|
2008
|
|
|
Jokin Muñoz (Castejon, 1963) eta Iban Zaldua, (Donostia, 1966) lagun sentitzen dira, idazle lagun. Nahiz eta batek idazle klubak behar dituen, «akaso normaltasunaren fikzioa sortzeko», eta bestea, berriz, «balea zuri bat bezala» sentitzen
|
den
idazleen artean, bakar.
|
|
|
Jokin Zaitegi bekaren laguntzaz, Nobel saridun izendatu berri
|
den
idazlearen obra baten euskarazko itzulpena jartzen da abian urtero, gero Elkar argitaletxeak argitara dezan. Luze gabe, beraz, Le Clezioren lan bat euskaratzen hasiko da itzultzaile bat.
|
|
|
Hala, eskertu dut Meettok en ahalegina: lehen lerroan ez
|
den
idazle bat ekartzea, literaturan gai labaina dirudiena landuz, gainera. Ez da fikzioko lan bat, nahiz eta hala (ere) irakur litekeen.
|
|
|
Arto Paasilinna izango da, Mika Waltari zenduarekin batera, mundu zabalean gehien ezagutzen
|
den
idazle finlandiarra. Eleberri eta nouvelle ugariren egile, 20 hizkuntza baino gehiagotara izan da itzulia, arrakasta handiz frantsesera eta italierara.
|
|
2009
|
|
|
Kazetari sartu
|
den
idazleak edozertarako gertu egon behar du, noski: D3Mren elkarretaratzera joan behar izan banu, akreditazio txartel handi bat eskatuko nukeen, eta zapatilak jantzi badaezpada, Garzoni ekitaldia debekatzea bururatu eta Balzaren beltzek egurra banatzen hasita ere.
|
|
|
erdian ageri da Musa Anter, 1992an Diyarbakirren hil zuten Welat en sortzailea. Kurdueraz XX. mendean egon
|
den
idazle eta poetarik garrantzitsuenetako bat izan zen, eta 2006an Giza Eskubideen Europako Auzitegiak Turkiako Estatua hilketaren errudun jo zuen.
|
|
2010
|
|
|
Hirugarren atalean, 92 egun nobela laburrean, Leon Barlowek (Larry Brownen alter egoa, bistan da) literaturaren eta, oro har, idaztearen infernua deskribatzen du: estiloa nola egiten den idatziz, ezabatuz eta berridatziz; edo nola ofiziorik txarrena eta bakartiena
|
den
idazlearena, edo zelako zaputzak hartu zituen eskuizkribuak bidali eta editoreen aldetik ukazio gutunak jaso zituenean... Bukowskiren moduan, idazle gisara hemendik edo handik xentimoak lortzeko zailtasunek estututa, bereizketaren ondoren emazte ohiari eta seme alabei zerbait emateko obligazioarekin, literaturaren bizimoduaren penak haizatzen ditu.
|
|
2011
|
|
|
«Zergatik galdetu behar digute zer dela eta aukeratu dugun euskaraz edo galegoz idaztea? Denok aukeratzen dugu idazteko hizkuntza, eta zergatik ez diote galdetzen Euskal Herrian bizi
|
den
idazle bati zer dela eta idazten duen gaztelaniaz?», galde egin zuen Aristik. Xohanek gaineratu zuen «tamalez» galiziar askok nahiago dutela bigarren mailako espainiar izan lehen mailako galiziar baino.Hizlariek aipatu zuten literatura bakoitza sortu eta garatu egiten dela egoera historiko, politiko, ekonomiko jakin eta zehatzetan.
|
|
2012
|
|
|
Bere subjektibotasunetik objektiboa izaten saiatu behar du idazleak, ezein alderdi politikoren morrontzarik gabe, errealitate osoa ikusten ahalegintzeko, eta ez bere alderdi edo koalizio politikoari komeni zaion errealitatearen zatia bakarrik. Adibidez, euskal ezker abertzaleko zinegotzia
|
den
idazle bati asko kostatuko zaio ETAk eragindako hilketez idaztea, estatu espainiarrak eragindako hilketez idaztea eskuineko espainiar aberri zale zinegotzia den idazle bati asko kostatzen zaion bezala, horregatik alderdi edo koalizio politikoetako afiliatu edo kargudun izatea ez da joera onena idazle batentzat, morrontza politikoa izango duelako beti. Alderdi politikoekiko morrontzarik gabe, beti independente izaten saiatu direlako edo behialako beren alderdi politikoekin loturak hautsi zituztelako, ororekin kritikoak izateko iritzi askatasun handiagoa izaten dute idazleek.
|
|
|
Bere subjektibotasunetik objektiboa izaten saiatu behar du idazleak, ezein alderdi politikoren morrontzarik gabe, errealitate osoa ikusten ahalegintzeko, eta ez bere alderdi edo koalizio politikoari komeni zaion errealitatearen zatia bakarrik. Adibidez, euskal ezker abertzaleko zinegotzia den idazle bati asko kostatuko zaio ETAk eragindako hilketez idaztea, estatu espainiarrak eragindako hilketez idaztea eskuineko espainiar aberri zale zinegotzia
|
den
idazle bati asko kostatzen zaion bezala, horregatik alderdi edo koalizio politikoetako afiliatu edo kargudun izatea ez da joera onena idazle batentzat, morrontza politikoa izango duelako beti. Alderdi politikoekiko morrontzarik gabe, beti independente izaten saiatu direlako edo behialako beren alderdi politikoekin loturak hautsi zituztelako, ororekin kritikoak izateko iritzi askatasun handiagoa izaten dute idazleek.
|
|
|
Lurrin sendoak darizkie batzuei, lurrin sarkorrak bestetzuei, lurrin hordigarriak denei. Nolanahi diren ere, testuok, aldian aldian bizikleta hartu eta probintzian barrena ez ezik erresuman gaindi menturatzen
|
den
idazle ibiltariaren poesia lau hauek?, txokolate ontzak bailiran irentsi ditut. Aldian aldian hartzeko ontzak dira, kalipu handia ematen baitute poemok.
|
|
2013
|
|
|
Oraindik ere han erabakitzen dute zer den kanona eta zer ez. Madrilgo sariek erabakitzen dute zein den nazioarteko kanonetan sartuko
|
den
idazlea. Eta tranpa bat iruditzen zait horregatik Ikasketa Iberikoen kontzeptu hori, lehengo estrategia bera erabiltzen jarraitzen dutelako orain ere».
|
|
2020
|
|
|
Elkarrekin argitaratuko du, eta argitaletxe baten enkargua du abiaburu: gudarien balentriak biltzen eta Loiuko aireportuan (Bizkaia) jasotako bezeroei balentriok kontatzen dizkien taxistak, modu ilunean hil berri
|
den
idazlearen eleberri errealista amaitu behar du; Mikel Lejarza El Lobo espioiari buruzkoa da liburu amaigabea, hain zuzen ere. Historia hurbileko pasarteak fikzioarekin uztartzen ditu Agirrek.
|
|
|
Batetik, emakumea, gizona eta idazketa: zergatik bi idazle gazteetatik bat bihurtzen
|
den
idazle eta bestea ez; Virginia Woolfen gela propioa; nork erabakitzen du zein gai diren inportanteak eta zein ez... Galdera horiek agertzen dira.
|
|
2021
|
|
|
Poesia ez da ageri bakarrik olerkietan, Hugori idatzi zizkion lehen gutunak ere «poesia hutsa» direlako Etxarteren iritziz: «Idazle izan nahi duen neska gazte batek oso ezaguna
|
den
idazle bati idazten dio, eta bere lehenengo lanak erakusten dizkio».
|
|
2022
|
|
|
Bere belaunaldiko autore hoberenen artean kokatu izan dute kritikariek. Baita bizirik
|
den
idazle estatubatuar onenetakotzat jo ere. Nahiz eta gerora ez dion idazteari utzi, 1970eko hamarkadan eman zituen lanik nabarmenenak Cormac McCarthyk (Providence, Rhode Island, 1933).
|
|
|
Hori dela eta, kronika saiakera balantzan, bigarrenak hartzen du interes handiena, nahiz eta ez
|
den
idazleak gehien garatu duena. Izan ere, Luis Fernandezen historiari dagozkion atalek gehiago dute azalpenetik, fronteko egunen zerrendatzetik, hausnarketatik baino.
|
|
|
Haurrak ageri dira Mina hartzeko ere liburuaren azalean (Susa), eta umetakoak dira barruko poemek gordetzen dituzten irudi eta esamolde asko. Juan Luis Zabala idazlearen lanean (Azkoitia, Gipuzkoa, 1963), bestalde, hor daude garai batean ez bezala «literaturarako bizi» ez
|
den
idazle bat, eguneroko gauza txikien edertasuna eta, batez ere, beldurra; baita beldurraren beldurra ere. Aurretik, poesian, Zabalak Hautsia natza liburua argitaratu zuen (2000), eta Ez dut nik asmatu bilduma sareratu (2017).
|
|
2023
|
|
|
Rafael Chirbes zenak ere, idazle valentziarrak, nahiz eta bere etxean katalana erabiltzen zen, gaztelaniaz idatzi zuen beti, eta hizkuntza honetan aritu
|
den
idazle garrantzitsuenetako bat izan da. Bere dietario edo egunerokoetan ondorengoa utzi zuen idatzita:
|
|
|
Euskarak 800.000 hiztun omen ditu, 200.000 funtzionario daude EHn (poliziak eta erdaldunak kenduta, demagun 100.000). 8.000 ale saltzera irits daiteke euskarazko fikziozko liburu bat, hogei bat idazle daude 3.000 aletik gorako liburuak saltzen dituztenak, baina nahiko ohikoa da, lehenengo urtean, 1.000tik gora saltzea bereziki ezaguna ez
|
den
idazle baten nobelak: azken datu hauek helduen narratibari dagozkio eta jatorrian euskaraz idatzitakoari.
|