|
2000
|
|
|
Ez nintzen beti etxezuloan sartuta egon. Behin kalera irten eta galdu egin izango nintzen, eta ama nire bila aterako zen, pentsatzekoa
|
denez
. Arenalean aurkitu ninduen, ibaiaren ertzean eserita, hankak uretara nituela.
|
|
|
Goseterik ere ez baitzegoen artean, gero izango zen moduan. Dena festa, beraz, haurren mundu propioan ohi
|
denez
, gurasoek babesten gaituzten bitartean.
|
|
|
Gogorra izan zen niretzat; ez daukat ahazteko. Orokorrean garrantzitsua eta berezia izan zen maiatz hura, ondo jakina
|
denez
. Baina latza niretzat.
|
|
|
Koadernoa itxi, gauzak jaso, eta patiora goaz paseatzera. Hemengo jendeak ez du, itxura
|
denez
, orduak eta orduak patioan paseatzen igarotzeko ohiturarik. Itzuliren batzuk eman eta ostera barrura sartzen da jendea.
|
|
|
halabeharrezkoa
|
denez
bizitzea,
|
|
|
– Sikiera ETAkoa balitz! –sumindu zen– Baina, antza
|
denez
, ezta hori be! Zoratuta zagoze danok!
|
|
|
Otsabiotik Lizartzara, mendi gailur batetik herri batera jaistean ohi
|
denez
, gero eta bide hobea aurkitu genuen. Herrigune nagusira heldu baino lehen, bide ertz batean eseri ginen, Lizartzako etxeei begira.
|
|
|
" Etxean egina", esan zuen Lazarok harroki; norbait hura jaiki, bata bat erdi jantzita;" gabon, emazte", esan zuen Lazarok, halakoxe umorez; emakumeak zerbait esan zuen; apika hizkuntza atzerriko batean, Xanek ez baitzuen ulertu; eta Lazarok, hain zuzen ere: " zer diñozu, emazte?", jaurtiki zion;" hitz egizu klaro, komeni
|
denez
"; ez zion emazteak jaramonik egin; sukaldera joaki, baso bat ur edan, fregaderaren kontra apoiatuta, besoak antxumaturik so gelditu zitzaien;" Xan, Luzi; Luzi, Xan", esan zuen Lazarok; jaiki zen apur bat Xan, Luziri eskua luzatu zion; Luzik laxoki estutu zion; ez zegokeen bestalde emakumea txit umore onean; bistan da, ez ziren orduak; mazelezur handia, ile rubioak nahastuta, begiak... " Henriren laguna da", esan zuen.
|
|
|
" Behintzat zu... haren laguna zara". " Mmm", erantzun zuen Xanek; komentario laburra, ez oso klaroa, eta halaz ere Bele, antza
|
denez
, pixka bat lasaitu zuena; bestalde, Belek norabait heldu gura zuela ikusiz: " denbora franko du", esan zuen," ez dudala ikusi.
|
|
2001
|
|
|
Iratzartzea, edo esnatzea –esne ematen hastea ote? – Jainkoen zereginetan
|
denez
galdezka nabil goiz hits honetan, laneko kideek beren gau latzak deblauki eta espantuz aipatzen dizkidatela: bat, bilkuratik etxeratzen nintzen unean preseski, hiruretan tanpez iratzarri da, lotara ezin bihurtuz sehaskan ihalozka; bestea aldiz, hiruretarik seietara laburki eten da, azkenak lexomil pastilla bi irentsirik satorren hordia dastatu duelarik, Claire Chazalen berriak huts eginik.
|
|
|
Esana
|
denez
, San Oximoron zen Amazonian, ibaian barna, sartzeko porturik usuena. Kolko Mitxoletaren arrastoan jarriko ninduen flete baten bila nenbilela, pito luzeak estaltzen zizkien oihal txikiez jantziriko indio matxetedunak, bolizko adarrak garraiatzen zituzten ehiztariak, etsaien erraiak jaten zituzten piratak, koko oskolez trilero jokoak egiten zituzten buhameak, krokodilokiak saltzen zituzten bisuteroak, aire iluneko esklabo saltzaileak, urre bilatzaileak, anitzek jotako esploradoreak, buru txikitzaileak, hegaztien zirinen kontrabandoan zaildutako patibularioak, txoto hegalzabaleko begibakarrak, presondegi izugarrienetatik ihes egindako zorritsuak, putaner ardankoiak eta horien arteko bulegari itxurako ale bakanak (europarrak edo estatubatuarrak, nire ustez), gehien gehienak gizonezkoak, begiratzen entretenitzen ari nintzela, Gandiagaren estola lepoaren inguruan airoski bildurik, sudurra oihan txori baten hezurraz zeharkaturik zuen indigena batek keinua egin zidan itzalean zegoen etxola baten atetik.
|
|
|
Gizakiaren berezko berriketa gogoa ezin eten daitekeen iturria
|
denez
–are eta gutxiago berezko joera hori estimulatzen duen pizgarririk, oraingo honetan derbirako sarrera pare bat, mutur aurrean paratzen bazaio–, egun batzuen buruan jakin nuen, nire zaindariari esker, beren buruari Aita Zaindari izena ematen zieten jende haien hainbat ezaugarri. Aita Zaindariak hogeita hamar ziren, eta beren arteko antolamendua oso hierarkikoa zen.
|
|
|
" Alua... paripé... alua". Esanahi ezkutu, kabalistiko, magiko, tantrikoa agian, suposatzen zitzaien hitzei (egia esan, ez dakit zergatik egozten zitzaien inolako zentzurik burua joaniko baten hitzei, baina gure artean beti horrela izan
|
denez
, eta zoroen hitzek, orakuluarenak bailiran, esanahi sakona dutela uste izan denez, logikoa zela iritzi nion), inork atzeman ez, baina hermeneutika saio luzeak eragin zituen esanahia, nahiz behin betiko ondoriorik ateratzea ezinezkoa gertatu. Ofizialtasunik gabeko iritzi ezkor eta zabaldu baten arabera, Kolko Mitxoletaren hitzak etsipenezkoak ziren," Elemenia Nebrijana" talde higuingarriko elementurik preklaroenek sorrarazia.
|
|
|
" Alua... paripé... alua". Esanahi ezkutu, kabalistiko, magiko, tantrikoa agian, suposatzen zitzaien hitzei (egia esan, ez dakit zergatik egozten zitzaien inolako zentzurik burua joaniko baten hitzei, baina gure artean beti horrela izan denez, eta zoroen hitzek, orakuluarenak bailiran, esanahi sakona dutela uste izan
|
denez
, logikoa zela iritzi nion), inork atzeman ez, baina hermeneutika saio luzeak eragin zituen esanahia, nahiz behin betiko ondoriorik ateratzea ezinezkoa gertatu. Ofizialtasunik gabeko iritzi ezkor eta zabaldu baten arabera, Kolko Mitxoletaren hitzak etsipenezkoak ziren," Elemenia Nebrijana" talde higuingarriko elementurik preklaroenek sorrarazia.
|
|
|
Agindutakoa zor izaten
|
denez
, eta orduko egoeraren larritasuna nagusi izan arren, ahaleginduko naiz berak adierazitakoa ahalik eta zehazkien islatzen.
|
|
2002
|
|
|
Hor daukak, aingeru justiziazale horrek, noren kontra jo hire ezpata. Edo beste hau –albumaren hurrengo orria bistaratu zuen–, arma trafiko osoa kontrolatzen duena, baina Gobernadorearen oneritziz ari
|
denez
libro dabilena, edo beste hau, oso mediku errespetagarria, haurdun gelditzen diren putei abortoa egin ondoren bizitza osorako xantaiatzen dituena, edo beste hau... begira, zezen plazako 7 tendidoan, Bilboaldeko gaizkinik handienak biltzen dira... Zin egiten diat Santosek eta biok egin duguna, baldin eta zerbait txarrik egin dugula pentsatzen baldin baduk, hutsaren hurrengoa izan dela horienarekin konparatuz gero.
|
|
|
Litekeena zen, baita ere, Fernandoren idatzia Emmak gorde izana. Antza
|
denez
, esandakoa baino pixka bat gehiago zekien beti. Baina, usteak uste, ez zuen zirikatu nahi.
|
|
2003
|
|
|
Buruaz baiezkoa egin zuen. Eta mundu honetan" bizirik bizi edo bestela hobe hil" jokatu behar
|
denez
, kafearen ostean zerbait edateko ordua iritsia zela begitandu zitzaidan, eta koñak pitin bat eskatu nuen. Ea behintzat bizirik hiltzen nintzen.
|
|
2004
|
|
|
Pikutara! Isilduko duk, isilduko
|
denez
, publikorik gabean.
|
|
2005
|
|
|
Presoen batasuna
|
denez
axolatzen zen, diru bilketaz barne. Emaztea beraz Euskal Herriko eskualde ezberdinetan agertu zen, presoak etxera zapi beltz zein gorria lepoan zintzilik.
|
|
|
Antza
|
denez
, itsasotik barik, lur azpitik sartu ziren Bizkaira ingelesak.
|
|
|
Euzko Langileen Alkartasuna sindikatuak 1953an eginiko txosten klandestino batean ageri
|
denez
, Inazio Errastik berrogeita lau urte zituen 1937an, eta ez zeukan filiazio ezagunik; 1999an Aralar editorialak argitaratu zuen 1936 gerrari buruzko entziklopedia ederrean datu horiek baino ez dira ageri aitaren anaiaz. Inazio Errasti da, katalogatu ahal izan direnetan behintzat, altxamendu faxistak Euskal Herrian fusilatutako 3.243 pertsonetarik bakarra ez noiz ez non ageri ez duena.
|
|
|
Ongi erreparatzen badiozu, fragata baten soslaia ikusiko duzu ate zatar honen burdinan ere, pintura beltzak guztiz estaltzea lortzen ez duen irudia, maisuak Zubimendiri arbelean kolorezko klarionez eginarazten zizkion Pinta, Niña eta Santa Maria baino agitz ederragoa. Zaharrean egin nuenaren kalkoa da, baina burdinan ez dauka, antza
|
denez
, zurean adina ahalmen. Edo iltze batekin egina delako da, menturaz, horren ahul.
|
|
|
Hucken amak, antza
|
denez
, semea goizean goiz jaiki eta gosaria mahaian utzita alde egina zela kontatu zuen merkatuan, eta harakinak" Badira bi orduan!" egin omen zuen labana zorrozten zuen bitartean, Tomen amak gauza bera esana izan behar zuen lehenago semearengatik. Bazkaritara azaldu ez zitzaionez, Tomen etxera joan zen, eta han ez zuten lasaitu, ez zeukaten bere semearen lagunaren berririk, eta orduan jakin zuen goizean ohea desegina azaldu zen arren semeak ez zuela etxean lo egin, amak bezperan atondu bezalaxe utzia zuen Tomek berea.
|
|
2006
|
|
|
Gaiztoen aldean, jakina. Edo oraingo ikuspegitik begiratuta –nire emanaldi horietan hala da, dudarik gabe–, zintzoen aldean; edo –hitz hori arraro samar geratzen
|
denez
testuinguru horretan– alde egokian behintzat, orduan egon behar zen lekuan.
|
|
|
Ez bide nago maitasunerako egina. Alferrik izan ditut maitasunaren irakasle ezin hobeak neure inguruan, benetan ikasle txarra izaki, itxura
|
denez
. Maitasuna, asko jota ere, une jakin batzuetan gainezka egiten duen gehiegizko sentiberatasun merkea izan ohi da niretzat, malko errazeko une goxo baina laburretan besterik bizi ez dudana.
|
|
|
Etsitzekoa da. Garbiketaren sektorean ikusten
|
denez
eskaintza urria izaten da, susmoa lanaldia amaitutakoan ez digutela ezertxo ere proponituko, paperak betearazi bai, eta IMIa lortzeko hemendik aurrera traba gehiago ere bai –eza emango digute segurki.
|
|
|
Eta batez ere, ez ziotelako eta ez diotelako begirunerik. Are begirune gutxiago mandatuak egiteaz bizi
|
denez
gero. Erriberako azokako dendari batzuek hara eta hona bidaltzen dute enkarguekin.
|
|
|
Berak ez baitzuen harrei eman beharreko gorputz bat, gorputz hura, berea, besterik. Asuntu kondenatuki pertsonala, bistan
|
denez
.
|
|
|
Zalantza handia zen eta egoera guztietara iristen zen, halako moldez non sortzen zion inhibizioak deus egiterik galarazten zion. Bere izateko modu honek, bistan
|
denez
, harremanetarako zailtasun handiak ekarri zizkion. Batzuek uste zuten autista zela –eta ez zen–, beste batzuek erremediorik gabeko ergela, beste batzuek ezin zuten eraman harropuzkeria jotzen zuten itxura horiekin, askorentzat snob bat zen, zenbaitentzat odolkidetasunak eta endogamiak ahuldutako sasi aristokrazia leinu baten azken alea, errukarrienek negutegiko lore ikusten zuten, eta bere bizitza bitxiari, eta inolako zailtasun arruntik gainditu behar ez izanari leporatzen zioten denek xelebretzat –zerbait okerrago ez bazen! – jotzen zuten jokamoldea.
|
|
|
Ezaguna
|
denez
, 1937ko apirilaren 27an, Gobernuak, atzerriko potentzia baten abiazioaz baliatuz, Macondo herri meatzaria birrindu zuen, mila hildako baino gehiago eraginez, gehienak haurrak, emakumeak eta zaharrak, eta ezin konta ahalako kalte materialak sortuz, herria gerrilla maoistaren eskuetan zegoela aitzakia harturik. Ondoren, munduak jakin zuenean populazio zibil defentsarik gabekoaren gainean eragindako hondamendiaren nolakoa eta zenbatekoa, eta Gobernuaren aurkako erreakzioak sortzen hasi zirenean, honek gezur batez lurperatu nahi izan zuen bere erantzukizuna, Macondo maoistek berek suntsitu zutelakoa barreiatuz.
|
|
|
Umiliazio bat zen, jakina, umiliazio segida luze baten lehena, baina umiliazio horiek eta haiei dagokien beste aldeko ustezko garaipen airea ere hutsaren hurrengo iruditu zait urte luzeetan, ume anker batzuen jolas ilun bat, baina umekeria bat, azken finean, eta hala iruditzen zait orain ere. Hori ere ez da, ez da, bizitza ukoen, galeren eta errenuntzien batuketa etengabe bat baizik ez
|
denez
. Ordea, behin eta berriz itzultzen zait gogora nire hasierako une hartako inozentzia itzel, neurrigabe, alimale hori, zigarroa eskaini zidanaren galderari azalpenak emanez erantzun nahi izan nioneko une hori, eta hori gogoratzen dudan aldioro halako lotsa jasanezinezko bezalako bat hasten zait barru barrutik ernatzen, eta gorputz ardatzaren erdian pospolo bat piztuko balitzait bezala da, eta pospolo horren garra, hasieran txikia, badoa handitzen eta handitzen, eta tripak erretzen dizkit, eta erraiak, eta nire baitan dagoenak oro kiskaltzen du azkenerako, halako moduz non azkenean su horrek masailak ere harrapatzen dizkidan, eta ni, neure osoan, suzko bola ito bat banintz bezala den, eta horregatik da ez dudala sekula horretaz hitz egin nahi izan, badakidalako su hori nire barnean bizi dela, lo gehienetan, baina bizi, eta ez dudalako piztia iratzarri nahi.
|
|
|
Ez gara enbor bereko adarrak. Alabaina, sortu da gai sakona, sortu
|
denez
. Hori ardoak bere zain bidea egin ostean izan da.
|
|
2007
|
|
|
Neure aldetik dakidan apurra da, Orsonen alaba bat Beatrice deitzen dela, ez dut sekula ezagutu. Antza
|
denez
, bera eta Oja, orain Orsonen legezko alarguna dena, haserre bizian ibili izan direla beti Haizearen beste aldearen bobinen erruz. Jakinekoa da Orsonek Ojari utzi zizkiola film bukatu gabeetako negatibo guztiak, baina Beatricek beretzat eskatzen ditu eskubideak, eta arazoa ez omen dago batere erraza konpontzen.
|
|
|
Iñaki Tolosa zuzendariordeak ez du etorriberriaren aurka egin. Tolosa jaunaren maitale postuan etorriberriak Edurne ordezkatu duela zabaldu
|
denez
, neskak immunitatea lortu du lankideen aurrean, Edurneren kaltetan.
|
|
|
Eta gero desagertu egin zen gure artetik. Eta betiko, ikusten
|
denez
. Ez zara zu ere gaixotzen ariko, ezta?
|
|
|
Kontu handiz ibili behar dugu gure iritzia eta borondatea beste norbaiten esku uztearekin. Egiazko eta gezurrezko profetak bereiztea zaila
|
denez
, hobe da profeta guztiekiko mesfidantza izatea; hobe da errebelazio moduan erakusten zaigun egiari uko egitea, nahiz eta egia horren sinpletasunak eta argiak distira handia izan, nahiz eta egia hori, doan gureganatzen dugunez, erosoa izan. Hobe da egia apalagoekin eta ez hain liluragarriekin konformatzea.
|
|
|
Semaforoa berdean jarri
|
denez
, kotxea martxan jarri du gizonak.
|
|
|
Pedro tabernara joan
|
denez
, gutxienez aitak eta semeak ez dute elkarrekin afalduko. Eskertzekoa da, beti tekelan ibiltzen dira-eta.
|
|
|
Espainiako estatu osoko Polizietatik bakar batek ere ez du desagerpenaren salaketarik jaso. Ez da arrazoizkoa senideek, lagunek edo lantokiko arduradunek Poliziara ez dutela jo pentsatzea, batez ere ustezko desagerketatik zortzi egun igaro direnean(...) Prentsan albistea asko hedatu
|
denez
, zaila da ustezko pertsona honen ingurukoak jakinaren gainean ez egotea(...) Horren guztiaren ondorioz, ziurtasun handiz esan dezakegu, 2007ko irailaren 2an 17:35ak aldera ustez itsasora erori zen pertsona hori ez zela existitzen eta, itxura guztien arabera, eguraldi lausoak eta itsaso zakarrak lekukoei eragindako ilusio bat izan zela".
|
|
|
– Telefonatu dion bertan, jakiteko zer agitzen den auto honekin. Ebatsia seinalatua
|
denez
. Adibidez.
|
|
|
– Ongi da –iritzi zion Haizeminek scout talde baten buruzagia irudi– Beraz hiru gela daude. Hasieran pentsatzen nuen Estevez, Zokil eta hirurok elkarrekin loak hartuko ginela, eta Gexan Hiriartek bakarrik, baina eguraldi sentimentala agudo aldatu
|
denez
, Carmen eta Amaia batean joango dira, Zokil eta Gexan bestean, eta gu biok, ez dea hala Estevez?, azkenekoan.
|
|
|
Antza
|
denez
Alberto Josek ez zion aparteko garrantzirik eman, baina Arseniok ez zuen hitzik atera bueltako bide osoan. Horrela, bada, A gosar, que el mundo se va a acabar erran zuen gidariak automobila abian zihoala, baina kontrako bidea zeramatela probestuz, ez batek ez bertzeak, inork ez zuen burua itzuli.
|
|
|
Bigarren lekura heldu zen noizbait, eta txartel saltzailearen eta buruz buru zeukan bezeroaren arteko solasa entzun omen zuen nahi gabe. Bizartu gabeko gazte bat zegoen kristalaren bertze aldean eta, antza
|
denez
–Arseniok, artean, ez zekien zer arraiorengatik– ez zion gizon hari kobratu nahi.
|
|
|
Azala zuria eta ilea gorri, sir Francis Drakeren ondorengoren bat izaten ahal zen, baina ulerbera portatu zitzaion. Atzerritarren begirune faltarekin ohiturik zegoen antza
|
denez
eta, deus erran aitzin, jaka beltz bat ekarri zion arropategitik. Espartinak, beharrik, hoteleko gelan utzi zituen, bertzenaz, bi koloreko zapatak ere aterako zizkion beharbada.
|
|
|
Ez zekien ziur zertara zetorren zaldiarena, baina antza
|
denez
tremendo baino goitiago zegoen zerbait behar zuen izan. Nolanahi dela, ez zuen konprenitzen zer ikusirik izaten ahal zuen italiarraren lanak Aristotelesen obrarekin; ezta Ekialdeko teatroarekin ere.
|
|
|
Ez zuen inoren eskuetara hel zedin nahi. Tentazioa
|
denez
menderatu ezin den gauza bakarra, jakin minak egin zuen gainerakoa. Ezin izan zuen liburua nahi bezala gorde, eta anaia irakurleengan hartu behar izan zuen mendeku.
|
|
|
Zain zegoen poliziari eman zion agiria Europa zaharreko ordezkariak. Arretaz irakurri eta gero, bere bibiroarengana hurbildu zen; ez zuen, antza
|
denez
, arazo diplomatikorik sortu nahi eta, elkarren arteko solas labur baten ondoren, telefonoa erabili behar izan zuen. Auskalo nora deituko ote zuen poliziak, edo bertze aldean inor ba ote zegoen, baina zirtoak eragin nabarmena izan zuen, zeren...
|
|
|
larrutaldi horiek guztiek ez dute balio trukean eman beharreko laguntza psikologiko amiñi bakar bat ere. ...dika nezakeen denda etniko batean erositako soinekoa jantzita" Ahmadou, Boli Kostan jaioa da eta duela bi urte heldu zen Frantziara, bere herria oso oso gaizki dago eta abar eta abar", afrikarraren zakil pendularrak hipnotizaturiko hitz jarioa, emakumearen sasi ezkertiartasuna, bere askapen femeninorako urtetako ahalegina gizon haren hipnosi gaitasunak birrindurik, zeinarentzako, normala
|
denez
bere herrian, emakumeak etxola garbi izateko eta arrazaren biziraupena bermatzeko baino ez ziren. Horrelako zerbait idazten ari nintzen, axota papera urratu ahala berotuz, barruan daramadan irakurle txiki horren irribarre erdiak irudikatuz.
|
|
2009
|
|
|
ezin
|
denez
desegin
|
|
2010
|
|
|
Nola idatzi egoera horretan? Gauzak ez zeuzkan oso argi eta zuhurtziak obserbatzaile soil gisa jarraitzea agindu zion urte batzuez, deus ere idazteke, eta logikoa
|
denez
, ezer argitaratzeke. Maitanek ez zion kontuari garrantzirik eman nahi izan.
|
|
|
Nekanerenak, ulertuko
|
denez
, fase horretan harrapatu ninduen, bete betean. Eta ez diot hau neure burua zuritzeko.
|
|
|
Bazkarian egonaldiko lehen milanesa jan genuen, ilusio handiz bertako idi haragia dastatzeko. Gure arteko giroa ona zen, normala
|
denez
halako oporraldi mozorrotuaz profitatzen ari direnen artean. Ez nuen izan aukerarik Katxalynekin bakarka hitz egiteko, eta ez nuen bilatu ere abagunerik, ageriegiko interesik ez erakustearren.
|
|
|
Kerman olerkari neo sentibera horietakoa zen, pertsona larrientzako problematika serioei baino gauza txikiei erreparatzea nahiago zuena, bere" nitasunetik". Not my cup of tea, esaten
|
denez
. Baina mutil ona.
|
|
|
Senarraren abizena gordetzeko interesa izan dezake, berarekin eman zelako ezagutzera abokatu gisa. Edo izen horrek berez daukalako balio sozial handia, Clararen senar ohiaren kasuan gertatzen
|
denez
. Freixenet abizenak, izan ere, ate asko irekiko ditu Bartzelona batean.
|
|
|
Anfiteatroan ez dago gazte askorik. Egungo kongresuetan gertatu ohi
|
denez
, irakasleak eta doktoregaiak bakarrik azaldu dira, baita unibertsitatetik kanpoko zenbait kulturzale nahiz Bartzelonako euskaldun. Halere, jarlekuen bi herenak bete dira.
|
|
|
Seminarioan irakurritako liburuetako teoriak praktikan frogatzeko limurtu nuen gure osaba Euskaldunan lanpostua lor zekidan. Agerikoa
|
denez
, ekonomiari buruz nekizkienak eta gorputz eskasa kontuan hartuta, bulegoko lana egokitu zidaten. Zeuk gonbidatu ninduzun CATekoen asanbladara, lagun zintudalako onartu ninduten gehienek.
|
|
2011
|
|
|
" Julio Cortazar mila aldiz euskaldunagoa da Lennon baino", dio Keletonek. Antza
|
denez
, Ean zituen sustraiak idazle argentinarrak.
|
|
|
Eta noraino heltzen da nire memoria? Baditut irudi bakan batzuk, lauzpabost urte nituenekoak, baina geroagokoetan ere sarri gertatu ohi
|
denez
, ezin jakin noraino diren berezkoak edo entzundakoak eta urteetan zehar norberak kontatutakoak, norbere buruari baino ez bada.
|
|
|
Idoiak eta Rogerrek bai behintzat, aurki ohartu dira-eta Victorrekin egona dela lehenago ere, konfiantzaz tapakatu baitio sorbalda. Horrelakoetan sarri gertatu ohi
|
denez
, uste baino txikiagoa begitandu zaie Virado. Madrildik etorri zen haiengana eta ez alderantziz, berri txarrak ekarriko zituen, seguru.
|
|
|
Ikusten? Figura polita egiten du eta" f" aren goiko kiribila luzatu egin
|
denez
," l" a ukitu egiten du, baina tartean espazio zuri asko utziz. Irakurleari, ohitu arte, espazio bat soberan den sentipena sor dakioke batzuetan.
|
|
|
Tximista baten kolpearekin aurreikusi du gertatzera zihoana," Lazkano, aspaldikoa", esanez hautsiko du bere durduzadura hogeitaka urte ikusi gabe daraman emakumezkoak, hortzadura perfektua, begi berde atxarolatuak, ilea tunel zuri baten marko beltz beltza Anaren aurpegi zurbilean, muxu emango diote elkarri, deserosotasunez, dispentsatuz baino gehiago muxua emanez, atseginetik edo desatseginetik zenbat duen neurtzea zaila den sorpresa benetakoz bere senarra aurkeztuko dio," hau Fidel da", edo" Fernando", edo auskalo zein izen absurdo izango duen halako emakume ezinezkoarentzat dudarik gabe terrenalegia eta neurriz beherakoa datekeen senar gorrotagarriak, bakarrik etorri ote den galdetuko dio, eta berak patetikoki baietz," bakarrik etorri naiz", bakarrik etorri dela erantzun dio, agerian utziz, ez bere autonomia bakartia, bere bohemia lubakitu interesgarria, baizik eta bere bakardade penagarriaren azpildura oro bere biluzian;" hogeitaka urte pasatu dira eta ez daukat teatrora nor ekarri, horra elkar ikusi gabe igaro diren bi hamarkada luzeen laburpen erdiragarria", esku programari batere begiratzeko premiarik gabe egindako sinopsia. ...utaz zer eta nola pentsatu, esan nahi dut", hori guztia ez dio esango, jakina, baina begietan irakurriko ote dion esperantza dauka, tximistaren trazurik gabe tximistaren iraupena izan duen lipar hartan bere oroitzapenak horraino errebobinatzeko xantza izan du Lazkanok, aurreikusteko gerta zitekeena, eta azkenean gertatu ez dena, teatroko argi guztiak itzalita baitaude jada, eta orkestrarik ez
|
denez
batere han fosoan, tinbalena ez, baizik eta bere petxuko taupadena behar duen kolpatze azkarraren laguntzaz da oihal gorriluna zabaldu.
|
|
|
Futbolin bat seinalatu dio Gloriak, Jose João Brito artistaren instalazio bat. Bi talde elkarren kontra, ohikoa
|
denez
. Talde batean João Gaspar Simoes da atezain eta garai guztietako beste hamar idazle portugesek osatzen dute taldea.
|
|
2012
|
|
|
Maleten zain dagoen bitartean berreskuratu du patxada. Jende askori idatzi dio noiz ailegatuko den jakinarazteko, erdi txantxetan erdi serio bertaratu daitezela iradokiz, ahal bada txaranga eta pankarta hartuta, eta San Juan bezpera
|
denez
, ospatu ere egin dezaketela. Ateen beste aldean, zain dagoen jendearen lehen lerroan, aita eta ama daude.
|
|
|
Aingeruk ezentzunarena egin du. Gaur sentitzen duen desosegua baretzera etorri
|
denez
, olatuen gorabeherak besterik ez zaizkio interesatzen. Beste guztia, zarata.
|
|
|
Ia arratsaldero ikusten du, bulegotik irten ondoren, erretiroa hartu duten enplegatu ohiekin hitz egitera joaten direnean. Nora beti porru eginda agertzen da hitzordura, egun osoa paper artean eta ordenagailuko pantailari begira presak jota lanean eman ostean; enpresatik dagokion orduan joaten
|
denez
, beharra pilatzen ari zaio. Josu, berriz, pauso lasaian iristen ikusten du maiz, garaiz, inoiz ez bezala, eta bizarra eginda, ondo lisatutako arropak jantzita, begizulorik gabe.
|
|
|
Etxe atarian gelditu da, zer egin erabaki ez dakiela. Lehenik hondartzako pasealekura joan da, itsasoko brisak aurpegia freska diezaion, baina gero eta urduriago sentitzen
|
denez
, berehala alde egin du handik, eta segituan iritsi da atezain automatikoaren parera, zain egotearen itxurak egitera. Bizilagun bat hurbildu den arte itxaron du eta berarekin sartu da.
|
|
|
Goizeko zazpietan hasi du eguna, amaren etxera kotxeko giltzak hartzera sartu denean. Aurretik jakinarazi ez dion arren, erosi berria
|
denez
inork ezagutzen ez duen bigarren eskuko C3 metalizatua hartu du, amak lanera joateko erabiltzen duena. Larunbat goizeko errepide hutsean barna, Josu 27 poligonoaren albotik gora eginez iritsi da Bidebietara.
|
|
|
– Aitortzeko ordua iritsi
|
denez
, esan behar dizut esperantza banuela zure elkarrizketa horietatik kale gorrira bidaltzeko hautagairen bat edo beste lortuko genuela, baina egia esango dizut: zure txosten horrek ez du ezertarako balio, ezta horretarako ere.
|
|
|
Janaren kasuan nola. Bizitza bat, eta ez dakigu bukatua
|
denez
edo linboetan desintegratua, egiazki hila izan gabe.
|
|
|
Dirua aldatzera aurrena, bertako pesoak izateko. Dirua aldatu eta gero, hitzordua arratsaldean
|
denez
eta abioia goizean iristen denez, ekipajea kontsignan utzi eta aireportutik irten buelta batzuk ematera. Hitzordua hurbildu ahala aireportuko tabernara, hitzordu lekura gerturatu; kontrazeinuak gabe ere ezagutuko haute.
|
|
|
Dirua aldatzera aurrena, bertako pesoak izateko. Dirua aldatu eta gero, hitzordua arratsaldean denez eta abioia goizean iristen
|
denez
, ekipajea kontsignan utzi eta aireportutik irten buelta batzuk ematera. Hitzordua hurbildu ahala aireportuko tabernara, hitzordu lekura gerturatu; kontrazeinuak gabe ere ezagutuko haute.
|
|
|
Ordu horietan udatiar asko ibiltzen ez den arren, ez
|
denez
lasai begiak itxi eta ur gainean luze, zerura begira olatuen nahierara arrolaka utziz gorputza uretan dabilen artean bere puskak zaindu gabe uzteaz fio, dagoeneko hizketarakoan kutsurik ez duen gizonak hondarrezko gaztelutxoak eraikitzen diharduen haurraren zaintzaileari eskatzen dio bere puskak ere begiratzeko. Nadar y guardar la ropa ahalezko dela esango lioke aspaldian ikusi ez berririk ez duen amari.
|
|
|
Oraindik ez du lortu emakumea irakurtzen ari den liburuaren izenburua jakitea. Ken Follett dela iruditu zaio, baina lotsagabe begiratzera ausartzen ez
|
denez
ez dago ziur. Eta itsasorako bidean edo handik bueltan, harengandik hurbilen igarotzen denean ordea, betaurreko gabe ez du ondo ikusten.
|
|
|
Lana bukatuta etxeratzen diren horietakoa da Josu. Eta gure alorrean lana bukatzen ez denez, fitxatzen ez dugunez, soldata finkorik ez dugunez, asegururik zer den ere ez dakigunez, zergak ordaintzen ez ditugunez, Joxemiri ikasita diruak duen balio bakarra zorrengatik proiekturen bat argia ikusi gabe ez gelditzeko ordaintzekoa
|
denez
, lantokia du etxe. Egun argiak bulego azpian sartuta harrapatzen du Josu askotan.
|
|
2013
|
|
|
Dena den, gizon batekin lehen aldietan oheratzen naizenean, kontuz ibiltzen naiz begia dela eta. Betazalen presioa ezin
|
denez
erabat kontrolatu (gura ez izan arren, ezker begia erdirekita geratzen zait, baita lo nagoela ere), larrua jotzeko orduan kontzientzia izaten dut alerta, begiak ganoraz ixteko. Ohituta ez dagoenari txundigarria gerta dakioke nire begi biek bikien moduan jokatzen ez dutela konprobatzea.
|
|
|
Gerta liteke limitazio fisikotik limitazio psikologikoak sortzea: batetik, esandako moduan, orotara ikusteko urritasunaren ondorioz psikomotrizitatea trakesten
|
denez
, jokoan sartzen da norberaren izaera, zailtasunekin koldartzekoa ala proban jartzekoa den; bestetik, nahiz eta begibakarra eta betokerra gauza bera ez izan, begibakarra betoker bihurtzen delarik, ez da milagro pertsonaren autoestimua flakotzea.
|
|
|
Baina errealitatea, ez
|
denez
abstraktua, estolda baten tapa bezain itogarria egiten zait.
|
|
|
Oso ondo ezagutzen zaitut. Baina, bistan
|
denez
, zu ez zara nirekin akordatzen. Hori da arazoa.
|
|
|
niregana egiteko gauza ez
|
denez
|
|
2014
|
|
|
gauetan atseden hartzen uzten ez dion sukar bat, jenerala balitz gibelatzeko aski aitzakia izanen zena. Baina, soldadu soila
|
denez
, segitu behar dio bi eguneko martxari, 18 erreximendua abangoardian eta 49 erreximendua hegal baten buru doazela. Holetan heldu dira Barenton Bugnyrat.
|
|
|
Ezagutu berri duen erizain batek lagundurik egin ditu kontuak Etxandik, gerla hastean kapitain baten axuant izana baita. Ez da erreximendukoa gizon hori, gibeleko erizaindegietan aritzen baita, baina andari ere aritzen
|
denez
kolpatuak garraiatzen, holetan ezagutu du Etxandik. Mariano Bethe du izena, eta Ainhoakoa da.
|
|
|
Senarra eta semeak gerlarat joanen zaizkiola ikusteaz gain, badu malerusik sobera Dominika Zubiri laborariak, laborariek ohi dutenez, aroa nehoiz ez baita behar bezain argia edo behar bezain euritsua, eta landa lanentzat beti badirelako ezbeharrak; bazterrak oro lehertu behar dituztela iduri duten bele eta mika saldo horiek aski ez, aleman tzar batzuek bere lurrak hartzea bertzerik ez luke behar tenore honetan! Ellande Karrikirik eta Bixenta Larregaraik ere ikusi dituzte partitzen Iholdiko gazteak, eta haien alde otoitz bat kartsua egin diote Santa Genobebari, Angelus otoizteko orena ez
|
denez
oraino; otoitza bururatu duelarik, bertze otoitz bat egin dio Ellandek Tourseko San Martini, eskertuz eta hirutan hogeita hamar urteak ontsa beteak edukitzea, gizon horiekin partitu beharra izanen baitzen gazteago balitz. Jean Cazauxek eta Etien Petitek aulkian jarririk ikusi dituzte partitzen gizon horiek guziak, Kanbon, Ederreniako gerizpean:
|
|
|
Irri egin dute. Eta zorion handi horrekin
|
denez
, eta bertze lan edo exerziziorik ez duenez egiteko, gaueko mahaiaren gainean dituen zigarreta, pilula, su pizteko, karta, identitate medaila eta abarren artean miatu, papera eta luma hartu, eta Filipe Lurori letra bat izkiriatu behar diola otu zaio Etieni. Ezagutu duen neska horren berri emanen dio.
|
|
|
Gidariak ezin adosturik ari direnez, aitzinerat eginen dituzte urrats batzuk, bidearen ikertzeko, eta anartean segurtatu behar dute herrian ez dela arriskurik. Herri ttipia
|
denez
, patruilak fite miatu ditu bazterrak. Ez da ikusteko handirik, bertzalde:
|
|
|
Fanfarrea joka ari
|
denez
eta airerat suziriak ere aurtikitzen ari direnez, aiseago ahanzten dira pleinuka ari direnen arrangurak. Partitzeko imintzio bat egin du trenak, ke zuri bat isuriz, Mauleko gara guzian hedatu dena.
|
|
|
Bada, hau da Verdun: kukutu eta iraun, aterrik gabeko obus eta mitrallus erauntsiaren erdian, Lebel zizpa hori galtzera utzi gabe ahal dela, tiro egiteko gorputza zehe bat ere goititzea ezinezko
|
denez
, eta burua doi bat ere goititu gabe badaezpada. Maiatzaren 22arekin heldu dira 49.eko gizonak su lerrorat, harat eraman dituzten kamioiak utzirik.
|
|
|
Frantziako Gobernamenduak igorriko ditu espainiarrak konbentzitzera, eta hasiko dute mintzaldi sorta hori Donostian, gero bertze hiri handiago batzuetarat joateko. Espainian alemanen aldeko kolonia bat azpilanean ari
|
denez
, Frantziak erabaki du espainiarrak kartu behar dituela, neutraltasuna aliatuen alde hautsiko ez badute, bederen neutraltasuna zorrotz bete dezaten, eta alemanek ez dezaten ahultasun hori baliatu beren alde indar baten pusatzeko. Mendiburu bikarioa ordezko izendaturik, auto batean sartu eta soldaduak utzi ditu Etxeber erretoreak, ez aitzinetik hala nahi izan duten soldadu guziak kofesatu eta benedikatu gabe.
|
|
|
habil eta so egin ezak, ageri
|
denez
lür idorra.
|
|
2015
|
|
|
Nahikoa izan dugu azken egunetan –esaldi hori Aretxabaletari begira osatu zuen– Gogoan dut bai, jendartearekiko desegokia aipatu zidala Desegokituen Elkarteko presidentak, gaia azaltzen ahalegindu zenean. Jendartearen geruzak zenbaezinak direnez eta batean egokia dena hurrengoan desegokia
|
denez
, nola mugatu gaia. Hau, une honetan hemen gaudenok, jendartea da eta aldi berean jendartearen geruza mehe bat.
|
|
|
Beraz, zilegi da zure jardunaz hitz egitea. Ez dut zalantzarik zure jardunean badirela kontu interesgarriagoak ipuin hori baino, baina hemen Postariaren mendekua azaldu
|
denez
, hitz egin ezazu horretaz. Esate baterako...
|
|
|
Gizona. Diferente hitz egiten dio idazkariari, ligatu nahian bailebilen, banatu berria
|
denez
... Urliari egin dion errieta banaketak eragindako amorruagatik egin dio.
|
|
|
batetik, Deia egunkariak, maisuaren erlikiak Zallatik ostera Sukarrietara ekarri dituztela kontatzeaz batera, jeltzaleen dokumentu bat eransten du, 37ko desehorzketaren berri ematen duena, orduan bertan idatzia, zeremonian egon zirenak zerrendatzen dituena; eta Polikarporen aita ahaztu. Itzela izan arren disgustua, koitadutxoa
|
denez
, zuritu egiten du: " Ni txoferra besterik ez bainintzen".
|
|
|
Ulergarria da analepsiaren ugaltzea Saizarbitoriaren obran: oroimenean ardaztua
|
denez
, ez da harritzekoa flashbackaren sarritasuna: Ehun metro, Ene Jesus, Hamaika pauso, Martutene...
|
|
|
Jarrera horixe da hain zuzen Ene Jesus eko protagonistak, Abaitua idazleak eta Martinek beren amei leporatzen dietena. Eta, gurasoekin ez ezik gainerako jendearekin ere gertatzen
|
denez
, nardagarri eta jasangaitzena zaiguna dugu preseski bete betean errepikatzen.
|
|
|
Behean jendetza. Telebista piloa grabatzera hurbildu eta, Bioleta kamerak erakartzen ahalegintzen
|
denez
, Entziklopedista luzaro harrapatuko du kezkak, ea emazte Florak albistegian ikusiko ote zituen. Bioleta tentel petotzat joko du bere baitan.
|
|
|
Prousten jelostuen soluzioa maitea bahitu eta bakartzea izaten da. Entziklopedistarentzat, ordea, Ene Jesus eko protagonistarentzat bezala, bizirik dagoena ezin
|
denez
guztiz kontrolatu, orduan hobe hilik; bahitu eta bakartu baino hobe zuzenean maitea garbituta.
|
|
|
Zehazki, eleberria tresna egokia izan liteke euskararen ataka petralak euskaldunoi dakarzkigun pasadizo tragikomikoak adierazteko (edo telebista programa berezi bat). Baina errealitatea gero eta eleanitzago ari
|
denez
bilakatzen, eleberriari ere gero eta zailago zaio hura islatzea. Saizarbitoriak dioenez, euskal literaturak, geure zirkunstantziaren ispilu edo adierazpen izan nahi badu, bizpahiru hizkuntza eta pidginen bat, ditu erabili.
|
|
|
Saizarbitoriaren obran, ez
|
denez
munduko nobelagilerik arraroena, gizakiarengana hurbildu ahala garrantzi handiagoa hartzen doaz bilakaerako protagonistak: landarea astroari gailentzen zaio, animalia landareari, gizakia animaliari.
|
|
|
Bisita gutxi hartzen du Aian bizi
|
denez
geroztik, eta menturaren baten ustean sakatu du beraz Lorea Gernikak arrotza egin zaion zenbakiko mezura.
|