|
2000
|
|
|
Norbaitek hori definizio moduan hartuko balu, berehala konturako da, hala ere, zabalegia dela artea definitzeko tresna gisa, labean ondo egindako legatz bat ere kabituko litzateke-eta artearen atalen batean; eta zabalegia
|
den
neurri berean, muga zorrotzegiak jartzen dituela pentsatzea ere litekeena da, artetzat onartu baikenuke gorrotoa, nazka, barregura maltzurra, inbidia edota egilearenganako lastima sortarazten digun edozein lan.
|
|
|
Liburueta fondo bildumak garrantzi handikoak dira kultura ondarearen alorrean, gizakiari eta bere inguruari buruzko zehaztasun ugari eskaintzen dituztelako, era ordenatuan jasorik jartzen baitira jendearen erabilgai, herritarrak informatzeko, komunikatzeko eta hezteko xedearekin. Helburu horiek behar bezala lortu nahi baditugu, beharrezkoa da zabalkundea egitea eta bilduma propioak eta kanpokoak kontsultatzeko aukera ematea, eta, horretarako, informazio sistema komun bat eratu behar da teknologia berriek eskaintzen dituzten abantailez ahal
|
den
neurrian baliatuz.
|
|
2001
|
|
|
Hori dela eta, euskalgintzan hasierako egoerara jo behar dugu ahal
|
den
neurrian. Elebitasunaren aldeko apustua egitea onuragarria dela uste dut, euskararen normalizaziorako hiru erronkei eutsiz:
|
|
|
Ziur nago egoera politikoa lasaituko
|
den
neurrian hizkuntz mapa eta bilakaera gero eta positiboagoa izango dela euskararentzat eta Nafarroako eta Euskal Herri osoko euskaldunontzat.°
|
|
2002
|
|
|
Egia da estatu mailako legeriak muga zurrunak jartzen dituela, bainagu re esku dago zenbait arau ezartzea. Unibertsitateen estatutuez eta autonomi legeez baliatu ginateke, ahal
|
den
neurrian gauzak beste era batera bideratzeko.
|
|
2003
|
|
|
Euskara berreskuratzeko aldarrikapenak sistematikoki temati temati..., deialdiak Nafarroako herri txikietako txoko guztietara igortzea, gizarteko sektore guztietako taldeek —kirola, kultura, politika... — komunikabidetan egiten dituzten agerraldi guztietan euskaraz mintzatzea, eta ahal
|
den
neurrian beraien presentziarekin ekintzak bultzatzea, noski, hau Euskal Herri osoan.°
|
|
2004
|
|
|
Alde horretatik dator ikusten diodan lehen positibotasuna. Baina esperantzari" lehakumea" (Leitzako berba) soilik ireki diot, planak egitea beharrezkoa
|
den
neurri berean baita erraza (Juan Inazio Perez UPV EHUko errektoreak, EIRE elkartearen Eireka aldizkarian dio plan estrategiko bat ordu batean egin daitekeela; hori gehiegitxo da, agian). Gainera, aurrekariek ez digute fruitu onik utzi:
|
|
2005
|
|
|
Egoera hori kontuan hartuz, Euskal kultur erakundeak euskal kulturaren biziarazteko ekintzak alhan ezarriko ditu; bertzeak bertze espazio berrietan eta publiko zabal bati eskainiak izanen dira, BatekMila programa zabalaren helburu nagusiak obratuz ahal
|
den
neurrian.
|
|
|
• Hurrengo atalean aipatuko dugun" gizarte osoaren eskaria da euskarazko hezkuntza" argudioaren faltsukeria nabarmentzen dute. Argudio honen arabera, ez da esaten sisteman aurrera egiten
|
den
neurrian eskari hori murriztu egiten dela eta Bigarren Hezkuntzan (afektatuen gehiengoa hemen dago) egoera hau aldatu egiten dela eta Lanbide Heziketan[...] gaztelaniazko eskaria %80ra gerturatzen dela. Hori guztia ezkutatu egiten da.
|
|
|
Idazteak ez du bizitzeko ematen, euskal idazlea ez da aberastuko euskalduna kultur industria txikia eta eroslekopurua oso murritza
|
den
neurrian eta industria horrekgabezia asko ditu. Nahi duzuena.
|
|
2006
|
|
|
Horren arabera, egiten diren testuliburuek Euskal Herri osorako balio lukete. Baina, era berean, curriculuma lekuan lekukoa izango
|
den
neurrian —hau da, herri edo bailara bakoitzaren kultur ezaugarrien, lurralde bakoitzaren curriculum ofizialaren eta hezkuntza sareen ezaugarrien arabera berezia—, testuliburuek ere ezaugarri bereziak izango lituzkete esparru bakoitzean.
|
|
|
Guztiok dakigunez, Arabako Foru Aldundiak eta Gasteizko Udalak urte batzuetatik hona testuliburuak erosteko diru laguntza sistema publiko bat ezarri dute. Programa honetan egiten den planteamendu askorekin ez gaude ados, baina momentu honetan ezin gara eztabaida horretan sartu, instituzio horietan ematen ari
|
den
neurriak mesede nori egiten dion eztabaida aipatu baizik, hainbat ahots altxatu baitira laguntzak emateko irizpide gisa errenta erabiltzea eskatuz benetako justizia soziala eman dadin.
|
|
|
Nahiz eta laguntza mota horiek askotan elkartuta eman, Europako Batasunean gehien erabiltzen
|
den
neurria hizkuntza laguntza da. Gaur egungo estatu horietan, Harrera Hizkuntza edo eskolako hizkuntzaren irakaskuntzak honelako berezitasunak ditu:
|
|
|
Ikastetxeko Hizkuntza trataera proiektuak marko eleanitza sustatu behar du, eskolako hizkuntza guztiak ikusgai eginez eta ahal
|
den
neurrian trataera bateratua emanez curriculumeko hizkuntzei.
|
|
|
Estreinakoz, beraz, emakume protagonista batek gure herriaren historia kontatuko digu, modu metaforikoan bada ere, jostearen inguruko tresnekin eta semantikarekin josiz historiaren aldian aldiko gertaerak. Historia aldatuz joan
|
den
neurrian jantziak eta lanabesak aldatuz joan dira. Idazleak berak aitortzen duen bezala, oihal eta soineko beltzek garai zaharraren bukaera eta berrien hasiera markatuko dute.
|
|
2007
|
|
|
"[...] Gure ideiak libertadez eta bildurgabe ager ditzagun, zera erabakitzen da: entzundakoak bear
|
den
neurrian ixildu ta espiritu zabalez entzun ez dezakenik ez deitzea", alegia, ispi edo salatari posibleak. Araudi berriak hala xedatzen zuenez, hurrengo bilerako gaia deliberatu da:
|
|
2008
|
|
|
Etorri direnak erakarri, interesatu, liluratu ditugu. Eta ahal
|
den
neurrian ikaskuntza erraztu diegu, baliabide guztiak jarriz. Horretarako informazioa baino gehiago behar da autoktonoen aldetik; sinpatia hori sustatzeko ahalegin handia egin beharra daukagu.
|
|
|
Arrazoia oso sinplea da: aldaketa (erdarazko) unibertsitate espainolari eta frantsesari dagokie, eta gero, aldaketa gauzatu eta gero, ahal dela eta ahal
|
den
neurrian, egokitzapenak egingo dira euskarari sarbidea emateko. Beti izan da horrela eta oraingo honetan ere horrela izango da:
|
|
2009
|
|
|
Patinoren batzordeak gomendio zehatzak egiten dizkie frantziar agintariei: egitura batek, eta berak bakarrik, egin dezala datu bibliografikoen fitxaketa, ahal
|
den
neurrian posible gerta dadila datu base bat eta bakarra eratzea gaur ez bada bihar, eta Onix izan dadila datu base horren formatua. Datu base bakar horretaz baliatu lukete sektoreko aktore guztiek, bilaketa motorrak eta liburuaren katearen azken muturrean dauden liburu dendak.
|
|
|
Kazetaritzaren nazioarteko ikerkuntzak dioenez, nahiko arrunt eta ezaguna da hedabideetako kazetariek, tamaina batean, enpresaren lerro editorial eta periodistikoarekin bat egitea, hori bereganatzea, beren eguneroko albistegintzaren ezaugarriak horretara doitzea, behar den autokontrola etikoki onargarria
|
den
neurriraino eginez. Lanbide eta bizibidearen segurtasuna arrazoi handia da.
|
|
|
Euskara ikasten modu iraunkorrean jarraitzen al du? Eusko Jaurlaritzako lehendakari
|
den
neurrian zenbat urte gehiagoz baztertuko ditu/ gaitu euskaldunak. Benetan eskertuko genuke agintaldia amaitu baino lehenago euskaraz mintzatzen entzutea.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, helburu horiek nabarmendu izan balira, bestelakoak izango ziratekeen ikasgeletan testuak aukeratzeko irakasleei proposatuko zitzaizkiekeen irizpideak (besteren artean, ikasleen interesak, testuingurua eta gaitasun kulturala). Dena dela, EAEko curriculumean aipatzen da landuko diren testuek, ahal
|
den
neurrian, gazteen mundu ikuskerarekin eta testuinguruarekin lotura eduki behar dutela. Ikuspegi hori garrantzitsua izan daiteke ikasleen motibazioa sustatzeko; Nafarroakoak ez du halakorik zehazten.
|
|
|
Alde batetik, argi dago benetakoak diren arriskuak daudela. Arrisku horiek nabarmenak izan dira eta ahal
|
den
neurrian haien eragina gutxitu behar da. Bestalde, ezin dugu ahaztu umeek munduari aurre egiten ikasten dutela haien gaitasunen azterketaren bitartez.
|
|
2011
|
|
|
Hori dela-eta ezin harrigarriago deritzogu honako baieztapen honi: " Urteotako ibilbidean are gehiago aurreratu ez bada, ez da izan baliabiderik ezagatik" (229 or.). Sailburuordeak berak bere burua gezurtatu du, 10/ 1982 Legea onetsi eta 27 urtera," elebidun pasiboaren mailara arteko euskara ikasketak ikasle heldu guztientzat doan izateko aukera aztertu eta bideragarri
|
den
neurrian ahalbidetzea" proposaturik (290 or.).
|
|
2014
|
|
|
Informazio eta datu soziolinguistikoen irakurketan eta kudeaketan ikuspegi ideologikoak eta politikoak nahasten badira ere, eta datu berberek desadostasuna eta proposamen ezberdinak sorraraz ditzaketen arren, joko zelaia zein den eta nola dagoen jakin beharra daukagu, ahalik eta zehaztasunik handienarekin. Alderdi teknikoek eta metodologikoek izan litzaketen mugak eta ezintasunak gorabehera, eskuratzen ditugun datuak lagungarri izan litezke, lagungarri izan behar dute, eta isuriak eta joerak ahal
|
den
neurrian baztertuta, begien bistan dugun hori kudeatu behar dugu. Datuak ez dira optimistak edo pesimistak, hori gure aldarteari dagokion kontua da.
|
|
2015
|
|
|
Ardatz horrek euskaraz bizi nahi ez dutenak beraien posturan indartu baino ez ditu egiten. Zentzu horretan, euskalgintzak (hizkuntza) eskubide guztien aldeko mugimendu bihurtzen
|
den
neurrian izango du ardatz erreala desplazatzeko gaitasuna. Jakina, horrek badu bere ‘tranpatxoa’, euskaraz egin nahi duenak baititu hizkuntza eskubideak zapalduta %99, 9an.
|
|
|
Eta, horretarako, behar beharrezkoa da bertako komunitatearekin aritzea, bertako jendearekin antolatu, bertako jendeari parte hartzeko bideak ematea, auzolanean jardutea, inplikatzea eta arduratzea. Entzun behar dugu, ulertu behar dugu eta, hortik abiatuta, ahal
|
den
neurrian, landu eta, zenbait kasutan, asmatu. Izan ere, gure buruak arduragabetu ditugu eta bada sasoia horretan ere alternatibak eraikitzeko, berriro ere gure praktikak politizatzeko.
|
|
2016
|
|
|
zein izan lirateke ikasle batek soziolinguistikari buruz jakin lituzkeenak derrigorrezko irakaskuntza aldia amaituta? (Inoiz horri buruz ere egin genuke berba eta, ahal
|
den
neurrian, minimo batzuk ere adostu.)
|
|
2017
|
|
|
Hori bai, orain arte asko jardun dugu berariazko euskalgintza moldeetan. Eta bide batezko euskalgintza moldeak indartu ditugu, sustatu eta, ahal
|
den
neurrian, orokortu.
|
|
|
Horiek lehen pertsonan bizi izan dute esperimentua. Egoera erosoetatik atera dira (armairutik ere batzuk) eta hizkuntza ohiturak erdigunera ekarri dituzte, haiek aztertu eta, ahal
|
den
neurrian, aldatzen saiatzeko. Lehen aipatutako aktibazioa, hain zuzen ere.
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntza bizi bat, garaikidea izango dena, eta inondik ere ez atzerakoia, baztertzailea. Eta euskara den hizkuntza aberats eta askotariko horren isla izango dena, ahal
|
den
neurrian hiztunok elkarrengandik hurbilago sentitu gaitezen eta gureago edo, are, gurea senti dezagun. •
|
|
|
Hipotesi biziak ekiteko motibagarriak izaten dira sinesgarriak direlako, eta horregatik ere sinesmen gaia egikaritzera bultzatzen gaituzte, aurrera begira jartzen gaituzte. Hipotesia praktikan egikaritzen
|
den
neurrian izango da egia praktikoa, zentzu efektuetan egiaztatua. Hortaz, hipotesien egiaztapena ez da errealitatearen ordena baten kontu ematea, mundua, gure esperientziak zabaltzea baizik.
|
|
2023
|
|
|
Edozelan ere, argi dago gutxieneko baldintza batzuk behar direla hizkuntza biziberritzeko prozesu bati indarrez ekiteko. Bitartean, ahal
|
den
neurrian eustea da aukera bakarra herri askorentzat.
|