|
2000
|
|
|
Beren hizkuntza eta kultura sustatu nahi duten herriek erakusleiho aparta dute Expolangues en. Aurten, Australia izango da nabarmenduko
|
den
herrialdea.
|
|
|
Herrialde aberatsak dira herrialde pobreen kontura bizi direnak, eta, aldi berean, herrialde bakoitzeko aberastasuna gutxi batzuen artean kontrolatzen dute. Horren arrazoietako bat, abiadura beldurgarrian areagotzen ari
|
den
herrialde pobreen kanpo zorra da. Herrialde aberatsek ez dituzte garaiz eskuratzen beren kapitalak, eta herrialde pobreak horien interesak ordaintzera beharturik daude urtez urte, geroz eta zor handiagoa sortuz eta gurpil zoro horretatik inolaz ere atera ezinik.
|
|
|
Azkenik, lehenbiziko zatian eki iparrerantz abiatu ostean, euskara nagusi den arabar lurralde bakarretik itzuliko gara: Aramaiotik, komunikazio bide garrantzitsuenetatik urrun mantendu
|
den
herrialdeko bailararik politenetakotik, alegia.
|
|
2001
|
|
|
Normalean estatuak jotzen ditugu protagonistatzat, gai horrekiko EEBBek jarrera bakarra balute bezala jardunez. Eta ez, ez da horrela, askotan EEBBetako gobernuak ez dituelako horren handia
|
den
herrialde baten interes guztiak ordezkatzen. Nire ustez petrolio konpainia handiak Standart, Exon... sarritan estatuen adinako agente dira hango gatazketan; eta, jakina, petrolio konpainia estatubatuar desberdinek ez dituzte interes berdinak, aitzitik, batzuetan elkarren kontrakoak.
|
|
2003
|
|
|
Eta haurren hilkortasun tasa izugarria da... Afrikan lehengaietan aberatsena izango
|
den
herrialdean.
|
|
|
Hori lortzen du artikulu honekin batera doan lehen grafikoak. Bertan erakusten da munduaren geografia nolakoa
|
den
herrialde bakoitzari bere aberastasunaren tamainako neurria emanez gero. «Irudi bat hobe mila hitz baino», horra egia.
|
|
|
Iraken kontrako zigor ekonomikoak Nazio Batuek sekula ezarritako luzeenak eta gogorrenak dira. Hamahiru urteko enbargoak lehen gehiengoa zen erdi mailako klasea desagertarazi du, eta munduko pobreenen artean ipini du petrolio aberastasunean bigarrena
|
den
herrialdea. 1989an, per capita errenta 3.500 dolarrekoa zen, gaur egun ez da 200era iristen.
|
|
2005
|
|
|
Indiako txiroen osasuna usteltzen duen organo trafiko hau beste herrialde askotan ere behartsuek nozitzen duten odolustea da. Frontlinek bere analisian argitzen duenez, garapen bidean
|
den
herrialde honetan badira alde batetik ospitale oso onak munduko onenekin parekatu daitezkeenak, eta beste aldetik behartsu populazio zabal bat medikuen lan txarren biktima izan daitezkeenak. Horregatik giza organoen transplante programen gaiak etika aldetik garrantzia handia hartzen du bere burua munduko demokraziarik handiena dela aldarrikatzen duen Indian.
|
|
2006
|
|
|
Osagai asko dira klabeak prozesu luze honetan eta izango da hariari jarraitzeko denborarik. Euskal Herriaren ondoren Irlanda da bizitzen ari garen prozesu honetan ia gehien entzuten
|
den
herrialdea. Hango esperientzia funtsezkoa izan ei da gauden uneraino iristeko.
|
|
2007
|
|
|
Ez dago kulturaz homogeneo
|
den
herrialderik. Ez orain, ez eta iraganean ere.
|
|
|
Baina zer axola du horrek egunero dozenaka hildako dauden herrialdean? Zer garrantzia izan dezake kultura idatzita gordetzen duten paperak gordetzeak heriotza merkatuetan saltzen
|
den
herrialdean. Zertarako jakin behar dute nola bizi ziren duela milaka urte bihar biziko diren ez badakite. Bizkaiko burdinazko gerrikoaren defentsan izandako borrokak gogorarazteko Larrabetzun egindako jardunaldien ostean hasi zaizkit ideiok korapilatzen eta azkura sortzen.
|
|
2009
|
|
|
Alde batera utzirik luberritze masiboak lekarkeen hondamendi ekologikoa natura hain berezia eta aberatsa dituen Madagaskar uharte zaharrean, bertako nekazaritzak jasango luke kolperik handiena. Populazioaren gehiengoa egunean dolar bakarra baino gutxiago irabaziz bizi
|
den
herrialdean, bestelako garapen eredua behar da, nekazaritza sendotuko duena. Horrek asaldatu du Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundearen (FAO ingelesezko sigletan) lehendakari Jaques Diouf, operazioari izaera neokolonialista egotziz.
|
|
2010
|
|
|
Niretzat akatsik larriena justizia eta boterearen arteko banaketarik eza da, baina errealitate hori ez dago Txinan bakarrik. Hortik landa, etengabe bere ereduaren arabera hazten ari
|
den
herrialdea da. Munduak egin ezin duena da urteetan bera egiteko gai izan ez dena Txinari egun batetik bestera exijitzea.
|
|
2011
|
|
|
Helburuko herrialdeko kudeaketa gizonezkoek bakarrik egiten badute, ez dago zereginik. Proiektu hori aplikatuko
|
den
herrialdean euren askatasunaren alde antolaturiko emakumeak baldin badaude haien bilatzen saiatzen gara, maila guztietan. Proiektuak asetuko dituen beharren artean euren beharrak ere kontuan hartzea bermatzen dugu, baita proiektuaren kudeaketan eta zuzendaritzaren parte hartu dezaten ere.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, Argentinan corralito esan zitzaion dirua libre xedatzeko murrizketari, eskudirutan epe jakinean, kontu korronteetan eta aurrezki kutxetan; murrizketa hori Fernando de la Rua buru zuen garai hartako Gobernuak ezarri zuen 2001eko abenduan. Geroago, gaztelaniaz hitz egiten
|
den
herrialde guztietara hedatu zen termino hori.
|
|
|
Txileko garai ilunetara gerturatu den beste pelikulak, kritikarien txaloak jaso dituen Pablo Larrainen No biribilak, diktaduraren azken hilabeteak berreskuratu ditu, modu oso originalean. Modernizatzen ari
|
den
herrialdea erakusten du Larrainek, ekonomikoki indartsua azalean, itxuraz aurrera doana, baina atzealde zikina, askatasunik gabea eta krudela ezkutatzen duena. Diktaduraren hasieraz mintzo den Post Mortem eta une bortitzenei buruzko Tony Manero lanen ostean, Pinocheti eskainitako trilogia ixten du No k, iragana mahai gainean jarri eta ahanzturan galdu ez dadin.
|
|
|
Gainera, hilerokoarekin batera izugarrizko minak izaten dituzte eta erditzerakoan ere arazoak sortzen dira eta asko hil edo bizitza osorako infektatuta geratzen dira. Horrez gain, hiesaz kutsatzeko bigarren arrazoi nagusia da ablazioa, praktikatzen
|
den
herrialdeetan. Bizitza osorako ondorioak ditu, eta ez soilik ondorio fisikoak, baita psikologikoak ere.
|
|
|
Izan ere, Smara herrialde sahararraren isla baita. Beren etxetik botata, basamortuan bizi
|
den
herrialdea, basamortu erdian dagoen errefuxiatu sahararren hiria.
|
|
2013
|
|
|
" Modan egon daiteke, baina modara ez da heldu feminismoa. Bestela, nola da posible arropa ekoizten
|
den
herrialdeetan emakumeak eta haurrak esklabutza baldintzetan lanean aritzea. Zenbat emakume eta haur hil dira Bangladesheko fabrikaren istripuan?
|
|
2014
|
|
|
Momentu politiko berezia bizi dugu. Eskozia, Katalunia… Alderdi abertzaleek ez dute garbi ikusten zer gertatuko
|
den
herrialde horietan eta, ondorioz, zain daude. Gerta daiteke egoera urtarrilean argitzea, Eskoziako eta Kataluniako prozesuak zertan geratzen diren ikusi eta gero.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak Errusiara eskapo 207.000 jende joan direla esan du beste iturri batzuek kopurua 700.000raino igo dute, eta 190.000 gehiago babestu direla Ukrainako beste eskualdeetan. Biktima kopuru izugarria da Europar Batasuneko eta OTANeko kide bihurtzeko bidean
|
den
herrialde batean.
|
|
|
Zentzu horretan katalanismoaren diskurtsoa modernizatu egin da: kontua ez da" eustea" baizik eta eredu egokia eraikitzea, zeinetan katalana hizkuntza komun gisa oso erabilgarri izango
|
den
herrialdeko plaza eta kaleetan hitz egiten diren 200 hizkuntza baino gehiagoren artean. Hortik dator bikote linguistikoen, tandemen eta elkarrizketa taldeen erabilgarritasuna.
|
|
2015
|
|
|
Frantzia da lehiarako hautaturiko dokumentalen artean gehien errepikatzen
|
den
herrialde ekoizlea. Bereziki herrialde emankorra da dokumentalgintzan?
|
|
|
Aspalditik salatu dugu Dublin II sistema, ez duelako jendearen borondatea errespetatzen: giza eskubideen aldarrikapenak dio norberak eskubidea duela asiloa non eskatu erabakitzeko, baina sistema bateraturik gabe, aipaturiko arautegiaren barruan errefuxiatuak asiloa eskatzen du iristen
|
den
herrialdean, eta adibidez Greziara iristen bada han geratu eta itxaron du, jakinik administrazio kontuak urtetan luzatzen direla, eta herrialde bakoitzeko prozedurak oso ezberdinak direla epetan eta erabakitan (baiezkoa edo ezezkoa ebazteko orduan, esaterako). Egun, iristen denak ez du segurtasun juridikorik EB barruko herrialde guztietan berdin tratatua izango dela bermatzen dionik.
|
|
2016
|
|
|
Europako Giza Eskubideen Auzitegiek ondo ezagutzen dituzte Ankarako erakundeen urraketak. Turkia da Estrasburgoko epaiketetan gehien aipatzen
|
den
herrialdea, auzi guztien %18 bertatik dator, Kurdistandik batez ere. Jakinarazi duten azken epaia komunikabideen esparrukoa da.
|
|
2017
|
|
|
A. Martinez: Hezkuntzan herrialde bat eredu gisa hartzeko ez nuke begiratuko errepikatzen duen ala ez, begiratu behar dugu zergatik
|
den
herrialde baten hezkuntza sistema kalitatezkoa, zer eskatu behar diogun hezkuntza sistema bati, eta horren arabera bilatu behar ditugu erreferenteak. Argi izan behar dugu zein nahi dugun izatea gure hezkuntza proiektua, gizarte eredu bati zuzentzeko eta ez beste bati.
|
|
|
Pekineko kea da ingurugiroaren degradazioa gordinen ageri
|
den
herrialdeko gandu industriala, baina baita poesiaren berezko zetazko gortina argi irazlea ere: " Limoi zati bat mozten/ gogoratzen dut,/ balkoian etzanda/ eskuan gintonik bat/ eta aurpegian liburua".
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, prostituzioan dihardutenei entzun behar zaiela esaten da maiz, baina gehien entzuten diren ahotsak haren aldekoak dira eta, aukera librearen mantra neoliberala errepikatuz, esaten dizute jardun boteretzaile bat dela," aukera" horretara bultzatzen duten baldintza materialen abstrakzio erabatekoa eginez. Kontuan hartzekoa da prostituzioa erregularizatu
|
den
herrialdeetan, estatu proxenetak etekina ateratzen diola jardun hori zergapetuz eta, beraz, ez da pentsatzekoa ahalegin handirik egingo duenik pobreziaren feminizazioari aurre egiteko, horixe denean diru iturri bihurtu duen prostituzio industriaren lehengai nagusia.
|
|
2020
|
|
|
Bi estatutan banatutako nazio bakarraz hitz egiten dute. Bestetik, 1990eko hamarkadako gudan izandako porrotengatik, azeri asko minduta dago, Azerbaijanen tamainaren herena
|
den
herrialde batek garaitu zituen eta.
|
|
|
Aukera bat da medikuak zaindutako suizidio legala
|
den
herrialde batean saiatzea. Europan erreferentzia ezagunena Suitzako Dignitas elkartea da.
|
|
2021
|
|
|
Afrikan inoiz kolonizatua izan ez
|
den
herrialde bakarra da Etiopia, italiarren okupaziopean egondako bost urteak izan ezik(). Biztanle gehienak biziraupeneko nekazaritzatik bizi dira eta askok ez du argindarrerako sarbiderik.
|
|
2022
|
|
|
Lehen, Mendebaldeko multinazionalek han etekinak gizentzen zituzten, hemen eskubideak murrizteko. Orain, Txina da adimen artifiziala, telekomunikazioak, kriptografia edota gerra elektronikoa hobekien garatzen ari
|
den
herrialdea.
|
|
2023
|
|
|
Austriak (99), Alemaniak (105), Finlandiak (158), Portugalek (208) eta Norvegiak (249) bakarrik hobetzen dute Espainiako Estatuaren tasa. Are, adituek azpimarratu izan dutenez, Espainiako Estatuko etxebizitzetako lapurreten intzidentzia" ezohikoa" da hain turistikoa
|
den
herrialde batentzat.Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Agentziak (FRA) 2020an argitaraturiko ikerketa baten arabera, Espainiako Estatua 21 postuan zegoen EBn etxebizitzetan lapurreta gehien zituzten 27 herrialdeen artean. Hala ere, lapurretengatik kezka handiena zuen bigarren herrialdea zen, baita segurtasun gabezia handiena sentitzen zuen herrialdea ere.
|