|
2000
|
|
|
Etika zuzena denari edo ez
|
denari buruzko
ezagutzaren gorputz legez ulertuz gero, eta ez horrenbeste giza ekintzen jatorriari buruzko ikerketa enpirikoa bailitzan, orduan etikak ez luke inolako zentzurik Zirkuluko partaideentzat, ezagutza mota hori ez zelako posible. Horren aurrean, enpirista logikoek, beren printzipioak asetuko zituen eta beraiekin koherente izango zen ‘balio judizioen’ deskribapena eskaintzera behartuta ikusi zuten beren burua.
|
|
|
Hurrengoa dio: " Ona
|
denari buruzko
ikerketa orokorra da etika". Baina zabalago samarra den zentzu batean erabiliko dut etika hitza, oro har estetika deitzen denaren alde nagusia dela irizten diodana barne hartzen duen zentzu batean.
|
|
|
Hauek etikaren ezaugarri bereziak dira. Orduan," Ona
|
denari buruzko
ikerketa orokorra da etika" esan beharrean, esan nezakeen etika balioduna denari buruzko ikerketa orokorra dela, edo benetan garrantzitsua denari buruzkoa, edo esan nezakeen etika bizitzaren zentzuari buruzko ikerketa orokorra dela, edo bizitzari duintasuna ematen dionari buruzkoa, edo bizitzeko era zuzenari buruzkoa. Esaldi hauetan guztietan arreta jartzen baduzue, etikak lantzen duenari buruzko ideia orokorra eskuratuko duzue.
|
|
2004
|
|
|
...i ondoren, eta, kasuan-kasuan, aurka jartzeedo aurkaratze-idazkiak aurkeztu ondoren, gora jo den ebazpena zein auzitegikrak auzitegi eskudunari igortzea, azken horrek gora-jotzearen inguruan ebazpe eman eta horrek aginduko du auzi-papena eman dezan, alderdiak 30 egunez epatuz; baina, behin-behineko betearazpena eskatu bada, lehen auzialdiko auzitegian utziko da betearazpen horretarako beharrezko
|
denari buruzko
lekukotza.
|
|
|
Oker-ulertze orokor horretatik bi ondorio atera ditzakegu: (a) Filosofia Politikoa, beste filosofia-esparruetan gertatzen ez den legez, ez da soilik jazotze pasiboa, bere inguruanjazotzen
|
denari buruzko
hausnarketa baino; (b) Filosofia PoFtikoak, ikerketarako berezkoobjekturik, hau da, politika, izan ez duen heinean, beste czagutza-arloetako ekarpenakgogoan izan bchar ditu, Haatik, filosofia ario hau ere, unibertsala, preiniazkoa eta iraunkorra izan dadin, jakitc horietatik politikarako beticreko osagarriak asmatzen saiatzen da,
|
|
|
Ingalaterran etikan eta, oro har, filosofian erreferentzia nagusietako bat zen Moore-ren definizioa ontzat hartzen du Wittgensteinek gaiari zuzenean lotzerakoan: " Ona
|
denari buruzko
ikerketa orokorra da etika". 8 Baina Wittgensteinek zentzu" zabalago samar" bat eman nahi dio etika kontzeptuari," oro har estetika deitzen denaren alde nagusia dela irizten diodana barne hartzen duen zentzu batean" (56), Tractatus-ean jadanik iragarria zuen bezala: Etika eta estetika bat dira (6.421).
|
|
|
" Ona
|
denari buruzko
ikerketa orokorra da etika" esan beharrean, esan nezakeen etika balioduna denari buruzko ikerketa dela, edo benetan garrantzitsua denari buruzkoa, edo esan nezakeen etika bizitzaren zentzuari buruzko ikerketa orokorra dela, edo bizitzari duintasuna ematen dionari buruzkoa, edo bizitzeko era zuzenari buruzkoa (57).
|
|
|
Orain arte azaldu dugun guztia kontuan izanik, etikaren zeregina hobeki zehaztu dezakegu. Hartara, etika gizakiaren errealizaziorako egoki edota desegoki
|
denari buruzko
ikerketa metodikoa izanik, gorago definitu dugun bezala, bere zeregina honako hau izango da: gizakiaren egintza eta jokabideen gizatasuna neurtzea, gorpuztea eta aberastea, honako hiru helburu hauek jomuga izanik:
|
|
|
" Ona
|
denari buruzko
ikerketa orokorra da etika" esan beharrean, esan nezakeen etika baliodunari buruzko ikerketa dela, edo benetan garrantzitsua denari buruzkoa, edo esan nezakeen etika bizitzaren zentzuari buruzko ikerketa orokorra dela, edo bizitzari duintasuna ematen dionari buruzkoa, edo bizitzeko era zuzenari buruzkoa (57).
|
|
|
Honetaraz gero, etikaren objektua eta helburua argiago ikus ditzakegu. " Ona
|
denari buruzko
ikerketa orokorra da etika", zioskun Moorek. Orain arte azaldu dugunaren argitan, honela eralda genezake definizio hori:
|
|
|
Orain arte azaldu dugunaren argitan, honela eralda genezake definizio hori: gizakiaren errealizaziorako egoki edota desegoki
|
denari buruzko
ikerketa metodikoa da etika. Eta ikerketa honen helburu praktiko eta zehatza honako hau da:
|
|
2006
|
|
|
...ondoren, eta, kasuan-kasuan, aurka jartze-edo aurkaratze-idazkiak aurkeztu ondoren, gora jo den ebazpena zein auzitegik eman eta horrek aginduko dutzea, azken horrek gora-jotzearen ingu auzi-paperak auzitegi eskudunari igorruan ebazpena eman dezan, alderdiak 30 egunez epatuz; baina, behin-behineko betearazpena eskatu bada, lehen auzialdiko auzitegian utziko da betearazpen horretarako beharrezko
|
denari buruzko
lekukotza.»
|
|
|
Nik, baina, azken batean, ez dut galdera denen erantzunik bilatzen,
|
denari buruzko
galderaren erantzuna baizik: Theory of Everything.
|
|
2008
|
|
|
Horrenbestez, nahiz eta immigrante gehienek Euskal Herriko egoera eta aldarrikapenak neurri batean zein diren jakin, ezinbestekoa da, lehen adierazi dugun etorkizunean osa daitekeen itunaren espazioen baitan, jakintzat ez ematea gure errealitatea ezagutzen dutela. Erabakigarria da gure herrialdea
|
denari buruzko
gure ikuspegia ematen saiatzea, baita Euskal Herriak nahitaez jasan behar duen gatazka politikoari buruzkoa ere, kulturaeta hizkuntza-eremuak berebiziko garrantzia duen gatazkari buruzkoa, alegia. Eta, aldi berean, immigrante horien jatorrizko gizarteetan bizi dituzten oztopo eta gatazka politikoak, kulturalak eta linguistikoak zein diren jakiteko eta horiek ulertzeko ahalegina egitea ere ezinbestekoa da; eta, halaber, beren hizkuntzak eta kulturak ezagutzen, errespetatzen, balioesten eta horiek bizikidetzarako gure espazioetan eransten saiatzea.
|
|
2009
|
|
|
). “Jaten
|
denari buruzko
gogoeta-prozesuak lagundu egiten digu gure ohiturez jabetzen, eta, beraz, gure portaera aldatzea espero dugu”, adierazi du Keith Bachman-ek, Kaiser Iraunkorraren barruan dagoen Institute’s Weight Management Initiative-ko kideak (Pisua Kudeatzeko Ekimena). 2002tik, gehiegizko pisua eta obesitatea prebenitu eta tratatzeko planen barruan, sail honek elikagaien egunkaria gomendatzen du pisua galtzeko estrategia gisa.
|
|
|
Zientziak eta teknologiak (Z&T) halako garrantzi eta ikusgarritasun publikoa erdietsi dutenez, handitu egin da zientziaren hautemate sozialari eta bere ulerkuntza publikoari buruzko gobernuen eta erakunde politiko eta sozialen kezka. 50eko hamarkadatik aurrera, hainbat ekimen politiko garatu dira norabide horretan, herritarren zientzi alfabetizazio eta zientzi kultura maila neurtzeko lanabesekin batera (sarritan sinonimotzat jo izan dira bi kontzeptuok, baina zientzia zer den eta berari buruz zer eta zertarako jakin behar
|
denari buruzko
ikusmolde ezberdinekin). Bultzada horretan eragin dute, baita ere, Z&Tren aurrerapenekiko gizarte mugimendu kritikoen agerpenak, horien onurekiko eszeptizismo gero eta handiagoak, eta gizarte aurrerapenaren eta zientzi aurrerapenaren arteko loturari buruzko ustea ahultzeak.
|
|
2010
|
|
|
Aldaketa psikologikoak irudi fisiko berria onartzearekin lotuta daude. Izan nahi
|
denari buruzko
lehen galderak ere egiten hasi dira. Nolabait, pentsamendu analitikoagoa eta gogoetatsuagoa izan daiteke, problemak ebazteko baliagarria.
|
|
2012
|
|
|
Janariari buruzko istorioak kontatzea, antzinako gisatuenak, sukaldaritzako esperientzienak, amonen otorduenak, aurreko zaporeenak, mahai baten inguruko pasadizoenak. Jokabide-arauak mahai-tresnekin eta portaerekin jartzea, baina janaria egin daitekeenari edo ez
|
denari buruzko
etengabeko ikasgai ez bihurtzea, zuzentzeko eta liskarrak sortzeko une batean. Aiton-amonen adibidea Ebidentzia berri batek (Espainiako Elikadura Dietetikoari buruzko Inkesta Nazionala, 2011) lagundu die elikaduraz eta elikaduraz arduratzen diren erakundeen azken kanpainei:
|
|
2015
|
|
|
Biomarkatzaileak tresna baliagarriak bilakatu dira, kutsatzaile jakin batek organismo bateanizan ditzakeen eragin biologikoak ebaluatzeko erabilgarriak baitira, eta horri esker, datukimikoak erabili ordez, osasun datuetan oinarrituriko ingurugiroko kalitate-azterketak egiteaposible bihurtu da (Cajaraville et al., 2000; Bizarro et al., 2014). Biomarkatzaileek organismobat kutsatzaile baten eraginpean egon ote den eta, horrela izanik, horren aurrean erantzuten ariote
|
denari buruzko
informazioa ematen digute. Normalean aztertzen diren erantzun biologikoakmolekula, zelula edota ehun mailakoak dira.
|
|
2017
|
|
|
" Beste edozein ezaugarriren gainetik, sagarrondoaren aldakortasun genetikoak--bere alde basati sahietsezinak--ematen dio ahala New Englanden, Zeelanda Berrian, Kazakhstanen edo Kalifornian, leku zeharo desberdinetan etxean bezala sentitzeko. Sagarrondoa edozein tokitara joanda ere, bere ondorengoek sagarra
|
denari buruzko
halako aldaera aukera proposatzen dute-sagar bakoitzeko gutxienez bost, arbola bakoitzeko milaka-, eta horietako pare bat behinik ia behartuta dago fruitu arbolaren etxetzakoan aurrera egiteko behar diren ezaugarriak izateko".
|
|
2019
|
|
|
Termino horietako batzuk, hala nola ‘ekologiko’, ‘organiko’, ‘bio’ edo ‘arrain iraunkor’ ziurtagiriak (Marine Stewardhip Council zigiluarekin), legez araututa daude: “kontsumitzen
|
denari buruzko
egiazko informazioa ematen dute”, azaldu du Manuel Moñinok, Nutrizio eta Dietetikako Espainiako Akademiako dietista-nutrizionistak. Baina beste batzuk —hala nola “tradizionala”, “naturala” edo “etxekoa”— ez daude:
|
|
|
Ez dakigu zer den larriagoa, ezer ez egitea, edo herritarren bizkar egitea", diote. Durangoko bizilagunek herriaren etorkizunerako proiekturik" garrantzitsuena"
|
denari buruzko
" argitasuna eta gardentasuna merezi" dutela dio EAJk.
|
|
2022
|
|
|
Mariano Ferrerren hausnarketa kritiko batekin amaituko dugu testu hau, Lo que dije y digo (Esan nuena eta diodana) liburuan Imanol Muruak jasotakoa; Muruak ere parte hartuko du ekitaldian. Muruak galdetu zionean gertatzen
|
denari buruzko
egia bilatzeaz ahazten ari ote garen, Marianok honela erantzun zion: «Kazetaritzak onartu egin du garaian garaiko politikariaren esku uztea tituluak.
|