|
2000
|
|
|
Hala ere, neguan, EAEko CADEM erakundeak berrogailuari buruz sortzen duen informazioaeskaintzen da bakar bakarrik; ez dago, hartara, Nafarroarentzat edo Iparraldearentzat aholkurik. Beraz, zenbait kasutan eskaintzen
|
den
informazio praktikoak irudiaren erabakiortasuna baldintzatzen etalausotzen du. Hain zuzen, maila sinbolikoan Zazpiak bat ikusten da (mapa); maila pratikoan, ordea, informazioak Mendebaldeko hiru lurraldeak hartzen ditu bakarrik gogoan kasu horietan.
|
|
|
Elkarrizketaren pizgarri edo bultzagailua, ezagutzen
|
den
informazio edo albiste baten bilaketa da. Gaurkotasun informatiboa duen gai batekin zerikusia duten pertsonaiak elkarrizketatzen dira:
|
|
|
Lehenengo eta behin, esan dezagun bi bide segitu ohi direla informazioa erdiesteko: alde batetik, hedabideak berak bilatutakoan aurkitzen
|
den
informazioa dago; eta bestetik, gizarteko erakunde, pertsona zein elkarteek komunikabideetara bidaltzen dutena, interesak eraginda. Mar Fontcuberta k (1993) dioen bezala, bi bide hauetan barna abiatzea eta beraietan gertatzen direnak hedabide eta iturrien arteko harremanak aztertzea, albisteen ekoizte prozesuan jazotzen den zeregin konplexuena eta oinarrizkoenetarikoa da.
|
|
|
Irrati albistea honako hau da: irratitik ematen
|
den
informazioaren gutxieneko unitate estrukturala, zeina laburra, xehea eta formalki neutroa baita. Albistea informazioaren oinarrizko generoa da eta nahiz eta telebistako eta prentsa idatziko albistearekin ezaugarri komunak eduki (egiatasuna, berritasuna, gaurkotasuna eta interes orokorra), egitura desberdina dauka, segidan ikusiko dugun bezala.
|
|
2001
|
|
|
prozesuaren metodologia hartzea; norabide nagusiak finkatzea; prozesuen emaitzen finkatzea; plangintzaren jarraipena egitea; herritarrei prozesuaren aurrerapenaren etahartutako konpromisoen berri ematea; b) plangintza egiteko ardura duenbatzordeak: prozesuaren metodologia ezagutu eta hartzea; erabakiak hartzeko irizpideak proposatzea; prozesuak dirauen bitartean behar
|
den
informazioa ematea; iritzi publikoaren aurrean Plangintzaren lidergoa eramatea; prozesuan zehar egiten diren pausoak aztertu eta balioztatzea; lan-taldeetan/ batzordeetan parte hartzea; giltzarrizko eragileekin hitzarmenaksinatzeko negoziatzea; c) Eskualdekako Sektore Batzordeek: sektorebakoitzean euskarak duen egoeraren azterketa eta diagnosia egitea; sektorebakoitzerako helburu estrategikoak definitzea; jardunbideak definitzea etaekimen proposamenak egitea.
|
|
2002
|
|
|
Azkenik, eta zuzendaritza taldeaneuskal adarreko jendea sartu ondoren, ohiturak aldatu egin dira: gaur egunzuzendaritza taldetik ateratzen
|
den
informazio guztia euskaraz eta gaztelaniazateratzen da, salbuespenak salbu, batzuetan gaztelaniaz soilik, besteetan euskarazsoilik, pertsonaren arabera?, jokamolde hori oraingo zuzendaritza taldearenkonpromisoa delako. Dena den, etorkizunean, zuzendaritza taldean dagoenjendearen arabera, egoera txarrera joan daiteke.
|
|
|
B) Testuaren diseinua: dagokion komunitateko diseinu arauen ezagutza (nola egituratzen
|
den
informazioa; nola kontatzen diren ipuinak, anekdotak, txisteak; nola aztertzen den kasu bat zuzenbidean, eztabaidetan, etab; nola aurkezten, seinalatzen eta ordenatzen diren idatzizkotestuak).
|
|
|
normalean, dokumentatzen diren aztarnarik zaharrenak XV XVI. mendeetakoak dira. Beraz, ateratzen
|
den
informazio gehiena Erdi Aroko azken faseetakoa da, Aro Berrikoagehienbat.
|
|
|
elikagaien merkatzea. Horrek guztiak, era berean, lotura hausten du kontsumitzailearen eta ekoizlearen artean, nahitaezkoa
|
den
informazioak porrot eginaz.20
|
|
|
Dominantea den diskurtso horren aitzinean ezer egiterik ez dagoela dioten jarrerak, ordea, modernitate zaharraren babesle bilakatzen dira, nahita edo nahigabe. Zailtasunak zailtasun, kontsumo estandarizatua, apatia, konformismoa baztertuz, badira helarazten
|
den
informazioari zentzu eta esanahi desberdina eman nahi dizkioten ahaleginak.
|
|
|
Informazio igorpen masiboaren kontrol ekonomiko estu horrek kontrol politiko soziokulturala ekarri du, duda barik. Hedabideen jabetza zentralizatua iragazki garrantzitsua da, zeren jabetzaren eliteek ez baitute euren gustukoa ez
|
den
informaziorik eskainiko, baldin beren interes politikoen, ekonomikoen, erlijiosoen, kulturalen eta sozialen kontra badoa.
|
|
|
Arazoa beste puntu honetan planteatzen da, alegia, konpartitzen
|
den
informazioak erabilgarritasun praktikoa duenean. Estilo horretako informazioa konpartitzeak aberastasuna konpartitzea dakar eta aberastasunaren konpartitzeak galera materiala ekar dezake; horra hor gakoa.
|
|
|
Kutsu amerikarra dakar informazio pilaketa modernoak. Coca Cola eredutik apartatzen
|
den
informazioa desagertu egiten da gure aurretik, ezabatu egiten da sinbolo kulturalen garraio azkarretik, aberatsetik.
|
|
|
Norbanakoaren ohorea arriskuan jartzeko unean, ezinbesteko abiapuntua da, oinarri oinarrikoa, ematen
|
den
informazioa egiazkoa izatea. Norbanakoaren ohorea arriskuan jar daiteke, salbuespen moduan, egiazko informazioak eskainirik, ez gezurraren bidez.
|
|
|
Norbanakoaren ohorea egiaren bidez jar daiteke arriskuan, baldin eta eskaintzen
|
den
informazioa gizartearentzako errelebantea bada, publikoarentzat garrantzizkoa bada; bestela, zertarako. Ez da gizalegezkoa inoren ohorea arriskuan jartzea bere bizitzaren pasarte garrantzibakoak kontatuz, horiek egiazkoak izan arren ere.
|
|
|
– 2 mezua: Sarean hedatu gura
|
den
informazioa.
|
|
|
– 7 mezua: Komunikatua izan
|
den
informazioa.
|
|
|
Hizkuntzak komunikazio zehatza, pentsatua eta bizkorra sortzeko bideak zabaltzen ditu. Lengoaiak, jakina, gizartearen arautegiak sortu ahal izatea dakar, giza harremanetan beharrezkoa
|
den
informazioaren trukaketa garatuz.
|
|
|
Ikusi da, era berean, zer eragin duten infobideek gizartean bertan eta erabiltzaileengan; horretaz berba gutxixeago egin dela iruditzen zaigu. Urte batzuk barru, pronostikoak betetzen badira behintzat, sare horietatik garraiatuko
|
den
informazioaren %90ek, antza denez, helburu edo iturburu ekonomikoa edukiko omen du.
|
|
|
Aro zibernetikoaren garai honetan, informazioaren kontrola da boterearen zereginetariko bat, ohi denez. Botereak ez du, berez, botere
|
den
informazioaren atea zabalik utziko, ez baitu horrela jokatu izan gainerako hedabideekin. Era berean, aukera aniztasunak dibertsifikazioa ekarriko duela pentsatzea ere zilegi da, eta, agian, dibertsifikazio horrek zenbait bide alternatibo jorratzen lagun dezakeela.
|
|
|
Gizarte komunikazioaren berrirakurketa honetan, ez dezagun ahaztu ezen errutinek eta balio profesionalek erabat zamatzen dutela produktu mediatikoa. Albistegietan eskaintzen
|
den
informazioaren zatirik handiena errutina laboralen bitartez lortutakoa da. Prentsaurrekoek, era eta kolore guztietako ekitaldi iragarriek, pertsonaia esanguratsuei egindako elkarrizketa apainduek eta prentsa bulegoek eskainitako informazioek programazio ordu eta paper espazio asko betetzen dituzte.
|
|
|
Hartzaileari informazio bat ezkutatzea da ahanztea edo omisioa. Gorde egiten
|
den
informazioa garrantzitsua da solaskidearentzat, baina igorleak gorde egiten du, hartzaileak baino informazio gehiago edukitzeko eta haren gainetik izateko. Hartzaileak bere aurrean duen igorleaz gain beste informazio iturririk ez baldin badu, omisioa gezurraren parekoa da, zeren ondorio berbera eragiten baitu.
|
|
|
Asmoak ezkutatzeko erabilitako teknika hedatua da ahanztea. Sarri askotan, ahanztea batere garrantzitsua ez
|
den
informazio ugariz estaltzen da.
|
|
|
Bi mailatan jaso dugu informazioa: bi puntuen aurrekoa, ezkerrekoa, kanporatuko
|
den
informazioa da; eskuinekoa, aldiz, bi mailatako erregelei dagokiena. Lehenago ere esan dugunez, hitz hasierako 9 maiuskularen adierazgarri da, alegia, ondoren datorrena letra larriz interpretatu behar dugula:
|
|
|
. Aldagaiak: analisi morfologikoaren emaitza
|
den
informazio morfologikoa jasotzen duten aldagai sinbolikoak. . Hiztegiak:
|
|
|
. Sarrerari dagokion informazio morfologikoa, analisiaren emaitza gisa agertuko
|
den
informazioa, alegia.
|
|
2004
|
|
|
3.3.2 Irakurketen fitxatcgia: irakurtzcn duzun testu bakoitzaren fitxek osatzen dute.Fitxa bakoitzean zure lanerako erabiigarria iz.ango
|
den
informazioa idatziko duzu, hau da, laburpenak. parafrasiak. kritika pertsonalak. ohar praktikoak, etab.
|
|
2005
|
|
|
zein den zehaztuko du. Izan ere, etekin ekonomikoaren logikaren mende dauden industria izateaz gain, komunikabideak jendarteareneragileak ere badira eta editorializatu, garrantzitsua
|
den
informazioa hautatu etajendeari interpretazioak, ikuspuntuak, pertsonaiak, hitzaldiak eta jokatzeko bestemoduak eskaintzen dizkiote botere sistema beraren zati izatera iritsi arte.
|
|
|
«Ebaluazioa erabakiak hartzeko datu bilketa sistematikoa da, zeinak hezkuntza jarduerak berritzeko eta hobetzeko helburua baitu».Ebaluazioaren oinarria informazio bilketa da eta bere helburua hezkuntza jarduerenhobekuntza da. Ebaluazioan jaso
|
den
informazioak erabakiak hartzeko prozesuaerrazten du eta erabaki horiek irakatsi eta ikasteko prozesuak hobetzeko baliagarriak dira. Beraz, ebaluazioaren zeregin nagusiak hauek dira:
|
|
|
Erakundean sortzen
|
den
informazioa kudeatuko du.
|
|
|
Baina erakundean izaten
|
den
informazio eta komunikazio mugimendua harenkonplexutasunaren araberakoa da. Hau da, zenbat eta erakunde handiagoa izan, orduan eta zailtasun handiagoak egongo dira langileak informatzeko eta komunikatzeko.
|
|
|
Aurkezten
|
den
informazioa logikoki antolaturik dago.
|
|
|
Aterki sarrera. Bi edo hiru ideia bilduz sarrera batean ematen
|
den
informazioa. Sarrera modu honek ideiak sinpleki agertzeko aukera ematen du, bat baino gehiago sartzen direlako.
|
|
|
Norberak duen ezagutza eta esperientzia gehitzen dioguentzuten dugunari. Batzuetan filmaz, telebistaz ikusitakoa edo irakurritakoak balioa ezartzen dio entzuten
|
den
informazioari. Edozein gai hartzen dugula hizpide, bat non jaiotakoa den edota entzuten ari den gai horretaz gertuko/ urrutiko ezagupidea duen, interpretazioa ere neurri berean egingo du.
|
|
2006
|
|
|
Perspektiba hartzeko gaitasuna bereganatu ondoren, hurrengo pausoa ustefaltsuko ariketak egiteko gaitasuna bereganatzea litzateke. Uste faltsuko ariketekadierazten digute haurra beste pertsona baten egoera mentala ezagutzeko gai dela: adibidez, norbait, beharrezkoa
|
den
informazioa falta zaiolako, oker dagoela esatea.
|
|
|
Iragarleen eta publizitate agentzien lana gizartearentzako zerbitzutzat jotzea zalantzan jar daitekeelako. Egia da produktu eta zerbitzuei buruz ematen duten informazioak erraztu egiten diola publikoari erabakiak hartzeko prozesua, baina ematen
|
den
informazio hori interesatua eta nabarmenki subjektiboa da. Beraz, agian, zerbitzu bat dela esatea baino, egokiagoa litzateke esatea promozio interesatu bat dela.
|
|
|
a. Publizitatearen bitartez ematen
|
den
informazioak eskaintzailea lotzen duela eta kontratuaren zatitzat hartu behar dela onartu.
|
|
|
Bi publizitate hedabide mota horiek jabego pribatu zein publiko izan daitezke. Hedabidea publikoa izanez gero, bere izaera eta interes publikoa dela medio, gizartearentzat egokia
|
den
informazioa bermatu du, baita publizitate mezuetan ere, horixe baita Konstituzioak arautzen duen nahitaezko betebeharra gizartearen aniztasuna bermatzeko. Espainiako Konstituzioaren 20.3 artikuluan obligazio garrantzitsu bi jasotzen dira:
|
|
|
Gaur egungo PLO indargabetutako Publizitate Estatututik aldentzen da, eta produktu, jarduera edo zerbitzuen oinarrizko datuak ez aipatzeagatik datorren engainuzko publizitatea debekatu egiten du, isilpean gordetze horrek, hain zuzen ere, hartzaileak nahastera daramatzanean (PLOren 4 artikuluaren bigarren paragrafoan). Hala, nahikoa, eraginkorra eta benetakoa
|
den
informazioa era objektiboan eta ziurrean emateko obligazio positiboa ezartzen da publizitatean. Lehendabiziko ikasgaian adierazi da Publizitate Zuzenbideak arautzen duela publizitatea, eta publizitatea egiteko eskubidea noraino zabaltzen den erabakitzen duen arloa mugatzera bideratuta dagoela araudi horren zati garrantzitsu bat, zeren eta publizitateak, alde batetik, gizartearen edozein komunikaziok bezala, zuzenbideak babestu behar dituen ondasunak arriskuan jar baititzake.
|
|
|
«Komunikazioa erakunde publikoen jardueraren funtsezko ezaugarria da, zeren eta, alde batetik, beharrezkoa baita administrazioek, era egokian, gomendatutako funtzioak bete ditzaten eta, bestetik, erakunde horien koherentzia, sinesgarritasun eta eraginkortasun irudia sendotasunez eraikitzen laguntzen baitu. Publizitate instituzionalak komunikazio publikoaren elementu bat gehiago dakar herritarrentzat baliagarria
|
den
informazioa bideratzeko».
|
|
|
Zantzu horien artean, mezuaren fokalizazioa edo kokapena aipatuko dugu, hau da, iragarkia produktu bakar baten inguruan egitea lehiakideen produktuak ezertarako aipatu edo fokalizatu gabe137 Honako irizpide hauek ere hartu izan dira aintzat: ematen
|
den
informazioak garrantzirik ez izatea, produktu jakin baten markari buruz etengabeko erreferentzia egitea bere deitura orokorra esan gabe, edo, erreportaje neutro batean, produktu jakin bati buruzko laudoriozko hitz asko esatea. Dena den, aipatu ditugun eragile horiek guztiak aztertutakoan mezuaren publizitate izaerari buruzko zalantzarik izanez gero, ezin izango dugu ziurtatu ezkutuko publizitatea denik (Tato, 2003:
|
|
|
Merkatu ikerketa biztanleriaren zein kolektiboren gainean egin behar den jakiteko, agentziak ezinbestekoa
|
den
informazioa jaso du iragarlearengandik, iragarleak bakarrik eman diezaiokeen informazioa, hain zuzen. Oro har, PLOk ez dio ezer gai horren gainean.
|
|
|
Esan duguna kontuan hartuz, exceptio veritatis (LDL 9 artikulua) delakoa adierazpen zehatz eta egiazkoetan oinarritzen da. Zehatza izateak eskatuko du zabaltzen
|
den
informazioa (Massaguer, 1999: 302) gauzen errealitatearekin bat etortzea; egiazkoa izateak, berriz, hartzaileek errealitatearen irudi leiala izatea.
|
|
|
Ikuspegi horretatik, hartzaileen kontsumorako egokia
|
den
informazioa tratatzea izango da publizitate informazioaren prozesuaren helburua; baina hemen zehaztu behar da publizitate komunikazioa ez dela datu edo egitate jakin batzuen bidaltze hutsa, baizik eta, halaber, mezu horren konbentzigarritasuna lortu eta zabaldu da; hau da, jasotzaileek, mezu horrek eskaintzen dizkien aukerak direla eta, erakarrita sentitu dute.
|
|
2007
|
|
|
Baina, gehienetan, hori ez da existitzen, eta informazioa ez da komunikazioa. Gainera, kasu askotan, kanpora eta barrura ematen
|
den
informazioa ezda berdina izaten.
|
|
|
Bestalde, korporatiboagoa
|
den
informazioarentzako gunea ere badaukagu, hau da, barneko informazioarentzako atala. Esaterako, lehengo egunean analisiakgenituen eta gune honetan jarri genuen oharra.
|
|
|
Bada, komunikazioaren eta informazioaren arteko bereizketara. Osooinarrizko bereizketa da, ez dugu zertan hasi funtsezko gauzak zehazten, bainatestuinguru honetan, oso garrantzitsua da, komunikazioa eta informazioa ez soilikikuspegi tekniko eta teoriko batetik bereiztea, baizik eta testuinguru zabalagobatean zer den komunikazioa eta zer
|
den
informazioa ulertzea.
|
|
|
Hain zuzen ere, balio handiko informazioakudeatzen dutelako. Guretzat, herritarrontzat balio handikoa
|
den
informazioa kudeatzen dute. Beraz, balio handiko produktua daukanak, eta bezeroapixka bat kontrolatu nahi duenak, merkatuaren erritmoak nahiko ongi kontrola ditzake.
|
|
|
Prentsa oharren inguruan ere ikerketa bitxi bat topatu nuen; prentsa oharrairisten denean, zein zaila izaten
|
den
informazio iturrira iristea. Bazka oharra izatenda gehienetan, edo elkarrizketa hitzartuak, eta abar.
|
|
|
Batzuetan, kazetariak nahi duen informazioa ez da prentsaarduradunaren erakundearen aldekoa; eta beste batzuetan, ordea, prentsa arduraduna desiratzen dago eskaini duen informazioa argitaratzeko. Baina aldekoaez
|
den
informazioa ere eman dezake eta adierazi, adibidez, arazo bat duela etaez litzaiokeela gustatuko albistea momentu horretan argitaratzea. Hobe dakonplizitate horren bila minutu batzuk galtzea.
|
|
|
Hori dela eta, zientzia eta teknologia gaietako eztabaidapolitikoak ulertzeko gaitasuna izango duela usteko da. Era berean, hiztegi eta prozesu zientifikoa ezagutzen dituen herritarrak gaitasuna izango luke eztabaidahorietan aurkezten
|
den
informazioa ulertzeko eta erabiltzeko (Miller, 1998: 216).
|
|
|
jarraitutasuna jadanik ezda gertatzen garapen proiektuaren bidez, programa informatikoaren ondoriozbaizik. Muntaia katea izango balitz bezala, zoe teknologiak bizitzaren deslokalizazioa bultzatzen du, behar
|
den
informazio genetikoa hartuz. Hauxe da nazioartekoekimenek, azken finean, bultzatzen dutena:
|
|
|
Bestetik, geure buruari galdetu behar diogu zeinen mesedetan eta zeininteresen arabera zabaltzen
|
den
informazio hori.
|
|
|
Hiru perpausotan, lehenengo, ageri da informazio mota bat, informazio gunea (hitzaldi/ pelikula/ konbersazio); ondoren, zer esaten
|
den
informazio gune horien gainean (drogaren gainean/ Espainiak eginiko genozidioari buruz Ameriketan/ Bushen sasidemokraziaren gainean). Hiru perpaus horiek gaur nagusiki iruntzitara erabiltzen dira, atzekoz aurrera:
|
|
2008
|
|
|
garapen bidean dauden pertsonek gaitasun handiagoa eskuratzen dute arretari eusteko, jardueretarako garrantzitsua
|
den
informazioa ezagutu eta biltegiratzeko eta galderei erantzuteko eta arazoak konpondu nahian jadanik biltegiratu dutenaren gainean jarduten uzten dieten adimen programak betearazteko. Hala ere, egiaztatu da haurrek informazioan arreta jartzeko eta prozesatzeko garatzen dituzten estrategiek beren esperientzien eragina dutela neurri handi batean; hau da, izaten dituzten arazoen eragina, etxean eta eskolan izaten duten heziketaren eragina eta baita beren kulturak garrantzitsutzat dituen trebetasunen eragina ere.
|
|
|
Biltegi horretan sartzen diren estimuluen informazioa segundo batez gordetzen da. Hala, oroimen mota horretara iristen
|
den
informazio gehiena galdu edo arbuiatu egiten da. Hala ere, pertsonarentzat esanahia edo zentzua duen informazioa iraupen laburreko oroimenera pasatzen da, informazioa modu sakonean antolatzeko asmoz.
|
|
|
Batetik, haurrek entzuten duten hizkuntza ekoizpena edo input a eurek eta euren ingurukoek ekoitzia delako, eta bestetik, input hori maiz haurraren mailaren arabera egokitzen dutelako, hala nola perpausen egitura errazak erabiliz, esaldiak errepikatuz edo hitz kateak doinu bereziz ebakita (Zubiri, 1995; Barreña, 2001). Haurraren egoerara egokitzeko gurasoek egiten duten hizkuntza arloko ahalegin honek eta haurrarekin duten harreman sakonak KGNZ tresna egiteko beharrezkoa
|
den
informazioaren jabe bihurtzen dituzte gurasoak.
|
|
|
Bigarren Komunikazio Gaitasuna Neurtzeko Zerrenda (Bigarren KGNZ), Hitzak eta esaldiak izenenekoa, 16 eta 30 hilabete bitarteko haurrentzat da. Hau ere bi atal nagusitan dago taxutua, baina oraingoan biltzen
|
den
informazio guztia hizkuntzazkoa da eta ez keinuzkoa. Lehen atalean haurrak darabiltzan hitzei buruzko informazioa jasotzen da; bigarrenean, ostera, gramatika markei eta esaldiei buruzkoa.
|
|
|
c.Merkaturatzerako behar
|
den
informazioa menperatzen dute.
|
|
|
Beste kasu batzuetan abisua ez da hain larria eta, gainera, erabiltzaile guztiengana iritsi nahi da, momentu horretan konektatuta egon ala ez. Horretarako, erabiltzaileak/ etc/ motd (motd message of the day; eguneko mezua) fitxategia editatuko du, erabiltzaileentzako interesgarria
|
den
informazioa bertan idatziz. Hortik aurrera saio bakoitzaren hasieran erabiltzaileek ikusiko dute mezu hori.
|
|
|
Horren laburpen bat erabiltzen da batzuetan, informazio aldakorraren kopia osoa. Azken kasu horretan aldatzen ez
|
den
informazioa (sistema bera, aplikazioak, etab.) ez da gordeko, baina bai erabiltzaile guztiena eta administrazioarena. Denbora luzea eta edukiera handiko euskarria behar da segurtasun kopia osoetarako.
|
|
|
1 usr1 katalogotik zintzilikatzen
|
den
informazio guztia/ tmp katalogoan kopiatzea:
|
|
|
Kontuan hartu behar da informazio guztia ez dagoela hizkuntza guztietan12, eta behar
|
den
informazioa aukeratutako hizkuntzan ez badago, ingelesez agertuko dela. Zer instalatu behar den jakiteko locale terminoa bilatuko da paketeen artean.
|
|
|
Fitxategi sistemaren informazioa iraunkorra da. Informazio horrek kontsistentea izan behar du, baina batzuetan kontsistentzia hori galdu egiten da, memorian eguneratu
|
den
informazioa diskoan gordetzen ez delako.
|
|
|
Erabilera ohikoenean (rn aukerekin) bideratze taula azalduko da pantailan. Agertuko
|
den
informazio garrantzitsuena ondokoa da:
|
|
|
Superzerbitzarien konfigurazio fitxategietan zehaztu ohi
|
den
informazioa sinplea da, eta ondoko eremu hauek osatu ohi dute:
|
|
|
Administraziorako behar
|
den
informazio guztia ez kopiatzea makina guztietan, baina makina guztietara eta konputagailu batetik eskuragarri jartzea modu erosoan.
|
|
|
Sareko baliabidea partekatzen ari den zerbitzariaren konfigurazio fitxategi honetan lerro bat zehaztuko da esportatzen den katalogo bakoitzeko. Lerro horretan agertu behar
|
den
informazioa honako hau da:
|
|
|
Aurreko prozedura dela-eta, Interneten dagoen beste makina batetik edozein erabiltzaile erakunde horri buruzko informazioaren bila badoa, ez du IP helbidea jakin. Erakundearen lehen edo bigarren mailako izen zerbitzarirako bidea aurkituko du, eta horrek erakundearen barnean dagokion makinara bideratuko du behar
|
den
informazioa.
|
|
|
Mezu banaketa prozesuaren alde ezkutu bat da azala, ez baita ikusten. Posta elkarrekin trukatzen dutenean, bi zerbitzariren arteko elkarrizketa pribatuetan trukatzen
|
den
informazioa metatzen da azalean. Kontuan hartu behar da lehenengo zerbitzariak bigarrena bilatuko duela, eta mezua banatzeko esango diola azalaren bitartez.
|
|
|
SSL delakoaren zeregin nagusia pasahitzen zein mezu osoen zifraketa eta ziurtagirien() bidezko mezuen kautotzea da. Ezinbestekoa da zerbitzatzen
|
den
informazioa pertsonala edo sentikorra denean, eta are gehiago gunean salerosketak bideratzen direnean. SSLk ez du ziurtatzen segurtasun arazorik ez dela egongo, baina segurtasunerako funtsezko urrats ezinbestekoa da.
|
|
|
Bideratze taula batean zehaztu ohi
|
den
informazioa honako hau da:
|
|
2009
|
|
|
«Direccion General de laPolicia»tik eratorria den eta Barne Ministerioari dagokion funts hau, 1936eta 1939 urteen artean altxatuek kontrolpean harturiko aldean poliziakegindako errepresaliatu eta iheslariei buruzko espedienteen zerrendek osatzen dute. Sail honetan jasotzen
|
den
informazioak Gerra Zibilaren ikerketarako duen garrantzia zalantzarik gabea bada ere, zailtasun batzuekin aurkigaitezke dokumentazio honen aurrean: batetik, baimena eskatu behar dasail honetan arakatu ahal izateko eta, bestetik, bere osotasunean sistematizatuta ez egoteak eta espedienteen deskribapen xumeek bilaketa oztopatzendute.
|
|
|
Agiri originalak: «datu pertsonalak» eta «eragiletza» pantailetako eremuetan betetako informazioa aurkitu den agiri originalaren jatorria etaagiri horretan zehazten
|
den
informazio osagarria beteko da.
|
|
|
Zentzumenen bidez jasotako informazioa lehenik talamora joango da (nongarunaren hizkuntzara itzuliko
|
den
informazioa), bertatik amigdalara joko du (aktibazio emozionalaren zentro neuralgikoa eta oroimenarekin harremana duena) eta beronek ekintzarako prestatuko du gure gorputza. Hau, beheko bidearen prozesua dugu eta milisegundotan gauzatzen da, beraz, informazioa modu kontzienteanprozesatu aurretik, azkar asko erantzuteko aukera eskaintzen digu.
|
|
|
Beste aldebatetik, idatzizko hedabide batean albistearen aurkezpenarekin bere garrantziarenbalorazio bat egiten da. Bost zutabetan sakabanatzen
|
den
informazioak garrantzihandia izango du; zutabe batekoak, berriz, bigarren edo hirugarren mailakogertaera baten berri emango digu. Esan daiteke, paperean albisteen kokapenarekinbatera, informazio hierarkia ere ezartzen dela.
|
|
|
1 Esperientziari eta senari kasu egin, eta bi aldiz pentsatu jaso
|
den
informazioak zentzurik duen edo ez, ulertzen den, kontraesanik badagoen....
|
|
|
klubaren alde onak eta irudi korporatiboa neurriz kanpo ustiatzen ahaleginduko dira ziur aski, alde txarrak etaporrotak gutxiesten edo «makillatzen» saiatuko diren neurri berean. Kabinete horietatik sorrarazten
|
den
informazioa handia da. Berriemailearen lanabestelakoa izango da, jakina:
|
|
|
Esaterako, informazioiturriek eurek nahi duten informazioa edo eurek nahi duten moduan kaleratu ezdugulako demanda egitea. Kasu horretan zuhur ibili behar du herriko kazetariak, ongi bereizi behar baitu zer
|
den
informazioa eta zer den propaganda, eta argi izanbehar du bere nagusiak izan ezik, inork ezin izango dizkiola interesen araberaprofesionalak ez diren irizpideak inposatu.
|
|
|
Haatik, informazio instituzionalaren azpian, maiz propaganda ere egon daiteke, eta hori detektatzen jakin behar du kazetariak, zer
|
den
informazioa eta zer propaganda. Demagun behin eta berriz saiatu garela gure herrian egin behar densaihesbideari buruzko informazioa lortzen udalean eta ezin izan dugula lortu.Pentsa dezagun hauteskundeak gertu direnean, udaleko komunikazio arduradunakalkateak gaiaren inguruan informatzeko elkarrizketa eskaintzen digula.
|
|
|
informazio lokala global bihurtu da. Alegia, hedabideak sarean jartzeak horixe ekarri du, herrikoa, gertukoa
|
den
informazioa, edonork ikusi, entzun eta irakurri ahal izatea. Edozein tokitatik eta munduko edozein txokotatikordenagailuan klik bat eginez, norberaren herrian gertatu denari buruzko informazioa jaso dezake herritarrak, esparru lokalaren eta globalaren arteko mugak erabatapurtuz.
|
|
|
Ez ahaztu, herri informazioaren benetako protagonistakherritarrak eurak direla eta oso kontuan izan behar ditugula. Izan ere, bestemodu batean hedabideetara sarbiderik ez luketen gizabanako edo taldeei lekuaeginez, informazio orokorreko mezu bideetan agertzen ez den eta herritarreninteresekoa
|
den
informazioa herriko kazetariaren esku jartzen dute.
|
|
|
Hortaz, politika komunikatiboak (adibidez, banku zentralen kasuan, inflazioeta interes tasen aurreikuspenen gainean, kasu) pisu edo garrantzi itzela hartzendu; horrek, noski, argitara ematen
|
den
informazioa bera izugarri baldintzatzen duzenbait egoeratan (krisietan, berbarako). Finean, agente ekonomikoen aurreikuspenetan eragitea delako asmoa; ez (soilik) informazioa partekatzea.
|
|
|
Bestalde, ikuspuntu humanista batetik, giza harremanez ari gara lan harremanez jardutean eta, hortaz, ekonomia gizarte zientzia den aldetik, garrantzi kualitatibo handiagoa aitortu litzaioke, esaterako, pertsonak ez diren bestelakogaiez jarduten diren berriei baino. Besterik da plazaratzen
|
den
informazio ekonomikoan hori islatzen den edo ez. epealdian, lanpostu sorrera etahazkunde ekonomikoa nagusitu ziren epealdian?
|
|
|
Hobia aurkitu ondoren, indusketari ekiten zaio. Metodo arkeologikoarenbidez egiten da hobiaren indusketa, ahal
|
den
informazio eta datu gehien biltzeko: eskeletoen disposizioa, objektuen kokapena, objektuak eta gizabanakoen erlazioa.Prozesuan bildutako informazioa jasoko da gizabanakako. Horrez gain, behatutakoezaugarri, lesio, edota bestelako ezaugarri antropologikoak ere bilduko dira.
|
|
|
|
den
informazioa eskuratzeko, erabakiak hartzeko orduan ezagutza teoriko egokia izateko, ekonomiarentzat onuragarriak diren erabakiak hartzeko orduan behar den lege gaitasuna izateko, baliabideen esleipenak gauzatzeko orduan erabaki egokiak hartzeko eta, jakina, interes taldeen jarduerak interes orokorren menpe jartzeko ere.
|
|
|
50 Bestaldetik, aurrera begirako izaeragatik, oso erabilgarria
|
den
informazioa emateko gai dira finantza merkatuak, ekonomia eta finantza sistemen geroko bilakaerari buruz (edo, gutxienez, bilakaera horietaz merkatuak duen pertzepzioaz). Bestaldetik, merkatu horien informazioa interesgarria da ere banku zentralaren politikaren sinesgarritasuna eta gardentasuna neurtu ahal izateko (Bain eta Howells, 2003).
|
|
|
VPNek sare publiko baten bidez (gehienetan Internet) gure sareko bi zatiren arteko komunikazio segurua bermatzeko balio dute. Ideia da konektatu behar diren bi muturren artean tunel bat egitea, gero tunel horretatik bidaliko
|
den
informazio guztia zifratzeko. Tunelak egiteko gehien erabiltzen den protokoloa L2TP da, eta zifratzeko gehien erabiltzen dena IPsec da.
|
|
|
Igorritako byte bakoitza identifikatuko du TCPk. Horrela, hartzaileak atzemango du noiz ez duen jaso igorritakoaren zatiren bat (hartutako byteen sekuentzia zenbakien hurrenkeran hutsuneak agertuko dira), noiz jaso dituen bidalketaren baten kopia bat baino gehiago (sekuentzia zenbaki bera duten byteak jasoko ditu), eta noiz aldatu
|
den
informazioaren hurrenkera bidean (jasotako byteen hurrenkera ez da zuzena izango).
|
|
|
Algoritmo hori burutzeko behar
|
den
informazioa trukatzeko protokoloak.
|
|
|
Bietan sareartea grafo baten moduan irudikatzen da, non adabegiak bideratzaileak diren eta adabegien arteko loturak bideratzaileak lotzen dituen sareak diren, eta lotura bakoitzaren kostua parametro desberdinak izan daitezke (sarea zeharkatzeko kostu ekonomikoa, horretarako eman behar den denbora, sare horrekiko interfazearen banda zabalera?). Bi algoritmo moten arteko aldea grafoa eraikitzeko erabiltzen
|
den
informazioan eta grafo horretan bideak aukeratzeko metodoan datza.
|
|
|
Adibidez, hornitzaile batek ez ditu garraiatu nahi izango bere bezeroa ez den ISP baten datagramak, bere sarea datagrama horien biderik motzenean egon arren. Horrek taulak betetzeko eta eguneratzeko behar
|
den
informazio mota eta mekanismoak guztiz aldatzen ditu.
|
|
|
Sistemak socket konektatuak horrela ugalduko ez balitu, zerbitzariak une batean ezarrita dituen bere konexio guztien bidalketak adi socket bakarretik jasoko lituzke, eta berak (aplikazio mailako zerbitzariaren softwareak) bereizi luke mezu bakoitza zein bezerori dagokion. Baina aplikazio mailak ez du horretarako behar
|
den
informazioa (sorburuko IP helbidea eta TCP portua). Horregatik erabili behar dira adi socketak eta socket konektatuak zerbitzariaren aldean.
|
|
|
Gure konputagailua beste konputagailuekin komunikatzeko erabiltzen dugu Internet, baina Internet ez da sare bakar bat, sare askok osatutako sarearte bat baizik. Munduko beste puntan dagoen konputagailuraino heltzeko, gure makinatik ateratzen
|
den
informazioak honako sare hauek zeharkatuko ditu (ikusi 1.1 irudia):
|
|
|
Linux sistemetan, adibidez, ip route komandoa erabiliz egiten da. Hala ere, gero eta gehiagotan, erabiltzaileen bideratze taula automatikoki konfiguratzen da DHCPren bidez, zeren taulak betetzeko behar
|
den
informazioa interfazearen IP helbidea (bere maskararekin) gehi sarearen irteeraren IP helbidea besterik ez baita. Datu horiek DHCP zerbitzari batek eman ditzake.
|
|
|
Errepikapen erasoa itsua da, erasotzaileak ez baitaki benetan zertan ari den. Eraso mota hau, behar
|
den
informazioarekin konbinatuta, kaltegarria izan daiteke. Adibidez, demagun Ainhoak dirua zor diola norbaiti, eta Beñat Ainhoaren bankua dela.
|
|
|
DNSren kasua zertxobait desberdina da, erabiltzaileak emandako identifikadoreak (izen bat, berriro ere) ez baitu zuzenean adierazten zein den bilatzen dugun DNS erregistroa gordetzen duen DNS zerbitzaria. Baina, hala ere, zerbitzari horren bilaketa gauzatzeko behar
|
den
informazioa izen horretan dugu: izenaren azken osagaiak erro zerbitzariari balioko dio dagokion TLD zerbitzaria identifikatzeko, eta hortik, haritik tiraka, behar den jatorrizko zerbitzariraino ailegatuko gara.
|
|
|
Fitxategi baten konpartizioan parte hartzeko (deskargatzen edo bidaltzen), fitxategiari dagokion. torrent formatuko fitxategia aurkitu behar du erabiltzaileak. Fitxategi horretan aurkituko duen zerbitzariak (tracker) emango du behar
|
den
informazioa (taldeko kideen identifikazioa, bereziki) fitxategia konpartitzeko.
|
|
|
Zatiketa lana zama estra bat da bideratzaileentzat; horregatik, aukera hori kendu egin da IPren bertsio berrian, non zatiketa egitekotan jatorrizko konputagailuak egin behar duen, ez bideratzaileek. IPv4 goiburukoari honako 3 eremu hauek erantsi behar izan zaizkio zatiketagatik, helburuko konputagailuari datagrama berregiteko behar
|
den
informazio guztia emateko:
|
|
2010
|
|
|
Adinarekin batera zailtasunak agertzen dira garrantzitsua den informazioanzentratzeko eta garrantzitsua ez
|
den
informazioa inhibitzeko (Hasher eta Zacks, 1988). Adinarekin erlazionaturiko narriadura kognitiboaren zati handi batek zailtasun horiekin erlazioa duela defendatzen dute egile horiek.
|