|
2000
|
|
|
Zeren gauza batek bestearekin harremana duenez, denak denarekin du lotura (hizkuntzak egoera politikoarekin, legeriak erakundeen legitimazioarekin, hauek epaileekin, torturarekin, atentatuekin, irizpide etikoekin, erantzukizunen zehaztapenarekin.... eta ikusten duzue honek luze jotzen duela). Estatuaren pentsamendu bakarra euskarara itzulirik hizkuntzaren normalizazioari bere ekarpena egin nahi dionak hor konpon, baina komeni da desberdintzea zer
|
den
ikuspegi linguistikotik landutako irakurketa orokorra eta zer den barkamen eske ibiltzeko behar infinitoaren sindromea.
|
|
|
Gainera, funtsezko eragiketa ekonomikoak bi pertsonaren arteko trukeak (kanbio erlatiboak) badira, orduan burujabetza ekonomikoaren jatorrizko ingurumariteorikoak gizabanakoaren erabakiaren inguruan kokatu ditugu (banakakoeskariaren eta eskaintzaren teoria). Horixe da gaur egun gailendu
|
den
ikuspegi teorikoa, sasi liberalismoa muturrera eraman nahi omen duena. Mota guztietako kolektiboak sobera leudeke amesgaizto ultraliberal horretan...
|
|
|
Garai hartako ikastaro batean izandako mahai inguru baten kronika ongi datorkitorain, nirea baino pluralagoa
|
den
ikuspegia azaltzeko:
|
|
|
pertsonak direla, nazioak, legeak, bertuteak, bekatuak(?), haienarteko erlazioak eta abar. Interpretatu egiten ditu errebelazioa omen
|
den
ikuspegitik, eta ez bakarrik izakiak eta gizakiak nolakoak diren, nola aritu behar diren baizik, etanola amaituko omen diren ere. Gure inguruko errealitateari buruz aritzeko unean, fedearen oinarria eskatzen du erlijioak, sinesmen itsua, bizitzaren ikaspenean eta irakaspenean frogaezina dena.
|
|
2001
|
|
|
Ariketen tipologia eta taxukerari dagokionez, garbi dago ikasturtean zeharlandutako estrategiek eta teknikek oihartzuna izan dutela. Ikasleek benetakosaiakera egin dute berentzat berria izan
|
den
ikuspegi baten elementuak integratzen.Dena dela, oso zorrotz begiratuz gero, zenbaitetan berrikuntzaren axalean geratudirela dirudi, tekniken mamia eta benetako funtsa bereganatu gabe. Baina, tira, gehiegi eskatzen hastea ere ez da zilegi, ez baita ahaztu behar ikasleak direla etaegindako lana jarduera edo saiakera bat baino ez dela izan.
|
|
|
izeneko lanean, komunikazioarenarloaren egungo egoera zein den azaltzen saiatzen dira. Autore horiek, Ipar Amerikan nagusi
|
den
ikuspegi kognitibo batetik abiatuta, interakzio komunikatiboanarrakasta edo porrota lortzeko dauden aukerak ikertzen dituzte. Ikertzaile horienustez:
|
|
|
Era berean, PSE, PP, UPN edo UA (baita CDN ere) alderdien hautesle gehienek nazionalismoaren proiektutzat hartu dute, eta, hortaz, baita beren bizipen eta ikuspegietatik urrunago dagoen zerbaitzat. Gizartean arazoaren gainean luzaroan gorpuzten joan
|
den
ikuspegiaren ondorioa da bi kasuetan eta gizarte esperientzia berriak dira (eta diskurtso politikoak aldatu) egoera hau aldatzeko. Autodeterminazioa bera formula demokratikoa da berez, baina bistan da gizartean hari buruz dauden iritziak bat datozela Lizarrako Akordioaren aurrean azaldu diren bi iritziekin.
|
|
2002
|
|
|
Gaur egungo arteak, artearen eboluzio logikoari jarraituz, abstraktura jotzen du. Honek, ikusleari obra ez analitikoa ez razioanala
|
den
ikuspegi batetik jasotzea eskatzen dio. Publizitateak kontrakoa eskatzen du, funtzionala izan behar baita gauza guztien gainetik.
|
|
|
Interesgarria begitantzenzaigu ahozko jardunaren irakaskuntzan egin dezakeen ekarpenagatik. Horretarako, berriz, zenbait aldaketa beharrezkoak izango dira, arlo hau jorratzen
|
den
ikuspegiaren eta baita lan metodologiaren aldetik ere.
|
|
|
Adosturiko, edo inposatutako, mugen barruan jardutea zalantzan jarri eta nagusi
|
den
ikuspegiak normaltzat jotzen duenari aurre eginaz, gizarte mugimenduak hizkera berri baten bidez gizarte konplexuetan aldaketak ematen ari direla frogatzeko adierazle gorenak dira. Informazio aniztasunaren bidetik, kodeen inguruko borrokaren bidez desberdina den ikuspegia helburu dute.
|
|
|
Adosturiko, edo inposatutako, mugen barruan jardutea zalantzan jarri eta nagusi den ikuspegiak normaltzat jotzen duenari aurre eginaz, gizarte mugimenduak hizkera berri baten bidez gizarte konplexuetan aldaketak ematen ari direla frogatzeko adierazle gorenak dira. Informazio aniztasunaren bidetik, kodeen inguruko borrokaren bidez desberdina
|
den
ikuspegia helburu dute.
|
|
|
Horrek ezinbesteko baldintza du, ordea, politikaren inguruko ikuspegia, bere zentzu zabalenean, aldatzea. Beharrezkoa da politikaz nagusitzen
|
den
ikuspegi orohartzailea eta absolutua baztertzea. Arau
|
|
|
Autosuntsiketa garaian sorkuntzarako aukerak badaudela proposatuko da. Funtsean, kasuan kasuko aldaerekin, nagusitu
|
den
ikuspegi lineala eta helmuga zehaztu eta aurrezarria (beraz, historiaren amaiera zoriontsua eta perfektua) alde batera uzteko aukera plazaratzen duela modernizazio erreflexiboak frogatu nahiko da. Alegia, historiak aurrera jarraitzen duela.
|
|
|
Atzo amaitu zen «Crop Life» elkartearen urteroko batzarra, mundu osoko industria fitosanitarioetako patronalak biltzen dituena, eta sektoreko ordezkariek, Gobernuz Kanpoko Erakundeek (GKEak), Nazio Batuetako adituek eta sektoreko profesionalek parte hartu zuten. Topaketa horretan, Garapen Jasangarriari buruzko Munduko Goi bileraren aurrean, Johannesburg en (Hegoafrika), abuztuaren 26tik aurrera egingo
|
den
ikuspegiari buruz eztabaidatu zen, eta sektore horretan parte hartuko dute lehen aldiz. Bere ondorio nabarmenenen artean, enpresek adierazi zuten «kontsumitzaileen galderei erantzuten diela», «entzule gehienengana iristen ez diren argudio teknikoak direla eta», adierazi zuen Alfredo Ruizek, Latinoamerikan «Crop Life» eko arduradunak.
|
|
2003
|
|
|
Azkeneko Txapelketa aztertuz gero, maila aldetik garai hauetako txapelketarik onena izan zen, dudarik gabe. Baina zenbait gaitan gehiago eskertuko nuen hain adostua ez
|
den
ikuspegi pertsonalak agertzea, gizartearen kontraesanetan gehiago zirikatzea.
|
|
|
Ez kantabriar konturik, ez Tubal, ezta Zuberoa bertako iraganaren inguruko konturik ere. (Adierazgarria da, historiarekiko herritar euskaldunen, eta bereziki zuberotarren artean egon
|
den
ikuspegi aldaketa ikusteko, nola 1950 aldera arte itxaron behar izan den euskal historia gaiak pastoraletan nagusi bihurtzeko, istorio erlijiosoen eta Frantziako kondairen kaltetan, ordutik agertu baitira Etxahun koblakaria, Matalas, Santxo Azkarra, Agosti Xaho, Zumalakarregi, edo Agirre presidenta bezalako obrak.45)
|
|
|
Onura gehienak garapen bidean dauden eta pobreziak astindutako herrialdeetan finkatzen dira. Azkenaldian erabili
|
den
ikuspegi berria hartuz, eta baliabide naturalen kontserbazioa eta horiek gizateriari ekartzen dizkioten ondasun eta zerbitzuak erlazionatuz, txostenak koralezko arrezifeek munduko ekonomiarako duten garrantzia azpimarratzen du, baliabide ekonomikoen urteko ekoizpena 800.000 milioi eurokoa baita, aberastasun biologiko handiaz gain. Aldiz, Adenatik diotenez, planetako koralezko arrezifeen ia% 60k galdu edo suntsitu egingo dituzte hurrengo 30 urteetan, diru sarrerak murrizteak (kasu batzuetan% 75era artekoak) eta enplegua eta elikadura iturriak galtzeak milioika pertsonen bizitza arriskuan jartzen dute.
|
|
2004
|
|
|
1979ko urriaren 25eko gau hartatik, mende laurden bat bete berria denean, Euskal Autonomia Erkidegoak egindako bideak, buztinezkoak baino sendoagoak zituela bistan utzi du. Dena
|
den
ikuspegi abertzale batetik, 1979ko Estatutuak jatorrian zituen akatsak lurraldetasun ez osotua, Espainiako aginteek euskal eskuduntzak eta subiranotasuna mugatzea eta geroxeago, LOAPA eta antzeko legeek ekarri zituzten murrizketak, konpondu beharrean, areagotu egin dira. Ez da harritzekoa, beraz, Autonomien Estatu delakoaren baitan politikoki hazi eta hezi egin direnek beste Estatutu, arautegi, lege, azken finean, beste esparru politiko gaurkotuagoa, irekiagoa, eskatzea.
|
|
|
Hastapen haietatik bertatik dator, hortaz, gerora metatuz eta metatuz etorri
|
den
ikuspegi bikoitzaren kontraesana. –Ez dugu guztiok gauza bera ulertzen?
|
|
|
Baina, gure testuaren puntu honetarairitsita, sofistikari buruz azken gogoeta egiteko baimena hartuko dugu. Gure ustez, sofistikari buruz eman ohi
|
den
ikuspegia zurrunegia da, ñabarduraz aberastu beharrekoa bederen; irakurketa berriz jantzi beharrekoa, beharbada. Ez zaigu ukatuko, behintzat, kontraesanhandia dagoela sofistak maltzurkeriaz janzten ditugun bitartean, sofisten Filosofia Politikoapartekatzen duen Perikles demokraziaren heroitzat hartzea.
|
|
2005
|
|
|
Tolerantziarako zinegotziazen Fernando San Martin ek, aldiz, honakoa baieztatu zuen: «Jaiaren garaipenaizan zen, hiritarrek nahi zutena, hain zuzen ere»13 Esaldi hauek argi erakusten duteBidasoan gailendu egin
|
den
ikuspegia: gatazka handirik ez bada ematen, normaltasuna da nagusi.
|
|
|
– Ikastetxean hainbeste behar
|
den
ikuspegi kooperatiboa lantzea(. Gu, ez. Ni?).
|
|
|
Izan ere, partaidetza testigantza hutseko foro batera mugatzen da, bete beharreko tramite bat balitz bezala, baina ez da horrela kontua. Iraunkortasuneko teknikari eta profesionalen prestakuntza jorratu
|
den
ikuspegia are nabarmenago sartu litzateke faktore guztiak elkarri loturik ageri diren esparru global batean.
|
|
2006
|
|
|
Inbidia izan nion momentu hartan. Ohikoa ez
|
den
ikuspegitik begira diezaiokegu errealitateari. Noren ikuspegitik begiratu nahi diozu zuk, Asier?
|
|
|
Baina Sokratesek Platon esplika dezake, agian, esan nahi baita, gure mendebalean nagusitu
|
den
ikuspegi platonikoa —idealista— Gauden, ordea, Sokratesek oso gutxi esplikatzen duela helendarren kultura heroikoa; gutxi, orobat, Jonian —eta, Italian; eta, oro har, Helade osoan— sortu ziren ideia filosofiko gehienak.
|
|
2007
|
|
|
Hori bera da Eugiko herrian Magna enpresak daukan magnesita harrobia. Erdizagako ingurune belartsu eztiak oraindik xarmapean gaituela, daldar emailea
|
den
ikuspegi iragarlea da, benetan.
|
|
|
Baina, astronomo batzuen ustez, irauten badu, galaxien arteko talka horrek ez dio eragingo. Hori bai, espaziora begiratuta izango
|
den
ikuspegia aldatu egingo da, Eguzkia Andromedaren barruan geratuko delako.
|
|
|
Garai hartako ikastaro batean izandako mahai inguru baten kronika ongidatorkit orain, nirea baino pluralagoa
|
den
ikuspegia azaltzeko:
|
|
|
Gisa horretan, botere eragina harreman prozesudinamikoa baino areago, estatu aparatu totalitarioei kendu behar zaien ahalmenpolitikoa izango litzateke. Hala, talde honetan nagusi
|
den
ikuspegiak ere egiten duhalako murrizkeria nabarmen bat estatuaren izaerari buruz: nolabait esateko, estatua ez da batez ere gizarte zibilaren antolamendu sozialean eragin zuzena daukanbotere logika, aparatu andana baten jabe soila baizik.
|
|
|
Teoria Inplizituei (naive, folk zein lay theories) buruzko teorian oinarritutakoikerketek osatutakoa dugu gizarte edukia duen ezagutzaren garapenari buruzkobeste ikerketa lerro bat. Neopiagetiartzat hartzen
|
den
ikuspegi horren arabera (Barrett eta Buchanan Barrow, 2005), haurrak teoria inplizituak eraikitzen ditu, errealitate bakoitzarekin erlazionatutako gertakariak azaldu ahal izateko. Teoriainplizituak haurrak berak eraikitzen ditu, jarduera kulturalak egiten ari denean.Hain zuzen ere, berarekin dauden pertsonei komunikatzen dizkienean bereezagutzak, asmoak eta helburuak egoeraren esanahi erkide bat lortzearren (Rodrigo, 1994).
|
|
|
ni hilko naiz, baina nire nazioak beti iraungo du (eguzkia jartzen ez den hartaraino). Ipin ditzagun parean espainolen kultur erroetan luze mantendu
|
den
ikuspegi handiputz hori eta hemengo poetak idatzi zuena: " gure herriak ez dauka kondairarik, pobrea da, ez dauka pirata koskor bat... langile sufritu batzuk, muga zentzugabe asko...".
|
|
2008
|
|
|
Luisa Elena Delgadok erabilitako begi astigmatikoaren irudiak labur dezake, nolabait ere, hitzaldi gehienetan aipatu
|
den
ikuspegi aldaketaren beharra. Begi astigmatikoak gune ezberdinetan ditu foku puntuak, kornearen kurbadura dela eta, ikuspen lausoa sortuz.
|
|
|
Izan ere erdal akademiek «señalan el valor taxativo de las palabras y frases de las leyes y demás documentos públicos», baina aldiz Euskal Akademiak «no encontraría, por desgracia, ley ni documento público redactado en euskera sobre qué fallar.» Beraz «la autoridad de la Academia no ahogaría ni amenguaría las iniciativas de los particulares. Su autoridad sobre el euskera dependería de la autoridad euskérica de los miembros que la constituyesen.» Ostera ere Azkuegandik aldentzen
|
den
ikuspegi legalista dario testuari. Eta Akademiaren autoritate mugatuaren kontua ere ez dirudi Azkuerena zenik.
|
|
|
Bertan, euskarri ezberdinak erabiliko dira, adibidez, “Zein da zure bakerako ideia? ” gaiaren pean jendearen ekarpenak jasotzeko balioko duen arbela. Hori 12 eta 16 urte bitarteko ikasleen geletan erabili da jada, nahiz eta funtsean hezkuntzaren alorrekoa
|
den
ikuspegi batekin egin. Horretarako, aldi berean, irakasleentzako nahiz ikasleentzako hainbat baliabide didaktiko garatu da.
|
|
|
90eko hamarkadan sartu ziren indarrean kanpoko editorialak, eta irakaskuntzan egiten zuten habia. Gaur egun Euskal Herrian gehien zabaltzen
|
den
ikuspegia, gure historiaz, gure gizarteaz, gure etorkizunaz, kanpoan moldaturikoa da.
|
|
2009
|
|
|
Horregatik, batez ere Gipuzkoako lanei dagokienez, ezinezkoa egiten zaigu momentuz bereiztea errepideetan edo gotortze lanetan aritutako batailoiak, eta horregatik ere 7 koadroan modu elkartuan agertzen zaizikigubatailoi guztiak. Ikerketa zehatzagoek, eta herri bakoitzeko artxiboetan gordetarikoagiriek lagunduko digute hemen aurkezten
|
den
ikuspegia zehazten eta sakontzen.
|
|
|
finantziazio denboraldirako abian jarri berri den LGPk arreta berezia eskaintzen dio ingurumenari. Aurreko planen modura, haren helburu nagusiak aitzindariak diren hiru esparrutan oinarrituko dira, zeinei LEADER ekimenarekin gauzatzen
|
den
ikuspegi horizontala gehituko zaien laugarren ardatz gisa:
|
|
|
Idatzi eta adostu gabeko paktu horren arabera, abertzaleei dagokie euskararen kontuez arduratzea, euren hesi barruko kontuak direnez gero. Hori, ordea, nahitaez gainditu behar
|
den
ikuspegia da, eta ikuspegi kultural eta ekologiko batetik lotu behar gatzaizkio denok, kolore guztietakook, hizkuntza bizikidetzaren auziari. Inor baztertu gabe, inork bere burua alboratu gabe.
|
|
|
Espainiar Estatuko herri aginteek Estatuaren hizkuntza aniztasunaren gainean duten ikuspegiaren erakusle fin eta zehatza da biltzar legegileetan gertatzen dena. Ikuspegi hori da, gainera, Estatu mailako alderdi politiko eta hedabideen artean, gaur oraindik neurri handi batean nagusi
|
den
ikuspegia, nahiz eta ez izan, ezta gutxiagorik ere, monolitikoa edo bat eta bera horien guztien ikusmoldea, ezberdintasun esanguratsuak eta pisudunak ere antzematen baitira batzuen eta besteen jarreren artean.
|
|
|
Nolanahi ere, gaur oraindik nagusi
|
den
ikuspegi horren muinean dagoen ustea, tinko errotu eta zabaldutako uste okerra, honakoa da gutxi gorabehera: " Espainiako Hizkuntza Nazionala gaztelania da, eta kitto; badira, bai, beste hizkuntza batzuk ere Espainiako zenbait lurraldetan, baina haiek, gaztelania ez bezala, bigarren mailakoak dira, ez baitira nazionalak, eta euren lurraldeetan baino ezin dezakete babesa izan, babes neurtua, gaztelaniak gaur egun lurralde horietan betetzen duen tokia bere horretan gordetzeko arriskurik ekarriko ez duen babesa.
|
|
|
Beraz, paktismoa, biziaren bilakaera esatea bezalatsu, Vivesentzat? jarrera psikologiko bat da batez ere, zeinak, politika baldintzatu arren, corpus historiko katalanarekin oso etorkorra
|
den
ikuspegia eskaintzen baitu. Azken batean, Vivesen lan ospetsuak aukera bakarra eskaintzen du:
|
|
|
gertakariaren balio menderaezinean, bere berdingabetasunean, bera neutraliza dezakeen, onargarri, pentsagarri, ulergarri, aurreikusgarri bihur dezakeen inongo narraziotan sartzeko ezintasunean. Aukera argi eta garbi legoke, ez litzateke arima hilezkorraren aldekoa," arima hilkor askoren" aldekoa baizik, eta historiaren aldekoa, bilbe koherentearen fabulan nekez uztar litezkeen indarren etengabeko borroka konponezina
|
den
ikuspegitik. Inkoherentzia horrek, hain zuzen, historiaren tamalezko genealogia miserablea —historiografiaren Entstehung hori, interpretazioen borroka latz eta anker gisa— posible bihurtuko luke bere buruari buelta eman eta bera ere genealogiko bilakatzea, adiskidetzeko edo artekaritza lanak betetzeko ez, baizik eta parte hartzaileak elkarrengandik bereizteko, elkartzeko zeinahi ahalegin indarrik gabe uzteko:
|
|
2010
|
|
|
Arlo politikoan, klase politikoaren interesak zenbait gai aztertu eta planifikatzerakoan, elikatu egin dira talde mediatiko handiak espazio publikoa monopolizatuz, beren estrategientzat mesedegarri
|
den
ikuspegia moldatzeko obsesioak bultzaturik. Estrategia hauek garbi ikusten dira telebistan, eguneroko prentsan, irratian, eta gaur egun indar handiz, sareetan eta Interneten.
|
|
|
Bukatu ziren, aspaldi, hasierako erreparazio formula haiek. Indartu
|
den
ikuspegia argi antzematen da oro har: badugu lege markoa, Konstituzioak eta Autonomia Estatutuek zedarriztatua, eta marko horrek seinalatzen du joko esparru zehatza.
|
|
|
Nagusia
|
den
ikuspegi honetatik egindako analisiek erlazio zuzena ezartzendute merkataritzaren liberalizazioaren eta ongizate ekonomikoaren artean, azkenhau oso modu murriztaile eta partzialean definitzen delarik Paretoren optimoarenarabera, eta beraz, alde batera utzita beste hainbat aldagai eta faktore ongizateareneta, azken finean, garapenaren kontzeptua zentzu zabal batean osatzeko beharbeharrezkoak diren...
|
|
|
Elementu horiek guztiek, printzipioz, herritarrei epaiketa objektibo eta neutro bat segurtatzen diete, eta epaileak beren arazo edo gatazkan interes objektibo edo subjektiborik ez duela bermatzen die. Hala ere, eta orain arte begiratu
|
den
ikuspegi iuspositibista alde batera utzita, eta errealitatera jaitsita, zer iritzi dute herritarrek epaileen independentziari buruz. Beren burua benetan babestuta ikusten dute aipatutako legeak jasotzen dituen neurriekin?
|
|
|
Irudikapen Sozialaren Teoriak baliagarria
|
den
ikuspegia dakar, garapen teorikoak eta sentsibilizazio zein trebakuntza esku hartze programetara hurbiltzeko erreminta izanik. Elkarrekin eragina duten faktore anitzetan jartzen du arreta eta problematika honen ulermena eta esku hartzea ikuspuntu psikosozial batetik aztertzen du.
|
|
|
Beharrezkoa dirudi, beraz, egiturazko edo fenomeno estruktural gisa ulertzen den patriarkatuaren eta gizabanakoaren jarreren adierazpenen artean dauden bitartekariak aztertzeak. Hori lortzeko, soziala
|
den
ikuspegi atomista gainditzea beharrezkoa litzateke, emakumeen kontrako indarkeria ikuspegi soziologiko batetik ulertuz. Lehen pausoa gizon zein emakume konkretuak era berean jendarte honen eramaileak eta ekoizleak direla (Gideens, 1995) kontsideratzean datza.
|
|
|
Eberhart Zrennerrek, Tubingako Unibertsitateko Ospitale Oftalmologikoko presidenteak, adierazi zuen saiakuntza horren emaitzak atarikoak direla, eta, orain, Europako 25 eta 50 paziente bitarteko ikerketa gehiagotan probatuko litzatekeela mekanismoa. “Frogatu da pertsonei beren eguneroko bizitzarako behar bezain erabilgarria
|
den
ikuspegia eman dakiekeela”, adierazi zuen Zrennerrek, eta, hala ere, zuhurtziaz jokatu zuen inplantearen beste aplikazio batzuei buruz. “Haren garapenean sakontzen bada, mekanismoa noizbait erabil liteke adinari lotutako makula endekapen larria (DMAE) duten pertsonei laguntzeko, hori baita adineko pertsonen itsutasunaren arrazoi nagusia”, adierazi zuen.
|
|
|
Asko jota, immigrantearen integrazio prozesu hori erraztu behar du, bertako hizkuntza ikastera lagunduz, esaterako. Hori da, bistan denez, integrazioaz hitz egiten denean, maiz erabiltzen
|
den
ikuspegia, baina ez bakarra. Horrela, bigarren adiera baten arabera, integrazioa etorkinak eta harrera gizarteak burutu beharreko alde biko prozesua da.
|
|
|
Teologiak, bere aldetik, are jasoago
|
den
ikuspegi batez dihardu esandakoari buruz; zuzenbide natural berbera aztertzen du, naturaz gaindiko ordenaren oinarri gisa, eta horren bidez eskuratzen du sendotasun osoa. Lege zibilak aintzat hartzen ditu, euren moraltasuna eta zuzentasuna epaitzeko, maila goragokoa duten arauen arabera, eta, aldi berean, fedearen printzipioen arabera, haietatik nola datozen kontzientzia betebeharrak finkatzeko.
|
|
|
Gure bisitaria noiz etorriko den ez jakinik, gaizki nago. Gainera, nitaz emana izan
|
den
ikuspegi gogor hura jasanezina zait. Beraz, ostiral honetan, azken aldian bezala, arratsaldeko 3etan, Hannarekin beste elkarretaratze baten hitzordua igurikatzen dut.
|
|
2011
|
|
|
Bilbon XX. mendean nagusitu
|
den
ikuspegi honen oinarrian hirian euskarak jasandako gutxiespen eta ordezkapenaren oinordetza dago (Agurtzane Elorduik24 Hego Uriben aztertutako prozesuaren bertsio bilbotarra). Gutxiespen eta ordezkatze horrek baditu baina lekukotza edo mugarri garrantzitsu batzuk gaur eguneko errealitatera diskurtsoaren moldaketa baten bidez heldu zaizkigunak, eta moldaketa eguneratze horiei esker, mugarri horien oihartzunak birsortu eta zabaldu egiten dira Bilboko hiri imaginarioan.
|
|
|
Talde fokalizatuen elkarrizketetan parte hartu zuten kideek hizkuntzaekologiari buruz duten ikuspegi orokorrari dagokionez, aipagarria da lehenik eta behin agerian geratzen
|
den
ikuspegi aski paradoxikoa.
|
|
|
Ez naiz iritzi horretakoa. Ez dut, hain zuzen, atomizazioan oinarritzen
|
den
ikuspegi horretan askorik sinesten. Auziaren konplexutasunak ez biezagu benetako arazoaren izaera lausotu.
|
|
|
Garapen bidean diren herrialdeetan are zailagoa izaten da hau, hizkuntza nagusian egiten dutenak elite txiki bat izan ohi direlako eta ez dutelako interesik agertzen hizkuntza gutxitua ikasteko. Bolivian eta Hego Afrikan egin dira saiakerak hizkuntza nagusiko komunitateko haurrak hizkuntza gutxituak ikas ditzaten, baina oraindik ere gailentzen
|
den
ikuspegia kontrakoa da, alegia, hizkuntza gutxituko komunitateko haurrak direla hizkuntza nagusia ikasi behar dutenak, eta ez alderantziz (Albo eta Anaya, 2003; Chatry Komarek, 2003, Bensonek aipatuak).
|
|
|
Mendebaldeko gizarteetako ikuspegia hartuta, eta oraindik eta zehatzago, ikuspegi hori gure inguruko hezkuntza sistemetara mugatzen badugu, ikusiko dugu hizkuntza handien irakaskuntzan eta ikaskuntzan hiru alor edo helburu nagusi sartu izan direla: lehena, hizkuntza komunikatzeko tresna
|
den
ikuspegiari lotuta, ahozko zein idatzizko testuen ekoizpen eta ulermenaren irakaskuntza eta ikaskuntza. Bigarrena, komunikazioaren, hizkuntzaren sistemaren eta hizkuntzaren erabileraren funtzionamenduarekiko hausnarketa eta jakintza.
|
|
|
1 Alde batetik, haurtzaroko sufrikarioan oinarritzen
|
den
ikuspegia daukagu. Haurraren bizitzako garai goiztiarretan bizi izandako abandonu, baztertze, gehiegikeria edo umiliazioetan edukiko luke sustraia nortasun paranoideak.
|
|
|
Alde horretatik, elkarrizketatuen ustez, ezinbestekoa da osasun arloan ari diren profesionalak halako portaera bortitzei buruz sentsibilizatzea, batik bat larrialdietako zerbitzuetan ari direnak, uler dezaten genero indarkeria ez dela pertsonei erantsitako auzi bat, osasun arazo bat baizik. Horrez gain, Mendebaldeko osasun sisteman nagusi
|
den
ikuspegi organizista beste kulturetako osasun moldeetara zabaldu behar dela deritzote.
|
|
|
Hori bakterioa zaintzeko eta kontrolatzeko politika zorrotz baten ondorio da Erkidegoan, eta ahalegin handia egin da herrialde kideen artean elikadura kate osoaren prebentzioan. Kontinente baten eta bestearen arteko desberdintasunak gaixotasun hori prebenitzeko erabiltzen
|
den
ikuspegi desberdinagatik gertatzen dira. EBn kontrolak elikadura kate osoan egiten dira, AEBn. prozesuaren amaieran egiten da lan.
|
|
|
Estatu barik zail daukagu: hizkuntza komunitate orok behar du daukaguna baino segurtasun juridiko politiko handiagoa, biziraungo badu; tresna gehiago behar da neurri ekonomiko sozialak hartzeko eta garapen orekatua ziurtatzeko; bi estatutan eta hiru administraziotan zatituta egoteak serio zailtzen du behar
|
den
ikuspegi bateratua eta antolaketa komuna. Herri orok behar du bere lurralderako botere politikoa berreskuratzea, merkatu finantzarioen subiranotasunari kontrajartzea gizartearen erabakimena.
|
|
|
Epaiak espresuki aipatzen eta gaitzesten du hori. Izan ere, akusazioetan barra barra agertzen
|
den
ikuspegi maltzur hori, aurretik instrukzioan dago nonahi eta batez ere bien iturburu den Guardia Zibilaren 2002ko txostenean, tesi itxuran. Hona tribunalaren epaia:
|
|
2012
|
|
|
Fase 7 filmak jaso duen aipamen bereziari dagokionez, epaimahaiak azpimarratu duenez, oso originala da gaur egungo zineman modan dagoen apokalipsiari beste ikuspuntu batetik heltzeko hartzen
|
den
ikuspegia eta erabiltzen den umorea.
|
|
|
Batek bizitza eten egiten du, pentsamenduaren fragmentazioa jarraituz. Besteak bizitza luzatu egiten du, bazena eta badena orokor bihurtu
|
den
ikuspegian uztartuz. Ez da Jainkorik nigan ez bada; ez da unibertsorik nigan ere ez bada; eta ni ez naiz inon, guztian ez banaiz.
|
|
|
Zentzua ulertzeko modu horren erroak Mendebaldean XIX. mendera arte nagusi izan
|
den
ikuspegi platoniko batean aurki daitezke. Ideien, hizkuntzaren eta esperientziaren inguruko hausnarketaren zutabe garrantzitsuenetako bat Platonek proposatutako gauzen munduaren eta ideien munduaren arteko bereizketan datza.
|
|
|
Mendebaldean nagusi izan
|
den
ikuspegi horren alternatiba gisa, Robinsonek hitzek gizakiengan eragiten duten erreakzio somatikoan oinarritutako teoria bat proposatzen du. Robinsonen iritziz, gizakiok geure gorputzen bidez sentitzen ditugu hitzak:
|
|
|
Ezin dezakegu beste hainbeste esan, ordea, Jon Miranderi buruz. Mirandek eta Sarrionandiak garai eta testuinguru desberdinetan idatzi eta itzuli zuten arren, eta bakoitzaren literaturgintzak ezaugarri desberdinak dituen arren, Miranderengan jada ageri dira Sarrionandiaren itzulpengintzan azaleratzen
|
den
ikuspegiaren aurrekari izan daitezkeen zenbait zantzu. Lehenik eta behin, Mirandek euskaratzeko hautatutako idazleen zerrenda zabala eta askotarikoa da, bere aurreko euskal itzultzaile gehienena ez bezala.
|
|
|
esatari/ enuntziatzailea, norentzakoa/ hartzailea, intentzioa, enuntziatua/ enuntziazioa. Termino horiek azaltzeko Hizkuntza Pragmatikara jo dugu eta horren barnean frantziar hizkuntzalaritzaren barrenean jorratzen
|
den
ikuspegi enuntziatibo testualaren ekarria ere gogoan izango dugu. Adigai horiek gure lanean ere ongi islatu behar ditugu, enuntziatu parentetikoak bete betean esatari enuntziatzaile eta norentzakoen arteko harremana azaleratzeaz gain, testuinguratzeko baliabide gisa ere ikusten ditugulako.
|
|
|
a) Zabalena
|
den
ikuspegiak enuntziatuaren eta komunikazio edo enuntziatu markoko osagaien artean albaintzen diren harremanak deskribatzea dauka helburu; hau da, enuntziatuaren eta esatari norentzakoen, leku denborazko egoeraren eta ekoizpen interpretazioan eragiten duten baldintza orokorren (testuinguru soziohistorikoaren, diskurtsoaren unibertso mugatua...) artekoa. Kerbrat Orecchionik (1986) ikuspegi honi, ikuspegi zabala deritza.
|
|
|
immigrantearen ardura zen. 70eko hamarkadatikaurrera, baina, eredu horien muga eta ezintasunak azaleratu, eta kulturaaniztasunaren onarpen positiboak hartu zuen indarra, hots, pluralismo kulturalak.Ikusmolde horrek, harrera gizarteen ustezko homogeneotasun kulturala faltsua delajabetuta, immigrazioak ekarritako kultura alorreko ugaritasuna modu positiboanbaloratzen du, eta immigrazioaren azterketan nagusi
|
den
ikuspegi normatiboa da (eredu hauetarako, ik. Lopez Sala, 2005: 77).
|
|
|
Alde batetik, euskal ekonomiaren alderdiurrakorrak adierazi dira. Horri gehitzen badizkiogu Bruselan, Madrilen, Parisen etaGasteiz eta Iruñeko gobernu autonomikoetan nagusi
|
den
ikuspegi neoliberalarenondorioak, honela laburbildu ditzakegu euskal ekoizpen ehunak pairatuko ditueninpaktu negatiboenak:
|
|
|
Kultura indigenen eta euren kontribuzioaren aitorpena positiboa izan bada ere, kontuan hartu behar dugu GIren diskurtsoan eta praktikan nagusitu
|
den
ikuspegi instrumentalistak moldatu egiten duela nazioarteko erakundeek herri indigenekiko duten ikuspegia. Hau da indigenak garapen prozesuan aldeko bitarteko edo kontrako oztopo gisa ikusiko dira.
|
|
|
Ikerketa honetarako hartuko
|
den
ikuspegia kasu azterketarena izango da. Batetik, hurbilketa modu horrek ahalbidetzen du, modu ireki batean, ikertzailea murgiltzea arazoaren testuinguruan (Villarreal, Landeta, 2010).
|
|
|
Baudrillarden mundu hipererrealean bakarrik gerta daiteke Che Guevara kamisetetan agertzeko ikono bihurtzea, edo Kuban nagusitzen den delitugintza eta txirotasuna ezkutatzea turismorako erakargarria
|
den
ikuspegia erakusteko. Psikiatrikoek eta espetxeek gizarte jokaera asmatua garatu dute, ziurtasun eta babes faltsua eskaintzen zaie bertan halabeharrez dauden lagunei.
|
|
|
norberaren autonomiaren kontzeptu eta auzia postmodernitatean. Zabaltzen eta praktikan indartzen ari
|
den
ikuspegi antisozialen aitzi, egileak norberaren autonomia gizartean garatzearen ideia aldarrikatzen du, ez jendartetik at, haren baitako tentsio eta dinamikan baizik; eta dena, asmanez eta gaitasunez, bibliografia oparo eta puntakoan oinarriturik.
|
|
|
Herri Batasunaren inguruan nagusi izan
|
den
ikuspegia beste bat izan da: norbait" desbideratzen" bada, desbideratze horrek lerro" zuzena" oker dezake eta hondamendira eraman gaitzake ere; beraz, etsai txarrenak dira hurbilekoenak eta desbideratzeetan sartu nahi gaituztenak.
|
|
2013
|
|
|
Gineako Errepublikaren kasuan, emakumea da herrialdea aurrera ateratzen duena; emakumeak egiten du lan, emakumeak hezten ditu seme alabak, eta herrialdeak berak ere emakume izena du". Europatik emakume afrikarraren inguruan ematen
|
den
ikuspegia, berriz," oso etnozentrista" dela uste du Agirrek.
|
|
|
2012an talde sinergiak garatu nahi ditugu, euskaraz nahiz gazteleraz informazioak ematen liderrak izateko. Tokikoa eta orokorra
|
den
ikuspegia garatu nahi dugu edukietan, eta arrakastak sortu nahi ditugu entretenimenduaren segmentuan». Zuzendaritzatik halako mezuak hedatu zituen ETBk 2011n.
|
|
|
Lehen Mundu Gerra anitz ikertu da, eta ikertuko da oraino ere. Gure kasuan, oraino gutxi ikertu
|
den
ikuspegi batekin ibili gara, hala nola gerla hori Euskal Herritik begiratuz ikertu dugu. Hainbat ezaugarri orokorren gainetik, interesgarria da ikustea euskaldunen kasuan ezaugarri horiek berak nola errepikatzen ziren; baina interesgarria da ikustea ere beste ezaugarri berezi batzuk zein ziren.
|
|
|
Ikaslearengan gehiago oinarritzen
|
den
ikuspegi pedagogikoari dagokionez, Laplante k (2000) izaera interaktibodun testuinguruak sortzearen alde egiten du. Testuinguru horietan abiapuntua ikasleen aurrezagutzak izango dira, bai arloari zuzenean dagozkionak, bai gaitasun linguistikoei dagozkienak ere.
|
|
|
Turing makinaren barne egoerak egoera funtzionalak dira, hau da, bai inpuntekin bai output ekin bai beste barne egoerekin duten zeregin kausalaren bidez zehazten dira barne egoerak. Horregatik, ideia horietan oinarritzen
|
den
ikuspegiari gogoaren ikuspegi funtzionalista deitzen zaio. Kontua da barne egoera horiek modu desberdinetan gauzatu (haragiztatu) daitezkeela.
|
|
|
Hizkuntza baino zabalagoa den kultura horretako beste elementuez ere nahi dute gogoeta egin dezagun. Tokiz kanpo sentitzen dira hizkuntza corpus baten normalizazio soilera mugatzen
|
den
ikuspegian. Kultura askoz zabalago baten parte da haientzat hizkuntza.
|
|
|
Horrelakorik sortu behar bada, eta hipotesi horretan kokatzen bagara, gizarte antolatu autoeratuan ditugun azpiegitura eta indarrak azpibaliatzen ari garela iruditzen zait arlo honetan. Pauso handi bat emateko aukerak galtzen utzi ditugu azken hamarraldian behintzat, hiztun komunitateak dituen tresnetan gertatu
|
den
ikuspegi estrategikoaren faltagatik.
|
|
|
Uler dezaket artifiziala ez
|
den
ikuspegi batek horrelako zerbait sentitzea.
|
|
2014
|
|
|
Eredu desberdinetan erabiltzen
|
den
ikuspegiaren arabera azpimarratze desberdinak egiten dira:
|
|
|
Baita ere José María satrústeguiren. Apor tación al estudio de la onomástica tradicional Vasca?. Egoki deritzo bertan agertzen
|
den
ikuspegiari, una animadversión ri gurosa hacía ciertos antropónimos de nuevo cuño, inspirados en posturas banderizas, que tampoco nosotros podemos con siderar como tradicionales vascos, ni siquiera como vascos en la mayoría de los casos. (?) rechazamos el nombre Kepa> por inventado o aclimatado extemporáneamente, pero por parecidas razones, tampoco podemos aceptar el Piarres> ni el Pedro; entre ellos nos quedamos con Petri. rechazamos al Jon> por bande rizo, al Manes, por populachero, al San> y Juan> por no vascos, y nos quedamos con Joane, que es lo tradicional?.
|
|
|
Izan dira eta badira gure artean euskaltasunari dagokionez hausnarketa etaekoizpen bide ezberdinak10, baina, oro har, esan liteke, XX. mendean zehar, erlijioak (eta beste zenbait tradiziok) aurrerago izandako lehentasuna pisu guztia galduzjoan dela eta, pixkana pixkanaka baina oso era nabarian, hizkuntza zentraltasunosoa hartuz joan dela, euskara euskal kulturaren erdigunean kokatuz eta euskalkultur identitate zein identifikaziorako osagai nagusi bihurtuz. Hizkuntzalaritzaeta soziolinguistikaren eraginez, guztiz hegemoniko bihurtu
|
den
ikuspegi horretan, euskal kultura euskaraz egiten den kultura litzateke, bestelako burutapenak edoanalisiak oso bigarren maila batean geldituz. Dena den, azken urteetan euskalkomunitatearen baitan aurreko irakurketaren ikuspegi alternatiboak edo behintzathorrekiko ñabardurak sortu dira20.
|
|
|
Gure aburuz, lankidetza deszentralizatuak lankidetza harremanak ulertzeko era berria eskaintzen du. Potentzialki bada ere, lankidetzaren ikuspegi berri bati leku egiten dio; parte hartzean eta lankidetza eragile eta politikaren onuradun diren gizataldeen arteko gertutasunean oinarritzen
|
den
ikuspegia.
|
|
|
Bertan, diseinatzaileak erabiltzailearen ikuspuntua ezagutu eta ulertzeko zenbait tresna erabiltzen dira, produkzio prozesu ibiltari baten barruan, soluzioak asmatu, prototipatu eta erabiltzaileekin batera frogatzen dituelarik. Zabalegia eta zertxobait nahasia
|
den
ikuspegia izanik, askotan sozialki arduratsuak diren perspektibetatik aldetzen dela esan genezake. Hala ere, erabiltzailearen eta diseinatzaile/ sortzailearen arteko harremana eraldatzen duela ezin da ukatu, harreman mota horizontalagoa eta aberatsagoa sortzen duelarik.
|
|
|
Garrantzitsua iruditzen zait, nolanahi ere, datuen uholde horretan arraun egiten ongi asmatzea, ezinbestean behar
|
den
ikuspegi globalak datuen irakurketa orokorra eskatzen duelako, eta zenbakiei eta ehunekoei iskin egiten dieten errealitateak atzeman behar direlako.
|
|
2015
|
|
|
Jose Martin Urrutia Txotxe zuzendariaren berbetan, “besteak beste, Karrikak emakume gorputza daukalako, genero ikuspegi landua du Zapoi obrak. Gaurko kultur munduan gailentzen
|
den
ikuspegiari kontrajarrita dago konpainia honen mundu ulerkera.
|
|
|
Euskal Herrian sortua, euskaraz pentsatua eta baliabide gutxiagorekin eginik ere, munduko geopolitikaren lehen lerroko gai bati heldu nahi diogu. Jakitun garelako, komunikabide handietako jabeen interes ekonomikoek behartuta, ezkutatzen
|
den
ikuspegiaren zabalpena hedabide independenteen esku baino ez dagoela.
|
|
|
urteotan transmisioak eremu pribatuarekin mantendu duen lotura. Izan ere, orain arte transmisioaren inguruan nagusitu
|
den
ikuspegian, hau modu oso mugatuan izan da ulertua: transmisioa etxe barruan gauzatutako jarduna litzateke, gurasoen eskuetan geratzen den ardura izanik, testuinguru zabalagotik aldenduta.
|
|
|
Hau da, praktikan, beste testuinguru batzuetan jada aplikatzen ari
|
den
ikuspegia, familiari loturiko hizkuntz ardurak beste era batean irudikatu eta landu nahian. Ikuspegi berritzaile honetatik, gurean" transmisio" gisa definitu izan denarekin bi tradizio ezberdinen arteko batura egitea proposatzen da.
|
|
|
Halere, egun oraindik gutxi dakigu familian ematen diren hizkuntz dinamiken inguruan eta askoz gutxiago aipatutako aldaketek izandako eraginaren inguruan edota familiak berak bultzatutako aldaketei dagokienean. Gabezia hauen azpian arrazoi ezberdinak egon daitezke, baina horietako bat da orain arte hizkuntz plangintza zein hizkuntz politikatik familiaren inguruan nagusitu
|
den
ikuspegia: transmisioaren zereginari lotuta, familia guneak iraganarekin lotzen zuen hizkuntza, euskara mantentzea bere zeregin nagusia izanik.
|
|
|
Koordinatzeko moduak ere ezberdinak izan daitezke, eta gaur egun badira hainbat eredu. Ondorengo puntuan eredu horietako bat aurkezten da, artikuluan aurkezten
|
den
ikuspegitik garatutako eredu bat.
|
|
|
Paisaia politika ezarri berriaren aukeraz – Unai Fernandez de Betoño antzeko eszenarioa lantzeagatik ere. Lurraldea antolatzeko aspalditik landu
|
den
ikuspegi espazialari ikuspegi kontserbazionista gehitu zaio azken urteotan, eta, oraingoan, ikuspegi estetikoa ere gehitzeko ordua da. Eta ez soilik estetikoa, paisaiaren ideia lurraldeak duen itxura hutsaz harago baitoa —nortasunaren eremuan bete betean sartuz—, haren izaera" natur edota giza faktoreen ekintzaren eta elkarreraginaren emaitza" dela ofizialki ziurtatu baita (Europako Kontseilua, 2000:
|
|
|
Horregatik, tresnak zein baliabideak eskaintzen dizkiegu egoera alda dadin: interbentzioak, motibazioa sustatzeko bideak, ikaslearengan gehiago oinarritzen
|
den
ikuspegi pedagogikoa bultzatzea.
|
|
|
Tresnak zein baliabideak eskaintzen dizkiegu egoera alda dadin: interbentzioak, motibazioa sustatzeko bideak, ikaslearengan gehiago oinarritzen
|
den
ikuspegi pedagogikoa bultzatzea.
|
|
|
— Ikaslearengan gehiago oinarritzen
|
den
ikuspegi pedagogikoa bultzatzea. Elkarrekintza testuinguru ezberdinak lantzea, hizkuntza modu esanguratsuan erabiltzeko eta hizkuntza zein zientzia ezagutzak eraikitzeko.
|