|
2008
|
|
|
Interfaze batean sortzen diren testuek kokapen diferenteak dituzte azpiko aplikazio informatikoan: data algoritmo batek sortzen du, irudietan ageri
|
den
testua irudien karpetatik dator, testuak beste karpeta batetik datoz... Ondorioz, hizkuntza bateko mezuen sorburuko elementu guztien katalogo zehatz, praktiko eta ordenatu bat ez baduzu, nekez maneiatuko dituzu elementu horien bertsio anitzak hizkuntza desberdinetan.
|
|
|
Agindu testu modura antolatu
|
den
testu horretan ikus daiteke hizkuntza orokorreko ohiko sintaxi eta diskurtsoaren antolamendutik urrundu gabe ere lexikoa gertatzen dela arazo nagusia: hestulaz, > marfondiz> attacatua.
|
|
|
Inausketa eta berrantolaketa berrioi esker sortzen ari
|
den
testuaren interpretazio berriari buruz aritu aurretik, Txakolinaren> ospatzeatik Hiru> gizon> bakarka> testura aldaketa edo gehiketa berri bat markatu behar dudala uste dut: hots, euskal herri kantuena.
|
|
|
Lazarraga dugu, beraz, euskara zaharrean eta diskurtsoan txertaturik aldaera hau garbiroen darabilena. Guganatu
|
den
testuan lau aldiz ageri da. Horrek beste barik esan nahi du forma ohikoa zela idazlearen hizkeran.
|
|
|
Lazarragak sintaxi honen lekukotasun oparoa damaigu; behin ez eze, gutxienez hiru aldiz, guganaino heldu
|
den
testuan. Testuko adibideok hizneurtuzko partean ageri dira.
|
|
|
107). Dena
|
den
testu horren segida ez du Irigoyenek jaso, baina garaiko prentsan aurkitu ahal izan dut.
|
|
2010
|
|
|
Esan dugu jada sermoia estrukturazio baten fruitua dela, ahozko mintzairan oinarritu zen praktika idatzia. Hortaz, orain galdetuko dugu zer
|
den
testu bat. Erantzungo da, hasteko eta intuizioz berba eginez, hizkuntza produkzioak direla, edo hizkuntza materializazioak.
|
|
|
Zertara atera zen sermoilaria plazara? Zer erdietsi nahi zuen sermoia
|
den
testuaren bidez. Hipotesipean jarriko dugu sermoia hizketa egintzen teoriaren argitan zedarri daitekeela, eta, beraz, lan horri ekingo diogu jarraian.
|
|
|
A barrutian esatariak zer erlazio bideratzen du? Barruti horretan, esatariak bereganatu egiten du aipatzen
|
den
testua. Eta haren alde jartzen da.
|
|
|
Areago, exegesi eta hausnarketa luze baten jira bueltaren emaitza eta ondorio dira. Alderdi honetatik, betea betea da aipatzen
|
den
testuaren eta testu aipatzailearen arteko harremana. Aipuaren eta testu aipatzailearen artean, dakigunez, bestelako harremanak ere egon baitaitezke, B barrutian kasu, edota azalpen testuan, edota saiakera testuetan, debateetan edota prentsan.
|
|
2012
|
|
|
Schleiermacherrek lehen aukeraren alde egiten du; alegia, idazlea irakurlearengana gerturatu beharrean, idazlea bakean utzi eta irakurlea harengana mugiaraztea lehenesten du. Horrela itzulitako testu batek arrotz kutsu nabarmena du; izan ere, helburua ez da idazleak xede hizkuntzan idatzi balu bezala irakurtzen
|
den
testu bat sortzea, baizik eta xede hizkuntzako irakurle batek sorburu hizkuntzan idatzitako testu bat irakurtzean sentitzen duen inpresio bera eragingo duen testu bat sortzea. Horretarako, itzultzaileak metodo alienatzaile bat erabili behar du, metodo naturalizatzaile baten ordez.
|
|
|
Itzultzaileak jatorrizko lanari eta autoreari zor dien menpekotasuna da teoria horien guztien oinarrian dagoen beste uste sendo bat. Itzultzaileak ez du bere aztarnarik utzi behar itzultzen ari
|
den
testuan, ahalik eta ikusezinen jokatu behar du jatorrizko idazlearen lana modu, gardenean, emateko.
|
|
|
Itzulpenak deuseztatu egiten du jatorrizkotzat jotzen
|
den
testuaren, balio sakratua? (Man 1986:
|
|
|
horri aurre egitea ez da erraza, Bloomen arabera, eta poeta, indartsuek? soilik lor dezakete, beren aitzindariek idatzitakoarekiko desberdina
|
den
testua sortuz. Beren aitzindarien lanak, gaizki ulertu?
|
|
|
Bere lanetan, Borgesek mintzaira absolutu edo letra kosmiko baten kontzeptuari buruz idazten du, zeina gizakien hizkuntza guztien baitan dagoen eta itzulpenaren bidez azalaraz daitekeen. Itzultzailearen egitekoa, beraz, denboraren eta espazioaren aldetik desberdinak diren bi une horien arteko bitartekari lanetan aritzea da, bien arteko harremanetik sortuko
|
den
testu bat ekoizteko:
|
|
|
Poetaren baitan poema egiten ari delarik, bihurpen sakon bat gertatzen da, izkiriatzear dagoen testua hitzez hitz definitu orduko bere baitan sortu eta emendatuz joan
|
den
testu ilunago eta izkiriatu gabeko baten translazioa da. Irakurlearen baitan ere, gogoeta hari hau jarraitu eta hasierako ideiarekin loturik, irakurritako poema azken batean aldez aurretik esistitzen zen, hutsune gisa behintzat (Sarrionandia 1995a:
|
|
|
Sorburu testuaren, transmisioaren eta harremanen postulatuen bidez, Sarrionandiak bere poema apokrifoen atzean jatorrizko testu bat badagoela sinetsarazi nahi dio irakurleari, eta sorburu testu horren eta bere itzulpenaren artean transmisio edo harreman batzuk izan direla. Sorburu testu hori, ordea, ez da inork inoiz idatzitako testu konkretu bat, idazleak, izkiriatzear dagoen testua hitzez hitz definitu orduko bere baitan sortu eta emendatuz joan
|
den
testu ilunago eta izkiriatu gabeko, bat baizik (Sarrionandia 1995a:
|
|
|
(Sarrionandia 1990: 107); hitz horiekin, dagoeneko aztertu ditugun sasi itzulpen askotan bezala, benetako bezala aurkezten
|
den
testuaren gezurrezkotasuna iradokitzen du Sarrionandiak. Narrazioaren hasieran Martin Lezeta apokrifoaren Oroimena eta desira liburu apokrifoaren berri ematen du, eta gero, Lezetaren biografia xehea eskaini ondoren, liburua osatzen duten hamar ipuinak deskribatzen ditu (Ifar aldeko orduak ere hamar ipuinez osatzen da, eta Martin Lezetaren liburuko azken narrazioa ere hamar ipuineko beste liburu baten komentarioa da...; amaigabeko jokoa proposatzen du horrela Sarrionandiak).
|
|
|
Beste kasu batzuetan, harrobietan ematen
|
den
testu zatia Sarrionandiak itzulitako berbera izateak eraman gaitu harrobi hori zubi testua izan litekeela ondorioztatzera. Aipatu dugun Lukrezioren poema, esate baterako, bat dator de Cuenca y Pradoren eta Alvar Ezquerraren antologian eta Sarrionandiaren itzulpenean:
|
|
|
Sarrionandiak ere itzulpen estrategia esku hartzaile eta ausarten alde egiten du, esate baterako,, benetako? itzulpenen artean sasi itzulpenak tartekatzean, edota diskurtso gisa idatzitako testu bat poema gisa aurkeztean, edota euskarara iritsi arte hamaika zubi hizkuntzatatik igaro
|
den
testu bat jatorrizko testuaren aldamenean jartzean, edota beste autore batek idatzitako poema bat hartu eta bere inguruko testuingurura egokituz testu berri bat sortzean. Itzulpenean ikusezina izatea ezinezkoa denez, ez du lotsarik izango itzultzen ari den testuan bere arrastoa uzteko.
|
|
|
itzulpenen artean sasi itzulpenak tartekatzean, edota diskurtso gisa idatzitako testu bat poema gisa aurkeztean, edota euskarara iritsi arte hamaika zubi hizkuntzatatik igaro den testu bat jatorrizko testuaren aldamenean jartzean, edota beste autore batek idatzitako poema bat hartu eta bere inguruko testuingurura egokituz testu berri bat sortzean. Itzulpenean ikusezina izatea ezinezkoa denez, ez du lotsarik izango itzultzen ari
|
den
testuan bere arrastoa uzteko. Are gehiago, arrasto hori uztea saihestezina ez ezik, garrantzitsua ere bada; izan ere, itzultzaileen esku dago xede hizkuntzako irakurleen munduko literaturari buruzko ikuspegia.
|
|
2015
|
|
|
Gauza ezaguna da, irakatsi? goiburua, gozatu, ri nabarmenki nagusitu zaiola euskal letren ibilbidean eta biak uztartzen saiatu
|
den
testua ere urria dela, gutxienez, XIX. mende arte. Antologia batek, ezinbestez, ekoiztutakoa behatu du hauta lanari ekiteko.
|
|
|
Inoiz, arrazoi filologiko edo linguistikoengatik, berezia, nabarmena
|
den
testua. Leizarragak egindako Testamentu Berriaren itzulpena, adibidez.
|
|
2016
|
|
|
Autorea eta aktoreek idatzia eta sortua izan
|
den
testua eraiki eta itzuli behar dute, lengoaiaren bizitasunean. Hiru keinu mota erabiltzen ditu antzerkiak, lehena ikusmenari lotuak, gorputzarekin, keinuekin, jantziekin, apaingarriekin, argiekin, entzumenari lotuak, ahotsak baliatuz, musika, hotsak, hizkuntzari lotuak.
|
|
|
340 Paratestua inprimatua
|
den
testua da, elkarrizketa inguratzen duena. P. PAVIS, 1987, Dictionnaire du théâtre, 273.
|
|
2021
|
|
|
Hona hemen zer atal bereizten diren ohiko birformulazioetan. Birformulakizun deitzen da hemen birformulagai
|
den
testu atalari (Larringanek —1996— adierazpen birformulatu deritzo gauza berari). Bestalde, atal birformulatzaile erabili dugu birformulazioaren" bigarren zatia" izendatzeko (Larringanek —1996— adierazpen birformulatzaile deritzo gauza berari).
|
|
|
Aipu batean idatzi gabe utzi
|
den
testu zatia.
|
|
|
Aipu batean idatzi gabe utzi
|
den
testu zatia.
|
|
2023
|
|
|
Haatik, Darwin Smithek oroitu nahi du agian antzerkia teatro testuekin nahasi dela, antzerkia antzerkiarentzat idazten
|
den
testua baino gehiago del a, eta idatzi baino lehen ere antzerkia egin zela. XIX. mendean, Europako historia nazionalak idatzi zirelarik, horien artean frantses estatuarena, nolabait erabaki zen herriek historia eta literatura zuketela literatura eta historia ho rien monumentuak idatziak baldin baziren, alegia idatzia lehenetsiz, idatzia froga tzat hartuz.
|
|
|
Baina bi erreferentzia nagusi horiek, Margaritaren obraren inguruan ikerke ta aitzina doala erakusten diguna, erreginaren lanaren erdigunea dena alegia Heptameron, dela gehien sakontzen
|
den
testua.
|