|
2000
|
|
|
Zeren, hasteko, ezagutu bainuen Parisen Teologia ikasten ari zen judu bat, rabbi baten iloba zena eta hebreera zekiena, zeinak aitortzen baitzidan, kasik ahapeka, ezen Biblia ez zela autore bakar batek skribatua, eta stiloak ere halakoak zirela, autoreen araberakoak. Eta, nola iturrian garbi eta garden
|
den
ura lohitzen eta zikintzen den hainbat lur iraganez gero, eta edaten duguna, azkenean, lohia eta zikina egon daitekeen, hala, etorkiko hitza berdin kutsa daitekek eta berdin kutsatzen duk bitartekoen ahotik eta arartekoen lumatik iragan ondoren, eta desitxura daitekek, ondorez, eta desitxuratzen duk, finean. Naturalezaren liburuarekin, aldiz, ez duk halakorik gertatzen, zeren, etengabe aldatuz doan arren, bere baitan baitirau, eta zeren, aldi oro berritzen ari delarik ere, beti bat baita eta beti berdin.
|
|
2005
|
|
|
Bekokia berriro lehortu eta mahaitik botilatxoa hartuta, geratzen
|
den
ura trago batez hustu du. Emakumea berak prestatu dien txosten orria zorroan gordetzen eta hurrengoa ateratzen ikusi du.
|
|
2007
|
|
|
Antzinako Marten bizia egotea posible da oso. Tenperatura beroagoa egon zen antzina; eta beharrezko oinarria
|
den
ura ere luzaz egon zela jotzen da gaur.
|
|
|
Eraikinari buelta ematea erabaki dut, laku ertzera hurbiltzeko. Zaila da erabakitzea non bukatzen den lurra eta non hasten
|
den
ura, iluntasuna baita nagusi. Argi bakarra jangelatik datorrena da.
|
|
2009
|
|
|
Dortoka izutuak eltze ertzari heltzen dio aurreko hankekin, eta buruaz tapakia altxatu eta apur bat ateratzea lortzen du. Lipar batez, mutilak hilzorian den animaliaren behako etsia ikusi du, amak irakiten ari
|
den
uretan koilarakada gogor batez berriro murgilarazi baino lehen. Begirada horren kolpe traumatikoak ama sukalde labana batez sastatzera bultzatzen du semea.
|
|
2011
|
|
|
Eramanezina zaio. Urruti da, oso, aitonak, eta aitonaren aitonak, Marrakexen mendeetan banatu izan
|
den
urik onena kalez kale saltzen zuten garai hura. Ikusi al dun horko hori, ez zagon batere gaizki, ez da?
|
|
2012
|
|
|
Isilik iraun dute bi emakumeek une batez. Atzetik, kafe makinan irakiten hasi
|
den
uraren borborra entzun daiteke. Kamioi baten bozina kalean.
|
|
|
Hau uzkitik gora sartu hogei bat zentimetro eta, haizea kanporatuz, erraiak puxika siku bat bezain lehor utz zitzakeela esaten zuen. ...aitza gogorragoa eta bortitzagoa baldin bazen, hauspoa haizez beteta zegoela sartzen zuen muturra eta gaixoaren gorputz barruan husten; gero tresna berriro ateratzen zuen haizez betetzeko, bitartean erpuruaz sendo zapaltzen zuelarik uzki zuloa; eta hau hiruzpalau aldiz errepikatu ondoren, haize arrotz haiek ziztuan irteten ziren kanpora, bide batez berekin ekarriz kaltegarria ere (ponpara botatzen
|
den
ura bezala) eta horrela sendatuz gaixoa. Bi esperimentu hauek txakur batekin egiten ikusi nuen, baina ez nuen inolako ondoriorik sumatu lehenengoaren ostean.
|
|
|
Belazea muino apalezko burute baten pean luzatzen da Bray eskualdeko larreekin atzealdetik elkartzeko, eta aldiz ekialdetik, lautada, emeki emeki igoz, zabaltzen doa eta begi bistatik galtzerainoko guztian hedatzen ditu bere gari soro horailak. Belar ertzetik iragaiten
|
den
urak bereizten ditu marra zuri batez belardien kolorea eta ildoena, eta landak, horrela, zabaldutako mantu handi bat dirudi, zilarrezko galartzu batez mendelturik belusezko lepoa duela.
|
|
2013
|
|
|
Gerturatzeko keinuak egin zizkidan, eta biok egon gintzaizkion tarte batez begira. Bere ile luzea bandera baten gisan zabaldurik zuen burukoaren gainean, ibai bilakatu
|
den
ur jauzi baten antzera, eta haren aurpegiak itsaso bareak izan ohi duen edertasun halako bat zuen, zerbait lasaigarria.
|
|
2015
|
|
|
–Lainotzen hasi du. Bitxia da zeruaren kolorearekin eta argitasunarekin nola aldatzen
|
den
ur azalaren kolorea ere.
|
|
|
Hauxe duk antepara. Errota mugitzeko behar
|
den
ura ekartzen duen bidea, eta biltzen duen putzua. Martzelino gizajoak etxean urre txikiak izan balitu, ez zitian antepara baino hobeto zainduko.
|
|
|
Zuen aitona edo biloben denborakoa izango nintzen eta zuek ez zenuten Simon Azkueren entzuterik ere izango. Halakoxea baita bizitza, errotatik behin bakarrik ira gaiten
|
den
ur azkarra. Azkarregia, esango nuke, baldin eta nire pentsamenduak baten batentzat ezer balio baleza.
|
|
|
Ez al zuen ikusi bazterrari eusten nola ahalegintzen
|
den
ura. Nola estaltzen duen gutiziaz lurra ihietan eta arroz soroan.
|
|
|
Nor amildu ote da zulo beltzera? Nor ito ote da beti gardenegia
|
den
ur horretan?
|
|
|
zintzilikaturik geratu
|
den
ur tantari,
|
|
|
gelditzen
|
den
ura xuka dezan. Utz ezazu prestakina 3 minutuz,
|
|
|
Ura edaten ari
|
den
ura
|
|
|
Hura edaten ari
|
den
ura
|
|
2016
|
|
|
Begirada berriz ere ibai aldera jaitsi du, ilunpean zuhaitzen artetik bere betiko jario asaldagaitzean irristatzen den mihi beltz hartara, gertatuak gertatu, beti abiada berean jaisten
|
den
ur arre ilun hartara. Eta ikuskatze itzuliari berrekin dio, lantegiaren hormatzarraren eta ibai aldeko ezpondaren arteko zidor mehe hartan begiak jarrita.
|
|
|
Garrantzi berezia du behin behineko planetan ageri
|
den
ur hornidurarako presa txikiak. Izan ere, proiektua irizpide berezi batzuk kontuan hartuta egin behar da, presa apurtuz gero ez diezaion arriskurik eragin zentralari.
|
|
|
|
den
uraren proportzioa substratuaren iragazkortasunak, maldak eta
|
|
|
Biosferako hidrosferan gertatzen
|
den
uraren zikloa aztertu duzu. Baino ura zertarako erabiltzen
|
|
|
Biosferako hidrosferan gertatzen
|
den
uraren zikloa aztertu duzu. Ziklo horri esker elementu eta
|
|
|
Gure planetan, izotza ez
|
den
ur gezaren% 90 inguru lurpeko urak dira.
|
|
|
papera aurrez aurreko ertzean, sobera gelditzen
|
den
ura xuka dezan utz
|
|
|
sakonuneetan pilatzen
|
den
ura
|
|
|
Aztertzea zer tenperaturatan bihurtzen
|
den
ura lurrun.
|
|
2017
|
|
|
Erantzuna da suziri baten metxa bezain laburra. Hitz gehiagorik trukatu gabe barneratu dira hiri hitseko trafikoan, beso bakarreko garbigailu luzeak zerutik parrastaka heldu
|
den
ura uxatzen duela haizetakotik. Neskari ezezagun zaion bidetik sartu dira hirigunean.
|
|
|
– Aztertzea zer tenperaturatan bihurtzen
|
den
ura lurrun.
|
|
|
–Badakizu nor
|
den
ur putzuko neska hila?
|
|
2018
|
|
|
Lehen gauean, hortzak garbitzeko nire saiakerak huts egin du: ez lortzeaz gain, ahalik eta urrunen ihes egiteko gogoa sentitzen dut errefuxiatuentzat egunerokoa
|
den
ur horren usainetik. Hortzak garbitzeko egin dudan saioaren hutsegiteak dutxatzeko asmo oro baztertzera narama.
|
|
|
You Sipok ez zuen besterik galdetu. Laugarren Ergelaren erantzunak entzun ahala, aurpegiko kolore berdexka desagertzen joan zitzaion, eta haren lekuan lasaitasun baketsu bat agertu zen, haizeak eman ez diezaion pareta izkinan ezkutatzen
|
den
ur katilu bat bezain barea. Emakume bat urrats bizkorrez iritsi zen etxeko sarrerara.
|
|
|
Erantzi egin da. Dutxa luze bat hartu du ondoren, bere gusturako epelegi ateratzen
|
den
ur txorrotaren azpian. On egin dio, edozein modutan.
|
|
2019
|
|
|
Euri inarretan hasi, eta atoan, euri erauntsi bilakatu da zerua. Oraindik ez dut ulertzen bota ahalean hasten denean hain gu
|
den
urak eragiten digun izua, erraietatik irteten zaigun ihes egiteko beharra. Hemen beste euri duzuenez hor, jakingo duzu zertaz ari natzaizun.
|
|
|
Lo dagoen gizonaren poltsa intimoak nire eskuan erortzen dira[...] Hazi zakutxoak dauzkat. Eskuetan dauzkat landatuko diren soroak, zainduko diren baratzeak, eraldatua izango
|
den
ur indarra, iltzatuak izango diren lau oholak, ordezkatuak izango diren olanak. Eskuetan dauzkat hautaturiko fruitu, lore, animaliak.
|
|
|
Ura zurrustaka sartzen ari da kotxe barrura. Normalean errekatxo bat baino ez
|
den
ur xirripa, azken orduetako euriekin hazita eta gizenduta datorren ibai indartsua da. Lokatz koloreko ura geratu gabe ari da sartzen kotxe barrura, minutu gutxiko kontua da, segundotakoa.
|
|
|
Ezaxola epidemia bat da egun, eta gizonentzat emakumezkoaren arropa armairua sexu grina lotsagarrienen edo ezjakintasun handienaren tenplua da; bakarrik nobiotan zeharkatzen den atea. Behin ezkonduta, hozkailuak baino emozio gutxiago pizten du emaztearen intimitateak, eta bere sakoneraz dudatan zeharkatu ordez inguratzen
|
den
ur putzua da, bustiko ez bazaitu. Istant batez nahiko nuke Aitorrek nire kamiseten tiradera arakatu eta Allan Poeren liburu hura aurkituko balu, seinale ona bailitzateke, harrigarriki ona.
|
|
|
Odolez eta boterez nagusi den jende honen topaketak eta elkarretaratzeak aski ezagutzen ditugunez, garaia da nor gehiago dagoen jakiteko, zeintzuk diren soldadu hauek, gureak, Carmo eta Trindadearen artean barreiaturik, aginduen zain, zigarro bat erreaz entretenitu ezinik, hor barna daude eseririk edo geldirik, zutik, edo lagun artean, paseoan, olibondoen itzalean, eguraldia ona izan da eta denda gutxi eraiki da, jenderik gehienak izarpean egin du lo, burua ezkutuaren gainean, gauez, denbora laburrez, lurraren beroa sentituz, eta gero haiek bere gorputzez lurra berotuz, batzuen hotza bestearen hotzarekin elkartuko diren egunera arte, eta hau berandu gerta dadila. ...ausartu gabe, eta gaizki egin zuen, bakarrik azaltzeko gauza ez bazen laguntza eska ziezaiokeen Maria Sara doktoreari, dagoeneko ikusi dugu zirt edo zartekoa dela, emakumea, edo bestela, bakardadearen aztarna erromantikoago edo interesgarriagoa, edo agian itsukeriaren aztarna, ekar zezala S. Crispimeko txakurra, irudi ezin ederragoa litzateke arraun bateltxoa estuario geldoa zeharkatuz, inorena ez
|
den
uraren erdian, eta zuzentzailea arraunei eraginez, bitartean txakurrak, txopan eseririk, burua tente darama, eta tarteetan, bere parte sentiberenetan eztena ziztatzen dioten arkakusoei ahalik eta diskretuenen ausiki eginez. Utz dezagun bakean, beraz, bere ogibidea berrikustea den arren, ikusteko oraindik erabat prest ez dagoen gizon hau, inoiz behin baizik, nahaste psikologiko iragankorraren kausaz, gauzei erreparatzen ez diena, eta bila diezaiogun berezkotasun osoz narrazioan bere tokia bete dezakeen norbait, ez hainbeste bere merezimenduengatik, beste alde batetik beti eztabaidagarriak, baizik eta predestinazio egokiarengatik, hain berez ezen gero esango baita, kasualitate begi bistako baten aurrean esaten den bezala, elkarrentzat jaio zirela.
|
|
|
Gehienetan zer eguraldi dagoen jakiteko joaten gara, zerua arakatzeko, hodeiak laguntzeko, ilargiarekin denbora pasatzeko, deitu zuenari erantzuteko, auzokoak behatzeko, eta, baita ere, begiak lanean jarri eta distraitzeko, irudiak jaiotzen diren bezala, horrelaxe, jaiotako pentsamenduaren jarioak irudiei laguntzen dienean. Begiradak dira, eta uneak, horma leun eta itsua, hiri bat, ibai errauts kolorea edo teilatu hegaletatik erortzen
|
den
ura, begiratua izatera iristen ez denaren kontenplazio luzeak dira.
|
|
2020
|
|
|
Tamainaren ideia bat egiteko, kriosfera gaietan gigatona bat zer den azaldu du Izagirrek: hots, mila milioi ur tona edo kilometro kubo bat ur, hau da, 400.000 igerileku olinpikotan kabitzen
|
den
ur kantitatea.
|
|
|
Emarien bidez baino gehiago, ebapotranspirazioa kudeatzea litzateke egokiena", azaldu du Antiguedadek. Ebapotranspirazioa da lurrera iristean lurruntzen
|
den
ura, lurzoruak, landareek eta zuhaitzek xurgatzen dutena.
|
|
|
Errota errekaren indarraz baliatzen da soil soilik. Errotarriak mugitzeko beharrezkoa
|
den
ur jauzia egiteko, erreten bat egin zen, eta Ezkurra errekaren emariaren erdia desbideratzen du errotako antapara edo azeniara. Bertan biltzen den ura erabiltzen da gurpil hidraulikoak mugitzeko eta errotarriak funtzionamenduan jartzeko.
|
|
|
Errotarriak mugitzeko beharrezkoa den ur jauzia egiteko, erreten bat egin zen, eta Ezkurra errekaren emariaren erdia desbideratzen du errotako antapara edo azeniara. Bertan biltzen
|
den
ura erabiltzen da gurpil hidraulikoak mugitzeko eta errotarriak funtzionamenduan jartzeko. Karraka errotarriaren zuloan dela, kajetinean metatutako arto aleak maratilaren bidez jaisten dira errotarrian ehotzeko.
|
|
|
" Etxe zuloko ekologista, zinezko gogoa falta duk hik, ez katiuskak, hanka hutsik plisti plastaka ibaiko uretan murgiltzeko eta naturarekin bat egiteko", esan dit burlaizez nire baitako kontrarioak. Nola bat egin, ordea, etengabe mugitzen, aldatzen, berritzen ari
|
den
ur lasterrarekin. Etsia harturik ibaiertzeko bideari ekin diot adineko emakumeak beste ibaiertzetik irri karkailaka adio egiten didan bitartean.
|
|
|
Etxetik agertzen zinenean, mamu baten antza hartzen nizun. Udako arratsalde bat zinen, bat batean euria zarra zarra botatzen duen udako arratsalde bat, non jendeak imintziorik egin gabe paseatzen segitzen duen, non jendeak ez duen aterperik bilatzen, euriak bustiko ez balitu bezala, zerutik erortzen
|
den
ur hori haientzat eroriko ez balitz bezala. Adore pixka bat bildu behar izan nuen esateko ezin zenuela horrela jarraitu, ahazteko behingoz hondoratutako proiektuak eta berriak pentsatzeko, olatu baten atzean beste bat datorrela.
|
|
2022
|
|
|
Ikuspegi ederra da, baina Cesterok apenas ikusten duen. Begirada pentsamenduetan galduta, ez du ikusi nola murgildu
|
den
uretan ubarroi bat trenbidetik metro gutxira, eta nola itzuli den ur azalera arrain zilarkara bat mokoan hartuta. Treneko bidaiari apurren elkarrizketak ere ez ditu aditzen, denak gai berberaren inguruan biraka.
|
|
|
Ikuspegi ederra da, baina Cesterok apenas ikusten duen. Begirada pentsamenduetan galduta, ez du ikusi nola murgildu den uretan ubarroi bat trenbidetik metro gutxira, eta nola itzuli
|
den
ur azalera arrain zilarkara bat mokoan hartuta. Treneko bidaiari apurren elkarrizketak ere ez ditu aditzen, denak gai berberaren inguruan biraka.
|
|
|
Trenbidera bideratu behar izan du berriro arreta. Ubarroi bat, gaua bezain beltza, hegaldatu egin da trena pasatzean, eta burdinbide zaharraren alboan hedatzen
|
den
ur berdean murgildu da. Segundo batzuk geroago, zilar koloreko arrain bat mokoan duela irten da uretatik, eta airean astindu du, inguruko bidazti urrien txaloen bila beharbada.
|
|
|
Itsas errota zahar bat agertu da lezkadien artean. Eraikuntza luzanga bat da, bi solairukoa, zubi moduan ezarria itsasgorarekin betetzen
|
den
ur gordailu handi bat husten duen kanal baten gainean. Argia ikusten da goiko solairuko leihoetan; han bizi dira errotaria eta errotariaren familia.
|
|
|
Eltze eskerga batek betetzen du jatetxearen sarreraren zati handi bat. Barruan borborka ari
|
den
uraren kolore moreak edabe magiko arraroren bat dela pentsarazten du, baita olagarrotegiko etxekoandreak ere, urteek margulduriko aurpegi horrekin eta adinak baino ematen ez duen jakinduriaz beteriko begi horiekin. Bere esku zaluekin olagarroa uretatik atera, eta bi garro zatikatu ditu egurrezko plater batean; zefalopodo errazio oparoa prestatu du olio, gatz eta piperrautsa gehituta.
|
|
|
Dutxa buxatzen denean bezala da: badakizu noiz edo noiz barnean katramilaturik dauden ileak atera dituzula, baina nahiago duzu begiratu nola barneratzen
|
den
ura zulora, mantso. Eta nola egiten duen tarteka gainez.
|
|
2023
|
|
|
Balirudike ez dela egun askoan bertatik mugitu. Ilea garbitu berri du, eta lotu badu, lotu du urak ez diezaion bizkarrean behera egin; debaldetan, ordea, mototsean bildutako ileetatik ateratzen
|
den
urak putzua sortu baitu balkoiko harlauzetan. Egunerokoan egiten ditugun keinuek ez dute, batzuetan, ekidin nahi dugun hori indartzeko baino balio izaten.
|
|
|
Eta ez da egia urak ez duenik ez usain ez kolorerik. Ur horrek, Maudeyren eztarrian barrena ibili
|
den
ur horrek, Maudeyren kantuaren kolorea du; eta Maudeyren kantuaren usaina; eta Maudeyren kantuaren hezea. Edalontzi bietan ura badago ere, daborduko ez dira berdin.
|
|
|
–Eta nora doa ponpetatik bidaltzen
|
den
ura? –Loren zer punturaino jabetzen zen sistemaz jakin nahi zuen oraingoan.
|
|
|
–Galdera ona –ingeniariak, aditu gisa ihardesteko jarreran– Hasteko, instituzioek zein bere eskuduntzaren arabera jokatzen dutela jakin behar dugu. Udalek iturri txikien kontsumoa kontrolatzen dute, haien udalerrietako akuiferoetatik hartzen
|
den
urarena, alegia. Horiek, anitz kasutan, ez dute ia ezer begiratzen, bitartekorik ez dutelako.
|