimia historikoaren ia %100 euskalduna dela erakusten
|
digu
,, baina euskara eta gaztelaniaren arteko elkarbizitzak eragin zuzena izan du toponimian ere, eta jatorrizko izenak aldatu edo desitxuratu egin dira elkarreragin horren ondorioz?. Bestalde, Leioako euskara aztertzeko ere balio handiko informazioa ematen du toponimiak.
|
|
|
Goizalde Ugartek esan duenez, horrela, liburu honek ezagutu ditugun ibai, baserri edo auzoen jatorrizko izenak zeintzuk diren erakutsiko
|
digu
, eta ustez ontzat ditugunean oinarrian zer dagoen. Adibide batzuk eskaini ditu:
|
|
2013
|
|
|
bilduma osoa kontsulta daitekeela ere azpimarratu du. . Horrek guztiak esan du gure corpusak eta gure hiztegiak aberasteko material ederra ematen
|
digu
–.
|
|
|
Era askotako gaiez hausnartuko da: batetik, transmisioaren inguruan gogoeta egiteko bide jarriko
|
digu
Paula Kasaresen tesiak: Euskaraz hazi Nafarroan; bestetik, euskarari buruz ematen dugun mezua eta jendearengana iristeko egiten duguna izanen dute hizpide ondoren.
|
|
|
Euskaraz hazi Nafarroan; bestetik, euskarari buruz ematen dugun mezua eta jendearengana iristeko egiten duguna izanen dute hizpide ondoren. Alemanen hitzetan, dibulgazioaren beharra, topikoen indarra eta besteren inguruan gogoeta egiten lagunduko
|
digu
Xamarrek.
|
|
2014
|
|
|
Kapitulua laburra da: gizartearen beraren hizkuntza gaitasunari eta eguneroko hizkuntzari buruzko informazioa ematen
|
digu
atal honek.
|
|
|
Gaur, azaroaren 14an, Juan Madariaga Nafarroako Unibertsitate Publikoko irakaslearen Sociedad y lengua vasca en los siglos XVII y XVIII (Euskara eta euskal gizartea XVII. eta XVIII. mendeetan) liburua aurkeztu du Euskaltzaindiak. Mikel Zalbideren esanetan, aurrera begira, ezinbestean erabiliko dugun materiala utzi
|
digu
Juan Madariagak. Kasu askotan, ikerketak egiteko orduan, hemendik abiatu da.
|
|
|
Eurodiputatu gehienek esan du uste dute euskara moduko hizkuntzak europar aberastasunaren oinarrizko parte direla. Bestalde, mintegia egitera eraman gintuen legebiltzar txostenak konfirmatzen
|
digu
Europan nazio gutxituen inguruko eztabaida jorratzen ari dela. Gai kritiko batekin hasten da:
|
|
2015
|
|
|
Hartarako lagungarri on (eta, hainbatean, ezinbesteko) izan liteke, baina tren osoa bere kabuz aurrera eramango duen lokomotorea ez; d) euskalgintza osoa giza arteko mintzajardunaren perspektiba sozialean txertatu behar da?. Zalbidek esan duenaren arabera, txostenak Sabino Aranaren beste irudi bat ematen
|
digu
,, ezagutzen ez genuena?. Hortik aurrera, XX. mendean, saio asko egin dira hizkuntza plangintza arloan, asko eta oso perspektiba ezberdinetatik abiatuta. Eta saio horiek guztiak ikusita, esan daiteke. Sabino Aranaren ideiak ez zirela Hendaian ustelduta galdu?. Xabier Kintana:
|
|
|
Ahoskerak hitzak hainbat modutara ahoska daitezkeela erakusten
|
digu
eta ahoskatze horrek beti dituela, hizketa hotsez gain, doinua, erritmoa...
|
|
|
–Belaunaldi oso bat?, esan du: . Gaurko omenaldiak aukera ederra ematen
|
digu
Koldo Mitxelena zenarekin batera belaunaldi hori ere agurtzeko eta eskertzeko, horiek izan zirelako, besteak beste, euskararen batasuna ahalbidetu eta abiarazi zutenak. Eskerrak, beraz, Mitxelena maisuari, jakin izan zuelako Euskaltzaindiaren bizimoduan bere burua barruratzen eta konprometitzen, zeregin akademiko desberdinetan, karguetatik hasi eta ikerketa lanetan amaitu.
|
|
|
Azkenean, Etxepareren hitzak rap erritmoaz entzun direla gogoratuz, honela esan du Xabier Kintanak: Imanol Epeldek Etxeparek bere garaian egindako liburuaren sarrera gaurko musikarekin uztarturik eskaini
|
digu
. Horrek, gure hizkuntzaren iturri zaharrari dariona oraindik ur berria dela erakusten du, eta, edonola ere, ur gozoa, egarria asetzeko adinakoa.
|
|
2016
|
|
|
2004an Deiadarra arduratu zen antolaketaz, eta horretan jarraitzen dugu, Udalaren eta Bizkaiko zein Gipuzkoako aldundien laguntzarekin. EiTBk ere laguntzen
|
digu
, publizitatea eginez, eta Euskaltzaindiaren babes osoa daukagu. Guretzat garrantzitsua da Akademiaren itzala eta hauspoa?, esan du kazetari eta euskaltzale azpeitiarrak.1977tik, Deiadarra elkartearen helburuak ez dira batere aldatu, hau da,, gure nortasuna eta Xalbadorrek utzi zaukun mezua bizirik atxikitzea Euskal Herri osoan?.
|
|
|
egiten duela lan Akademiak: . Kasu honetan, Ipar Euskal Herrian zabaltzen den aro berriaren aurrean indarrak bildu eta etorkizuneko erronkak finkatu eta bistaratzeko balio izango
|
digu
elkarlanak?.
|
|
|
–Halakoetan, Euskaltzaindiari galdetzen diote Euskal Herriko erakunde desberdinek, baina gero beti ez da errespetatzen gure iritzia. Guk, Euskal Elkargoa proposatzen dugu, eta erabilerak emango
|
digu
arrazoia ala ez?, esan du Sagrario Aleman euskaltzainak.
|
|
2017
|
|
|
Maite Iturbe: . Itun honek berma eta babesa ematen
|
digu
euskara alorrean; beraz, etorkizunean ere bidelagun izango dugu Euskaltzaindia, gure hedabideetan kalitatezko euskara estandarra erabili eta bultzatzen lagunduko diguna?.
|
|
|
Aitzineuskararen sistema fonologiko osoaren berreraiketa honek 1200 etimologia berri ditu emaitza gisa, eta batik bat mailegu latin erromantzeetan oinarritua da.Ondare zaharreko hitzen berreraiketa fonologikorako oinarriak ezarri zituen proposamen horrek. Bokalarteko VlV > VrV ongi dokumentatua dago lat. angelus, gula > eusk. aingeru, gura moduko adibideetan, eta horrek laguntzen
|
digu
hobeki ulertzen euskara/ euskaldun eta sari/ saldu moduko bikoteetan gertatzen dena: hauetan, jatorrizko albokariak berreraikitzen dira,* euskala eta* sali.
|
|
|
lankidetza; elkarlanerako asmoa, elkarlanerako gogoa, elkarlanerako bidea. Testuinguru soziopolitikoak aukera ezin hobea eskaini
|
digu
; jauzi kualitatibo bat emateko aukera. Balia dezagun aukera hori.
|
|
|
Euskaltzaindiaren ardura euskara bera ailegatzen den lekuraino heltzen da, izan Ipar edo Hego, Ekialde edo Mendebalde. Gure zerbitzu bokazioak eskatzen
|
digu
lan egitea herriarekin bat eginda, eta euskararen alde egiten duen orori laguntzea. Horregatik gaude hemen, Lesakan, Tantirumairu ikastolari babesa eskaintzen, hain zuzen, egunero euskararen alde egiten dutenekin, erakutsi nahi dugulako Euskaltzaindia herritik sortutako erakundea dela, bai, baina herriarekin bat dabilena ere bai, beti herriaren zerbitzura, apaltasunez baina arduraz.
|
|
|
2016ko azterketak emandako datuak oinarri hartu eta erabilerak dituen erronken gainean hitz egingo digute. Patxi Juaristik, ordea, hiztun komunitateek izan luketen harremanez hitz egingo
|
digu
, balore etikoetan oinarritu behar diren harremanez.Gai nagusi horretatik harago, hainbat artikulu irakurtzeko aukera eskaintzen digu zenbakiak: Literatura arloan, Beñat Sarasolak euskal literaturan izan diren literatura konparatuari buruzko lehen saiakerez idazten du. Gema Lasarte eta Amaia Serranok maskulinitate berriek euskal haur eta gazte literaturan utzitako aztarnetan arakatu dute. Jon Kor... Bere ustez, esan gabe doa Sierra de Toloño edo Sierra de Nabarra direla forma zuzenenak.
|
|
|
2016ko azterketak emandako datuak oinarri hartu eta erabilerak dituen erronken gainean hitz egingo digute. Patxi Juaristik, ordea, hiztun komunitateek izan luketen harremanez hitz egingo digu, balore etikoetan oinarritu behar diren harremanez.Gai nagusi horretatik harago, hainbat artikulu irakurtzeko aukera eskaintzen
|
digu
zenbakiak: Literatura arloan, Beñat Sarasolak euskal literaturan izan diren literatura konparatuari buruzko lehen saiakerez idazten du. Gema Lasarte eta Amaia Serranok maskulinitate berriek euskal haur eta gazte literaturan utzitako aztarnetan arakatu dute. Jon Kortazarrek, aldiz, Gabriel Arestiren lehen argitalpenen inguruan izan ziren hainbat kontu argituko ditu. Gema Lasartek, kasu honetan Le... Bere ustez, esan gabe doa Sierra de Toloño edo Sierra de Nabarra direla forma zuzenenak.
|
|
2018
|
|
|
–Leku izen normatibizatuak proposatzen dira. Horrek gure lurraldeko hizkuntzak, gure usadio zaharrak, gure flora, fauna, geografía eta historia ezagutzen laguntzen
|
digu
–.
|
|
|
Izan ere, leku izen normatibizatuak proposatzen dira, hala nola izen bakoitzaren etimologia, batzuetan ziurra, beste batzuetan ez hainbeste. Horrek gure lurraldeko hizkuntzak, gure usadio zaharrak, gure flora, fauna, geografia eta historia ezagutzen laguntzen
|
digu
–.
|
|
|
–Euskal Herriko Unibertsitateko ASJU bilduma lehendabizikoz argitaratu zenetik, Nicolao Landucciren Dictionarium Linguae Cantabricaeren ediziotik, hizkuntzalaritza sinkronikoaren, dialektologiaren, euskararen historiaren eta haren literaturaren eta filologiaren inguruan, goi mailako ikerketa monografiak argitaratu dira. Esteve Materraren 1617ko liburuaren edizio kritikoak goi mailako ikerketa monografien zerrenda bereziki aberasten
|
digu
, batez ere, lau mende egin dituen lapurtera klasikoko lehenengo liburua delako, eta bildumaren ale honetan azaltzen den ikerketa lanak erakusten duelako uste baino garrantzitsuagoa izan zela Materra, bai euskal literaturaren esparruan, bai hortik kanpo ere. Arrazoi hauekin guztiekin batera, balio erantsia dauka gure argitalpen honek Euskaltzaindiarekin elkarlanean egindakoa delako?, nabarmendu du Jesus Mari Makazaga UPV/EHUko Euskararen arloko zuzendariak.
|
|
|
Honela, aspaldikoa da bi erakundeen arteko harremana eta elkarlana. Aurten, Akademiaren Mendeurrena hauspotzen lagunduko
|
digu
EiTBk, zinez eskertuko diogun ahalegina. Euskal gizartetik sortu ginen eta euskal gizarteari begira gaude, etengabe aldatuz eta gure jarduna moldatuz.
|
|
|
Mikel Zalbide euskaltzain osoaren esanetan, aurrera begira, ezinbestean erabiliko dugun materiala utzi
|
digu
Juan Madariagak. Kasu askotan, ikerketak egiteko orduan, hemendik abiatu gara.
|
|
|
Kapitulua laburra da: gizartearen beraren hizkuntza gaitasunari eta eguneroko hizkuntzari buruzko informazioa ematen
|
digu
atal honek.
|
|
|
Hiriko Urrezko Domina jaso du, gaur, Euskaltzaindiak. Egundoko aitortza egin
|
digu
Bilboko Udalak esan du Andres Urrutia euskaltzainburuak, ez bakarrik gaur egungo Euskaltzaindia osatzen dugunoi, baizik eta ehun urtez euskararen alde lan egin duten euskaltzain oso, urgazle eta ohorezko guztiei.
|
|
|
Juan Mari Aburto Bilboko alkateak urrezko domina eta diploma entregatu dizkio Euskaltzaindiari, eta Andres Urrutia euskaltzainburuak jaso ditu haren izenean. Egundoko aitortza egin
|
digu
Bilboko Udalak esan du Andres Urrutiak ekitaldian, ez bakarrik guri, gaur egungo Euskaltzaindia osatzen dugunoi, baizik eta ehun urtez euskararen alde lan egin duten euskaltzain oso, urgazle eta ohorezko guztiei.
|
|
|
Miriam Urkia (Euskaltzaindiaren Gipuzkoako ordezkaria): Geure zereginetan jarraitzeko indarra ematen
|
digu
sari berri honek. Mendeurrena dela eta, atzera begira jarri gara urte honetan, baina gure asmoak eta gure ahaleginak etorkizunari begira daude.
|
|
|
Zenbaki berezi honetan, EAEko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikako arduradun nagusien eta Eusko Legebiltzarreko ordezkarien ekarpenak jaso dira. Andres Urrutia euskaltzainburua: Lehenik, euskararen erabilera bultzatu behar da, ekintza zehatzen bidez. Hermes aldizkariaren zenbaki honek horretarako bidea ematen
|
digu
, gogoeta gunea eskaintzen baitu, Euskaltzaindiaren JAGON sailari dagokionez.
|
|
2019
|
|
|
Erronka handia izan da BIZ HITZA, bai. Niretzako dantza konpainia batentzat gidoi bat egitea erronka da berez, baina horrek azkenean euskararen eta hizkuntza ororen historia unibertsala kontatzen duen ikuskizun bat egiteko aukera eman
|
digu
. Euskara batuaren historia dantzatua da BIZ HITZA, baina, era berean, obra unibertsala da, aurreratu du Payak.
|
|
|
–Iruñeko Plazan agertutako nekropoli islamikoak esaten
|
digu
arabiarren eta baskoien arteko harremanak onak izan zirela eta, horren ondorioz, biztanle batzuk islamizatu ere egin zirela?.(*) Jesús Lorenzo Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Historiako doktorea da eta, batez ere, arabiar hizkuntza eta kultura ikertu ditu.
|
|
|
711n, Iruñea konkistatu zuten itun baten bidez, eta horrek esan nahi du biztanleek haien estatusari eutsi ziotela, betiere yizyaizeneko zerga ordaintzen bazuten. Ez da kroniketan agertzen, baina 2003an Iruñeko plazan agertutako nekropoli islamikoak esaten
|
digu
harreman onak izan zirela eta, horren ondorioz, biztanle batzuk, asko behar bada, islamizatu ere egin zirela.
|
|
|
direlako. Gutunetan, esaterako,, bere zorroztasunaren berri ematen
|
digu
Lizardik, perfekzionista amorratua zela?, dio Otaegik. Halaber,, jakinarazten digu bere ibilbide politikoak noraino baldintzatu zuen bere garapen literarioa?.
|
|
|
Gutunetan, esaterako,, bere zorroztasunaren berri ematen digu Lizardik, perfekzionista amorratua zela?, dio Otaegik. Halaber,, jakinarazten
|
digu
bere ibilbide politikoak noraino baldintzatu zuen bere garapen literarioa?.
|
|
|
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Euskara eta Kultura sailburuak harago jo du: . Izaki digitalak gara eta izango gara?, eta errealitate horri, abantaila ateratzea beste aukerarik ez
|
digu
ematen?. Euskara eta teknologia batzen dituzten baliabideen plangintza estrategikoa garatu beharraz mintzatu ostean, Zupiriak Euskal Wikipediari jarri dio fokua,, eredu bat edo lan egiteko modu bat eskaintzen duelako, hizkuntza teknologiak sustatzeko bidean?.
|
|
|
Andres Urrutia (euskaltzainburua): . Euskaltzaindiaren jarduna ezagutarazteko bidea ematen du dokumental honek eta, bide batez, euskarak berak azken mendeetan eginiko ibilbidea erakusten
|
digu
–.
|
|
2020
|
|
|
Nafarroako Unibertsitate Publikoko irakasle den Orreaga Ibarrak gazteen hizkeretan jarriko du arreta. Gazte hizkera asko daudela esango
|
digu
eta adierazkortasuna eta kode txandaketa lotuko ditu. Gazteen artean erabiltzen den kode txandaketa ez da arbitrarioa, ez eta zentzugabea ere.
|
|
|
Xabier Euzkitze komunikatzaileak esango
|
digu
badela euskara batua eta euskalkiak uztartzeko aukera. Bere aburuz, bai euskara batuan, bai euskalkietan kalitate handiko eta txarreko testuen adibide ugari aurki daitezke.
|
|
|
Ahoskera dugu hiztunak bere hizkuntza gaitasunaz ematen duen lehenengo itxura. Hori dela eta, ikasten ditugun hizkuntzak egoki ahoskatzeak ziurtasuna ematen
|
digu
hiztunoi.
|
|
|
Agerrek argitaratzeko idatzi ez bazuen ere, Campiónen biografia hau interesgarria da oso, Campión ezagutu zuen batek idatzia delako. Zuzeneko testigantza ematen
|
digu
, arras objektiboa izanen ez bada ere askotan, Agerrek Campión miresten baitzuen. Geroztik, Campióni buruz asko idatzi dute, ez ordea, bizirik ezagutu zutenek.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenean, Andres Urrutia euskaltzainburua, honek Emilen Ene artzain etxolak liburua duela gehien bat jorratzen, Emilen biziko obra, nor zen Emil ongi erakusten diguna. Jean Mixel Barbier aihertarrak, bere aldetik, kontatzen
|
digu
Emilek Aiherran iraganiko urteak, Emilek ikaragarriko eragina ukanik herri horretako gazteak bereziki euskaldungoari idekitzen. Pilotaren saila ere berea baitzuen Emilek, hortaz ari da Frantxua Juanicotena bankarra, pilotazale eta kantaria.
|
|
|
Eta badira beste hiru frantsesez agertzen direnak, Giovanni Prinelli arduraturik horietaz. Janbattitt Etcharren Lohigorrigaraztarra, zenbait hilabete zendu aitzin idatzitako lekukotasuna; honek aipatzen
|
digu
berezikiago Garazi aldeko Frantsesenea laborantza ikastetxea, Emilek ideki zuena (Frantsesenea izendapenak ez du deus ikustekorik ‘frantses’ hitzarekin, baina bai Xabierreko Frantses edo Frantziskorekin). Euskal liturgiaren ontzaileetarik ere izan zen Emil.
|
|
|
Horretaz mintzarazi ditu Giovannik Belokeko fraide etxeko Martzel eta Ignace Etxehandi beneditarrak bai eta Lapurdi Irratia zuzentzen duen Alexandre Aguerre ezpeletarra, Ipar Euskal Herriko koralez ere arduratzen dena. Eta azkenik, Giovanni Prinelliren lekukotasuna dugu zabaltzen, honek kontatzen
|
digu
nola sartu zen harremanetan Emilekin eta nola ari izan zen Emilen kantu zenbaiten musikatzen.
|
|
2021
|
|
|
Jean Luis Davantek frantsesez argitaratu zen liburua euskaraz eman
|
digu
oraingoan. Alegia, kondaira euskaraz zegoen baina orain horien azalpenak euskaraz eman ditu zuberotar euskaltzainak.
|
|
|
Alegia, kondaira euskaraz zegoen baina orain horien azalpenak euskaraz eman ditu zuberotar euskaltzainak. Eta, Jean de Jaurgain nor zen azaltzeaz gain, haren bibliografiaren eta kondaira horien iturrien berri ere eman
|
digu
.
|
|
|
“Gizon argia eta fina zen, alaia eta ber denboran serioa, sutsua baina diplomata, lagunkina, familian ere gozoa itxura guztien arabera. Oroitzapen bikainik uzten
|
digu
, eta penak araberan".
|
|
|
" Gizon argia eta fina" zela gogoratzen du Davantek," alaia eta ber denboran serioa, sutsua baina diplomata, lagunkina, familian ere gozoa itxura guztien arabera. Oroitzapen bikainik uzten
|
digu
, eta penak araberan".
|