|
2000
|
|
|
narratzailea eta egilea bereiztea funtsezkoa da, izan ere, funtzionalki nahiz ontologikoki bi kontzeptu zeharo ezberdin baitira. Egilea entitate erreal eta enpirikoa den bitartean, narratzailea fikziozko entitatea
|
den
testuko egile modura ulertu genuke. Hau da, narratzailea komunikazio narratiboaren protagonista izango litzateke, diskurtsua enuntziatzea dagokiona.
|
|
2002
|
|
|
J. Kortazar kritikariaren arabera,"[...] Irigoienek euskal bizitzaren inguruan eraikitzen dituen kaleidoskopioek islatzen duten barne mundua samurtasunez beteta dago, baina samurtasun horrek ez darama sentimentalismora; aitzitik, indar utopiko izan nahi du, bizitza eta gizartea eraldatzeko ahalmenean oinarritutako indarra. [...] Batere anbiguoa ez
|
den
testu honen irakurketek manikeismotik ihes egin nahi duen konstelazio estruktural eta semantikoa eratzen dute" (ik. Letras españolas 1987, Castalia, 1988, 203).
|
|
|
Horrela, artikuluaren helburua lan baten inguruko argitalpenari dagokion informazioa, dibulgazioa edo promozioa badira, kritika publikoaz mintzo gaitezke. Aldiz, kritika lan baten oinarrian irakurketa eta azterketa pausatuagoa badago, azterkizun
|
den
testua distantzia kritikoz irakurtzen bada lehenengo inpresiotik haratago joanez eta kritika bera arrazoituz, bigarren motako kritika lan baten aurrean geundeke, N. Fryek" akademikoa" deritzon horren aurrean.
|
|
2003
|
|
|
Baina jo dezagun zehatzago, zein diren Oskillasok aurreratu zuen eredu zirriborroaren nondik norakoak azaltzera. Lehenengo eta behin ikusiko dugu euskalki nagusietako ekarpena nola mamitzen
|
den
testuetan, Kurl delakoan batez ere.
|
|
2007
|
|
|
Ondoko hau da behin baino gehiagotan aipatu
|
den
testu txatal ezaguna:
|
|
2011
|
|
|
Kritikari batzuek itzulitako obraren azterketari jatorrizkoa balitz bezala ekin izan diote, itzulpena denik ere aipatu gabe. Beste batzuek, ostera, jatorrizkoaren egilearengan eta haren obran jartzen dute arreta, itzulpenari buruz" erraz irakurtzen
|
den
testua da itzulpena" edo" akats txiki batzuk ezik, itzulpen ona da" zein" itzultzailearen hizkuntza maila ez dator bat autorearenarekin" bezalakoak esanez. Halaber, badira akatsei soilik erreparatzen dieten kritikariak.
|
|
|
kritika akademikoa, dibulgazio kritika eta erreseina edo aipuak. Bada, artikulu horretan, itzulpen kritikaren inguruko zenbait auzi plazaratzen dira, hala nola, zeren arabera aukeratzen diren kritikatu edo iruzkinduko diren itzulpenak, kritikariak itzulpeneko testuaren iturri den obraren hizkuntza jakin behar ote duen kritika akademikorako hala behar lukeela dio Gasenik eta nola jokatu behar
|
den
testuko akats edo desegokitasunekin kasu horretan ere nolako azterketa halako erabakia hartu behar omen da (Lopez Gaseni, 2009).
|
|
2015
|
|
|
Herria, euskara, literatura eta horrelako batzuk testuaren ezpalekoa da aurrerago azaltzen
|
den
testu txiki bat orobat.
|
|
2018
|
|
|
Bukatzeko, N inskripzioan ageri
|
den
testuak (1) behin eta berriro errepikatzen diren paralelismoak ditu euskal termino lexikoekin, (2) bateragarritasun fonologikoa du, (3) formak morfologikoki egokiak dira, (4) egitura sintaktikoa kohesionatua dago, eta (5) zentzu semantiko koherentea du. Horrez gainera, mendebaldeko Europako kultura tradizioko esaerak edo atsotitzak aipatzen ditu.**
|
|
2021
|
|
|
Horrez gain, alfabetizazio anizkoitzaren afera testuen izaeraz nahiz euskarri multimodalez harago doa IIR1 en iritziz, eta ekoizpen literario artistikoen kontsumoak zein sorkuntzak garapena izan dutela dio. GE1 ek zehaztutakoaren haritik, testuen edota bestelako ekoizpenen luzerak laburrera egin du, baita tempusak ere, eta horrek kontsumitzen eta ekoizten
|
den
testuaren helburua eta izaera baldintzatzen du erabat:
|
|
|
Eredugarritasunari jarraiki, guk ere eurek adierazitakoa oso kontuan hartuko dugu, eta horri osagarri eraikiko dugu. Jarraian porposatzen
|
den
testua, batetik, pertsonala izanik, agian, egokitzeko beharra egon daiteke, eta, bestetik, ikasleek esandakoaren arabera ere doitu da genioenari jarraiki.
|
|
|
Testu irakurriaren edo idatziaren arkitekturaz jabetzen denean ikaslea. Testuinguru historiko kultural batean egituratua izan
|
den
testu bat ulertu eta bere egin dezakeenean. Lan literario batek giza esperientzia partekatu eta unibertsal batera eramaten duenean bizi duen garaiarekin alderatzeko.
|