|
2001
|
|
|
Hala ez balitz, une egokia da akatsa zuzendu eta lorontzian behar
|
den
lur mota jartzeko.
|
|
2002
|
|
|
Pedalei bira eraginez, katean bira egitean pilatzen
|
den
lurra eta olioa askatuko da.
|
|
|
Beharrezkoa bada, zatirik marañatuena ezaba daiteke. Sustrai lurretik sobratzen
|
den
lurra kentzea ere komeni da, haren garapena oztopa ez dezan. Ondoren, landarea loreontzi berrian jarri, substratua gehitu eskuilaren goiko aldea estali arte eta lurra eskuekin zanpatu.
|
|
|
Horrela, kontratuan ezarritako baldintza berberekin gauza bat erosten duenaren ordez subrogatzeko eskubideari legezko atzera eskuratzea deitzen zaio. Eskubide hori legeak ematen du kasu batzuetan, besteak beste, “komuneroen atzera eskuratzeko” eskubidea, zeinaren bidez zerbaiten jabekide orok baitu hura arrotz baten gainean eskuratzeko lehentasuna, eta “mugakideen atzera eskuratzeko” eskubidea, zeinaren bidez, mugakide
|
den
lur baten jabeak, baldin eta hektarea bat baino azalera txikiagoko landa finka bat saltzen badu, lehentasunez eskuratzeko eskubidea baitu hirugarrenen aurrean. Bi eskubideak erabiltzeko, bederatzi eguneko epea dago, erregistroan inskribatzen denetik zenbatzen hasita, eta, halakorik ezean, eskuratzaileak salmentaren berri izan duenetik hasita.
|
|
2003
|
|
|
Urte askotan lantzen ez
|
den
lur batean uztaren hondarrak lur azalean geratzen dira, eta estalki edo geruza begetala osatzen dute.
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, gaixotasunaren garapena motelagoa da landarearena baino, eta, beraz, ez da tratamendurik behar. Hostoak horiztatzen badira, erruduna sustraiak finkatzeko erabiliko
|
den
lurra izango da. Buztintsua izango da eta trinkotua egongo da.
|
|
2005
|
|
|
Hegazkina, bistan denez, geroz eta garraiobide egunerokoago bilakatzen ari da baina, beste ohiko egintza askotan legez (nork ote daki zehatz mehatz zergatik gure ahotsa transmititzen den hari baten bidez?), airez bidaiatzen duten gehienek ez dakite, hein handi batean, 160 tonako aparatu hori nola askatzen
|
den
lurretik, nola mantentzen den airean eta, txangoaren bukaeran, nola itzultzen den ostera lurrera.
|
|
|
Landare bat, substratu bat Landareak landatzeko faktore asko hartu behar dira kontuan. Substratua da garrantzitsuenetako bat, ale bakoitza hazi eta bizi
|
den
lurra. Askotan, akatsa izaten da pentsatzea lur mota “on” bakarra dagoela eta edozein landare arazorik gabe gara daitekeela.
|
|
2006
|
|
|
Baina ez dute ongarria modu uniformean banatzen, likidoekin ez bezala, ureztatzeko uraren ondoan aplikatzen baitira. Era berean, alea kokatzen
|
den
lurraren zati batean bakarrik aplikatuz gero, pilula hauek inguruko eremuak erre eta gainerakoa ordaindu gabe utz dezakete.
|
|
|
CSNk jakinarazi zuen lurra erauzteko lanak hobetzeko neurriak hartu direla, batez ere Dehesa de la Villako (Madrilgo birika berdeetako bat) jolas eremutik metro gutxira dagoenean. CSNk protokolo bat diseinatuko du lurzoru kutsatua tratatzeko, eta esparruan egiten
|
den
lur mugimendu bakoitza ikuskatuko du material erradioaktibo gehiagoren bila.
|
|
2007
|
|
|
Gainera, erromeroak bertute handia du, izurriak uxatzen laguntzen du, baita sukaldean erabiltzen diren landare usaintsu gehienak ere; beraz, oso gomendagarria da fruta arboletatik hurbil landatzea. Ale hori ondoen haziko
|
den
lurra hareatsua da, nahiz eta erraz egokitzen den beste lurzoru pobreago batzuetara, buztintsuetan izan ezik. Eremu babestu batean erein behar da (horma edo horma baten ondoan), eta 50 zentimetro utzi behar dira landaretik landarera.
|
|
|
Azken urteotan azalera zulatu duten putzu erraldoi batzuen jatorria da hori, gatz egitura sendoak 30 edo 40 metroko sakoneran disolbatu direlako. Amir Eidelman geologo israeldarrak nabarmendu zuenez," gatza disolbatuta, gainean geratzen
|
den
lurra leizearen gainean erori eta azalean dagoena arrastatzen da". Inguruko ur defizita konpontzeko neurri sendorik hartzen ez bada, lakuaren maila 150 urte barru beste 150 metro jaitsiko da, eta azalera 450 kilometro koadrora murriztuko da, adituen arabera.
|
|
|
Lur berarekin denbora gehiegi badarama, baliteke agortu izana eta landareak behar dituen elikagaiak emateko gai ez izatea. Landarea birlandatzeko aholkuak Landare baten kokapena aldatu nahi denean, kokatuko
|
den
lurra prestatu behar da, bai lorontzi batean, bai kanpoan. Horretarako, gai organikoak edo bestelako ongarri naturalak erabil daitezke, denda espezializatuetan erosten direnak.
|
|
|
Inpaktuaren erdia baino gehiago labore uztei edo bestelako landaketei dagokie, %40 lurzoruaren erabileran izandako beste aldaketa batzuei, eta %7 nahita egindako baso suteei. ...remuei dagokienez, Asiako hegoaldeak ekosistemen ekoizpenaren %63 hartzen du; Europako ekialdeak eta hego ekialdeak %52; Afrikako iparraldeak eta mendebaldeko Asiak %42; mendebaldeko Europak %40; Ipar Amerikak %22 eta Australiak %11 Azterketa horrek lurraren erabilerak eragiten duen inpaktua baino ez du neurtzen, baina kontuan hartuta gizakiak biosferan egiten duen eskaera, biologikoki produktiboa
|
den
lurraren eta itsasoaren aldetik, erabiltzen ditugun baliabideak emateko eta gure hondakinak xurgatzeko behar dena, hau da, “aztarna ekologikoa”, 2003an planetaren birsorkuntza ahalmenaren %25 gainditu zuen inpaktua. Horrek esan nahi du Lurrak urtebete eta hiru hilabete behar izan zituela baliabide horiek ekoizteko.
|
|
2009
|
|
|
“Hezeguneak hurrengo urteetan izango dira” Parke Nazionalen Sarea osatzen duten 14 naturgune sakratuenetako bat da Daimielen Taulak. Azal eder hori barrutik erretzen
|
den
lur egarri bihurtzeko gai izan bagara, gainerako hezeguneei zer espero dien jakin dezakegu. Aspalditik, ura baliabidetzat hartzen dugu, ura hornitzeko arroiletan dabilen likido gisa.
|
|
2011
|
|
|
arteak, artadien karraskadiak, haritzak edo erkameztiak, uztak eta hurritzak. Boilurra hazten
|
den
lur motak, pobrea eta nekazaritzarako balio gutxikoa, naturaren benetako opari bihurtzen du landatzen duten jendearentzat, eta garapen sozioekonomikorako faktore garrantzitsua da. Pribilegio arraroa Teruel herrialde aberatsetako bat da, eta ezaugarri berezi horiekin bat egiten du boilurra garatzeko.
|
|
|
Behar bezala kontserbatuko eta identifikatuko direla bermatzeko, perretxiko guztia oin osoarekin atera, ahalik eta ongien garbitu eta zumezko saski batean garraiatu behar da (ez plastikozko poltsetan, hartzidura eta usteltzea eragiten baitute, eta, beraz, intoxikazioak). Ez da bizi
|
den
lurrarekin edo zurarekin erauzi behar, zaila baita berriz haztea. Perretxikoak errespetatzeaz gain, ingurune naturala ere zaindu behar da:
|
|
2012
|
|
|
Magnesio kopuruan, beste barazki batzuen parean dabil (ez du askorik), eta landatu
|
den
lurra mineraletan aberatsa bada, fosforoa, kloroa, sufrea eta burdina ere emango ditu, baina ez burdina iturritzat hartzeko adina.
|
|
|
Lehorteak eta uholdeak dira ondorio nagusietako batzuk. Euririk ez egiteak murriztu egiten du akuiferoetan metatzen
|
den
lurraren eta uraren kalitatea; oparotasunak, berriz, lur eremu handiak alferrik galtzen ditu. Herritar guztiek lagundu dezakete klima aldaketaren ondorioak arintzen, egungo bizimoduak eragina baitu haren bilakaeran.
|
|
2013
|
|
|
Oso kezkatuta dago. Intermón Oxfamek (IO) honela azaltzen du zer
|
den
lur metaketa: «Lur eremu handiak erostea da esportaziorako edo bioerregaiak ekoizteko monolaborantzetarako».
|
|
2019
|
|
|
Ezaguna dieta mediterraneoa, «munduko osasungarrienetakoa, bizi itxaropen handiagoarekin eta gaixotasun kardiobaskularrak, obesitatea, diabetea, minbizia, alzheimerra edo depresioa izateko arrisku txikiagoarekin lotua», dio Anna Bach irakasleak, Osasun Zientzien Ikerketetako irakasleak. Kataluniako Oberta Unibertsitatea. Espainian eta Estatu Batuetan gaur egun batez beste hartzen diren elikagaien aldean elikagai eredu hori bultzatzeak, azterketa aditu honen esanetan, «berotegi efektua eragiten duten gasen emisioa %72 murriztu da, eta nekazaritzarako erabiltzen
|
den
lurra %58; energiaren kontsumoa %52 murriztu da, eta hatz aztarnan %33 aurreztu da. Gehiegizko abeltzaintzak, gainera, planeta berotzen du», dio Bachek.
|
|
2020
|
|
|
Baina beste batzuk ez. Adibidez, lekaleak, etorkizuneko elikadura jasangarrirako elikagai estrategikoa, pertsonen osasunerako onuragarria eta lurra lantzen
|
den
lurrerako ona, gure dieta tradizionalaren parte dena eta, hala ere, ekoizpena nabarmen jaitsi dena Espainian. Gaur, gure herrialdea lekadunen inportatzailea:
|
|
2021
|
|
|
Entrega bakoitzaren aurretik, entitateak arkitektoari eskatzen dio ziurta dezala eraikina planifikatutakoaren arabera osatzen ari dela. Era berean, kasu gehienetan, bankuak ez du eragiketa onartuko etxebizitza modularra eraiki nahi
|
den
lurra eskatzailearena ez bada. Bezeroa orube horren jabea ez bada, erosketa beste hipoteka batekin edo mailegu pertsonal batekin finantzatzen saia daiteke, baina horrek zorpetzea handituko du eta autosustapenerako hipoteka lortzea zailduko dio.
|
|
2022
|
|
|
Baita zementua (edo itsasteko erabili den materiala) higatu egiten da eta azuleju bat lasaitu eta eror daiteke. Kasu horretan, kaltea ez da irudikoa bakarrik izango, baizik eta hausturak egongo dira, bai hustutako piezarena berarena, bai inguruko baldosena, erortzen
|
den
lurrarena, etab. Gainera, azuleju bat askatzen hasten denean, gero eta kanporatuago dago. Horrek junturei eragiten die, eta horrek inguruko piezak konprometitzen ditu… Hau da, zirkulu biziotsu moduko bat, lehenbailehen eteten dena, hobeto. Hori dela eta, komeni da aldian behin azterketak egitea azulejuen egoera egiaztatzeko, batez ere lasairik badagoen ikusteko.
|
|
2023
|
|
|
Ingalaterrako “ground nut” izen zaharra edo “pistache de terre” izen frantsesa landare honen portaera bitxitik datoz. Landare hori bakarra da fruitua sortzen
|
den
lurraren azpian hazten diren lekadunen artean, eta 1 haziko zorro biribildua du. Gaur egun, laborantzako herrialde nagusiak Txina eta India dira, non batez ere kakahuete olioa ekoizteko lehengai gisa erabiltzen baita.
|