|
2000
|
|
|
Ez dut uste asko aztoratuko duenik Ordiziako txapelduna. Joan etorrietan asko luzatu gabe, hurbildu
|
den
moduan joan da trabesti modukoa beste batengana. Bere ibiliari jarraitu dio Antxonek.
|
|
2001
|
|
|
Are, trebetasun eta jakintza horiek denak edukita ere, sekula ez nuela denborarik edukiko, inolaz ere ez, baina are gutxiago plurienpleoarekin, egunean hamalau eta hamabost orduko lanaldiak egiten bainituen, nire jostailu guztiekin jostatzeko. Benazko erdeinua profident hortzen atzean ezkutatzen zuten makina bat saltzaile irribarretsu eta gorbatadunen jostailu baino ez nintzen; haiek eramaten ninduten, eskutik helduta, hiperazoka globalaren iraganbide ez beti erabat zuzen eta gardenetatik barna, ibiltzen doi doi dakien ume bat eramaten
|
den
modu berean, ezertarako ere ulertzen ez nituen argibideak eman eta gero, beti" Ados?" irribarretsu eta prefabrikatu batez galdetzen zidatela ea ulertzen nuen. Nik beti baietz esaten nien, kortesiak hori eskatzen duelako, baina benetan ulertzen nuen bakarra zen saltzaile horiek denak ikastaro berbera eginda zeudekeela, ikastaro estatubatuarra, ausaz, zeinean beraiek bezalako beste saltzaile gorbatadun irribarretsu batek, Ameriketatik etorria, jakina, azalduko baitzien, Texasko azenturik onenarekin, jada ez duela balio garai batean bezala saltzea, saltzaile erasokorraren garaiak joan direla, bezeroaren unetik unerako adostasuna lortzea ezinbestekoa zela, eta unetik unerako adostasun bakoitzak O.K.
|
|
2002
|
|
|
Ez zuen zertan jakin. Euzko Gudariak behar
|
den
moduan abesten ere ez zekien. Agian, horregatik ez zen Euzko Alderdi Jeltzaleak antolatu omenaldietara joaten.
|
|
2003
|
|
|
–Gizon txirenea, Bilbon esaten
|
den
moduan esanda –esan zuen bisitariak.
|
|
2005
|
|
|
Muinoan pilatu da kanpotar gehien. Herriko aguazila gorriak ikusten ari da bildu den jendetza behar
|
den
moduan antolatzeko. Gainera, zerua belzten hasi da, aldaketa dakar seguru.
|
|
2006
|
|
|
Kanpoan iluntzea beti bezain eder zetorren. Nevadan beste inon etortzen ikusi ezin
|
den
moduan. Gizakiok gurea ez den inguru batera tartetxo baterako gonbidatuak izan eta, tarte hori igarota gero, berehala ihes egitera behartuta bageunde legez sentitu nintzen.
|
|
2011
|
|
|
Domingo Montero New Yorken sortu zen Txilen jendea desagertzen
|
den
modu berean. Ezkutatu ere hala ezkutatu zen, 1977ko urriaren 23an, Marc Bolan glam rock mugimenduaren aitzindaria hil eta aste batzuetara.
|
|
|
1977ko urriaren 23an, bederatzi urte geroago, Txilen jendea desagertzen
|
den
moduan desagertu zen Domingo Montero. Ezagutzen zutenak egun batzuk geroago konturatu ziren.
|
|
|
Zaharra lurperatu osteko arratsaldean, ahulezia une barkaezin batean alkoholaren eta penaren eraginez, bere identitate guztiak aletu zizkidan Vidalek –edo Contrerasek, ez dakit zelan deitu– Bata bestearen atzetik, karabana bateko esklaboak bezala, hala azaldu zitzaizkidan hurrenez hurren Mauricio Briones, Domingo Montero, Juan Vidal eta Ariel Contreras. Hurrengo egunean, deus iragarri gabe, jendea Txilen desagertzen
|
den
moduan desagertu zen betiko nire bizitzatik.
|
|
|
Edozelan, hura zen azken gomuta lausoa. Hurrengo egunean Pizarro desagertu egin zen –Txilen jendea desagertzen
|
den
moduan desagertu ere– Puerto Monttetik zetorren ontzia goiz hartantxe helduagatik, inork ez zuen gogoratzen bertara eraman izana. Beharbada ito egingo zen badian.
|
|
|
Orduan, Mauricio Briones, Daniela Contreras, Bastian Briones, Domingo Montero eta beste jende askori buruz hasi zaio zaharrari Juan Vidal. Baita bere etxezuloan emakume tankeran ibiltzen zen Ariel Pizarro pilotuari buruz ere bai, Txilen jendea desagertzen
|
den
moduan desagerrarazia.
|
|
|
– Ahal
|
den
moduan –keinuagatik ez zitzaion erantzun oso zehatza begitandu– Ahal dudana egiten dut, ama.
|
|
|
Animaliarekin konpartitu duen lekuan lasto eskutadak barreiatzen ditu. Etorri
|
den
modu berean bueltatuko da JFK aireportura, anbulantziara sartuko dute ohatilan etzanik, feltroz bilduta, lurra oinekin zapaldu gabe, eta badoa New Yorketik eta AEBetatik, hirian koiotearekin partekatutako espazioa beste ezer ikusi gabe.
|
|
2013
|
|
|
A zelako gauza! Etorri
|
den
moduan joan da. Espero dezagun beste emakume horri ere horrela joan dakion.
|
|
2014
|
|
|
Etxean ikasten egin zituen egunetan ez zuen takikardiarik izan. Zaila zen etxean takikardia izatea, ez bazen mugimendu arraro batean, arin makurtzean, estropezuak, gerria ohi ez
|
den
moduan jiraraztean. Gutxitan izan zuen etxean, azterketetarako ikasten inoiz ez.
|
|
|
Apur bat okertu behar nuen, alde batera edo bestera, orgaren angelu batek eusteko armairuari. Baina, guztiarekin ere, orga haren halako bi behar ziren armairu hori behar
|
den
moduan eramateko, oso txikia orga, estuegia. Hori askozaz geroago ulertu nuen, orga okertu behar nuela, hurrengo egunean, goizean.
|
|
|
Haizeak orga mugitzen zuen, ez zegoelako oso orekatuta ere; kolpeak joarazten zizkion harrixka batzuen kontra. Horrek eta hotzak erabili ninduten lo behar
|
den
moduan ez egiteko. Gaztak ere kalte egin zidan, ez gehiegi ere, bai tripetara begira jartzeko moduan.
|
|
|
Beste aukera da logikoagoa beraz: pertsona bizirik ahal denik eta luzaroen egotea, hanka bat ebakitzea eta jatea, bestea, besoak, sabelalde zatiak, apurka odolustu arren, odol isuriari ahal
|
den
moduan eutsiz... Modu horretan haragia ez da horren arin usteltzen, hori da arrazoia.
|
|
|
Makurtu egin zen, ez zuen gehiegi ezkutatu behar, iluna, sasi txiki batzuk. Gona behar
|
den
moduan jartzen ari zela, gerrian apur bat bilduta zuenean oraindik, emakume batek hitz egin zion, atzean:
|
|
|
Kartetan ari ziren, Ireneri begiratu ere egin gabe. Kexatzen ari ziren, laugarrena falta zitzaiela, kartetan behar
|
den
moduan egiteko. Ari ziren hala ere, oso sartuta partidan.
|
|
2015
|
|
|
Han, Esfingea kopa betetzeko eskatzen ari zitzaion zerbitzariari. Gaztegi eta Roman ere zutik zeuden, ekitaldi bat amaitu berritan (amaitu al zen, ordea?) jendea egon ohi
|
den
moduan. Gaztegik ez zuen Begoña Urmaletaren berririk, ezta Peter Zuazok liburua eta gutun bat buzoian utzi zizkionik Barrenetxearen emazteari.
|
|
|
Litekeena zen, litekeenago pentsatu zuen, beste gizon batengatik utzi izana. Bai, maitaleren bat izango zuen eta bera jabetu gabe, bera bakarrik, horrelakoetan sarri gertatu ohi
|
den
moduan. Horrela, gainera, banatu ostean egindako harremantzat erakutsi nahi izango zion puta halakoak.
|
|
|
Gero, elkarrekin bizitzera joan eta gutxira, dena baretu zen, beti baretu ohi
|
den
moduan, eta elkarren kontu gogaikarriak azaleratzen hasi ziren apurka apurka, itsaspeko nazien diskrezio marrazoarekin.
|
|
2016
|
|
|
Banaketaren piramidearen oinarriak, beti gertatu ohi
|
den
moduan, beheko jendea harrapatzen zuen nabarmen, eta behin desberdintasunak politikoak eta dialektikoak izan baziren, azkenean tentsio hori, zatiketa hori familietara igaro zen, baita Caracasen ere, eta urrestitarrak ez ziren horretan salbuespena izan.
|
|
2017
|
|
|
“Zu ere ezkonduta zaude”, Iñigok; “Bai, egia”, Axik. Eta bata bestearen besoetan murgiltzen ziren berriz ere, gauzak okertuz gero bata bestearen minaren arrazoi izan zitezkeela ohartu barik, amodioan ohi
|
den
moduan. Lehendabiziko aldiz aitortu zion bere buruari maiteminduta zegoela, Josebaz bere garaian egon zen moduan.
|
|
|
Egun onak izaten ditinat tarteka, beste batzuk kaxkarxeagoak... Ahal
|
den
moduan.
|
|
2019
|
|
|
Hura begiratzen ari nintzela esan nion nire ahizpari: “Begira, hau baino landare arruntagorik ez dago, baina behar
|
den
moduan antolatzen baduzu, eta erritmoa eta tarteak errespetatzen badituzu, ikusi zer lortzen den”. Eta pentsatu nuen:
|
|
|
barruko arropatan Soro, gelan zegoen moduan, barruko arropa nasaia... “Nasaia” esaten diogu guk arropa handiari, neurria galdu duenari, asko garbitzeagatik adibidez, edo gutxiegi garbitzeagatik, ez dituena azal zatiak behar
|
den
moduan tapatzen, batez ere gehien tapatu behar dituenak...
|
|
|
fruta, arrautzak, barazkiak, latak, pasta... Pentsatu ere ez du egin zertan ari den, ez du pentsatu familia horrek ez duela modurik izango ura irakiten jartzeko, pasta behar
|
den
moduan egiteko. Astebeterako janaria prestatu du, bi asterako, semea eta aita poltsak ateratzen hasi dira.
|
|
|
Kostata altxatu dugu aita; kilo asko hartuta zegoen lehenengo erretirotik, nahiz eta gaixotu ostean apur bat galdu. Beti egin izan
|
den
moduan jarri dugu gorpua ate gainean: burua goiko markotik arra betera.
|
|
|
Azkenean, ezta hori ere. Egunaren alderdi bakoitzak bere bidea hartu zuen, oroimen bakarraren ordez, bi bazenitu bezala, eta bata bestearekin txandaka ahaztuko balira bezala, arbelean idatzitakoa ezabatzen
|
den
moduan edo elurrak bideak estaltzen dituen antzera. Baina kontuz, Noel; ez, gero, kontatu kapelu galesa aluminiozko paperez forratuta zeneukala barrutik, eta are gutxiago zertarako erabiltzen zenuen.
|
|
|
Aire ponpa sartu zion azal eta haragiaren artean, eta gora eta behera eragin zion eskulekuari biak ondo bereizi arte. Jertsea eransten
|
den
moduan atera zion larrua burutik, eta lokalaren erdian zegoen zutoinaren gaineko kakoan egokitu zuen. Eskuak mandarrean garbitu zituen gero eta, kanalean irekita, erraiak atera zizkion.
|
|
2020
|
|
|
Emakumea izatea, emakume batengandik espero
|
den
moduan jokatzea, antzinako jarduera da… Nik hirugarren umearekin sentitu nuen lehendabizikoz amatasunaren ardura kolpetik Doris Lessingek.
|
|
|
Trenak bere martxa hartu duenean, ohartu da ondoko lauko mahaian familia bat doala; ama, aita, semea eta alaba. Behar
|
den
moduan. Gaztelaniaz ari dira, eta horrek, segundo batez, frantsesarekiko duen segurtasun faltaren aurrean konfiantza halako bat eman badio ere, segituan uxatu du ideia.
|
|
|
Finean, nahikoa ados zeuden esaten bazuten, batetik, kontu kristaua zela, eta, bestetik, gauza nahikoa pertsonala. “Puntu honetara iritsita”, gehitu zuen, “esango niken, errelatoen borroka ematen ari
|
den
modua ikusita, barkamenak hautu pertsonalarena ere transzenditzen duela”. Buruko baieztapen irmo batekin ematen zieten amaiera ados zeuden gaiei, eta behin itxita inoiz gutxi itzultzen ziren hitz egin nahi ez zuten kontu horietara.
|
|
2022
|
|
|
Baina saiatzea merezi izan du eta merezi du. Hala da, zapalkuntzen gurutzaketek barruan daramagun zama edo minaren adierazle direlako, eta zauri horiek etsai komunen aurkako antolakuntza eragotz dezakete behar
|
den
moduan atenditzen ez badira.
|
|
|
Orain aparkatzeko lekurik ez dagoelako kexatuz gero, honakoa erantzungo baitizute: ez diozu unibertsoari behar
|
den
moduan eskatu, saiatu berriro… Honek edozertarako balio du: aberats bihurtzeko… Edozertarako.
|
|
|
Zerrategira eraman du, tabernarako zerrauts zakuen bila, lehendabizi. Rakelek zakuei eusten lagundu dio, aitak palakadaka goraino bete bitartean, “helduko al dien behar
|
den
moduan! ”, eta uste zuen hori izango zela dena, zerrautsezko mendietan hankak sartu eta aireko erretxina usaintzea, larriari eustea, eta gero aitari isilik itxarotea honek hango esku lehorreko gizon pare batekin hitz egin bitartean, egur xafla eta oskol tontorren artean; hori eta gero utziko ziola ohera itzultzen. Baina txabolara igo dira zerrategitik zuzenean, eta aitak idiak kortatik atera eta uztarriari heldu dionean, Rakelek amore eman du.
|
|
|
Ordu hartan, ahal
|
den
moduan eusten genion gehienok telebista aurrean gauari, eta gaitzik hilgarrienari, nork bere erara izendatzen duen zauri fundazionalari.
|
|
|
Zu orain zoazen errepidea ere ez da existitzen. Presaka eta ahal
|
den
moduan tolestua, ezinezko kartografia horretantxe bizi da jendea, hainbestean behin ageri zaizkizun panel urdinetako herri izen zurietan. Itsasoko urak itotzen ditu hor olibondo, herri, mendi, mahasti, errepide eta aspaldian abandonatutako lur eremu zabalak.
|
|
|
Printzipio joycetarraren arabera, sormena eta mundua kontrolpean izateko modu bakarra gero eta gauza gehiago jakitea da. Bada, maiz gertatu ohi
|
den
moduan, txanpon haren ifrentzua aukeratu zuen Beckettek: jakintza oinarrizkoa, galera, utzikeria, erbestea eta porrota.
|
|
2023
|
|
|
51). Hori dela-eta, eraiki
|
den
modu bertsuan deseraiki da sexu kategoria. Emakumeen kontra gauzatzen den esplotazio ekonomikoa eta soziala espeziearen erreprodukzioan oinarrituko da, hori baita ekonomia heterosexualaren funtsa.
|
|
|
Egun dagoeneko ez dut bertan lan egiten, orain dela gutxi utzi bainuen. Baloratzen nauten lekuetan, aldiz, kontratu on bat daukat, eta ordua behar
|
den
moduan ordaintzen didate: hor ikusten da nork ematen dion benetan garrantzia antzerkiari eta nork uste duen une atsegin bat pasatzeko besterik ez duela balio.
|
|
|
“Ezta zoratuta ere! ” erantzun nuen nik, noski. Izan ere, haientzat helburu nagusia obra polit bat egitea baitzen, eta horretarako, kiroletan ere gertatu ohi
|
den
moduan, bi taldetan bereizi nahi zituzten ikasleak, A eta B, txarrak eta onak. Nik nahi ditut denak, denak, denak.
|
|
|
Baina oso oso gutxi, igarri ere ezin
|
den
moduan.
|
|
|
Sozialistek ez dute behar dutena egoerari aurre egiteko behar
|
den
moduan...
|
|
|
Jokoa bukatzen denean, kartak erakutsi egin behar dira eta ez ezkutatu. Bizitzan aurpegia eman behar
|
den
moduan. Mugimendu ezak, ekintzarik gabe aritzeak, ezjakintasunera eraman ahal gaitu, bizitzan hilda egotearen arriskua du.
|
|
|
Niretzat agurra sakratua da, egiten den erara eginda, baina ez da agurrean fribolitatea ezta lotsa adierazi behar. Solemnitate pixka bat egon behar du eta pertsona bera
|
den
moduan azaldu. Ikusleari esker ona adieraziz, eta taldean egindako lanari errespetua eta esker ona eskainiz.
|
|
|
Gorputza eta bere atalak ezin dira hilda egon. Larrua jotzean, gorputzeko atal guztiekin sentitu behar
|
den
moduan. Eta ez bakarrik eskuekin edo buruarekin.
|