|
2001
|
|
|
Informazioaren ikusgarritasuna hertsiki lotua dago Euro  pako kazetaritzan erro sakonak dituen ideia batekin: informazio batez interesatzen
|
den
pertsona kopuruak ematen edo kentzen dio balioa informazio horri 26 Kazetaritza modernoak uste du, gero eta konbentzituago, jendeak berri baten aurrean duen interesa haren argudioaren sakontasunaren alderantzizko proportzioan dagoela. Jendearen bihotza ukitu beharra dago!, diote.
|
|
2003
|
|
|
Guinnes liburuan azal ninteke intxaurrekin barregarri gelditu
|
den
pertsona bakar gisa.
|
|
2005
|
|
|
Nire bihotzak ezagutu zuen, ezagutu, sosegua, eta, areago, estasia; ezagutu zituen plazera eta atsegina. Dastatu zuen, halaber, behazuna, ezinegona, inolako pertsonaiatan kabitzen ez
|
den
pertsona hori. Maiz galdetu izan diot neure buruari nola sentitzen ote zuten desosegua beste batzuek, ala sentitzen ere ote zuten; Marro bezalakoek, esate baterako.
|
|
|
Worldwach Instituteren Txostenak ingurumen joeren berri ematen duen moduan, Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundearen (FAO) 2003ko Txostenak adierazten duenez, guztira 842 milioi pertsona dira elikagai faltan direnak. Era berean, adierazten digu laurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran antzemandako joera positiboak alderanztu egin direla atzera, zeren eta azken urteotan zehar gose kronikoan bizi
|
den
pertsona kopuruak gorantz egin baitu, urtean bost bat milioiz. FAOren zuzendari nagusi Jacques Diouf jaunaren iritziz, arazoa gehiago da borondate politikorik eza elikagai eza baino.
|
|
2008
|
|
|
Ez, imajinatzea eta desiratzea ez dira gauza bera, eta bien arteko hurrenkera batek zein besteak ere esanahi desberdinak ditu. Baina nire interesa pizten duten auziak dira, Rosa ez da-eta halako katramiletan lotzen
|
den
pertsona. Eta badakit, halaber, auziok argitzeak ez diola gehiegi lagunduko Rosari.
|
|
|
pertsona pertsona baita, oroz gainetik. Ederki, baina ni antzeman ezinik gelditzen naiz zein
|
den
pertsonaren aldeko deklarazio horien zentzua: edo den barkatu egin behar zaiola pertsonari, edo den (batik bat heriotza duinaren ipuina asmatu zutenetik) jo ta bertan hiltzea merezi duela pertsonak.
|
|
2009
|
|
|
Jakin ezazu ez naizela ni zure gozotasunaz akordatzen
|
den
pertsona bakarra. Atzo kafea hartzera joan ginen taldeko sareginok, eta ez dakit nork zein neskato gozoa zinen gogorarazi zigun.
|
|
|
Ez dugu zalantzarik euskararik ez dakiten milaka gurasok erakutsi duten euskararekiko begiruneari eta atxikimenduari esker egin ahal izan dela bide hori, eta hizkuntza pluraltasunaren aldekoa
|
den
pertsona orok aitortu eta txalotu egin luke guraso horiek egin duten ahalegina (beraiek ezagutzen ez duten hizkuntzan partez edo osorik euren seme alabak eskolatzeko ahalegina) eta erakutsi duten euskararekiko (eta, azken batean, euskal hiztunenganako) elkartasuna, hori bai baita hizkuntzen bizikidetzaren eta gizarte elkarbizitzaren mesedean egindako ekarpena.
|
|
|
Euskaraz jarduteak berezko ahuleziak dituelako eta euskararen erabilera bultzatzeko hedabideak oso garrantzizkoak direlako bermatu behar dira diru-laguntza publikoak. Baina euskararen diru zakua ere ez da mugagabea, eta euskarazko hedabideetan lan aurreratu eta eredugarria bultzatzen ari
|
den
pertsona kualifikatu batek behinola ederki esan zuen bezala, errentagarritasuna eta eraginkortasuna, biak hartu behar dira aldi berean kontuan euskarazko hedabideetarako diru-laguntza bideak finkatzerakoan.
|
|
2010
|
|
|
Herri baten barne historia inportanteagoa da zenbait gauza ulertzeko historia ofiziala baino. Behiala hain euskaltzale sutsua izan zen eta oraindik euskalduna
|
den
pertsona baten seme alabak gaur egun zergatik diren erdaldun hutsak euskarazko irakaskuntza nabarmen nagusitzen ari den garai honetan jakiteak gauza dezente argitzen dizkit niri; edozein azalpen sozio-politikok baino gehiago. Terrorismoak kalte handia egin dio Euskal Herriaren eta euskararen imajinari, eta okerragoa dena, jendearen euskal imajinarioari.
|
|
|
Beste batek zientziaren izena (teoria zientifikoren bat) erabili dezake abortuaren alde edo kontra jotzeko (kuriosoa da, abortuaren aldekoek eta kontrakoek zientzia erabiltzen dute beren intereserako). Gure iritziz, zientziak berak ere (zentzurik zorrotzenean ulertuta, hau da, teoria zientifiko gisa ulertuta) ezin du esan umekia noiz bihurtzen
|
den
pertsona. Auzi horrek ertz eta alderdi askotako arazoak eta kontzeptuak txirikordatzen ditu, eta teoria zientifiko partzial batek, seguru asko, ezin izango du erantzunik eman.
|
|
2011
|
|
|
Dezente ziren ni baino sukartsuagoak politikaz aritzerakoan, unibertsitateko asanbladetan, eskolak zapuzteko orduan, fabriketako greben antolamenduan. Ez nuen, ordea, inor irudikatzen nire ataka berean, ezin dut haietako inor imajinatu baiezkoa ematen ate joka etorri
|
den
pertsona baten halako eskari bati. Andregaia zuen batek; urlia hasia zen lanean aseguru etxe batean, erdipurdiko soldata baten truke; halako, berriz, bere aitaren inprentatxoan ari zen, linotipiako matrizei matrizak eransten.
|
|
|
Kortso baimena zuen itsasontziko nagusiarentzat, armadorearentzat, kortsorako prestaturiko itsasontzia inbertsio bat omen zen. Gaur egun negozio bat aurrera joan dadin arriskatzen
|
den
pertsonarekin eta sistema kapitalista berarekin konpara daitekeela dio. Nagusiak itsasontzia kortsorako prestaturik, dirua inbertiturik itsasoratuko da.
|
|
|
Gerra garaiak dira horretarako aproposenak, txikituta geratzen baitira egunerokotasun normalizatuaren eta ustez ongi instituzionaldutakoaren formak. Orduan, harritzerainoko ahul agertzen dira behialako printzipio handiak; narriatuak agertu ohi dira, negarrez ari
|
den
pertsona makillatuaren aurpegiaren antzera.
|
|
2018
|
|
|
Transgresoreak, azken finean. Eta berak horrelako norbait behar du ondoan, jendarte zeharo uniformean ez urtzeko gai
|
den
pertsona berezi bat. Baina, era berean, zuhurtziaz jokatu behar duela gogoratzen du, eta eutsi egiten dio bere sentimenduak adierazteari.
|
|
2019
|
|
|
Batzuetan, lo nagoen itxura egiten dut. Alde batera begira jartzen naizenean masaila burukoaren kontra dagoela ziurtatzen naiz, horrela nire ahoak haurtxo aingerutxo batena eman dezan eta nirekin oheratu berri
|
den
pertsonak zaurgarria naizela pentsa dezan, zaintzea merezi duen norbait alegia. Sexuaren jainkosa eta haurtxoa.
|
|
2020
|
|
|
Inork ez zekien ezer esaten hari buruz. Zer gizaki klase da, galdetzen zion Anxelak bere buruari, pareta zahar horien artean sartuta bizi
|
den
pertsona bat?
|
|
2021
|
|
|
Eta gure etxea utzi, eta pertsona horrekin bizitzera joaten gara betiko, baina ez pertsona egokia dela erabat sinetsirik gaudelako; areago, ez gaude inola ere horretaz sinetsirik, eta beti hartzen dugu errezeloa guretzat egokia
|
den
pertsona benazkoa hiriko zokondoren batean dagoela ezkutaturik. Baina ez dugu gogorik non ezkutatzen den jakiteko; jabetzen gara orain zeresan gutxi izango genukeela harekiko, dena esaten baitiogu agian egokia izan ez arren bizikide dugun pertsona horri; eta gure bizitzako onura eta gaitza pertsona horrengandik eta harekin jaso nahi ditugu.
|
|
|
halako estimu bitxi bat diegu inguruan ditugun objektuei, mahai edo alfonbra bati, nork eta guk, gurasoen alfonbren gainean beti tinta isurtzen genuenok; alfonbra bati diogun estimu berri hori apur bat kezkagarri zaigu, lotsa pixka bat ere ematen digu; noizean behin, aldirietako kaleetan ibiltzen gara pasieran oraindik, baina etxera orduko arreta handiz garbitzen ditugu zapata lokaztuak lanpasean; eta plazer berri bat sentitzen dugu etxean esertzean, lanpararen azpian, leiho ateak hiri ilunera itxita. Jada ez dugu lagunekin egoteko gogo handirik, gurekin bizi
|
den
pertsonari kontatzen baitizkiogu gogoeta guztiak, mahai argiztatuan eserita elkarrekin zopa hartzen dugun bitartean; iruditzen zaigu ez duela merezi besteei ezer kontatzea.
|
|
|
–Asko gustatuko zaizun erronka bat daukat: herrialde honetan erabiltzen ez
|
den
pertsonak aurkitzeko sistema lokalizatzaile bat da afera. Ez zure mentorearen bikiak, ez zure poltsikoak, ez nireak ez du ordaindu eta eskuratzeko dirurik.
|
|
|
Zure hipotesia duzu eta fidatzen naiz zutaz. Baina zutaz kezkatzen hasi
|
den
pertsona gisa, nahiko nuke gertatzen ari denarekin zuk hainbeste karga mental eta emozional ez izatea. Ezin duzu hiri osoa zuk bakarrik babestu.
|
|
|
–Irudipena dut zer edo zer ekarriko dizudala gaur bertan, esan nuen, erlojuari begira?. Eta orain, barkatu, hitzordua dut joan den hogei urtean bikien ingurukoa
|
den
pertsonetako batekin. Ignaziok berak jakinarazi zizkidan izenak, ez dut ezusterik espero.
|
|
|
Neska txikiagoa zen, ilea gaztainkara zuen, motza, fraide orrazkera kasik. Ezdeusa zirudien, bizitzan oharkabean igarotzen
|
den
pertsona mota iruditu zitzaidan, aurpegia bere eskutzar handi harekin ukitzen ari zitzaion sasigaizto hura ez bezala. Bazitekeen hogeita bost urte izatea, edo hogeita bi, edo hogeita zazpi.
|
|
|
⣠Ze? Liburu batek edo pantalla batek esaten baldin badik ondo zegok, eta hirekin bizi
|
den
pertsonak esanda eztik balio, ala? â³ Ze esaten du jende horrek?
|
|
|
â³ Badakin honi terapian zer salduko dioten: osoki bere buruaren jabe
|
den
pertsona. ⣠Kontzientzia osoa daukana, beste ixtori mainfulnes horrekin osoagoa oraindik, eta igoaldi motx batzuk...
|
|
2022
|
|
|
Errealitatearen ikuspegi mugatuak blokeatutako pertsona sortzaile bihurtzean edo berbihurtzean dago gakoa. Coaching errealista era profesional batean garatutako elkarrizketa eta ikerketa metodo bat da edo aldatu nahi duen pertsonarentzat; alda daitekeela dakien eta halere aldatzen ari ez
|
den
pertsonarentzat. Ez da sendatzeko, ez da sendotzeko ere, baizik eta izaki sortzaile batek bizitza sormen lan gisa senditzeko.
|
|
|
Baina, benetan," femeninoa dena eta maskulinoa dena nahastuta daude, ezpuruak dira, nahaste borraste bat". Ez da harritzekoa, hartara," jendeak egiazki ez gauza bat ez bestea
|
den
pertsona bat bezala bizi nahi izatea".
|
|
|
Gizataldeen ongizate eta berdintasun faltak ingurumen inpaktua okertu dezake. Gizartean desberdintasuna nabaria bada, eta norbera baino askoz aberatsagoa
|
den
pertsona bat badago ondoan, parekotasuna lortzearren estatusa hobetzeko kontsumo maila igotzera joko dute askok. Aberatsak gero eta aberatsagoak badira, joera mugagabea izango da.
|
|
2023
|
|
|
Demagun pertsona bat bortxatua izan dela, eta bortxatzaileak une horretan usain handiko kolonia zeramala. Bortxatua izan
|
den
pertsona horrek, hainbat urtetara kolonia bera usainduko balu, oso litekeena da bere gorputzean hainbat segurtasun sistema piz  tea automatikoki (amigdala, zehazki), eta usain hori arrisku gisa identifikatuko du; amigdalan jaio eta hipokanpotik pasako den informazio horren eraginez, kortex prefrontalak (gogoratu, buruko erabakigunea) errefusa agindu garbi bat emango dio usain horri:... biktimak ez du usain hori gustukoa izango, nahiz eta ez duen zertan jakin edo gogoratu zehazki zergatia.
|
|
|
" Saiatu naiz, beraz, nire buruari barkatu behar diot". Zuk ez al zenioke barkatuko ahalegindu
|
den
pertsona bati. Ahalegintzen bagara, geure buruari barkatzeko aukera gehiago izango ditugu, geure buruaz dugun errukia hazi egingo da, eta une horretan trebatuko da krisi horretan ez sartzeko edo gehiago ez hondoratzeko.
|
|
|
Egin zerrenda bat zoriontsu egiten zaituzten pertsonekin, eta bultzatu haiekiko harremanak, eta saihestu kontrakoa sentiarazten dizutenak. Besarkatu garrantzizkoa
|
den
pertsona hori 10 segundoz baino gehiagoz. Ibili naturan, irakurri gustatzen zaizun liburu bat.
|
|
|
Ildo horretatik, errotze sentimenduaren galera handia gerta  tzen ari da, eta ezinbestekoa da subjektuarentzat esanguratsua
|
den
pertsona bat âirakaslea, aita, ama, gizarte hezitzailea, familiakoa edo lagunaâ, pertsona horren erro osagarriaren funtzioa betetzea eta haren ingurune esanguratsuarekin, kirolarekin, auzoarekin, lagunekin eta familiarekin berriz konektatzen eta sustrai sendoagoak zabaltzen laguntzea. Hori izango da botikarik onena, ez bakarrik osasun mentaleko arazo askorentzat, baita suizidioari eraginkortasunez aurre hartzeko modua ere.183
|
|
|
Era berean, funtsezkoa da zailtasunak dituenaren alboan egotea hainbat arrisku seinale adierazten ari denean hitzez edo jokabidearen bidez, hala nola insomnioa, gogorik eza, isolamendua, suminkortasuna, neurriz kanpoko substantzien kontsumoa edo testuingurutik kanpoko agresibitatea, adibidez. Jon Garcia Ormaza mediku eta psikiatra klinikoak 2023ko ekainaren 29an Gasteizen suizidioen prebentzioari buruz egindako ponentzia bikainean azaldu zuen bezala, jokabide suizidak hautemateko modu eraginkor bakarra hitz egitea da, eta pertsonari entzutea eta berarekin konektatzea; etsipenetik, isolamendutik, buruko minetik eta emozio mingotsetatik komunikatzen
|
den
pertsonara egokitzen jakitea. Irrati baten gisara, haren kanalean konektatu, entzun, seinaleei adi egon eta horri buruz modu konstruktiboan hitz egiteko beldurrik ez izatea.
|
|
|
Azkenik, arreta handia jarri behar diogu haurtzarotik eskain  tzen dugun hezkuntzari. Alde batetik, kontuan izan behar dugu zein garrantzitsua
|
den
pertsona ororen hezkuntzan etapa bakoitzerako egokiak diren esperientzia positiboak eta negatiboak ezagutzea eta integratzea, arau, muga eta jokabide ondorio argiak izatea eta diziplinaren kultura eta gauzak lortzeko ahaleginaren premia barneratzea. Interesgarria da ahaleginaren garrantzia azpimarratzea, helburua bera baino gehiago.
|