|
2000
|
|
|
Ba al dut nik iraganik? Zertarako balio
|
didate
errefrauek, horiek ere ezin badezakete nire iragana zuri. Horiek ere ezin badezakete nire atsekabea otzan?
|
|
|
Ipurtargiak bilatzen ibili gara... esan
|
didate
.
|
|
|
Eta ni, ezin ukatuko dut, deseroso sentitu naiz gizon horren alboan; etengabe egiten zituen korrokada ttikiek eta, bainatu arren, zabaltzen zuen izerdi eta kolonia usain sarkorrek izango zuten horretan eraginik. Bestalde, haren keinuek ere zerbait ekartzen
|
didate
gogora (beharbada aitaren zerbait, zeren Tomek berrogeita hamar bat urte izango baititu), oraindik zer den zehazki ez dakidana.
|
|
|
Eta beharbada bozkario hori aski da elkarrengana biltzeko, elkarrez mozkortzeko. Niri, behinik behin, on ikaragarria egiten
|
didate
haren musu eta laztanek, nire ipurmasailetan pausatzen dituen esku beroek...
|
|
|
Eta masailean musu emanez agurtu dut, eta ez naiz atzera itzuli harrizko estatua bihurtzearen beldur. Eta ibilian ibilian, esan ditudan azken hitzek Patxi ekarri
|
didate
gogora, hari ere beti" Sentitzen dut" esaka amaitzen bainuen; baina Patxiren hitzek ere berriro zalantza piztu didate, zeren, Teresari esan zionez, Dabid zineman neska batekin ikusi berria baitzuen.....
|
|
|
Eta masailean musu emanez agurtu dut, eta ez naiz atzera itzuli harrizko estatua bihurtzearen beldur. Eta ibilian ibilian, esan ditudan azken hitzek Patxi ekarri didate gogora, hari ere beti" Sentitzen dut" esaka amaitzen bainuen; baina Patxiren hitzek ere berriro zalantza piztu
|
didate
, zeren, Teresari esan zionez, Dabid zineman neska batekin ikusi berria baitzuen.....
|
|
|
Orduan itzala baino argalago geratu nintzen eta, berriro ere, oraingoan barne egonezin honen eraginez, bide horretan noala esa  ten
|
didate
denek (Teresak behinik behin hori nabarmendu izan zidan, eta Estherrek eta Adelak ere horixe esan didate goizean dutxatik irteten ikusi nautenean, hori eta beren donuts etatik jateko, dagoeneko sabela aski lehor baitute).
|
|
|
Orduan itzala baino argalago geratu nintzen eta, berriro ere, oraingoan barne egonezin honen eraginez, bide horretan noala esa  ten didate denek (Teresak behinik behin hori nabarmendu izan zidan, eta Estherrek eta Adelak ere horixe esan
|
didate
goizean dutxatik irteten ikusi nautenean, hori eta beren donuts etatik jateko, dagoeneko sabela aski lehor baitute).
|
|
|
Baina ez nuen uste... Gaur, ostera, dei bat jaso dut, baina inork ez du berbarik egin eta eseki egin
|
didate
. Beharbada...
|
|
|
Nik uste bezala, goizeko zortzi eta erdietarako kanpoan zen. Gainerako taldekideak ordu bete beranduago geratuta zeuden eta, haiek joan bezain laster, ni hotelera itzuli naiz eta, hemen ondo ezagunak baikara, batere arazo barik eman
|
didate
Rakelen logelako giltza. Ez dakit neure buruari noizbait barkatu ahal izango diodan, baina gaur Rakelen egunerokoa eskuratu dut!
|
|
|
esan zidan zenbakia markatu bitartean; eta gero, telefonoaren bestaldekoarekin sutsu eta espantuka mintzatu ondoren: Txofer malapartatuak egin dizuna legala dela esan
|
didate
, eta ez dagoela zereginik: antza, autobuseko txartelak balio duena halako bost, eta ez gehiago, onartzera behartuta daude; hortik gora, txofer bakoitzak gura duena egin dezake.
|
|
|
Ez al zaizu gazta puska ederra iruditzen?". Eta txokolatezko donuts ak zabaltzearekin batera, algaraka aitor  tu
|
didate
beren asmoan EEBBetan" turismo sexuala" egitea ere sartzen dela," Baina ordaindu gabea, noski, ze dolarra oso garesti dago". Zentzu horretan, ohartarazi didate ez harritzeko gelara gizonen bat ekartzen badute, ezta Dan bera bada ere, zeren, Estherrek geroxeago argitu didanez, Adelak apustu egin baitio, bidaiak irauten duen hilabetean zehar baietz Danekin oheratu.
|
|
|
Eta txokolatezko donuts ak zabaltzearekin batera, algaraka aitor  tu didate beren asmoan EEBBetan" turismo sexuala" egitea ere sartzen dela," Baina ordaindu gabea, noski, ze dolarra oso garesti dago". Zentzu horretan, ohartarazi
|
didate
ez harritzeko gelara gizonen bat ekartzen badute, ezta Dan bera bada ere, zeren, Estherrek geroxeago argitu didanez, Adelak apustu egin baitio, bidaiak irauten duen hilabetean zehar baietz Danekin oheratu. " Orain Times Square ra joango gara afaltzera eta gero pub en batera.
|
|
|
Guztiarekin, gaur garbiago sentitzen hasi naiz, izan ere gaur hilekoa jaitsi baitzait. Ongitxo oroitarazten
|
didate
hori oraintsu gelako aulki baten bizkarrean eseki ditudan jeans garbitu berriek (nahiz eta konpresa ipinia izan, jarioak fraketan arrasto nabarmena utzi dit). Egia da arropa zikinerako gustura hartuko nukeela garbigailu bat; baina egia da, halaber, garbigailua orain neure gorputzean nabaritzen dudala:
|
|
|
Hori guztia oroitu dut hilerri aire bat duen Petrified Forest-en barrena, bakar bakarrik ibili bitartean, izan ere Ruben ez baitzait hurbildu ere egin. Parke horretan, denbora luzeak, milaka urtek harrizko bihurtu dituen enbor horien artean ibiltzean, oroitzapenak tximeleten antzera altxatu zaizkit eta, horrekin batera, pentsarazi
|
didate
orain arteko nire bizitza gero eta harrizkoagoa izan dela, malgutasunik gabea eta, denboraren eragin begi bistakoak gorabehera, aski beti bat...
|
|
2001
|
|
|
... Jostuna deitzen
|
didate
denek... Ba, jostuna izango naiz.
|
|
|
istorioan aurrera joan ahala, beraiengandik oso gertu dauden garaietara iritsi gara; eta, jakina, nahiago izan dute ez jarraitu. Baina, noski, bataren zein bestearen etxeetan entzundakoekin neuk nahi dudan moduko istorio soinekoak josteko baimena eman
|
didate
. Baldintza  bakarra:
|
|
|
Gainera, esan dizut gereziak direla. Gehiegi jan ditut eta kalte egin
|
didate
, besterik ez. Egin lo", berriz, andreak.
|
|
|
... Orain arte, beti esan izan
|
didate
Jaunar  tzeko eguna izaten dela bizitzako egunik zoriontsuena. Baina hori gezurra da.
|
|
|
Adiskide on batzuek eskatu
|
didate
, ez dakit ongi zergatik, Orixeren gorazarretan irten den liburu mardul honen atarian mintza nadin. Honenbeste euskal idazle garairen aldamenean, hobe litzateke, noski, ni azken aldean azaltzea, inon azaltzekotan.
|
|
|
Izan ere, Jainkoaren bila abiatu ziren biak eta ez zuten atsedenik hartu heriotzako orduan baizik. Bide batetik eta beretik ez zirela ibili esango
|
didate
noski, ez zela sekula Orixe bide nagusitik baztertu ez errebelatu bilaketa luze horretan. Ez naiz nor, ez dago esan beharrik, auzi hori erabakitzeko.
|
|
|
Gure arbasoek ez zuten, halaz guztiz, gogor hartu hizkuntza, nik axalekotzat jotzen ditudan kasu batzuetan baizik. Ukatu izan
|
didate
hori horrela zela, baina lehengoan irauten dut eta iraungo, aski den adinako kontrako frogarik erakusten ez didateino. Arrazoizko dirudi inolaz ere, jokabide egokiagoa izatea, nahiz sendagarria ez izan, etxeko gauzak antolatzeko zenbait esku geneukaino, ondoren ezagutu duguna baino, eskubideak eskualdatu ondoan:
|
|
2002
|
|
|
Orain txakurrek haginka egingo
|
didate
lehertu zen azkenik, sekulako marruak atereaz.
|
|
|
Beldur handia ematen
|
didate
, aitatxo esan zidan segidan arnasestuka.
|
|
|
Niri ere bai, Manu. Niri ere beldurra ematen
|
didate
baietsi nuen, nire baieztapenarekin kinka hartatik ateratzen lagunduko niolakoan.
|
|
|
 Usaindu egiten dute beldurra. Eta niri egingo
|
didate
haginka, niri!
|
|
|
Biek begiratzen
|
didate
. Isiltasuna.
|
|
|
Oraindik ez dituzu hamazazpi urte bete, ez dute zuri galdeketa egiteko eskubiderik! Nola ez
|
didate
deitu?
|
|
|
Ezer bazenu, deitu lasai, e? esaten
|
didate
gurasoek atetik. Gero, atea ixten dute isilik eta poliki.
|
|
|
Gutxienez, entzun diezadatela ez dudala amore emango kontserbatoriora joan arte. Ez
|
didate
kontra egingo, gaur ez behintzat. Esan beharrekoak esanda geratuko dira!
|
|
|
Hankek, ordea, ez
|
didate
erantzuten.
|
|
|
arima lurperatzen
|
didate
.
|
|
|
Aski da eskua luzatu eta azken errainua ukitzea, ilargi sentitzeko, eta eguzki ere bai pixka batean, esne epeletan bainaturik halabeharraren hozkadei itzurika. Orduan, estalkia izango du nire zoriontasunak, Zerbero Zakurraren hortzek zulatuko ez dute; ez
|
didate
sakonerako bidea itxiko. Orduan, nire zoriontasuna, izengabe eta seinbakar, heriotzaren aurrean tinko...
|
|
|
urezko izenez deitzen
|
didate
,
|
|
|
zurrupatzen
|
didate
|
|
|
Baina guztiarekin ere, neure obligazio handiek, ondasun errezibituek, eta betiere, ene alderakotzat, obrekin batean, erakutsi duzun borondate borondatetsuak, ez
|
didate
uzten, ondotik bederen, kanporat ateratzeko, ausartziarekin batera.
|
|
|
" Hau da modurik egokiena ikastolako nire adiskideekin hitz egiteko. Gure gurasoek erakutsi
|
didate
, eta haiekin ere euskaraz mintzo naiz. Ingelesak askoz ere hitz gehiago ditu ikasteko eta zailagoa da, baina maite dut, denetarik jakin behar delako".
|
|
|
5 urteko neskatxa batek: " Aitak esaten dit ikasi behar dudala, eta ikastolan ere gauza bera esaten
|
didate
. Baina ni nekatu egiten naiz.
|
|
|
Jakina, ez dut horrekin liburu biak konparatu nahi, eta Bernardo Atxagaren obrak ekarritakoa euskal literaturarentzat esanguratsua eta sinbolikoa baino gehiago izan zela zalantzan jartzea zaila den bezala, oraindik goiz da jakiteko SPrako tranbiarekin gertatutakoak esanahi berezirik izango ote duen, hots, beste aldi baten hasiera markatzeko mugarri bihurtuko ote den. Oraingoz, bederen, lan honen mutur kronologikoak ezartzeko aitzakia ederra eman
|
didate
sari biek.
|
|
2003
|
|
|
Egia esan, ez zeunden oso aldarte onean amarekin hitz egiteko, bezperan pastilleroarena esan zizunetik mutur beltz baitzenbiltzan harekin. " Pastillero hutsa eginda zaudela esan
|
didate
", esan zizun, edo antzeko zerbait. Gajoa.
|
|
|
–Agian barkatuko didazue. Agian barkatuko
|
didate
. Ez dakit nola sinetsi ahal izan dudan horrelako ele huts saltsa horretan.
|
|
|
Barkatu, andrea, baina niri erredundantziek urtikaria sortzen
|
didate
. Beraz, hiz  kuntzarekin zuhurrago jokatzea eskatzen  dizut, mesedez.
|
|
|
Gurekin zelan portatzen diren ikusita, ez nieke sei lerro baino gehiago eskaini. Gaur, interesik ez
|
didate
sortzen. Une hobeak etorriko ahal dira horiengandik!
|
|
|
zer ikusi ha ikasi; ahaztu egin zaigu ala? Erdaraz formatutako agintari elite baskoek ez
|
didate
lasaitasunik ematen. Ez dakit noiz hasiko ote diren metropoliari begira, han modernitatea dagoe  lakoan eta gure txapela astunegia delakoan.
|
|
|
Mina ematen
|
didate
jarri dizkidaten oinetakoek. Marko juridikoak eta politikoak min ematen didate.
|
|
|
Mina ematen didate jarri dizkidaten oinetakoek. Marko juridikoak eta politikoak min ematen
|
didate
. Marko linguistikoak min ematen dit.
|
|
2005
|
|
|
–Ba, denek deitzen
|
didate
Herrenko, erantzun nion, begiak gehiago beheratuz.
|
|
|
Min egiten
|
didate
,
|
|
|
ubidea irekitzen
|
didate
,
|
|
|
Irakurriko ahal
|
didate
poema hau denborak eroana
|
|
2006
|
|
|
Kontatu
|
didate
nola behin Nevadako ghost town edo mamu herri horietako batean western bat egitera joan zen Hollywoode  ko talde bat. Badakizu, John Houstonen The Misfits ere Renon filmatu zuten, ezta?
|
|
|
–Zazpigarren pisuan eman
|
didate
gela.
|
|
|
–Zer galdetu behar
|
didate
neuri. Nik ez dakit zeure konturik eta.
|
|
|
–Euria ari zuen, baina ohituta nago. Lan bat eskaini
|
didate
Wasedan datorren urterako.
|
|
|
–Oi, ene! Alkandora loredun horiek Midnight Cowboy gogorarazten
|
didate
. Aizu, oraindik ez didazu esan zer gustatu zaizun gehien Renotik.
|
|
|
Ez duzu film pornorik ikusten, ala? Kontratua eta guzti egingo
|
didate
. Espezialitate bat daukat, ondo ordaintzen dena.
|
|
|
–Leonek eta Blanchek esan
|
didate
matrikula ordainduko didatela Unibertsitatean sartu nahi izanez gero. Zuk ere halako zerbait zenuke, zeure bizitzari helburu bat emateko.
|
|
|
bainugela, beste zenbait auzokiderekin konpartitzen dudana, kanpoan dago, korridore luze baten amaieran. Ez
|
didate
askorik kobratzen alokairuagatik, eta horregatik hain zuzen hartu nuen bizilekutzat zulo zikin hau. Baina laster ez dut hori ordaintzeko adina izango ere, eta hanka egin dut hemendik; egia esan, zer edo zer izango banu ere, berdin berdin alde egin nuke:
|
|
|
Anak eztabaida prestatzeko eman zizkigun material osagarrien artean Félix de Azúa delako idazle espainiar baten artikulu bat zegoen," De visita en la vieja casa" izenburukoa. Ez dakit Azúa hori ezagutuko duzun, niretzat behintzat lehendabiziko berria zen; izugarri antiabertzalea dela komentatu
|
didate
. Edonola ere, artikuluan Hemingwayz hitz egiten du soilik, baina hasieran, haren obraren berrirakurketak eskaini dizkion sorpresak komentatzean, hauxe esaten du gutxi gora behera:
|
|
|
Asierrena larria izan omen zitekeela esaten
|
didate
gero.
|
|
|
Egia al da? Judua zarela esan
|
didate
.
|
|
|
Barkatu atrebentzia. Zure etxean eman
|
didate
zure berri. Ez nau harritu oraindik ikasten jarraitzen duzula jakiteak.
|
|
|
Ez naiz akordatzen eskolan himnoa kantatzen genuenik. Ezinezkoa dela esaten
|
didate
. Zenbait gauza ahaztezinak direla.
|
|
|
" Zer jakin nahi duzu?", galdetzen
|
didate
pantailatik beraien bizitza koloretako hariz betetako mertzeria bat balitz bezala. Eta ni, bezero:
|
|
|
Ez
|
didate
entzuten, ordea. Esan diete hasteko hasieratik.
|
|
|
Sinistu egingo diezu esaten dizuten guztia. Eta niri ez
|
didate
nire egia kontatzeko aukerarik emango. Badakit ez dizutela gutun hau inoiz emango.
|
|
|
Heriotza edo okerragoa izan litekeen kartzela barkatu
|
didate
hogeita lau ordutan betiko desager  tzeko baldintzarekin. Ez daukat beste irtenbiderik.
|
|
|
Ingelesa ere ez dut ikasiko: sekula ez
|
didate
Ingalaterrara joaten utziko. Lotsa galtzeko aukerak gertuago ere izango ditudala esango du aitonak.
|
|
2007
|
|
|
–Apoteosikoa. Denek kale egin
|
didate
.
|
|
|
–Hil egin
|
didate
! Hil egin didate semea, Justino!
|
|
|
–Hil egin didate! Hil egin
|
didate
semea, Justino!
|
|
|
–Zergatik ni nahi nauzun lan honetarako, eta ez beste edonor. Alde egin nuenetik, bakarrik moldatu zarela esan
|
didate
.
|
|
|
Eta? Ni John Belushi Blues Brother en berraragitzea naizela esaten
|
didate
lankideek, eta batzuetan hala balitz nahi nuke, beren lanari solemnitate pixka bat kentzen laguntzeko.
|
|
|
Faborez, Gigi! Semea kendu
|
didate
! Atera zure mundutxo horretatik, joder!
|
|
|
Etxean nork zaindu banuela esan diet.. Irribarre egin zuen?. Erretzeari uzteko eskatu
|
didate
, badakizu. Ia laurogeita hamar urterekin!
|
|
|
–Lehen bezain ume ikusten nauzula esan nahi duzu, ezta? Arduripe esaten
|
didate
irakasle txosten jaleek. Edo Ganorabako, euskarako irakasle hortera horrek (Jiñateke, goitizenez) dixit.
|
|
|
–Propio eskatu
|
didate
zu ongi tratatzeko, segitu zuen, Lisaren ile xerloari begirik kendu gabe?. Zergatik?
|
|
|
Bertan seinalatzen du hilerria. Hari atxikirik dagoela hobia esan
|
didate
.
|
|
|
–Bai. Hala esaten
|
didate
. Gigi l, amoroso.
|
|
|
Gero, basamortua bertzerik ez omen da. Nihaur ez naiz sekulan han izan baina lekukoek errana
|
didate
han direla ikusten ahal Alexandrori bere heriotza anontziatu zioten eguzkiaren eta ilargiaren arbolak. Eta diote jendeak, arbola horietarik heltzen diren fruituak janez eta fruitu horiekin egiten den gantzuari esker, bortzehun urtez bizi daitezkeela.
|
|
2008
|
|
|
Nire sail berean badaude beste bi australiar sanferminetan ere egon direnak. Askotan jotzen
|
didate
adarra Euskadin festa baino ez dugula egiten esanez. A ze fama dugun munduan zehar!
|
|
|
Badakit asko gustatzen zaizkizula joko ausart horiek. Barru barruan min egiten
|
didate
pentsamendu horiek. Jelosiak akabatu egingo nau.
|
|
|
Alemana ikasi zuten, baina ez hori bakarrik; Sirak, 1999an Berlinen Maite ezagutu zuenean, pentsatu zuen: " Aingeru bat bidali
|
didate
hortik goitik".
|
|
|
Urgentziatan ez daude behartuta pastillaren errezeta egitera, ginekologo baten helbidea idatzi
|
didate
eta telefono kabina batera noa Mifuri deitzera. Ez ditut oraindik jaso aseguru europarraren paperak eta medikuarengana joateko bere osasun zerbitzuko txartela dut.
|
|
|
Ez dut ezagutzen datorrena datorren bezala hartzeko jarrera hau. Etxera heltzean galdetu
|
didate
ea non ibili naizen egun guztian. Nola esan.
|
|
|
–Luis Cañas daukatela esan
|
didate
. Zer iruditzen?
|
|
|
aurkezpen egunean eraman diedan mapa mutuan, gehien hurbildu denak Kaukaso aldean kokatu du Basque Country, eta Venezuela inguruan ipini duenari arrazoi puskarik baduela esateko zorian egon naiz. Oso lasai geratu dira gaztigatu diedanean ez diedala asteroko lanik aginduko, ezta azterketarik egingo ere, eta klasera txintxo txintxo etortzearekin nahikoa dutela, printzipioz; seihilekoaren amaieran, eskoletan zehar azaldutakoaren hamar orrialdeko laburpen bat entregatu
|
didate
, take home exam delako bat, eta kito. Bibliografiarik eta ez dutela zertan kontsultatu, azken batean alferrik izango baita:
|
|
|
Baina ez dut ñabardura horietan sartu nahi izan: gehiegi gogorarazten
|
didate
gure herriko eztabaida eta ika mika antzuak, eta pizgarriago iritzi diot nire azalpenak ontzeari Theo Vennemannen edo Euskal Herrian bertan dabiltzan sasizientzialari horien eldarnioekin, nahiz eta ondo jakin lukainka hutsak direla: euskara, Europa zaharreko hizkuntza, Babelgo mintzaira galdua, bezeriak oso ondo hartu du erreferentzia biblikoa?; berebereak, guantxeak, georgiarrak eta are japoniarrak, besteak beste?
|
|
|
Ikasleak apunteak eta apunteak hartzen dituzte. Noizean behin galdera bat egiten
|
didate
, eta zalantza izpirik gabe erantzuten diet, hala nire imajinaziora nola ezagueretara joz. Lehenengoari, oro har, kasu gehixeago egiten diot, baina.
|
|
|
honezkero aspertuta nago Anchoragez, bere kale luze, elurtu eta ortogonalez, eta herri-minak dezente jota: azkeneko eskolek, Euskal Herriaren historia garaikidea azaltzeko baliatu ditudanak, areagotu egin
|
didate
itzultzeko gogoa; hala azaldu diot McKenzie sailburuari, eta berak ulerkor onartu du nire erabakia. Lehenago itzuli ez banaiz hegazkin txartelen data itxita dagoelako izan da.
|
|
|
Hiria bukatzen ari da eta Arabako lautada ageri zait puskaka, etxe bakanek marrazten dituzten tartetatik. Eskuinetara, herri zahar baten ondoko adosatu sailek bertakoengan pentsarazi
|
didate
, aita, ama, nexka, mutila, egitekoen afanetan bizitza puskak antolatuz. Eta izanen da hor ere norbait minbiziarekin, eta norbait pozik, une batean bada ere.
|
|
|
Saiatu naiz. Ibonenek ere ihes egin
|
didate
. Kokots parean paratu dut soa.
|
|
|
Korridore ilun batean bezala egin
|
didate
lasterka hitzek gogoan barna, arrapaladan.
|
|
|
Putakumea, putakumea. Fluoreszentearen argiek mortuago itzuli
|
didate
dena. Barrutia apropos ari dela pentsatu dut, negarrez jarraitzen dudan bitartean.
|
|
|
Saltzailearen eskuek beste soineko bat utzi
|
didate
pertxan. Hartu eta goitik behera sartu dut.
|
|
|
Sakon usaindu du barre karkaila eginez. Hats bahituaren artean titiak limistatzen hasi zaidanean, eskuek buru soildu ederrera ihes egin
|
didate
.
|
|
|
Platerak ere kraskaturik ageri dira, espartzua pasatzeaz halako arrasto gris karez marrazturik. Pentsatu dut ez zaidala inoiz jatetxe hau gustatu, etorri garen aldi guztietan aitari jaramon egiteagatik etorri garela; kontrakoa, jakien arruntak, zapore minegiek atzeraka eragiten
|
didate
. Amak ez, amak beti esan du ez zaiola askorik gustatzen, nahiago duela Kaskazuri, demagun eta, jakina, nahiago duela Artzak eta Subijana, garestiago diren ber. Zerbait esatera beharturik nago, Ibonen ustezko deserosotasuna arintzeko.
|
|
|
Kaskamotza aurrean paratu zait bidea itxiz. Erredurek eragindako desitxurak oka eta beldurra eragin
|
didate
. Baina ederra du gorputza, zolia, sendoa.
|
|
|
–Zuek bezalakoek egin
|
didate
hau, Marisa.
|
|
|
Nekatua banago ere, aurpegia alaitzen dit jertse beltz irekiak eta alkandora brodatu zuriak. Seriotasuna eta prestutasuna ematen
|
didate
aldi berean, erietxe batean ongi datozen dohainak. Barrutiari kontra egiteko warrior batenak.
|