|
2002
|
|
|
Zazpigarren kapituluan azaltzen
|
den
Ur Apalategiren iritzia" Euskal kritika literarioa gaur egun" artikuluan kaleratu zen (Argia,); Xabier Izagarena, aldiz, Gara egunkariko" Sormen askatasuna" izenburukoan(); VÃctor Morenoren lana Iruñean argiataratu zen, 1994an. Bestalde, Ernesto Ayala Dip en kritika Babelia gehigarrian agertu zen (El PaÃs,); Javier Rojorena El Correon(); Ana Urkizarena Euskaldunon Egunkarian(); Jose Luis Padronena" Pérgola" gehigarrian (Bilbao aldizkaria, 2001eko maiatza); Mari Jose Olaziregirena Sautrela telebista saioko 31 emanaldian(); Felipe Juaristirena El Diario Vascon(); Ana Unanuerena Aizu!
|
|
2005
|
|
|
zenbat
|
den
ura,
|
|
2007
|
|
|
Kontseilu xume batzuk dituzu ondotik bideko: ...iozula nehori kasu egin, jarraiki zakizkio beti errege bide handiari eta zoaz zuzen nehora itzuli gabe; ez ahantz noiznahi haizea bihurtu daitekeela eguzki sartzetik ilkitzera eta alderantziz; hiru eguneko arrotza eta arraina, usain gaitz direla; porturik gabeko zertana, ximiniarik gabeko etxea bezala dela; zure etxean ez baldin baduzu sardinarik, ez eska bertzearenean izokinik; ez ere arrainik ez
|
den
urera bota sarerik; euriak ez daramana uharreak daramala eta mundu honek dirudiela itsasoa, igerika ez dakiena hondarrera doala.
|
|
2009
|
|
|
Gehienera jota, zubipean gelditzen
|
den
ur geldia.
|
|
|
Eremu bateko hizkerak eremu horretarako bakarrik balio behar luke, ordea. Udal bateko osoko bilkuran hartu
|
den
ura kentzeko erabakia ezin dugu aktetan jaso den bezala adierazi gero atari guztietan jarriko ditugun abisuetan. Ahaztu egiten zaigu hizkuntzak giza premia adierazkor guztiei erantzun behar diela, situazioak adina hizkera daudela; bihotzak, arrazoiak, zergak ordaindu beharraren haserreak, isun baten kontrako deskarguak, ardo on baten pozak, Andoni Egañari bertsotan irabazteko amorruak, egoera guztiek dituzte espresatzeko premia eta moduak.
|
|
|
Nola ez laino eta hodeiei jarraituko, hauen joan etorrian badatorkigu dohainezko jan edan ugari aberats bizi emailea! Nola ez espero itxaropenez euri tanta bakoitza, elur maluta bendiziozkoa, bere umilean lurra ongarrituz beheratuko
|
den
ura, errekaxto zein errekatxo, alai ta onuraz, itsasama bete gizenagora joango den dohain bedeinkatua. Lurreko bizia ur gezak mantentzen baitigu, itsaso gazitik lurrundurik, hodeien hegadaz ama lurra biziaraziz, jaio zen errai magal gazikutxara itzultzen delarik.
|
|
2010
|
|
|
Hain zuzen ere, txalupaz baino ezin zaitezke hel Claudiuren herrira. Ibaiak gainezka egiten omen du han maiz, hegazti eta arrainez oparoa
|
den
uren erresuma horretan. Jaiotzatik arrain eta uraren mundura ohiturik, Biologia ikasketak egiteko asmotan alde egin omen zuen Bukarestera, uholde handiak izan ziren urte batean.
|
|
|
Claudiuk asteak daramatza familiako soroa luberritzen: ur kanal bati bidea irekitzen, urmael batean bukatuko
|
den
ur kanala. Urmaelean, nenufareak landatzeaz gain, zapaburuak eta igelak egongo dira.
|
|
2011
|
|
|
Iragana aitzina da, ethorkizunekoa gibela dago, eta aitzinekoak aitzinean guti irauten du. Eztu nehork iragan
|
den
uretik hartzen, eta ez ethortzeko dagoenetik ere: aitzinekotik, iragaitean, presentean denean behar da atrapatu.
|
|
2019
|
|
|
Bizkaiko golkoan, Iparralde eta Frantziako lur mendiek itsasoko haize eta lainajeari ipintzen dioten tope frontoizko horrekin, guztiz bidezkoa da aire masa umel bustiak gure txoko horretan uztea. Hondar  tzako eguzkiaren zaletua penatuko bada ere, pentsa uda partean estimatua izan ohi
|
den
ura! Hartuko luteke gustura beste lurralde batzuetan.
|
|
2020
|
|
|
Etortzen denean, eta eguzkia sartzen denean edo eguzkia oraindik atera ez denean, gordelekutik ikusten ez diren gauzak erakusten dizkit amak, eta muturraz esaten dit, alde honetatik, alde honetatik, altxa, altxa, goiti, eta zangoak probatzen ditut, gero eta leku urrunagoetara. Beheiti datorren ura erakusten dit, hotza den arren esnea bezala edaten
|
den
ura. Zuhaixka onak erakusten dizkit eta kimu xamurrak eta baia ttikiak eta goxoak.
|
|
|
Sukar tifoideak zirela esan zidaten. Ea itsaskirik jan ote nuen edo edangarria ez
|
den
urik edan. Nik ez neukan horrelakorik gogoan.
|
|
2021
|
|
|
Badakigu lurrak emankorra izaten jarraitzen duela, baina errezeloz gordetako hazi bakar hori landatzeko euri eta eguzki egunen artean une egokiena ongi hautatu behar izaten dugu, aukera bakarra alferrik gal ez dadin. Aspaldi itzali ziren argi eta koloreak bizkortzeko beharrezkoa
|
den
ur eta bero kantitatea ahalik eta orekatuena izatea nahiko genuke, nahiz eta erretenetan behera jasan dezakeguna baino malko ur gehiago datorren. Paletako tonu guztiak, ederki ureztatutako zelai gainjarrietan.
|
|
|
Ilunpetan, txalupa uretan pausatu, banaka banaka bertara jauzi egin, eta halako batean hosto baten gisara abiatu ginen. Nekez bada nekez, ibaiaren erdialdera heldu, eta ibai hondotik hara non ateratzen
|
den
urezko halako mendi bat, berehala gure popa danbateko bortitz batez jo duena. Puska batean txalupa mozkor baten antzera ibili zitzaigun, ez irauliko bai irauliko, baina hura bere onera ekartzen saiatzen ari ginela, alimaleko beste uhin batek erraietan jo eta, honek bai, honek erroz gora jaurtiki gintuen.
|
|
|
Hazi egin naiz bitartean/ Gure estalpea suntsitu zuten, geldirik dago gure gurdia. /.../ Baina ni oraindik askatasun bila nabil/ basoa astintzen duen haizea bezala/ itsasoa irrikaz bilatzen ari
|
den
ura bezala/ ijitoen biolin baten doinuaren antzera... Horrela bukatzen da Olimpio Cariren poesia.22
|
|
2022
|
|
|
Hona hemen erortzen ari
|
den
ura. Tanta loditan blai eror  tzen.
|
|
|
Uraren jarioa entzuten dugu, uraren etorria, uraren isuria. Lehertzen
|
den
ura. Ur birrindua.
|
|
|
Lekurik bada non bat egiten duten lurrak eta urak, kontinenteak eta itsasoak, Europak eta Mediterraneoak, leku hori izango da Venezia, seguruenera. Urez inguratutako lur zatia izanik, noiz ez
|
den
urez estalia, sartzen da Mediterraneoa Europaren beraren etxe atarira. Venezia, uretatik sortutako hiria, uraren azpian hondoratuko dena," hiriaren patua, azken finean, Atlantidarena izango dela", Joseph Brodskyk Ur marka ezin gozoagoan idatzi zuen bezala;" uretan dagoen hiri hau gaindituko lukeen gauza bakarra airean eraikitako hiri bat izango litzateke".
|
|
|
Uraren kontura dator bosgarren aurpegia: esne eta edari guztiak ekoizteko behar
|
den
ura. Almendra ale bakar bat hazteko, adibidez, 5 litro ur behar dira Kaliforniako sistema nagusian.
|
|
|
Baina landare edarietan ere desberdintasun handiak daude. Arroz eta almendra edariek, kasurako, behi esnea ekoizteko behar
|
den
uraren herena eta bi heren behar dute hurrenez hurren, ikerlanen arabera. Sojak eta oloak, askoz ere gutxiago.
|
|
|
Landare edariek behi esneak baino nutrizio gutxiago dute askotan eta, ondorioz, indartzeko osagaiak daramatzate aldizka. Hori kontuan izanda, edari litroak ekoizteko behar
|
den
ura neurtu ordez, proteina (edo beste nutriente) kantitate berdinak ekoizteko behar dena kalkulatu liteke. Funtsezko mikroelikagaien ikuspegitik, askotariko elikagaien artean barazkiek eta almidoidun laboreek dute ur erabilera eraginkortasun handiena.
|
|
2023
|
|
|
Hiru baldekada ur bota dizkiot ahalik eta azkarren. Ez dakit halakoetan ona
|
den
ura botatzea. Dena izan da alferrik, aitxe hilda dago eta hiru baldekada ur galdu ditut.
|
|
|
Behiala ere elur jausiak ez ziren ezohikoak goietan. Elurra zuritu ondoren, behin tenperaturak gora eginda, elurra urtzen ari denean, sortzen
|
den
ur eta elurraren arteko nahasketari elur balsa deitzen diote, eta elurra urtzen denean agerian geratzen den lur uneari, lurmen une: " Elurra gutxi intzun da lurmen uniak segittuan intzittun".
|
|
|
Lehendabizikoz aditu zuenez geroztik, aro bidaiaria liluraturik dago kolla elearekin. Horretaz galde eginik, Pellok ihardetsi dio kolla dela hormatzen hasi
|
den
ura: " Ur unek badu kolla".
|
|
|
Beskoitze Aturri ibaitik urrunxeago dago, barnealderantz, baina Ardanabia ibaiak udalerria igarotzen du, hara isurtzen
|
den
Ur Handia errekarekin batera. Udalerriak muinoren bat badu ere, ordekan kokaturik da, eta aitzineko herrietan bezala, itsasoko hurbiltasunak eragiten dio klimari, ohiko gisan, epela eta euritsua.
|
|
|
Uribe Kostako txotor berbaz ez dira baliatzen, antza: edur kaskara, hodeietatik maluta edo pikor zurietan erortzen
|
den
ur izoztua. Kanpaizea ez eze, euntze illeko aixie ere sano hotza izaten da, ahuntza hileko haizea, ekialdetik etortzen dena:
|
|
|
Gazteak zurtu dira hori entzunda. Berbeta gehienetan elurbustia edo elur ura biziki arruntak dira, baina Markina aldean gazura erabiltzen dute," esnea gatzatzean egiten
|
den
ur gazi" edota" odola edo linfa gatzatzean bereizten den isurkaria". Horretaraxe ikusten dute markinarrek elurbustia.
|