|
2001
|
|
|
Parkinsonen gaixotasuna nerbio sistemaren patologia da. Muskulu tonuaren mugimendua eta jarrera kontrolatzeaz eta koordinatzeaz arduratzen
|
den
garuneko zonari eragiten dio. Garunaren eremu horretan (substantzia beltza) osagai kimiko bat dago:
|
|
2002
|
|
|
Flinders Unibertsitateko Medikuntza Eskolako Giza Fisiologia Saileko zientzialari talde batek, Hegoaldeko Australian, Parkinson gaixotasunaren endekapen prozesua mantsotzeko gai
|
den
garuneko entzima bat aurkitu du, Alzheimer gaixotasunak eta dementziak jotako gaixoei ere lagunduko diena. Ondorio horietara iristeko, Parkinson, Alzheimer edo beste gaixotasun neurologiko batzuk hil aurretik, giza garunak aztertu zituen taldeak, eta entzima (glutationperoxidasa) ugari agertu zen.
|
|
|
Hiperkolesterolemia (kolesterol altua) duten pazienteek ez dute ortzadarraren aberastasun kromatiko osoa gozatzen. Izan ere, gehiegizko kolesterolak kalte egiten dio ikusmen funtzioa kontzentratzen
|
den
garun azalari. Revista Española de Cardiología aldizkariak argitaratu duen lan honen alderdi garrantzitsuenetako bat da ikusmenaren anomalia horrek argi eta garbi adierazten duela gaixotasun kardiobaskularra izateko arriskua dagoela.
|
|
2003
|
|
|
Kaliforniako Hegoaldeko Unibertsitateko (AEB) zientzialariak siliziozko txip bat sortu dute, oroimena, gogo aldartea eta kontzientzia (hipokanpoa) kontrolatzeaz arduratzen
|
den
garunaren arloko funtzioak betetzen dituena, “New Scientist” aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera. Probak ondo badoaz, zientzialariek diote txip horrek oroimena berreskuratzen lagunduko diela garuneko infartuen, epilepsiaren edo Alzheimerraren ondorioz kalte neuronalak izan dituzten pertsonei.
|
|
2004
|
|
|
“transplante bat pentsatzen denean, errazagoa da neurona dopaminergikoak soilik ordezkatzea dopamina eta beste neurotransmisore batzuk sortzen dituzten neuronak baino. Zenbat eta mugatuagoa izan esku hartu behar
|
den
garunaren eremua, orduan eta arrakasta aukera gehiago daude”. Zelula amak “oso aukera oparoa” dira, nahiz eta urteak itxaron diren dopamina iturri neuronalen birsorkuntzan “berme guztiekin” aplikatzeko, neurologoa amaitu zen.
|
|
2005
|
|
|
“Tumore osoa kentzea lortzen badugu, ia paziente guztiak bizi dira; ezin bada, %40 inguru”, esan zuen. Datu on horiek hainbat faktoreren ondorio dira, hala nola orain dela gutxi arte ezin zitezkeen lekuetan esku hartzeko aukera edo neuroanestesiari esker (ebakuntza egingo
|
den
garunaren zatia bakarrik lokartzen da), Sawaya doktoreak adierazi duenez, “gaur egun ere funtsezkoa da ahalik eta kirurgiarik onena egitea”. Kirurgiarik onena Ebakuntza ondoko terapiei dagokienez, itxaropen handia da farmakogenomika banakako tratamenduak egiteko pazienteen azterketa genetikoa.
|
|
2006
|
|
|
“Giza burmuina organo preziatua eta zaurgarria da, eta, haren funtzionamendua organoaren osotasunaren araberakoa denez, edozein kalte, nahiz eta mugatua izan, ondorio larriak izan ditzake”, esan zuen Philippe Grandjean doktoreak, Danimarkako Hegoaldeko Unibertsitateko Ingurumen Medikuntza saileko buruak, Winslowparkenen. “Toxikotasuna frogatzeko dokumentazio nahikoa dagoen arren, produktu kimiko gehienak ez daude araututa garatzen ari
|
den
garuna babesteko”, esan zuen adituak. “Beruna eta merkurioa bezalako substantzia gutxi batzuk baino ez dira kontrolatzen haurrak babesteko”, adierazi zuen Grandjeanek.
|
|
2007
|
|
|
Ondorio hori atera dute Standfordeko Unibertsitateko (AEB) ikertzaileek. Aldaketak hipokanpoan nabaritzen dira, oroimena eta emozioak prozesatzeko ezinbestekoa
|
den
garuneko eremuan, eta zaurgarriago bihurtzen dituzte bizitzan zehar aurre egin behar dioten estresa, antsietatea edo depresioa.
|
|
|
Proba horien emaitzak oso garrantzitsuak izango lirateke baldin eta zientzialariek Alzheimerraren garapena geldiarazteko eta gaitz horri lotutako oroimena galtzeko modua aurkituko balute, gaur egun sendabiderik ez baitago. Denbora askoan, ikertzaileek jakin dute lesio mikroskopiko batzuk, Alzheimerraren ezaugarri bereizgarria, usaimenerako garrantzitsua
|
den
garuneko eskualde batean agertzen direla. ‘Oinarri anatomiko hertsian oinarrituta, hori logikoa da’, adierazi zuen Robert Franks Cincinnatiko Unibertsitateko olfazio pertzepzioetan adituak eta ikerketa berrian ez dagoela sartuta.
|
|
2008
|
|
|
Zientzialariek azalduko dute zergatik
|
den
garuna ia beti baikorra, eta zergatik, batzuetan, nahastu eta itxaropen faltsuak sortzen ditu
|
|
|
Ikertzaileek adierazi dutenez, beta amiloide izeneko proteinaren maila jaitsi egiten da. Beta amiloideak plaka osatzen du gaixotasunaren ezaugarri
|
den
garunean. PBT2 sendagaia beta amiloideak kobrearekin eta zinkarekin garunean elkarrekintzarik izan ez dezan diseinatuta dago, eta horrek plaka toxikotzat hartzen dela frogatu du.
|
|
|
Proteina gehiago hartuz gero energia gastua handitzen dela frogatzen duten frogak daude. Teoria horren arabera, bada" asetasun zentro" bat aminoazido kontzentrazioekiko sentikorra
|
den
garunean, halako moldez non, elikagai horien maila halako batera iristen denean, gosea desagertu egiten baita. Hala ere, orain arte ez dago hipotesi hori babesteko adina ebidentzia zientifiko.
|
|
2009
|
|
|
Garaiz aurretik hiltzeko arriskua hiru aldiz handiagoa da paziente epileptikoetan populazio orokorrean baino. Sintomak eta arrazoiak Erasoen ezaugarriak aldakorrak dira, eta asaldura hasten
|
den
garuneko eremuaren eta haren hedapenaren araberakoak dira. OMEk adierazten duenez, sintoma iragankorrak ager daitezke, hala nola ezagutza falta edo galtzea, eta mugimenduaren, zentzumenen (ikusmena, entzumena eta gustua bereziki), umorearen edo funtzio mentalaren nahasteak.
|
|
2010
|
|
|
sintesia amaren herentzia genetikoaren, edoskitze aldiaren eta eguneko unearen araberakoa da, nahiz eta ez dirudien amaren dietak eragiten duenik. Gaur egungo ikerketek azaldu nahi dute ea azido sialikoa baldintzatua
|
den
garunaren hazkunde azkarreko aldietan, eta bularreko haurrei garuna garatzeko eta ikasteko abantailak ematen dizkien, haurren formulekin elikatzen direnekin alderatuta. Amaren esnearen berariazko mantenugaia Laktosa eta oligosakarido eduki handia, proteina ekarpen orekatua, kate luzeko gantz azido poliasegabeak (AGPCL) eta gantz azido esentzial bermatuak, bitaminen kontzentrazio egokia (bitamina izan ezik) eta mineralen ekarpen orekatua dira, labur labur, amaren esnearen nutrizio azterketa.
|
|
2011
|
|
|
Haurretan, proportzio hori %15etik %20ra bitartekoa da. Espainian sortu berri
|
den
Garuneko Tumoreek Kaltetutakoen Elkarteak (ASATE) dokumentu zehatz bat argitaratu du, “Tumore zerebrala, 15 arazo ohikoenak” izenekoa. Horrekin kontsultan sortzen ez diren zalantzak argitzen saiatzen da, batez ere tratamenduarekin zerikusia dutenak.
|
|
2022
|
|
|
Horrela, substantzia zuri anormalaren mikroegitura bat erlazionatzen da nahasmendu psikiatrikoak, hala nola depresio sintomak, antsietatea edo espektro autistaren nahasteak. . Gainera, ikerketak lotura bat aurkitu zuen PM2, 5 partikulekiko esposizio espezifikoaren eta putamen izenaz ezagutzen
|
den
garuneko egitura baten bolumenaren artean. funtzio motorra eta ikaskuntza prozesuak.
|
|
|
Gaur egun, tabakoaren kontsumoa utzi nahi duen erretzaileari laguntzeko hainbat tratamendu daude, hala nola nikotinaren ordezko terapia, terapia psikologikoa eta terapia konbinatua (laguntza medikoa eta psikologikoa batzen dituena). Era berean, badira horretarako botika zehatzak ere, hala nola bupropioia, mendekotasuna gertatzen
|
den
garuneko egituretan eragiten duen antidepresiboa, eta bareniklina, nikotina jasotzen duten garuneko egituretan modu espezifikoan eragiten duen botika. Argi dago erretzeari uztea ez dela erraza, eta horregatik eman dezakegun aholkurik onena da garrantzitsuena erretzen ez hastea dela.
|