|
2007
|
|
|
Aditz sistema europar bakar batek ez dio erantzuten denboraren iragan, orain, gero partiketa bakunari, baina partiketa hori denboraren ulerkuntza ez hizkuntzazko europarrari dagokiona dela baiezta liteke; bestetik, ordea, hizkuntza erromantzeen aditz sistemetan bereizketa bat topatzen da denboraren maila bat aktualarena eta beste bat ez aktualarena, eta gero bereizketa horrek herri erromatarren denboraren interpretazio ez hizkuntzazkoan ez du inolako presentziarik. Hizkuntzazko ikus kera ez da ez hizkuntzazko ikus ketarekin, hau ikasketaren ekarpena, nahastu behar; hots, denboraren partiketa, zeinekin ere
|
den
hitz egiten, ez da denboraren partiketa, zeinetaz ere hitz egiten den1370.
|
|
|
Horrela hasi zen euskal langileriaren bigarren eraketa historikoa; lehen eraketa 1890ean hasi zen, gutxi gorabehera, eta 1937 arte mantendu zen bizkor eta indarrez. Agian hitz egin dezakegu 1990etik aurrera beste prozesu batez, hau da, frankismoaren azken garaian ezagutu den langile mugimenduaren moldaketaz eta zenbait kasutan desagerpenaz, nahiz eta gaur egungo langileriaren eraketa historikoaz inolaz ere ezin
|
den
hitz egin (Majuelo 2000, 2004).
|
|
2009
|
|
|
Afonia edo soinuak emititzeko ezintasun osoa; ahots bitonala, hots, ahots korda bakoitzak bi pertsonarenak balira bezala soinuak igortzen ditu; faringean sentikortasun txikiagoa eta itotzeko joera handiagoa, afektazio bat adierazten duten sintomak dira. Lesio horiek agertzen direnean, ez da inoiz adieraziko zein alditan ez
|
den
hitz egin behar. Aldiz, paralisi iragankorretan, ahots korda paralizatua estimulatu behar da.
|
|
2010
|
|
|
Bada, horren haritik interesgarria dirudi, jarraian, Coseriu hizkuntzalari ezagunaren ekarpenei erreparatzea, hain zuzen, horrek —Humboldtengandik abiatuz—" hiztun arrunten ohiko hizketa" aztertu eta estrukturalismotik harantz doan" linguistika integrala" garatu nahi baitu34 Bere helburua, esan dezagun lehenik," hitz egitearen linguistikaren oinarriak ezartzea da", horretarako hitz egite horretan bertan" hiru dimentsio" bereizten dituelarik, hala nola," espresiboa, biologikoa eta kulturala" 35 Lehenengo biak" hizkuntzaz kanpoko baliabide espresiboekin" eta" hitz egitearen baldintzapen neurofisiologiko eta psikologikoekin" daude lotuak36, baina —nahiz eta gaitasun linguistikoan eragin— ez dira propioki hizkuntzalaritzaren beraren ikerketa objektu. ...iaren berezko gaitasun sortzailearen emaitza historikoa" delako37 Testuinguru horretan kokatu behar da, hain zuzen," konpetentzia edo jakite linguistikoa", eta, hortik abiatuz, baita gure autorearen ahalegina" hitz egitearen teoria orokor" bat abian jartzeko38 Helburu horri jarraituz, bada, Coseriuk, batetik —eta gorago aipatutakoaren haritik—, jarduera kulturala
|
den
hitz egite horretan bertan" hiru maila" bereizten ditu, hain zuzen," unibertsala, historikoa eta indibiduala" 39. " Hitz egitea" bera, ezeren aurretik," giza jarduera unibertsal edo orokorra da" —animaliek ez dute zentzu berean hitz egiten— eta nola edo hala" kongruentzia" logiko bati dago lotua40 Baina" hitz egitea, beti, hizkuntz komunitate historiko bati dagokion hizkuntza partikular bat hitz egitea da" eta, horrenbestez," zuzentasun" linguistiko baten menpeko da ere41.
|
|
2012
|
|
|
" Horregatik ere elkarretaratu egiten zarete!", esan duela baten batek ondotik entzun du Inasek. Erreflexuek hartara eramanda, jantzi egin ditu betaurrekoak, nor
|
den
hitz egiten ari dena ikusteko.
|
|
2013
|
|
|
Kokoherriko hiru klanetako ordezkariek, ordea, ohiko harrotasunez aldez aurretik azaltzen dute nor
|
den
hitz egiten duena, nahiz ilunpetik mintzatu behar izan. Jakineltze klanekoak hasi dira:
|
|
2014
|
|
|
Gabilondok Saizarbitoriaren Martutene nobelari buruz egin duen ikerketanidazlearentzat «emakumearen kezka» zertan
|
den
hitz egiten digu kapitulu batean etahona ekarri nahi izan dugu. Gabilondoren arabera, emakumea baita Saizarbitoriareneta haren belaunaldiaren kezka nagusia abertzaletasunarekin batera (2013:
|
|
|
Irene Arriasek sinistu nahi zuen nortasun handia zuela, ez ziola ardura besteena, besteek pentsatzen zutena, ez zen hala, ez erabat, inoiz ez da erabat. Ez zien ezer kontatu hamabost urte eta gero arte, harik eta guztiak guraso ziren arte, harik eta guztiek zekiten arte zer den ume baten gaixotasuna, sukarrak, eztulak, arnasestuak, zer
|
den
hitz egiten ez dakien ume batek konortea galtzea, begiak zuri, espasmoak, zer den Gurutzetako ospitalea, larrialdiak, gauez.
|
|
2015
|
|
|
Isuna jartzen ari den udaltzainari keinu egin diote egonaldia motza dela esateko, lau argiak piztu, eta Amagoiak leihatila zabaldu du nirekin hitz egiteko. Bidaia automobil batean edo bitan egitea komeni
|
den
hitz egin dugu osaba etorri bitartean. Bitan joatea hobe izango da.
|
|
|
Nork esan dezake gaizki dagoenik, Orduak edo arrosarioa errezatzen hasi baino lehen, norekin hitz egin behar duen eta nor
|
den
hitz egingo duena pentsatzen hastea, hura nola tratatu behar duen jakiteko. Hau diotsuet, bada, ahizpak:
|
|
|
Nik beti jarriko dut gogoetazko otoitza ahozkoarekin batera. Nok esan dezake gaizki dagoenik, Orduak edo arrosarioa erresatzen hasi baino lehen, norekin hitz egin behar duen eta nor
|
den
hitz egingo duena pentsatzen hastea, hura nola tratatu behar duen jakiteko?. Egitera zoazten ahozko otoitza hasi aurretik, jardun dezazuela luzaro gogoetazko otoitzean.
|
|
2016
|
|
|
Bigarrenik, mugimendu feministak indarkeriaren inguruko eztabaida soziala egiteko premia sentitzen du, indarkeria zer
|
den
hitz egiteko guneak eta garaiak aurkitzea. Jendartean ohikoa da pentsatzea emakumeen aurkako indarkeria hilketak, bortxaketak eta kolpeak direla.
|
|
2018
|
|
|
Kagoen, kokoteraino naukak. (Eskua altxatuz.) Ikusiko duk zer
|
den
hitz egitea, mukizu halakoa!
|
|
|
– Zurrumurru asko zabaldu dira azken hilabetean –hasi da beste neska bat– Behin dena jakinda zein erraza
|
den
hitz egitea! Bost urte genituenetik ezagutzen dut, klase berean ikasi genuen.
|
|
2019
|
|
|
Nokadromoa, berriz, hainbat arrazoigatik antolatu dute. Izan ere, De la Cruzek esan duenez, ez da kasualitatea bereziki noka izatea herrian galtzen ari
|
den
hitz egiteko modua. " Nokaren transmisioa aitzakia hartuta, haren erabileran eragiteko modu bat izan daiteke emakumeak elkartzea eta saretzea, eta horixe egingo dugu".
|
|
|
Hitzak adierazten duen bezala, erakusleak edozein gauza seinalatzeko erabiltzen dira: hiztunak entzuleari, behatza eta guzti, finkatzen, seinalatzen dio zein
|
den
hitz egiteko gaia.
|
|
2021
|
|
|
Horixe da idatzi honen helburua: eskatzen dugu 5 milioi bideratu dutenekin mahai batean jartzea, jaso ez dutenendako zer pentsatu
|
den
hitz egitea eta proposamen bat lantzea. Azkenik, baldintza berberetan dirulaguntza puntual bat adostea.
|
|
|
Atal horretako poemetan aipagarriena" Hobia" litzateke. Poema horretako hiztuna eta" ni poetikoa" Miren Agur Meabe beraren ama da, zeina hil ostean bere bizitzari buruz ari
|
den
hitz egiten. Meabek amak berarentzat izan duen garrantzia azpimarratzen du poema horretan, zehar bidez. Haren heriotzaren dolua hizkera eta erregistro liriko ezin finagoez tratatua ikus genezake eta Bitsa eskuetan liburuko atal garrantzitsua bete bazuen, 2020koan ere berriro hartuko du garrantzia.
|
|
|
Aurretik esan dugun moduan, haurrek beren testuinguruan hizkuntzen oharmena garatzen doazenean, oharmen hori ez da kode zehatzaren fonologiara edo gramatikara soilik mugatzen; hizkuntza horiei buruzko ideiak jasotzen dituzte: zein den hizkuntza bat eta zein ez; non eta noiz hitz egin behar den hizkuntza bat eta noiz ez
|
den
hitz egin behar. Hizkuntzen arteko hierarkien ideiak ere jasotzen dituzte.
|
|
2022
|
|
|
Euskara gure hizkuntza da eta guk, zuzendaritzan, ez dugu ulertzen gure hizkuntza zergatik ez
|
den
hitz egiten edo duen galera bat, zergatik fuera de juego esan behar den eta ez jokoz kanpo, zergatik gure neska mutilak ez diren bizi euskaraz. Azken batean, Euskal Herrian bizi gara eta euskara gure hizkuntza da.
|
|
|
Cestero apenas
|
den
hitz egiteko gauza. Arnasestuka dago.
|
|
|
Izan ere, hemen argudio guztien jomuga ministroa da, eta harekiko gertutasuna ere bilatzen du hizkuntza horretan, frantsesez hitz egiteari uko egiteko bere betiko jarrerari eusteaz gain. Berez, elkarrizketa hasi aurretik solasaldiko hizkuntza zein izango
|
den
hitz egin da, eta espainieraz egitea adostu da: ministroak badaki gazteleraz, enbaxadore guztiek ere bai, Denzelek eta nik ere bai, eta Espainiako etxean gaude.
|
|
2023
|
|
|
Nahiz eta horretaz ez
|
den
hitz egin nahi, gobernuak neurriak ari dira onartzen norabide horretan. Uztailean gas kontsumoan %15eko murrizketa adostu zuten Europan.
|
|
|
Zein adinetan hasten da haurtxo bat hitz egiten Nahiz eta seme alaba bakoitzak bilakaera desberdina izan, oro har, adin jakin batzuetan gai dira zaratak eta soinuak egiteko, hitzak esateko eta guztiz ulergarriak diren esaldiak egiteko. Logopeda eta pediatra adituen arabera, hauek dira hizkuntzaren garapenaren mugarri nagusiak, adinaren arabera, haurtxoaren lehen hitzak zein diren, noiz hasten den ama esaten, zein
|
den
hitz egiteko edo noiz hitz egingo duen ondo jakiteko. Lehen urtea 0 hilabete:
|
|
|
Baina ez dute kontatzen torturan pasatu zaien ezer; hitz egiten dute beren sentimenduez. Nahi dute erakutsi zein garrantzitsua
|
den
hitz egitea, ez gertatu zaienaz, baizik eta zer moduz dauden gertatutakoaren ondoren. Hori da torturatuekin aldatu behar dugun paradigma:
|
|
|
Galdera ona da hori, zeren ahots egokiarekin asmatzea baita idaztearen zailena, nire ustez. Batzuetan neure burua topatzen dut harrituta galdetzen zein
|
den
hitz egiten ari dena, nori ari den, zer asmorekin, zergatik pribilegiatzen dugun haren ahotsa beste batzuen gainetik. Testu baten koordenatuak definitzen dituzten galderak dira.
|