|
2008
|
|
|
hitz elkartuetan lehenen go zatiak jasatzen dituen aldaketei dagokienez euskarak akitanierak baino egoera berriagoa erakusten du, giza-, > adibidieetan ikusi daitekeenez akitanieraz ko CISON, SEMBE eta SENI ren aldean; bestalde akitanierazko ANDERE hiru silabadun hitzak aitzin euskararen erro monosilabikoaren egoera garatu du. Beraz azalpenak orokorra luke izan, eta ahal
|
den
neurrian bi muturretako datuak bide batez azaldu: antzinako formek euskararen historiaz dakigunarekin ados etorri behar dute, historia honen mugarri sendoak bihurtzen diren eran.
|
|
|
Aldaera geografiko markatua baino ez duen hiztunak arazo larriak izango ditu erabilera esparru orokorretan: erabilera esparrua orokorragoa egiten
|
den
neurrian garrantzi handiagoa hartzen du hiztun komunitate osoak onartzen dituen baliabide eta berbaldi estereotipo komunak erabiltzeak.
|
|
|
Horiez gain, subjektibotasuna erabat saihesterik ez dago lexikoa aztertzean, baina ahal
|
den
neurrian zailtasun hori gainditzen edo mugatzen ahalegindu behar da. Dialektologian bereizketa edo dibertsitatea da azken xedea, hizkeren mugak edo iso glosak ezarri ahal izateko.
|
|
|
Hemen hitz banaka batzuk jasoko dira aipaturiko testu horietarik, erabilera arrunt edo orokorreko hitzak ahal
|
den
neurrian, horrelakoak direlako esanguratsua goak, ezen ez hitz oso berezi eta bakanak.
|
|
|
Egia da desberdintasunak fone tikan oinarritzen direla, baina hiztunentzat hitzak dira, bata darabiltenak ez baitute bestea ezagutu ere egiten; eta, edozein modutan, nahiz batak nahiz besteak, bakoitzak bere hizkera agertzen du. Beraz, hobe litzateke hitz bakartzat hartzera jotzea ahal
|
den
neurrian, eta azterketa maila fonikoaren alderditik egitea.
|
|
|
Lan horretan arreta berezia jartzea komeni da aldaketa semantikoa edo birsemantizazioa jasan duten hitzei eta hiztegi estandarrean, ahal
|
den
neurrian, adiera, azpiadiera edo adibide modura jaso. Horrekin batera, aditzen erregimena eta erabilera esparru berezietako salbuespenak markatzea litzateke.
|
|
|
Astunegi> diogunean aldez aurretik ezarritako estandar baten araberako konparazio bat ezartzen dugu, hots, behar den edo egoki
|
den
neurria gaindi tzen duela esaten ari gara, estandar hori baino astunagoa dela, alegia. Kontua, azken batean, da ezin dela kasu honetan neurria ezarri.
|
|
|
Hona, bada, 2004ko Jardunaldi horietatik burutu den eztabaidak orain arte eman duena. Aztergai dugun gaia estrategia orokor batean txertatzeko lagungarri, bidelagun gertatzen
|
den
neurrian egileen asmoak bete egingo lirateke.
|
|
|
– Irakasleak, ahal
|
den
neurrian, lekuan lekuko aldaera, eta, orokorrean, harremanetarako hizkuntzaren erregistro eta hizkera bizia erabil dezaten bitartekoak (formazioa barne).
|
|
|
Euskarak, dagoeneko, goi mailako funtzioak bete ditzakeela erakutsi du, arlo horretan asko normalizatzeko egon arren. Baina, euskara jaso hori adinean aurrera egiten
|
den
neurrian jaso litzateke. Beharbada, oso altu jarri diegu langa ikasleei euskarak goi mailako funtzioak bete ditzala erakustaldi saio azkarrean, hain da handia jauzia, etxeko eredutik eskolako eredura?.
|
|
2009
|
|
|
Gizarteak eskabide batzuk baditu, eta akademiak, beste eragileekin batera, horiei erantzun egin behar die. Bide horretan ari gara, hain zuzen ere decalage hori ahal
|
den
neurrian eta moduan orekatzeko ahaleginetan.
|
|
|
Dudarik gabe. Euskaltzaindiaren jokoa, behintzat zuzendaritza honen ikuspegitik, euskararen ofizialtasuna bermatzea da, eta euskararen aitzinamenduaren aldeko ekintza guztietan ahal
|
den
neurrian parte hartzea. Adierazpenak horren lekuko dira.
|
|
|
Euskaltzaindiak dituen baldintzen artean, mugen artean, hori sartzen da: erakunde ofiziala eta publikoa
|
den
neurrian hala jokatu behar du, baina ofizial eta publiko izate horrek ez dio ahantzarazi behar euskalgintza ere badela. Hori ahazten baldin badu, esklerotizazioa dator.
|
|
2010
|
|
|
Izan daiteke, orobat, kapitulu guztiek ez izatea interes bera ere. Irakurle batek sermoia ilokuzio egintza
|
den
neurrian izango du interesa; hots, zein den sermoilariaren asmoa. Besteren batek erakusaldiaren egiturari eta banaketari egingo die arreta.
|
|
|
Lehena da enuntziatu baten agerrerak egiten duen instantzia celui> (Anscombre 1985: 7); bigarrena ez zaigu horrenbeste interesatzen analisian, diskurtsoan errepresentatuta agertzen
|
den
neurrian jasotzen dugu soilik.
|
|
|
Euskara klaseek probetxurik izango badute garrantzitsua da, besteak beste, klaseak nola ematen diren ongi zehaztea eta irakasbide hori ahal
|
den
neurrian hobetzea. Nola erakutsi gaztelania, nola euskara eta nola, une batetik aurrera, atzerri hizkuntza:
|
|
|
Murgiltze bideak gero eta ikasle gehiago bereganatu du, eta urtetik urtera haziz doa. Esna orduen %3 ordez %8 edo %14 euskarazko interakzio kontestuan pasatzen ditu, horrela, EAEko hainbat ikaslek132 Hori da, seguru asko, ikasleen artean euskararen erabilera indartzeko eskola munduan hartu
|
den
neurririk zabalena.
|
|
|
Ahal
|
den
neurrian euskara ikasten duten etorkin helduen multzoa Ipar Euskal Herriko etorkin helduen multzo osoari parekatuko dugu, gauza bera bertakoekin. Interesgarria izanen da ikustea zein den euskara ikasten duten etorkin helduen proportzioa eta zein den bertako helduena, ikusiz halere bertakoen multzoan badirela jadanik euskara dakitenak, lehen hizkuntza izanez bistan da.
|
|
2015
|
|
|
Adierazgarritasuna neurriz, proportzionaltasunez, gauzatu behar da, autore, testu eta atalen arteko orekari eutsiz, onena islatzeko nahiaren eta ordezkatutakoen arteko parekotasuna adostuz. Ahal
|
den
neurrian, autore eta testuen tratamendu parekatua desorekatuko duten aurreiritzi baztertzaile eta lerratze okerrak saihestea komeni da. Honek ez du partiketa guztiz uniformea, espazioen banaketa zeharo berdindua, esan nahi.
|
|
|
Antologia honetan, ahal
|
den
neurrian, etengabeko tirabira hau leuntzea, bi joeren arteko orekatze eta uztartzea, praktikatu nahi da. Ziur asko, irtenbiderik egokiena, eskuragarriena, joskera horretan datza:
|
|
2017
|
|
|
uztea edo ez serioski hartzea; politikak eragin anitz du konfigurazio berri honetan, jakina. Arazoak saihesteko, ahal
|
den
neurrian, ongi definitu da aitzinetik eragile bakoitzaren funtzioa:
|
|
2019
|
|
|
Esan bezala, Arabako Foru Aldundia lurraldea ordezkatzen duen erakunde publikoa den neurrian, lurraldeko euskara zerbitzuen sarea sortu zenez geroztik, hauek egonkortze bidean dira, eta orain helburu dugu euskara zerbitzuak koordinatzea, eta ahal
|
den
neurrian, elikatzea.
|
|
|
Xede du zuzendaritzak, inoiz osoko bilkuran esan denez, bilera bereziak egiteko urgazleekin, horretarako aukerak eskainiz. Berebat, euren kolaborazioak bultzatuz, gure argitalpenetan, eta, ahal
|
den
neurrian ere, euren lanak gure bitartez argitaratuz.
|
|
2021
|
|
|
Beste horrenbeste esan dezakegu tresna deskribatzaile, ahalegin iraultzaile edo txartel hori zigortzaile multzoez; tresnak ez du deskribatzen, ahaleginak ez du iraultzen eta txartel horiak ere ez du zigortzen. Ahal
|
den
neurrian, gogoan izan genuke ‘agente’ baliorik badagoen ala ez, eta, ezkerreko izena agentetzat hartu ezin denean, gaztelaniazko expediente sancionador terminoari euskaraz zehapen espediente ordaina ematera eraman gaituen bidea hartu eredu. Hau da, izenaren eskuinean le edo tzaile atzizkiaren bidez eratorririko osagaia baliatu ordez, aditzetik eratorritako izena (edo tzeko) ezarri izenaren ezkerrean:
|
|
|
42.4e Horregatik, gramatikarentzat perpausetik goragoko unitaterik ez dagoela esaten dugunean, bestela badirudi ere, ez dago inolako kontraesanik. Zeren perpausa beste perpaus baten osagai
|
den
neurrian gramatikak perpausekin lanean segi dezake. Esan nahi baita, perpaus baten gainetik ez dago gramatikarentzat unitate zabalagorik.
|
|
|
Forma horiekin eraturiko sintagmek dagokien elementuaren gehiegizkoa adierazten dute, eta konparazioa dago adierazpen horren oinarrian ere: ohikoarekin, arauzkoarekin, espero denarekin edo zertarako jakin baterako egokia
|
den
neurriarekin egiten da konparazioa, neurri hori gainditua dela seinalatuz. Ebaluazio gisako konparazioa da:
|
|
|
Zuen semea izan ditake mediku edo notari Eskualherrian (Hiriart Urruti). ‘Mediku edo notari’ galdegaitzat hartuko genuke; adierazpen perpausa
|
den
neurrian normala da edo agertzea; baina aldi berean ‘berdintsu izatea’ adierazten duela dirudi, mediku edo notario edo antzeko beste zerbait; aukeren arteko batzuk besterik ez direla esan nahian bezala. Juntagaiak antonimoak direnean ere bata edo bestea berdintsu zaiola adieraz dezake hiztunak edo juntagailua erabiliz:
|
|
2023
|
|
|
7. Ahal
|
den
neurrian, irakasgai guztietan landu behar dituzte hizkuntza formala zein ez formala ikasleek. Ahozkotasuna landu behar dugu:
|