|
2000
|
|
|
Gutxitan gordetzen dituzte horiek, taldetxoek arinki askatzen dituzten negozioetan, halako ganora edo arreta, hain zuzen ere, moralak agintzen dituenak ohitura arloetan. Aspaldikoa da eta bizitzak hala erakutsia, dibortzio baterako adiskideak eta aliatuak batuta ere, horiek ez dutela osterantzekorik egiten beste batzuek idatzi agiriak sinatu eta gertatu
|
den
ororen gainean ezjakinarena baino.
|
|
|
Iraultzaren ostean, frantziar legeriak aldaketa ohargarriak izan ditu. Berria
|
den
oro baztertu beharra al dago. Antzinako oro zokoratu behar al da?
|
|
2001
|
|
|
Denbora barneko sentsua da, beraren bidez gogamenaren barne egoera begiesten da. Eta denbora espazioa baino orokorragoa da, zeren egia baita subjektuak kanpokoa den guztia espazioaren bidez eta barnekoa denboraren bidez jasotzen duela, baina baita ere kanpokoa
|
den
orok azkenean barne sentsura etorri duela subjektuak jaso behar badu.
|
|
|
MAITAGAI GUZTIAK: ona, egia, ederra
|
den
oro. c) Ezagutu ahala bakarrik daukat, ala ezagutu beharra ere bai. BEHARRA ERE BAI.
|
|
|
Ez gizakiaren potentzia batean, beragan (bere gogoan) baizik. Ezin dira zalantzan jarri, gizakia ari
|
den
orotan maitatzen ari delako, hau da, ezagutzen eta hobesten. Ezin dugu ispilu aurrera joan begiek bidea erakutsita, ikusmena ote daukagun ikustera.
|
|
|
Maitagogo den norbera aurkitu eta berehala —eta baliteke ‘berehala’ baino gehiago, ‘batera’ esan beharra— maitagogo hurkoa aurkitzen dugu. Eta norbera lez maitagogo
|
den
oro. Gero, gizaki izan ez baina maitagarri zaizkigunak —on, egia, eder—, hau da, gizakiaren gogoko den beste edozer.
|
|
|
Eta funtsezko lotura sortzen da ezaguera horretan, etenezina: nire gogoko —maitagarri, on, egia, eder— dela niretzat, beste maitagogoaren gogoko
|
den
oro. Elkartasuna hau da:
|
|
|
Jaungoikoaren gogokoa, berriz, garena egitea da: Bera eta maitagogo hurkoa eta maitagarri
|
den
oro maitatzea da. Eta Jaungoiko maitatuak maitagogoago, maitaleago egiten gaitu; hau da, zenbat eta, maitasunez, bere esanera zintzoago jarri, askatuago eta ezagutariago egiten gaitu.
|
|
2003
|
|
|
Errepasatzea deitzen dena jakintzak alde egiten duelako da, ahanztura jakintzaren alde egitea baita, eta errepasoak alde egindakoaren ordez oroitzapen berria atzera sartuz jakintza gordetzen du berbera dela iruditzeraino. Era horretan hilkor
|
den
oro gordetzen da, ez beti guztiz berbera izatearen bidez jainkozkoa bezala, alde egin eta zahartzen deb nak bera zen bezalako beste berri bat uztearen bidez baizik. Baliabide horren bidez, Sokrates, hilkorrak hilezkortasunean parte du, bai gorputzean eta bai gainerako guztietan; hilezkorrak ordea beste modu batera.
|
|
2004
|
|
|
Mundua agitzen
|
den
oro da. (1)
|
|
|
" Gertakariak espazio logikoan mundua dira" (1.13);" Gertakarien irudi logikoa gogoeta (Gedanke) da" (3) (azpimarrak gureak dira). " Esan ohi da Jainkoak
|
den
oro sor zezakeela, logikaren legeen kontra zihoakeena salbu. Izan ere, ezin esan genezake zer lirudikeen mundu ‘ilogiko’ batek" (3.03).
|
|
|
Esan ohi da Jainkoak
|
den
oro sor zezakeela, logikaren legeen kontra zihoakeena salbu. —Izan ere, ezin esan genezake zer lirudikeen mundu ‘ilogiko’ batek (3.031).
|
|
2005
|
|
|
Azaldu da, beraz, zer nolako zuzenbide mota den hori. Bide beretik ere, kaltea, alegia, eskubiderik gabe egiten
|
den
oro. Ekintza horrekin izendatzen du zuzenbideak erregela eta legeen araberako den oro, hau da, zer den zuzena eta zer zuzengabekoa[...]
|
|
|
Bide beretik ere, kaltea, alegia, eskubiderik gabe egiten den oro. Ekintza horrekin izendatzen du zuzenbideak erregela eta legeen araberako
|
den
oro, hau da, zer den zuzena eta zer zuzengabekoa[...]
|
|
|
Arean ere, ondo hausnartuz gero, zuzenbide horren printzipioak kanporatu egiten dira eta begi bistan daude, zentzumenen bitartez antzematen dugun guztia bezalaxe. Printzipio horiek, bestalde, ez dute inoiz hutsik egiten, zentzumenek ere inoiz hutsik egiten ez duten bezalaxe, ondo eratutako organoak dituztelako eta sentitzeko behar
|
den
oro dutelako. Oinarri hori hartuta, Euripidesek Polinizes jartzen du hitz egiten, Feniziarrak deituriko lanean, eta horren inguruan argi eta garbi adierazten du arrazoi zuzena izan zuela:
|
|
|
Grekoek aiscrokeia esan zioten horri. Beste erpinetik ere egin daiteke bekatu, alabaina, lagakeriaz eta utzikeriaz, dorpe ez
|
den
orotik ihes egitearren, nork bere familiaren etxaguntzaren egoeratik alde egitearren. Sokratikoek erakutsi zuten gizaki jakintsu eta zintzoa dela bere ontasuna bazterrean uzten ez duena.
|
|
|
urlia, bere aitaren maitatzaile; sandia, bere amarena, eta, berendia, bere neba arrebena. Edonondik begiratuta ere, zati horiek oso txikiak dira zure izenarekin alderatuta, izen horrek bere baitan hartzen baitu, gauza horiek ez ezik, eder eta zintzo
|
den
oro.
|
|
|
Honela, bere hizkuntzalaritzaren ikertzaile ezagunak diren H. Gipper eta P. Schmitter ek —L. Weisgerber gogoratuz—" munduaren irudi linguistiko" batez hitz egiten dute: " Komunitatean hazten
|
den
orok haren ikusteko forma linguistikoa bereganatzen du, metaforikoki esanda, mundua ama hizkuntzaren betaurrekoekin ikusten hasten da" 95 Hemendik abiatuz uler daiteke zer nolako esanahi antropologikoa duen berez aniztasun linguistikoak eta, zentzu honetan, zergatik hark ahal bezain beste hizkuntza aztertzen dituen. Beraz, hizkuntza gizakiaren eta munduaren arteko" bitarteko espazio" bezala kontsideratzen duen unetik, neurri handi batean, egun" erlatibitate linguistiko" bezala ezagutzen dugun problematikari buruzko erreflexioari ematen dio hasiera.
|
|
2006
|
|
|
Egun ‘gogo egoera’ adierazpena erabiltzen den arren, Humek ‘hautemate’ hitza erabiltzen du gure burutik igarotzen
|
den
oro izendatzeko. Eta, ikusiko dugun eran, sentimendu moralak hautemateak dira.
|
|
|
" Egia", beraz, honela definituko du Kojevek: ulergarri
|
den
ororen adiera (izenari dagokion definizioa) edo bururagarri den guztiaren osotasun bakarra (izanari dagokiona). Bestela ere adieraz daiteke, jakintsuaren gorputza aintzat hartuz:
|
|
|
Bestela ere adieraz daiteke, jakintsuaren gorputza aintzat hartuz: " bururagarri den guztiaren osotasun bakar" hori jakintsuaren burmuinari legokioke, egiaren euskarri materialari, morfemari, eta" ulergarri
|
den
ororen adiera" horrek, berriz, egiaren edukia adieraziko luke," egia" hitzaren esanahi osoa.
|
|
2009
|
|
|
Egiaren problematika bera eta horrek" jakite borondatearen" nozio nietzschetarrarekin (hau da, egia sortzen, hedarazten duen eta ukatze edota ezkutatzetik baztertzen duen mekanismoa) duen lotura leku nagusian kokatzen du genealogiak. Jakitearen bilaketa aseezinaren atzean, ezagutza objektibo eta unibertsaltzat agertzeko ahaleginaren gibelean ezkutatzen
|
den
oro agerian utzi behar du genealogiak. Azaleko batasunaren azpian, kontzientzia zientifikoaren ustezko sentimenduen gabeziaren azpian, sen, pasio, biolentzia den jakiteko grina bizi bizirik dabilela aldarrikatzen du genealogiak.
|
|
|
" inor ez da zuek baino gehiago" esaten du azken horrek, eta" zuek garaitzeko asmoa lukeena —zuek onak baitzarete— maltzurra da"; eta historialariak, demagogoaren doblea baita, oihartzuna egiten dio: " Ez dago zuen oraina baino nobleagoa den iraganik, eta nire jakinduria zehatzak erakutsiko dizue historian handitasunez agertzen
|
den
ororen txikikeria, gaiztakeria eta andurreria". Historialariaren senitartea Sokratesenganaino iristen da.
|
|
|
interpretazio jakin bat egin dezagun agintzen digute. Horrenbestez, zeinu primarioak eta enigmatikoak izatea ez da gu interpretazio lanei lotuak egotearen arrazoia, interpretazioak (bat baino gehiago) izatea baizik, mintzo
|
den
ororen gainetik interpretazio bortitzek ehunduriko bilbe handia baitatza beti. Horregatik daude zeinuak, bere interpretazioaren interpretazioa egitea agintzen diguten zeinuak, horiek, zeinu bailiran, alderanztera behartzen gaituztenak.
|
|
|
Nietzschek, botere nahiaren subjektibismoaren posiziotik, posibilitatearen baldintza horiek balio bezala ulertu ditu. Platonen ideiak eta suprasentsiblea
|
den
oro balio bezala interpretatu ditu Nietzschek. Platonengandik bera arteko filosofia guztia balioen metafisika bezala ulertu digu.
|
|
2010
|
|
|
Lehendabiziko arrazoiari erreparatuta, gizakiak naturaz gaindiko helburua iritsi behar du; bigarrenaren eretzean, gizakiari lagungarri egiten zaio, baita alderdi naturalari erreparatuta ere, okerrean eror ez dadin; hirugarrenari ekinez, gizakiaren barne egintzak gobernatu eta ordenatzen ditu; eta, laugarrena hona ekarrita, gizakiari gaitz
|
den
oro debekatzen zaio, hori ezin baitu giza legeak egin. Eta lau ezaugarri horiei aplikatzen zaizkie salmoaren berba hauek:
|
|
|
5 Zuzenbidearen (ius) azken esanahiari eta esanahirik hertsienari helduta, izen hori artez ematen zaio botere edo ahalmen moral bati; norberak botere edo ahalmen moral hori du, berea
|
den
ororen gainean edo berari zor zaionaren gainean. Ildo horretatik esaten dugu gauzaren jabeak gauza horren gaineko eskubidea duela, eta langileak alokairuaren gaineko eskubidea duela, eta horrexegatik baieztatzen dugu ordainsaria merezi duela.
|
|
2011
|
|
|
Mendebaldeko filosofiak, Descartesengandik hasi eta Hegelenganaino, giza espirituaren alderdi razionala gehiegi balioetsi zuen: hegeliar panlogismoa erreala
|
den
oro razionala zela baieztatzera iritsi zen.
|
|
|
Egon ere" izatearen artzain" gisa dago han, ez izatearen jaun. Izateari dario munduan den, historian agitzen
|
den
oro; baina bera munduaren eta historiaren haraindi da. Denean den arren, Platonez gero ahaztua geratu da:
|
|
|
Anaximandrok krimena ikusten du indibiduazioan, [jatorrizko bekatua autoenajenazio bat, hizkuntzak eragina hizkuntzak ni eta zu banatu egiten baititu; jaiotzea bera krimen bat da ez jaiotzea da gauzarik gorena (Sofokles) jaiotzea izan da gizakiaren deliturik handiena (Calderon) erlijio orfikoaren arrastoak omen dira horiek guztiak: Dionisoren lagun Sileno Midasekin elkartzen delarik Midasek galdetzen dio ea zer irrikatu behar
|
den
ororen [gainetik eta Silenok erantzun: ez jaio izana, ez izatea.
|
|
|
" Zure eguzkia, aro ederragoa, joana da/ eta gau hotzean soilik urakanak oihukatzen dira", adiakatzen da Holderlin (Diotimari). Jainkoak joanak dira, joandako Jainkoekin joana da noski —" hil da" — Jainko kristaua ere, metafisikoek
|
den
ororen kausa betiereko bezala beste gauzen alboan gauza bat gehiago zentzurik gabekoa bihurtua zegoena [hau hobeto ikusten da Heideggerren idazkeran: kausa, alemanez" Ur Sache", Lehen Gauza, esaten baita; munduaren kausa, munduko Lehen Gauza], munduan alfer alferrikako gauza bat honezkero.
|
|
2013
|
|
|
Naturatik Jainko eta espirituak uxatuak dira," superstizioak"; orobat sentsuen mundu" engainagarria" irrealtzat baztertua (usainak, koloreak, gustuak), pertsonala
|
den
oro, emozioak, aurreiritziak eta nolanahiko zentzuak (mitoak), ordura arte eguneroko esperientzia erabakigarriki osatzen zuen guztia. Arrazoimen hutsari Natura hutsa:
|
|
2014
|
|
|
Oroi dezagun hemen Eraztuneko beste une goren bat: Siegmunden eta Brunnhilderen duoa Walkiria ko bigarren ekitaldiaren amaiera aldera, Brunnhilde bere edertasun hotz eta handientsuarekin, Siegmundengana hurreratu eta esaten dio hilkorra
|
den
orok bera ikusi eta gutxira hilko dela; Brunnhilde bertan dago esateko Walhallara hildako heroien bizileku eternoraeramango duela Hundingekin duen gudua galdu ostean. Siegmundek eskaintzari uko egiten dio Sieglinde ezin bada berarekin elkartu Walhallan, nahiago duelako emakume miserable baten maitasuna" Walhallako gozamen frigidoak baino/ Walhalls sproden Wonne".
|
|
2016
|
|
|
Gogoratuko denez, Nietzscheren mailuaren atzean Schopenhauerren biola dago, eta atzerago Spinozaren metafisika. Schopenhauerrentzat mundua muin muinean Nahimena da, Bizi-Nahia; egoismoa ez da" bizi-nahi izatearen forma" besterik (§ 58), bizi
|
den
ororen esentzia, bizidunaren egintza guztien motibo fundamentala.237 Eta Schopenhauer baino lehenago," desira gizakiaren esentzia bera da, h. d., gizakiak bere izanean irauteko eginahalean egiten duen ahalegina", zioen Spinozaren IV, 18 Proposizioak. Esentziala da, hortaz, andre gizona bere existentziari atxiki atxikia egotea, bere burua eta bere buruaren onerako den guztia maitatzea, eta hura soilik.
|
|
2021
|
|
|
Nire eskuekin lanean hasi aurretik, ez nago soilik beste baten eskuetan; horrez gain, instituzio, diskurtso, testuinguruen esku nago, teknologia eta prozesu bitalak ere barne hartuz, gizatiarra gainditzen duen objektu organiko eta ez organikoen lurrazal batek maneiatuta. Zentzu horretan, ni ez naiz ezer eta ezin dut inon egon ez gizatiarra
|
den
oro gabe. (Butler 2016:
|