|
2007
|
|
|
Datu hau oso ikusgarria iduritu zait. Egia da esaterako hain zuzen ere beste herrialdeetatik heldu
|
den
jende hori askotan kalean errazago ikusten dela etxean telebistari so dagoen euskalduna baino, baina ziurrenera poltsikuko soziologia egiten hasteko arriskuan erortzen ari naiz eta jarrai dezadan beste alde batetik.
|
|
2008
|
|
|
Horrekin batera, euskaldunak elebidunak izanik gaztelerazko unibertsoa oso ondo ezagutzen badute ere, ez da berdin gertatzen alderantziz: erdaldun elebakarrek oso gutxi ezagutzen dute euskararen unibertsoa (euskaraz egiten diren gauzen eta aritzen
|
den
jendearen unibertsoa alegia), eta gaztelerazko kanala ez da ezagupen hori handitzeko erabili. b) Telebista pribatuen etorrerarekin handitu zen audientziagatiko lehian, gaztelerazko kanala euskarazkoaren audientzia potentzialaren eremuan aritu da hazkunde bila. Izan ere biak baitira erakunde bereko kanalak, ezaugarri bertsuekin beraz, eta biak orotariko telebista gisa aritzen direlarik, audientzia" natural" berbera dutela esan dezakegu.
|
|
2010
|
|
|
Kontzeptua erabiliko dugun arren, herrigintzaren definizio zehatzik ez dugu emanen. Herriko bizitza sozialean eta publikoan parte hartzen ari
|
den
jendeaz ariko gara, batez ere bizitza sozial horretan eragiten duten ekintzak, ekimenak, jarduerak eta bestelakoak antolatzen ari den jendea gogoan izanda. Izan liteke euskalgintzako jendea, edo jubilatuen elkartekoak, gaztetxeko kideak, indar politikoetako militanteak, guraso elkartekoak, zinegotziak, kultur taldekoak, kirol elkarteetakoak, ikastaroak antolatzen dituztenak...
|
|
|
Kontzeptua erabiliko dugun arren, herrigintzaren definizio zehatzik ez dugu emanen. Herriko bizitza sozialean eta publikoan parte hartzen ari den jendeaz ariko gara, batez ere bizitza sozial horretan eragiten duten ekintzak, ekimenak, jarduerak eta bestelakoak antolatzen ari
|
den
jendea gogoan izanda. Izan liteke euskalgintzako jendea, edo jubilatuen elkartekoak, gaztetxeko kideak, indar politikoetako militanteak, guraso elkartekoak, zinegotziak, kultur taldekoak, kirol elkarteetakoak, ikastaroak antolatzen dituztenak...
|
|
|
...orretan. galiziera %5ean erabiltzen da, batez ere iritzi artikuluetan eta kultura albisteetan. galizieraz sortutako albisteen itzulpena (politikoen, profesionalen, erakundeen eta jende arruntaren adierazpenak, prentsa komunikatuak, etab.) jarduera arrunta da oraindik galiziako egunkarietan; eta, ondorioz, galizia da munduko leku bakarra gaztelaniaz sekula mintzatu ez den edota sekula mintzatuko ez
|
den
jendea gaztelaniaz" mintzatzen dena". galizian bi egunkari argitaratzen dira galiziera hutsean, Galicia Hoxe eta De luns a venres (doakoa); beste bat elebiduna da, Xornal de Galicia; eta gainerako guztiak gaztelaniaz argitaratzen dira, hori bai, galizierari lekutxo bat eginez noizean behin, kulturaedo eskola gehigarrietan. bestela, herri edo eskualdetako aldizkari, astekari eta hamabost... programazioaren erdia gutxienez galizieraz eman zedila. gero, baimen gehienak gaztelaniaz azaltzen diren espainiako kate handiei saldu zitzaizkien. orain dela urtebete erkidegoko baimena jaso zuten bi telebista digitaletan (popular tV galicia eta Voz tV), programazioaren %10 baino gutxiago ematen dute galizieraz, baimenaren baldintzaagirien arabera gutxienez %50a emateko konpromisoa hartu bazuten ere. komunikabide berriak sartu dira sarean, galiziera darabiltenak edo elebidunak direnak (xornal.com, galiciaconfidencial.com, mundogaliza.com, etab.).
|
|
|
Ikus, bestela, ondoko hauek: Duela 20 urteko diagnostiko berbera eginez jarraitzen dugu. Helburuak ere berberak dira: gizarte geroz eta elebidunagoa eta integratuagoa. Plangintza estentsiboak, ahal
|
den
jende eta esparru gehienetara iristeko, eta ez intentsiboak Hizkuntz Komunitatea barrutik egituratzeko.
|
|
2011
|
|
|
Nola hurbildu euskararen mundura betidanik euskaradunak direnak? uste dut hortik hasi behar garela. komunitatea trinkotzen dugun heinean erakarriko dugu norbait. hiztun
|
den
jendea bere kulturan jantzita egotetik erakarriko dugu norbait, hor zerbait badagoela erakusten badugu. Arazoa da oso gutxi ezagutzen dela.
|
|
|
Komunitatea trinkotzen dugun heinean erakarriko dugu norbait. Hiztun
|
den
jendea bere kulturan jantzita egotetik erakarriko dugu norbait, hor zerbait badagoela erakusten badugu.
|
|
2012
|
|
|
Batetik, hiriak direlako jende gehienak biltzen dituzten biziguneak, baina beste alde garrantzitsuago batetik, hiri bizimodua delako guztiz nagusi euskal lurralde guztietan. Beraz, hasieran aipatzen nituen bizimoduetan bizi
|
den
jendea da jende euskalduna, haietan biziarazten du, edo ez, euskara. habitatari dagokionez, euskarak hor izan du indargune bat. elkartzen, batzen eta auzotasuna lantzen jendeak elkar ezagutu eta lagunarteko sareak atondu ahal direlako, elkarteeta talde itsaso horretan goxoago bizi izan da euskara (nahiz eta askotan, sinbolo hutsa izan). okerrago du pasabideen hirian. han, fragmentazioan, atomizaz... Arrazoi bakarra dago horretarako:
|
|
|
Hizkuntza komunitate indartsuagoa eta zabalagoa behar dugu sortzeko, eragiteko, erakartzeko, garatzeko, Komunitate horrek gainera gaitasuna izan behar du euskarara eta euskaldunongana motibazio ezberdinetatik hurbiltzen
|
den
jendea bere baitan biltzeko. Batzuk hautu identitariotik hurbilduko dira, beste batzuk hautu estetikoagoak egingo dituzte.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, ikuspegi sistemikotik begiratuta, kontuan hartu litzateke arnasguneetan bizi
|
den
jendeak geroz eta gehiago euren bizitzaren parte handi bat horietatik kanpo igarotzen duela (lanean, erosketetan, aisialdian...). Horregatik, arretaz ezagutu beharrekoak lirateke, arnasguneetako jendearen eguneroko biografia horiek.
|
|
|
Asko ere, bertso munduan ibilki direnak ba bai, e, aktualitatearekiko ere interesa badute, Euskal Herrian orokorki pasatzen diren gauzetaz etainteresatuak dira, eta orduan, gauza asko aipatzen ahal duzu bertso munduan
|
den
jendearekin, gauz asko konparitzen dira, ez, ez bakarrik bertso munduan eta, zera... Orokorki e... aktualitatea eta ez Euskal Herrikoa bakarrik, gainera, baita ere mundu mailakoa, erran nahi dut... ez dut esango... ez da... ez da" elite bat" edo zera, baina... ba... jende bat interesa duena gauza askorekiko, eta holako jendearekin beti giro bat bada.
|
|
|
Biztanleriak etengabe beherantz jo du XIX. mendearen bigarren erdian hasita gaur arte, eta 1950 urtetik aurrera beherakada hau areagotu egin da. 1950ean 838 biztanle zeuden, 1996an 428 Azken hamarkada honetan, ordea, egin diren etxe berrietara etorri
|
den
jendearen ondorioz gorakada bat eman da eta egun, 2013ko erroldaren arabera 506 biztanle daude.
|
|
2016
|
|
|
Demografiazko (eta, horren ondorioz, demolinguistikazko) aldaketek eragindako distortsio handirik ez baldin badago tartean, segurutzat eman liteke baieztapen kezkagarri hori. Gaur egun Iparraldean euskaraz mintzo
|
den
jende gehiena, proportzioz ugariena eta, seguruenik, euskarazko harreman sarez, solaskidez eta mintzagaiz aktiboena, zaharr (en) a da adinez. Hiztun aktibo horiek ari dira oro har, motibo biologiko jakinengatik, lehenik galtzen.
|
|
|
Arnasguneak egoki zaintzeko beste gune geografikoetan dauden euskaldunei (eta euskaldun ez direnei ere) erabiltzeko aukera berriak sortu zaizkie. Arnasguneetatik kanpora bizi dira euskaldun gehienak eta arnasguneetan bizi
|
den
jendea hortik kanpora ateratzen da gero eta jarduera gehiagotarako. Gune horietatik at, beraz, babeslekuak topatu behar dituzte biztanle horiek eta, bide batez, arnasguneetako pertsonen presentziak babesleku edo gotorleku horiei indarra eta trinkotasuna emango die.
|
|
2017
|
|
|
1 SARRERA hizkuntzalaritzan eta hari lotutako beste adar batzuetan badira" jatorrizko" bere hizkuntza ez den beste batean mintzatu ohi
|
den
jendea deskribatzeko kategoria tradizionalak: " l2 hiztuna"," ikaslea"," hiztun elebiduna", eta abar. hiztun berriaren kontzeptua, hain zuzen ere, kategoria horien kritika batean oinarrituta dago.
|
|
|
zer neurtu ikerketaren helburu nagusia, euskararen erabilera, bi ardatzetan banatzen da: denbora, hau da, zenbat denboraz aritzen
|
den
jendea euskaraz; eta erabilera osoa, hots, jardun mota guztiak (hitz egitea, entzutea, idaztea eta irakurtzea) aintzat hartuta. beraz, denbora aurrekontuen inkestan azaltzen diren denbora esparruen arabera antolatu da galdetegia, eta esparru bakoitzean jardun moten inguruan galdetu da. azkenik, inkestatuei zenbait datu pertsonal eskatu zaizkie, alderaketak eta erlazioak egin ahal izateko....
|
|
2018
|
|
|
Edozein kasutan, euskara indarberritzeko prozesuan eragile izan
|
den
jendeak, dena delako esperientzia horrek asebetetzeko, osoa izateko, osagai emozionalaz gain(" ederra izan da" edo" zenbat jende..."), osagai logikoa, arrazoi linguistikoa, kontzienteagoa(" lortu dugu hau edo beste hura") ere behar ohi du, dugu.
|
|
2019
|
|
|
askotan hor bakarrik. euskaraz egiten da hor, erabat edo nagusiki, etxean eta kalean, lagunartean eta tabernan, auzoan eta herriko plazan, eskolan eta udaletxean. euskara da nagusi, hitzez behintzat, gizarte giro zabalean (jai ospakizun eta auzolan, elizkizun eta parkeko jolasaldi, kultura ekimen eta eztabaida politiko, kirol eta bertso saio). Lanean ere bai partez, inon baino maizago. b) arnasguneetan bizi
|
den
jendeak bitxitasun seinalerik edo salbuespen markarik gabe egiten du euskaraz, bertan eta arnasgune horren hainbat ingurutan. aparteko esfortzu, ordain-sari, autozentsura edo sakrifiziorik gabe egiten du euskaraz, hitzez ari delarik. zergatik. Inon idatzi gabeko gizarte arau honegatik:
|
|
|
Ingurumen horietan" horrela egitea" agintzen du bertako gizarte arauak. Indarrean dirauen artean, lege asko baino erabakigarriago da gizarte arau edo norma sozial hori. hizkuntzaren biziiraupenerako giltzarri den arau hori arnasguneetan bakarrik daukagu bizirik. arnasguneetatik kanpora, espazio soziofuntzionalaren esparru jakinetan izan ezik (demagun erdara nagusi den hiriburu, Arnasguneetan bizi
|
den
jendeak[...] aparteko esfortzu, ordainsari, autozentsura edo sakrifiziorik gabe egiten du euskaraz, hitzez ari delarik.
|
|
|
— Jende falta: hizkuntza gutxitu askok arazoak dituzte Ikt hizkuntzateknologiak garatzeko behar
|
den
jendea biltzeko. Arazoak izan ditzakete:
|
|
|
Arazoak izan ditzakete: hizkuntzaren hizlariak aurkitzeko, hizkuntzaz dakien jendea aurkitzeko, Ikt teknologiak erabiltzeko gogoa duen jendea aurkitzeko, hizkuntzateknologia horiek sortzeko gai
|
den
jendea aurkitzeko eta abar.
|
|
2021
|
|
|
Arabako soziolinguistika hitzaldiak Kike Amonarrizen soziolinguistika hitzaldiak Zuberoa eta Behe Nafarroako soziolinguistika Hartutako erantzunkizunak Euskaraz bizi
|
den
jendearekin Euskara ezberdinak hitz egiten dituen
|
|
|
espedizioko lagun berriekin, kalean ezezagunekin lehen hitza egiterakoan eta espediziora joandako lagunekin. Euskara gehiago egitea euskaraz bizi
|
den
jendearekin eta euskara ezberdinak hitz egiten dituen jendearekin eragin duela ere ikusi dugu.
|
|
2022
|
|
|
Zeren, gainera, kontuan izan behar da lantokira edo merkataritza gunera bidean gure auzoko kalean autoz igarotzen diren auzotar horiek ez dutela ekarpenik egingo auzoko kale bizitza elikatzen. Aipagarria da, auzo berri batzuetan establezimendu berriak sortzea izugarri kostatzen dela, bertan bizi
|
den
jende gazte askoren artean errotua dagoelako aisia, erosketa edo lan jardunetarako igogailuz garajera jaitsi, autoa hartu eta zuzenean helmugara joatea eta itzultzean ere auzoko kalea zapaldu gabe autotik igogailura eta igogailutik etxera sartzea.
|
|
|
Artikuluan zehar azaldu den bezala, fenomeno asko dira gaur egun hiriaren bilakaeran eragiten dutenak, eta aldaketa horiek guztiak bertan bizi
|
den
jendearengan eragin zuzena dute.
|
|
|
Oro har, distantziek, espazio publikoaren kalitateek eta etxebizitza tipologiek eragingo dute bertan bizitzeko behar den diru kopuruarekin, eta, horrek bertako biztanleen errenta mailarekin izango du erlazio zuzena. Esaterako, hiriko nukleotik aldenduen dagoen, dentsitate handiko eta gaizki komunikatutako auzoan bizi diren pertsonen profila eta zerbitzuetatik gertu, dentsitate baxuko eta ondo komunikatutako auzoan bizi
|
den
jendearena ezberdina da. Ez dute zertan ezaugarri horiek beti eskutik joan behar, baina askotan topa dezakegu korrelaziorik.
|
|
|
Turistifikazioa ere eman izan ohi da landa eremuko herrietan, eta herri horretan eskaintza erakargarri bat duelako edo gertu dagoelako, hirietako jendea bertaratzeko ohitura areagotzen da; bigarren etxebizitza urbanizazioak sortu edo turismo ostatuen ugaritzearekin aldatzen da herri horietako paisaia. Garraio azpiegitura onak izaten dituzte bertaratzen
|
den
jendearen jatorriko herriekiko. Aipatutako hirugarren faktorea lotarako auzoen sorrerak izan da, eta fenomeno hori herri handi batetik gertu edota ondo komunikatua dagoen herri txikietan eman ohi da; normalean familia bakarreko etxeak edo atxikitako etxeak izan ohi dira, eta bertara bizitzera hurbiltzen den jendeak bizitza ondoko herri edo hiri handiagoan egiten du.
|
|
|
Garraio azpiegitura onak izaten dituzte bertaratzen den jendearen jatorriko herriekiko. Aipatutako hirugarren faktorea lotarako auzoen sorrerak izan da, eta fenomeno hori herri handi batetik gertu edota ondo komunikatua dagoen herri txikietan eman ohi da; normalean familia bakarreko etxeak edo atxikitako etxeak izan ohi dira, eta bertara bizitzera hurbiltzen
|
den
jendeak bizitza ondoko herri edo hiri handiagoan egiten du. Aipatutako azken bi eragileek, herri horretan aurkituko ditugun pertsonen profilak, eta, beraz, bertan emango diren harremanak aldatuko dituzte.
|
|
2023
|
|
|
Metodologiaren atalean azaldu bezala, batik bat Oarsoaldean bizi eta bertan lan egiten dutenen datuak jaso nahi izan dira, eta horretarako, inguruko herrietan ere zabaldu da galdetegia. Horren ondorioz, eskualdean eta eskualdetik kanpo bizi
|
den
jendearen erantzunak bildu dira. Batik bat Oarsoaldean eta Donostian bizi direnek erantzun dute galdetegia.
|