|
2000
|
|
|
Dena den, ez dut uste gurea utopia izan zenik. Soizu, gure historian eboluzio bat bizi izan dugu, normala
|
denez
. Herri honen geroari begira, eta bere historiari so jartzen bagara, une batean komunistak progresistak zirela ohartzen zara.
|
|
|
Hurrengo hamarkadan ekingo zitzaion berriro lanari eta «Lerro» moduan sinatzen zuen marrazkilariak alero botatzen zuen berea. Baserri giroak, bertso munduak... oraindik pisua bazuten ere, gai berriak etorri ziren bultzaka (twist a, kasu, beheko irudian ikusten
|
denez
).
|
|
|
Espainiako Segurtasun Indarrak Euskal Herritik ateratzeko ere, Euskal Herrian baino Madrilen egiten die eraso ETAk. Madril mundu guztiarentzat da garrantzitsu, antza
|
denez
.
|
|
|
Alboko argazkian berriz, 1914an inauguratu zen pilotalekua ikus dezakegu. Argi eta garbi azaltzen
|
denez
, aurreko pareta bera da
|
|
|
Hori nabarmentzen da berriki egin diren Europako demografia azterketetan. Beti gertatu ohi
|
denez
, azterketa horiek egin dituztenentzat Euskal Herria ez da existitzen eta, beraz, bertako datuak Espainiaren eta Frantziaren osotasunean galtzen dira. Nolanahi ere, azterketa horiek baliagarri zaizkigu Euskal Herriko egoera ezagutzeko.
|
|
|
Une honetan, Europako batez bestekoa erretiratu bakoitzeko 4 edo 5 langilekoa da; 50 urte barru erretiroa hartu duen bakoitzeko 2 langilekoa izango da, eta Espainiako Estatuan, 1,4koa bakarrik. Honek, ulertzekoa
|
denez
, funtsezko aldaketa eragingo du lan merkatuan
|
|
|
Artadia baso oso itxia
|
denez
errepidetik eroso aztertu genezake. Bertan barneratu izan denak badaki zein «atsegina» den berau zeharkatzea.
|
|
|
Lau urte eman zituen Soriako espetxean. Ostean, «Zeruko Argia» edota «Egin»eko bere artikuluetan eta bestelako ekintzetan ere argi agertzen
|
denez
, bizitzaren aurrean konpromiso handiz eta zapalkuntza eta injustizien aurrean indartsu azaldu zen.
|
|
|
Txosten honetan esaten
|
denez
, gehienak bazar, merkatu eta drogerietan erosten dira, eta begiek behar duten babesa ez eskaintzeaz gain, ikusmenarentzat arrisku larria ekar dezakete, deformazioak, erreflexioko akatsak eta baita graduaziokoak ere eduki ditzaketelako. Betaurreko desegoki batzuen eragina eguzkiak larruazalaren gain eragiten duena bezain atzeraezina izan daiteke.
|
|
|
Gero eta gehiago egiten dute hika euren artean, mutilek batez ere, eta gero eta gazteago hasita. Arrazoietako bat telebista izan daiteke," Goenkale" edo" Dragoi Bola" saioetan hiketa erabiltzen
|
denez
, eredu bezala hartzen dituztelako. Hitanoa gehienbat lagunartean erabiltzen da, eta familia giroan, helduen kasuan gehiago, anai arreben artean bereziki.
|
|
|
Antza
|
denez
, azken erditze honetan ikusten den antzo, abertzaleek gizarte honetara kalteak baizik ez dituzte ekarri. Berak, ordea, bere lagunekin batera, oraingokoak, meritu guztiak dauzka, lan izugarria egin baitute.
|
|
|
Txosten hori ekonomia aztertzen duen" Dinero" aldizkarian aurkeztu zen gazteleraz, eta hortik atera ditugu datuok eta jarraian aipatzen ditugunak. Logikoa
|
denez
, aldizkari amerikarrak Amerikako kontinente osoan bizi den egoera aztertzen du, baina Internet gizartean txertatzen den neurrian, joera hori berdina izango da, arian arian, nola Euskal Herrian hala munduko beste lurraldeetan.
|
|
|
Orain, EGMren arabera, %20ko igoera izan du abenduko azken datuekiko. Bestalde, enpresa honen azterketan ikusten
|
denez
, Espainian SER besteek baino askoz entzule gehiago ditu. " Deigarria da COPE, Onda Cero edo Radio Nacionalek izan duten beherakada" azaltzen digu Karmele Eraso Herri Irratiko gerenteak.
|
|
|
Nazionalistek Lizarrako Akordioaren alde apostu egin zuten Lizarrako Adierazpena bakea lortzeko tresna eraginkorra zelakoan. Haatik, argi eta garbi geratu
|
denez
, ETAk hiltzeko erabakia eta jarduera berriro hartu du eta nazionalisten akordioa erabat baliogabetu horren ondorioz.
|
|
|
Hori esango nuke. Irakurketan ikusten
|
denez
, istorio bat dago eta bera gailentzen da. Gertakizun batzuk dira eta azpi irakurketa bat dago.
|
|
|
Denak Almunia bera beste inor baino argiago, esaten
|
denez
jabetzen dira PSOEren barnean prestatzen ari den ekaitzaren tximistetako batek GAL izena daramala, eta etorkizun politikoa ukan nahi duten guztiak ahalik urrutien kokatu nahi dira trumoia heltzen denerako.
|
|
|
Piarres Larzabal Ikastetxeak duen egoitza alokatzeko eta klaseak emateko moduan atontzeko, Antxeta kanpaina jarri zuen abian iragan urtean. Kanpaina abuztuan amaituko
|
denez
, hilero 6.666 liberako (166.650 pezeta) alokairuari egin dio aurre kolegioak. Horrez gain, heldu den kurtsoan ikasle kopurua handituko denez, bi gela gehiago eta jangela handiago bat apailatu dituzte.
|
|
|
Kanpaina abuztuan amaituko denez, hilero 6.666 liberako (166.650 pezeta) alokairuari egin dio aurre kolegioak. Horrez gain, heldu den kurtsoan ikasle kopurua handituko
|
denez
, bi gela gehiago eta jangela handiago bat apailatu dituzte. Horregatik, aurtengo Herri Urratsen lortzen den diruaren zati bat gastu hauek ordaintzeko erabiliko da.
|
|
|
Ohi
|
denez
maiatzean izan dira aurten ere Mendebalde Alkartearen jardunaldiak. Kanpotik begiratuta literaturak izan dezakeen interesa ez baleuka ere, luzaz plazaratutako edo derrigor eutsi zaion eztabaidari abiapuntua ezarri zioten.
|
|
|
" Zelan tapatu behar dugu zuloa?". Eta hurrengoan 600 atera behar dituzu eta hurrengoan 700 Jendearengana beste era batera heltzen zarenez, oso hurbilekoa
|
denez
, erantzun ona du.
|
|
|
Izenburutik beretik ageri
|
denez
, begi onez ikusten gaitu Mark Kurlanskyk. Euskaldunak euskaraz ez dakien euskaldunak egin lezakeen moduan idatzi digu liburua.
|
|
|
Umanzelorria hitzak, jarioa duen elorria adierazten omen du. Hostoa zahartu ahala zekentzen zaio, bai, estepari eta elorri izan daiteke, baina benetako umanzia edo jarioa loretzera doazen begi pipitten inguruan sortzen
|
denez
, umanzelorea ez ote da izen jatorrena. Lur eskasetako basoak estepatu, txaratu, egiten dira eta horrelakoetan ugaltzen da estepa edo umanzelorea.
|
|
|
Deigarriena, berriz, hau: orain Errusia irekitzen hasia
|
denez
(badakigu nola), hango jatorriko zenbait haraxe joan berri dira, mende bat geroago. Biztanleen artean, badirudi" the Petrofs" (edo horrelako deiturakoak) direla hizkuntza eslaviarrari egun ere atxiki diotenak, bestela ingelesak ia erabat ordezkatu arren.
|
|
|
Artikulu honetan argi gelditu
|
denez
, Euskal Herrian ez dugu hedadura handiko irlarik. Metro karratu gutxi batzuk baino betetzen ez dituzten irla txiki ugari baizik.
|
|
|
Bertsolarien familia mugatua
|
denez
, denekin moldatu beharra dagoela uste dut. Batzuekin hobekiago eta besteekin pixka bat gaizkixeago pasatzen da.
|
|
|
Beste alde negatibo bat ere gehitu behar zaio: " Marijuana Medical Handbook" izenburuko liburuan agertzen
|
denez
, Marinol errezeta bakoitzak EEBBetan 300 dolar baino gehiago balio du (50.000 pezeta eta 2.000 libera inguru), prezio izugarria cannabisa ekoiztea berez oso merkea dela kontuan hartuz gero.
|
|
|
UEUko hitzaldi bat dago Saizarbitoriarenaren jatorrian; lanketa pausatuago bat, aldiz, Lertxundirenean. Lertxundirenak euskararen inguruko eztabaida ordenatzeko planoa, gidoia, ezartzen digu, eta euskara zehar lerro erabatekoa da gure gizartean, liburuan ongi frogatzen
|
denez
. Saizarbitoriarena, berriz, eskarmentu pertsonalari lotuago dago, eta intuizio aberasgarriz (gauzak ikusteko modua aldarazten diguten intuizioak dira, nire hiztegian, aberasgarri).
|
|
|
" Donostiako Euskal Jaietan" nahiago zuen harek murgildu, nahiz era berean triste agertu, baina" François Mauriac hil zaigu" lako. Antza
|
denez
, gure aldizkariaren orduko arduradunek asko maite zuten idazle frantziarra, haien ustez" irurogei urte ontan, izan dugun nobelista eta idazlerik onenetakoa, dudarik gabe", eta horixe adierazten zuten azalean. Editorialean, berriz," euskaldunen lagun andi bat" izan zela azpimarratzen zuten:
|
|
|
Ikastoletan historia erakusten den moduari egin zaion erasoak Euskal Herriak duen ezaugarri bipilenetako bati ekinez, Euskal Herriaren izaerari eraso dio. Antza
|
denez
, historiak kalte egiten die, sarri, orainari mugak jarri eta etorkizuna baldintzatzea nahiago dutenei. Hara bada, nola historiak akademizismotik kanpora baduen gure mentalitateen osaketan eginkizun garbia.
|
|
|
Ulertzekoa
|
denez
, lehenik, sindikatuei begiratzen zaie, nahiz eta horretarako beren jarrera burokratikoak baztertu eta militanteak indartu dituzten. Testuinguru horretan, txostenak, Gorinne Gobin aditu zorrotzaren kritika ezin gogorragoa biltzen du, eta, bertan dioenaren arabera, sindikalgintzak, Europan ageri denez, gaien kudeaketan begirunez eta duintasunez esku hartzeko irrikatan dagoen" bazkide" baten modura jokatzen du, eta" lobby" moderatu baten gisara ageri da, Jacques Delors eta haren moduko agintariei hain atsegin zaizkien" elkarrizketa" arauak zintzo betez.
|
|
|
Ulertzekoa denez, lehenik, sindikatuei begiratzen zaie, nahiz eta horretarako beren jarrera burokratikoak baztertu eta militanteak indartu dituzten. Testuinguru horretan, txostenak, Gorinne Gobin aditu zorrotzaren kritika ezin gogorragoa biltzen du, eta, bertan dioenaren arabera, sindikalgintzak, Europan ageri
|
denez
, gaien kudeaketan begirunez eta duintasunez esku hartzeko irrikatan dagoen" bazkide" baten modura jokatzen du, eta" lobby" moderatu baten gisara ageri da, Jacques Delors eta haren moduko agintariei hain atsegin zaizkien" elkarrizketa" arauak zintzo betez. Soziologo frantsesa ados dago ikuspegi horrekin, Europako sindikatuek" ez baitute ahalegin handirik egin patronalari Bruselan bere iritzia ezarrarazteko presio bideen jabe den patronalari aurre egiteko antolaketa baliabidez hornitzeko eta, langileen borrokarako ohiko baliabideak grebak, manifestazioak erabiliz, Europa osorako benetako hitzarmen kolektiboak ezartzeko".
|
|
|
Hautsia dago, eta ageri
|
denez
ETA garai bateko dinamikara bueltatu da. Zer bilatzen du ETAk?
|
|
|
Endesak Iberdrola bereganatuz gero bi enpresa horiek bat egiten baldin badute eta, dirudien bezala, talde berriaren egoitza Madrilen kokatzen bada eta ez Bilbon, Iberdrolaren zergarik gabe geratuko litzateke euskal Ogasuna. Eta ikusi
|
denez
, ez da inolako huskeria.
|
|
|
Epe ertainerako proiektuen artean, emisio nagusia Jaizkibeletik egitea nahi da, inguruko antena gehienak honi begira daudelako eta Oarso TBren antena nagusia eta emisio zentrua, aldiz, San Markosen dagoelako: " Batzuekin eta besteekin hizketan egon gara eta aukera hori egokia dela ikusten dugu, baina oso garestia
|
denez
, epe ertainera egiteko aurreikusi dugu".
|
|
|
Disko bat grabatzea bezala da. Orain grabatzea asko merketu
|
denez
, talde andanak diskoa ateratzen du. Gaizki grabatzen badute, ez grabatzea baino askoz ere kaltegarriagoa da, lehenengo diskoa eta azkena izanen delako.
|
|
|
Agerian
|
denez
teknologia hainbat trasterekin nahasten duzu.
|
|
|
EBPNak ahuleziak agerian utzi zituen. Bizkaian, Araban edo Gipuzkoan euskararen egoera desberdina
|
denez
, bakoitzak bere egoeraren arabera erantzun behar du.
|
|
|
Programa irekia
|
denez
, edonork har dezake parte telefonora deituz, eta dirudienez entzule eta ez entzule askok hartzen du parte, Euskal Herritik zein kanpotik hainbat dei jasotzen dituztelako astero.
|
|
|
Eta giza eskubideen arloan euskaldunak munduari egindako ekarpena oroitarazten du, Frantzisko Vitoriakoa, Martin Azpilikueta, Aita Manuel Larramendi, Peñafloridako kondea, Joannes Etxeberri, Jesus Galindez, eta 1968an Bake aren Nobel Saria jaso zuen Rene Cassin baionarra bezalako askok egindako ahaleginak gogoratuz, egungo egoeraz tristatzeko, ETA eta GALen hilketak gaitzetsiz eta kale borroka baztertuz. Baina hizkuntza oro ere bere hiztunen giza eskubide bat
|
denez
, euskararen egoerak kezkatzen du San Martin: euskarak epaitegietan dituen arazoak, Nafarroa hiru hizkuntz eskualdetan banatzeak dakartzan bidegabekeriak, Araban euskarari jarri zaizkion oztopoak, Treviño= Uda auzia, Frantziako Estatua bere Konstituzioa ez aldatuz hizkuntza gutxituen aldeko Eurogutunari jartzen dizkion trabak eta horrek Iparraldean sortzen dituen eragozpenak...
|
|
|
Hainbeste kasta, leinu, arraza eta batek daki zer dagoen India handian, bere biztanlegotik milioika pertsona mixeri gorrira zigortuak dauzkan estatu erraldoian, antza
|
denez
279 maharaja" ere baziren eta beldur naiz ez ote diren gaur ere han izango, patxada ederrean biziz, beraiek ez bada beren ondorengoak. Baina, tira!
|
|
|
Hirugarren erronkan ageri
|
denez
, indarrean dagoen neoliberalismoak lotura kolektibo eta sindikal guztiak suntsitu nahi ditu, eta" sindikatuen neokorporatibismoa" eragiteko arriskua dago. Horregatik nabarmentzen du ponentziak, langile multzo jakin batzuen alde arituko diren interes talde bihurtzeko arrisku handia dutela sindikatuek, afiliatuen multzoari bermatzen zaizkion zerbitzu batzuk eskaintzen jarraitu arren.
|
|
|
San Adrian ermitaren aurrean, eta ferra antzera antolatuta, lekuari misterio kutsua eta zer pentsatua ematen dion antzinako hilobi multzo harrigarri eta bitxia dago. Hareharriz egindako 23 hilobiak (horietako bat bikoitza) antza
|
denez
bisigodoen garaikoak dira, arabiarrengandik iheska etorritako bisigodo nobleenak.
|
|
|
Bertsolaritza kirola, jolasa, da, baina aldi berean hizketan ari da. Espontaneidade hori kontrolaezina
|
denez
, bertsolaritzak nire ustez sekula ez du izango, hizlari espontaneoek izango ez duten bezala, goiko maila hori. Gaur egungo bertsolariei, esan nahi dutena esateko ez bada, ez zaie interesatzen bertsolaritza, eta jarrera horrekin dabilen bertsolariari goi mailako estrukturarik ez diote sekula eskura emango.
|
|
|
Hori da eskema nagusia. Eta eskema nagusia hori
|
denez
, niri gustatuko litzaidake eskema horretatik gure kultur agintariak pixka bat kutsatzea. Diferentzien gainetik egotea.
|
|
|
Eroski Taldeak argitaratzen duen aldizkarian adierazten
|
denez
, igaro berri den urrian Espainiako Estatuan jadanik milioi eta erditik gora pertsonek zuten euskarri digitalen bat kontratatua. Hil horretan Canal Satelite Digitalek ia milioi bat abonatu zituen, eta Via Digitalek, berriz, 600.000 Kontutan izanik abonatu bakoitzak hilero eta gutxienez 3.700 pezeta (148 libera) ordaindu behar dituela negozioa begi bistakoa da.
|
|
|
Esan dudan bezala" Euskaraz Mintza" programa kontestualizatu egin behar da, eta horretarako nola sortu den kontatzea baino hoberik ez dago. Jakina
|
denez
gaur egun dena planifikatzen da eta dudarik ez dago dena planifikatu egin behar dela erakunde bakoitzak eta erakunde bakoitzaren barrenean pertsona bakoitzak ere, gure kasuan hizkuntzaren inguruan, zein betebehar eta zein helburuaren atzean egin behar duen lan barneratzeko. Honek gero ebaluaketa posiblea egiten du.
|
|
|
Ez dugu inor euskara ikastera behartu nahi. Argi eta garbi azaldu beharreko Pernandoren egia da hau, baina gizartearen zati bat gure inposaketa nahiaren mezu maltzurra jasotzen ari
|
denez
argitasunak emateko behartuak gaude.
|
|
|
Bizitzari buruzko gogoetak eskaintzen dituenez, heriotzari nola aurre egin ere azaltzen ari da. Izan ere, askotan aipatu izan den bezala, bizitzea hiltzen joatea baino ez denez, heriotzerantz doan bidaia horretan, antza
|
denez
, bizitzea dugu heriotzari aurre egiteko bide bakarra. Ondorioz, heriotz horrek gure bizitzan duen pisua adierazteko etengabeak dira leit-motiv hau gogora ekarriko diguten elementuak:
|
|
|
Honela, lehenik kartzelara eta gero eroetxera daramate. Hortaz, antza
|
denez
, zozoa ilusioaren islada da, eta are gehiago, istorio honen bidez elkarrenganako begirunearen beharra azpimarratzen dela ere esan genezake. Izan ere, honakoa aipatzen da eleberriko pasarte batean:
|
|
|
Honela, barne fokalizazio iraunkorra hautsi eta fokalizazio aldakorrari bidea irekitzen dio. Antza
|
denez
, amaierako fokalizazio aldaketa hau egin ahal izateko aukeratu du egileak hirugarren pertsonako kontalari orojakilea, eta ez sentimenduak adierazteko ohikoagoa den lehen pertsona.
|
|
|
Itxura
|
denez
, irakurleok ez dugu fikziozko errealismoaren inguruan eraikitako mundua zientzia fikziozko mundua baino errazago irudikatzeko ahalmenik. Izan ere, biak sortzeko eleberritik kanpoko gure ezagutzatik hartzen ditugu erreferentziak.
|
|
|
Elementu hauen errepikapena dela-eta, Ortzadarreko elkarrizketariak road movie estiloko bildumak eratu dituela aipatu zuen. Gainera, antza
|
denez
, ekintzek baino" garrantzia handiagoa dute barne gogoeta eta sentimenduak." (Aizu! 228) Garako iruzkingilea ere pertsonaien barne munduari Muguruzak eskaintzen dion arretari buruz mintzo da:
|
|
|
Antza
|
denez
, egoera arrunten alde ezkutuak azalarazi nahi izan ditu: hots, eguneroko egoerak bere testuingurutik kanpo aurkeztuaz joko bitxiak sortu ditu.
|
|
|
Antza
|
denez
, zenbait ipuinetan denboraren zatiketa bat egiten du, iraganak zoriona adieraziz, eta orainak, berriz, aurrerapena eta kaltea. Honela, denboraren iragaitearen garrantzia azpimarratzen da narrazio askotan horretarako iraganekoak kontatuz, batzuetan horiek orainaldiko egoerara ekarriz.
|
|
|
Antza
|
denez
, pertsonaiak gertaera xelebre batzuk aurkezteko aitzakiak besterik ez dira. Are gehiago, ez du pertsonaien jarrerak ulertarazteko ahaleginik egiten, pertsonaia lauak sortzen baititu.
|
|
|
Arestian aipatu bezala, elkarrizketa hauetan pertsonaiei buruzko informazio gutxi azaltzen da. Gainera, giroa aurkeztea
|
denez
helburua, batik bat jarraipen kronologikoa gailentzen da: hortaz, ez dugu analepsi zein prolepsirik topatuko.
|
|
|
Nahiz eta une historiko jakin bat hizpide izan, xede nagusia bertako giroa deskribatzea denez, oso aipamen historiko gutxi egiten ditu. Antza
|
denez
, historia osatu duten eta ahaztuak izan diren gizakiak azaleratu nahi izan ditu, historiaren beste aldearen berri emanez. Beraz, giro honen berri emateko, deskribapenak etengabeak dira:
|
|
|
Bertako protagonista Nepalen eta Indiako iparraldean dabil, budismoaren zein hinduismoaren bidetik, benetako izpiritualtasunaren atzetik, ez baitu ikusteko irrikaz bidaiatzen, bere burua aurkitzeko irrikaz baizik. Maitasun istorio bat, misterioa... denetik topatuko du irakurleak protagonistaren bidaiegunkari honetan, Arretxeren lanetan ohikoa
|
denez
, estilo zuzen eta arinez. (Argia 1699)
|
|
|
Aitzitik, gure ustetan, ez da batere argia bigarren plano horrek eleberrian betetzen duen lekua. Antza
|
denez
, Dionisosen jokaera ulertzeko giltza azaldu nahian dabil, baina, horretarako beharrezkoa izango litzatekeen pertsonaiaren barne munduan sakontzeko ahaleginik ez du egiten. Bestalde, gainerako pertsonaien hainbat gogoetaren berri ematen badigu ere, ez da beraien barne munduan sakontzeko ahaleginik sumatzen, pertsonaia lauak aurkeztu nahi dizkigu eta.
|
|
|
" Udarbe dugu tradizioa eta euskaltasuna adierazten dituen nekazal herria. Urtuellaren ardatza, berriz, meatzean dago, industrializazioan eta baita ideia berrietan ere." (Egan 48) Antza
|
denez
, gertu dauden bi herri hauen arteko urruntasuna deskribatzeko asmoz, bi mundu erabat ezberdin deskribatu dizkigu.
|
|
|
Idaztankerari dagokionez," idazleak, ohi bezala, hiztegi aberatsez eta zehetasun handiko deskripzioz (hainbatetan astunegiak izango zirenak, istorioak berak pizten duen interesagatik izango ez balitz) baliatu da aurreko elaberrietan sortutako antzeko egoera eta pertsonaiak eratzeko orduan." (Egan 49) Bestalde, elkarrizketei egiantzekotasuna eransteko, errejistro ezberdinak erabiltzen ditu: " Aita Goierri aldean jaioa
|
denez
, hango errejistroan daude bere jardunak. Baina oso era nabarian, hitzak moztuz...
|
|
|
Bestalde, herrian izurritea zabaldu
|
denez
, abereak hiltzen ari dira, eta beraz, jendea oso keztatuta dago, eta mirariaren inguruko gertaerek are gehiago aztoratuko dituzte biztanleak.
|
|
|
Julen Azkue deituriko gazteak hausnarketa eta oroitzapenen bidez, erabaki hori hartzera bultzatu duten arrazoiak pixkanaka azaleratzen dizkigu. Julen editorea izaki, liburu bat atontzen dihardu, baina, Zubeldia deituriko argitaratzailea azpijokoetan ibili
|
denez
, Julenek liburua legez kanpo argitaratzeko saioa egingo du. Hori dela-eta, eta Bilbora trenez igortzen zituen pakete batzuengatik Julen atxilotu egingo dute.
|
|
|
Antza
|
denez
, askatasun aldarrikapen hori eleberriaren egiturara hedatu du, denbora zein espazioak askatasunez aldatuz, eta mundu iradokitzailea sortuz. Horregatik, zenbaitetan giro ilun eta lausotua eratu du, interpretazio anitzerako bideak zabalduz.
|
|
|
Honako hau, azalkerian oinarrituriko literatura dugu; hots, sakontasunik gabekoa. Antza
|
denez
, narrazio hauetan ageri den sakontasunik eza, islatu nahi den gizartearen beraren azalkerian oinarriturik legoke. Hau da, inongo baliorik gabeko gizartea eraikitzen da; Gotzon Garatek zioen bezala" balio gehiegi eskaintzen dire10 Ikus Granta aldizkariaren 8 eta 19 zenbakietan eskainiriko antologiak. lako, balio guztiak gutietsiak dauden gizartea" eskaintzen zaigu. (Deia VIII)
|
|
|
Istorio honen bidez, Bilboko gaueko giroa islatzen
|
denez
, kronotopo zehaztua darabil: eleberria idatzi zuen garaiko Bilboko gauak baititu kontagai.
|
|
|
Hots, pertsonaia nagusia izango da nobela honen kontalaria, era honetan narratzailearen ikuspuntua murriztuz. Narratzaile autodiegetikoa definizioz, maila intradiegetikoan kokatzen
|
denez
, narratzaile intradiegetiko homodiegetikoa erabili du egileak. Izan ere, iragana kontatzen duen pertsonaia nagusiaren orainaldiko nia da maila estradiegetikoko narratzailea, baina, iraganeko niaren gorabeherak kontagai dituen heinean, maila intradiegetikora jauzi egiten du.
|
|
|
izan ere, egunerokotasuna oinarri izanik arrunta azalarazi eta bitxi bilakatzeko joera ikus daiteke. Gainera, aro modernoa niaren exaltazioarekin hasten
|
denez
, literaturan genero autobiografikoaren ildotik idatziriko istorioak nagusitzen dira: egunkariak, biografiak, memoriak,...
|
|
|
Mota honetako narratzaileak askotan autoritate eztabaidaezina sortzen du. Narratzaile mota hau maila estradiegetikoan (ik.) kokatu ohi
|
denez
, egile eta narratzailearen arteko identifikazioa erraztu egiten da. Gainera, barne nahiz kanpo fokalizazioak (ik.) erabiltzeko askatasun gehiago du, baita denbora bere gustura moldatzekoa.
|
|
|
Manual de confesores y penitentes liburu horretako tesi nagusian zioen: . Erresuma ez da erregerena, baizik komunitatearena, eta erregetzaren ahalmena komunitatearen eskubide naturala
|
denez
eta ez erregerena, horregatik ezin du botere hori komunitateak guztiz utzi?.
|
|
|
–Erregeak behar ditu defendatu jendeak,/ hizkuntza batekoak hain ungi nola bertzeak?. Hor ikusten
|
denez
, esan genezake lehenago Martin Azpilkueta. Doktor Nabarro, hark emandako aholkuekin bateratsu datorrela.
|
|
|
Salamancan ikastaroak egina zen eta bere bizitzan zehar hil arteraino Lapurdiko Saran parroko izana. Bere Gero (1643) liburuan agertzen
|
denez
, honek ere bazuen zerbait Aita Vitoriaren irakaskuntzetatik. Hara hemen esaldietariko bat:
|
|
|
Larramendi berberak zioen, 275 orrialdean agertzen
|
denez
: –Errege kontseju nagusiaren buruak agin dezan, ta hau are debeka dezan, Hiriak elkarganatzea ta behar zan bezala biltzea, ahalik balu ta iñoiz izandu baleu bezala, Fuero gureak ematen digun eskua kentzeko eta itxitzeko bidea?
|
|
|
Berezko
|
denez
, Bartolomerentzatbaliotsuenetarikoak, bere, erretore zen JoanAntonioMogelenliburuakizangoziren.Honekseiedozazpiliburuditu gai horretaz, baina horietatikhiruargitaratugabe zeuden200 J.A.Mogeleketa
|
|
|
Harenondoren, berezko
|
denez
, TrentokoKontzilioaaipatzendu, 29aldiz, aipatuere. MarkinakoKarmeldarretanbadaoraindikBartolomekerabilzezakeen liburua: IgnazioLopezdeAyala renbigarrenargitalpena, elebiduna, latinezetagaztelaniaz (ElsacrosantoyecuménicoconciliodeTrento, traducidoalidiomacaste llano), Madrilen 1785 urtean argitaratua. Badira gainera, ziur aski Frai Bartolomeren graaitik, Sacrosanctum,, cumenicumconciliumtridentinum...
|
|
|
ren izena (eskuz idatzia) jartzendu: , escritoporel R.P.Fr.Bartoloméde Sta. Teresa?; dirudienez, beraksartuzituenortografiakozuzenketatxikibatzuktestuan zehar, adibidez,, v, eta, b, renartekoak; etakontuan hartzekoakdirabatezere32 orrialdean gehitu zituen hiru lerroak, antza
|
denez
, testuan falta ziren eta. A. Zabalak, Karmeldarrarenbizitzarenberriongizekien eta, liburuxkaren hasieran ohartxohauezarrizuen:. MurióelP.Fr.BartolomédeSta Teresa en1835?.
|
|
|
erromedija: erbestetik, hauda, ingurukoherrietatikjoanez, bideanetasantutegiedoermitabatenondoanegitendirendantzaetagainerakoeideritze; (ageri
|
denez
, jaija, piestiaetaerromedijaezdiraharentzatgauzabera; azkenbiakantzeko esanahia dute, baina erromedijakbideko joan etorria ere hartzen du);. Erricuentzacoda piestaeguna, taervestecuentzacoErromedijaeguna? (Euscalerrijetaco... 106).//. Erromedijagaiti ez daemenbestegauzaricaituten, ezbada promesaren, santubarenedo santiarenachequijagazervesterajuanda, errico ta ervestecoguizonemacumenaaste, vidian...
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan, bertan bere burua Euskadi edo PaisVasco izendatzen duen egitura politiko administratiboa dagoelarik, euskal nortasuneanaskoz pisu handiagoa bide du politikaren eta, oro har, eremu publikoaren bitartekotzak.Antzeko zerbait aurki dezakegu Nafarroa Garaian ere: egitura politiko administratibopropioa, kasu honetan euskaltasunetik at edo are euskaltasunaren aurka eraikitzendena, horrek, itxura
|
denez
–populazioaren nortasun sentimenduetan nolabaitekoarrakasta lortzen duelarik.
|
|
|
Zalantzarik gabe, ildo editoriala, edukia eta irakurleen presentzia Euskal Herri osora9 zabalduta duen GARAk, esaterako, Araban du audientziabaxuena (%4, 7) eta Gipuzkoan altuena (%10, 8). Modu berean, EUSKALDUNONEGUNKARIA, euskara hutsez jakina
|
denez
, Gipuzkoan du merkatu zatirik altuena (%3, 6) eta Nafarroan apalena (%1, 0). Aipatu dugun modura, DEIAren irakurleak Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan aurki badaitezke ere, Bizkaian du merkatu zatirikhandiena (%8, 9), eta Nafarroan %0, 4 besterik ez du eskuratzen.
|
|
|
Bizkaian ere, EL CORREOren nagusitasunak baldintzatu egiten du, neurri handibatean, herrialde horretako panorama. Izan ere, hamar egunkari irakurleetatik seik ELCORREO leitzen dute, ondoko taulan ikusten
|
denez
. Horrez gain, herrialde horretakopopulazio erdiak (%49, 8) egunerokoa du periodikoak irakurtzea.
|
|
|
Hala ere, datu honek bi desbideraketa dakartza berez: egunkari nagusienekbeti dute ale bakoitzeko irakurle gehiago eta, EUSKALDUNON EGUNKARIArenkasuan, euskara hutsez dela eta, jakina
|
denez
hizkuntza horren ezagutza ez dago tokizein maila guztietara zabalduta, oraindik.
|
|
|
Nafarroako egunkarientzat Euskal Autonomia Erkidegoa ez da erreferentzia eremugarrantzitsua, bistan
|
denez
. Eta honetan bat egiten dute Baskongadetako egunkarierregionalistekin, zeinek bere eremutik.
|
|
|
Bigarren egunkari multzoa izaera probintzialekoek osatzen dute. Egunkari hauetan, logikoa
|
denez
, beren argitalpen probintzia da lehenengo erreferentzia eremua, etaeremu nagusia kasu gehienetan: EL CORREO, DIARIO VASCO, DIARIO DENAVARRA, DIARIO DE NOTICIAS, eta EL PERIODICO DE ALAVA egunkariakdira hauek.
|
|
|
Ezberdina izan daiteke, ordea, Iparraldeko albistegiaren kasua: Iparralderako deskonexiorik egiten ez
|
denez
, Iparraldeko lagunek Gipuzkoako albistegia ikusten dute deskonexioen orduan. Era berean, Iparraldearen berri Euskal Herri osora hedatzen daIparraldearen Orena saioaren bitartez.
|
|
|
Bigarrenik, alde handiegirik ez da ageri telebista kanal bien artean, ematen dituzten albisteen gertaera lekuari dagokionez. Hala ere, geroago errepikatuko
|
denez
, dagoenalde txikia gogoangarria dela uste dugu: izan ere, euskarazko albistegiak gaztelaniazkoen itzulpenak izanik, erabat berdinak ez direla antzeman baitaiteke, gainera joeratxiki baina sendoa erakutsiz:
|
|
|
Bere buruaren jabe ez den herriekin gertatu ohi
|
denez
, besteek marraztutakomapen kontsumidore dira euskal komunitateak. Akulturazio geografiko12 13 larriarenlekukoak al gara?
|
|
|
Ikusiko
|
denez
, egunkari horiek lau eredu nagusiren arabera kontenpla daitezke.Hain zuzen ere, Euskal Herriko prentsa handiaren paradigma lau joera zeharo desberdinek osatzen dutela esan daiteke:
|
|
|
deitzen dutena omen da. Esaten
|
denez
estatuak goitik etabehetik sartu dira krisian. Goitik, estatuek beren betiko askatasunaren galera jasaten dutelako, mundua, benetan?
|
|
|
Fuhrerprinzip delakora, alegia. Baina hau guztia euskaldun arazoa dela-eta gertatzen
|
denez
, salbuespen egoera argi batean oinarritutik hain zuzen, demokrazian funtsezkoa dugun berdintasunaren hastapena urratzeaz gain, nabarmen dago berriro ere eskubideei dagokienez kolonizazio egoerak dakarren ondoriozko asimetria (berez bi motatakoherritarrak daude Espainian, hau da, euskaldunak eta besteak...); eta, gainera, espainiar erregimen politikoaren ezaugarriak behar bezala antzemateko argiga... Horregatik, Espainian euskaldunontzat demokraziarik ez dagoela esandezakegu.
|
|
|
Nazio estatuaren eta, oro har, estatu ororen identitate oinarri
|
denez
, nazionalitatealortzeko, galtzeko edota berreskuratzeko baldintzak finkatzen ditu estatuak, bereirizpide propioen arabera, eta hiritartasunari lotuak diren betebehar eta eskubideakzehazten ditu. Zuzenbide erromatarrean jatorria duten bi irizpide nagusi bereiztendira kasu gehienetan:
|
|
|
A prioriez dute ezer komunik. Neoklasikoek diotenez, eta haiekin batera ekonomialarigehienek, elkartrukea da alderaketa ahalbidetzen duen eragiketa, lan pribatuak lansozial bihurtzen dituena, banakako produktu ezberdinak homogeneizatzen dituena.Stricto sensu, produkzioa elkartrukea ez
|
denez
(produktu berrien produkzioa da, etaez jadanik existitzen ziren produktuen jabetzaren aldaketa), pribatu izaten jarraitzendu. Gainera, funtsezko eragiketa ekonomikoak bi pertsonaren arteko trukeak (kanbio erlatiboak) badira, orduan burujabetza ekonomikoaren jatorrizko ingurumariteorikoak gizabanakoaren erabakiaren inguruan kokatu ditugu (banakakoeskariaren eta eskaintzaren teoria).
|
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi gehiago onartua
|
denez
, psikoterapia motagehienek adierazten dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza bera gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren eraginez sortzen diren talde psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten dion eskaintzan.
|
|
|
Psikoterapia honek, ekarpen psikiko eta gorputzezko batez, lan energetikoa, muskuluen erlajazioa, gorputz adierazpena eta azterketa psikikoa elkarlotzen ditu.Gorputzera, bere energia zirkulazioan, jazarreran eta keinuetara zuzentzen denikuspegi integratzailea da, gorputz hori bertatik sortutako izaeraren egituraren etasubjektuaren historiaren
|
lekuko
denez.
|
|
|
1936an Txekian lehenengo Herriarteko Psikoanalisi Kongresua burutu zen.Perls ek aho agresibitateari buruzko lana aurkeztu zuen. Aho erresistentziak, izenburupean. Antza
|
denez
, Freud-ek ez zuen bere lanari buruz ezer esan, etahonegatik Perls atsekabeturik geratu zen. Orain ikusita, berriz, eskertzekoa danolanahi ere, psikoanalisi ortodoxotik urrundu izana.
|
|
|
Orain gogoratu, bakar batzuk baino ez ditut gogoratzen (Alejandro Handia, Bismarck, Darwin, Gandhi, Garibaldi, Amundsen, Kafka, Escriva de Balaguer, Lord Byron, Beethoven, Bakunin...) baina gazte idealista baten irudimena eta abentura gosea pizteko, biografiahaien eragina erabatekoa izan zen, eta liburua itxi ondoren luze mantentzen zirenbertan irakurritako hitzak eta, hitzei esker, nork bere koloreek irudikaturiko imajinakgogoan zintzilikaturik. Liburuaren helburua, ulertuko
|
denez
, hauxe zen, alegia, norberak bere buruari esan ziezaiola: –beraiek egin badute, nik zergatik ez??.
|
|
|
ETAren sortzaile guztiok erdaldun ginen, Jose Luis bera ere barne (Iñaki Larramendi izan ezik, behar bada). Gauza jakina
|
denez
, denok euskaldun bilakatu ginen, zein edo zein hobeto edo txartoago?, eta, hortik abiatuz, azkar eta etenik gabe ekingenion erakundearen euskal kultur politikari. Erran gabe doa, gure Euskaldungo etaEuskararen. Sailburua?
|
|
|
Erran gabe doa, gure Euskaldungo etaEuskararen. Sailburua? (oraingo egunetan erraten
|
denez
) Jose Luis genuela.
|
|
|
Ikusten
|
denez
, oso mehea da kontalaria eta lekukoa bereizten dituen muga, baitalekukoa eta protagonista bereizten duena ere. Horrez gain, bada protagonistak hurbiltzeko, identifikatzeko joera, Orozkoko eta Bidarraiko beste adibide esangarri bikerakusten dutena.
|
|
|
Ezarpen epeak etadatak oso tentuz ari dira finkatzen(, apurka apurka? di nosku txostengileak); etamugak behin eta berriz atzeratzen, ageri
|
denez
–(17, 12).
|
|
|
Absolutua guztiz erlatiboa da. Hots, Absolututzat daukaguna bera da erlatiboa(, nork bere herria maite du?); eta haren gure hautapena daerlatiboa(, ez dago, agiri
|
denez
, guzizko aukerapenik?). Horrela gizakiak, Absolutuabehar baldin badu, berak sortu beharra dauka, Absolutua izango duen zerbait berea (pertsonala, ez derrigor esklusiboa).
|