|
2002
|
|
|
Diglosiak eragiten duen literatura benazkoa ez ote
|
den
galdetu behar diogu gure buruari, beste batzuek jorraturiko lana gider dugula. Galiziakoa ez ezik, Probentzakoa eta Euskal Herrikoa ditu aztergai Kortazarrek, Kataluniakoari aitortuz diglosiaren bide malkarretik irten izana.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, terminologiaren atzean gauza asko egon daiteke eta zalantza dezente ere bai. Adibidez, soziolinguistikan aditu talde bati elebiduna izatea zer
|
den
galdetzen diogunean, erantzunak adituen kopurua bezainbat izango dira, eta beraz definizio komun batera iritsi eta onartu behar da; eta gauza bera gertatzen da proiektu guztiekin.
|
|
|
Aldiz, orain dela gutxi sortutako aldaketa dugu mobilizazio anitzetan, gizarte mugimenduen agerpenarekin batera, gobernuz kanpoko erakunde eta boluntarioen presentzia nabarmena paratu izana. Nahiz eta askotan zaila den gizarte mugimendua non bukatzen den eta Gobernuz Kanpokoa non hasten den jakitea (De la Peña 1999), Prestige ren auzia ildo horretan kokatzen ote
|
den
galdetzen diogu gure buruari. Izan ere, erakunde sare itzela sortzeaz aparte (ekologista, surflari, suhiltzaile...), gatazkari aurrez aurre begira jarri zitzaion milaka eta milaka boluntario, modu indibidual eta partikularrean.
|
|
2011
|
|
|
Ene. Ez diot argia non pizten ote
|
den
galdetu, lotsa eman dit. Beraz botoi denak sakatzen hasi naiz.
|
|
2012
|
|
|
Goi mailako ikerketa talde bat lortzea ea zaila
|
den
galdetu zioten:
|
|
2015
|
|
|
Historian zehar ezbai eta eztabai artean bidegiten baitu, kontzientzia kolektiboa, nazionala gure kasuan, indibiduala bezalaxe, izan liteke" lausoa" (376), kontraesanetan katramilatua ere bai, zenbait kondizio politikotan bereziki. " Imajinatzekoa da Franz Kafka [judu, bohemiar txekiar, austro hungariar, aleman], trenean doala, militar alemanak nor
|
den
galdetzen dionean. Eta bera, zehatz erantzuteko gauza ez dela" (379).
|
|
|
Euskal nazioaren bereizgarri nagusia zein
|
den
galdetuko bagenu, gehiengoak euskara dela erantzungo liguke. Gurean oso zabaldua dagoen ustea da euskararik gabe naziorik ez dagoela, eta alderantziz, abertzalerik gabe euskararenak egingo lukeela.
|
|
2017
|
|
|
Eztabaida globalak gure egoera lokalera ekarri dira ere: globalizazio garaian Euskal Herria desagertu edo agertuko ote
|
den
galdetu izan da. " Bi aukera baizik ez dira:
|
|
|
Eta gu? Guk irratietan Interneteko espazio ‘birtualean’ (sic) gertatzen dena erreala ote
|
den
galdetzen jarraitzen dugu; unibertsitatean IKTak azkarregi aldatzen direnez, ezin direla ikertu diogu. Eta bien bitartean, guk geure burua pentsatu eta definitzen ez dugun bitartean, enpresa pribatuek gu pentsatzen gaituzte eta atzerriko estatuek geure burua definitzen digute.
|
|
|
Kapitalismoan kontzentrazioa eta zentralizazioa dira nagusi, eta AHT eta antzekoak horretarako tresna bertzerik ez dira. Nafarroa Garaiko, oro har Hego Euskal Herriko, AHTren egitasmoaren kariaz, Lemoizko zentral nuklearrarekin gertatu zena, arras errentagarriagoa zen haren eraikuntza haren alegiazko funtzionamendua baino, errepikatzen ari ote
|
den
galdetu diogu gure buruari. Dagoen azpiegitura, trenbide konbentzionalarena, hobetzeak, hirugarren hariaz ari dira alternatiba gisa aurkezten, askoz merkeagoa izateaz gain benetako sare herrikoia ehuntzen lagunduko duelakoan gaude.
|
|
|
Muga administratiboak hain barneratuta ditugu, ezen herri beraren baitan mugak ikusteko gai garen eta herritik kanpo dauden hirietan etxean sentitzen garen. Nire kasuan, Luzaide mapan kokatzeko gaitasuna 30 urterekin garatu nuen, eta bertako herritar gazte eta euskaldun bati hurbilen duen hiriburua zein
|
den
galdetuta, Iruñea dela esan zidan Donibane Garazi ahaztuta, baztertuta eta mapatik ezabatuta.
|
|
|
Euskara eremu soziopolitikoan zer
|
den
galdetzea pertinentea da, botere harremanetan non kokarazten den euskaraz bizi nahi duena. Hau da, elkargunearen teoriatik begiratzen badugu, euskara botere sare batean ikus dezakegu, ez soilik hizkuntzen borroka gisara, baizik eta pertsonen posizionamendu eta praktika soziopolitiko gisara.
|
|
|
Beraz, talaia beretik euskara zer
|
den
galdetuko bagenu, erantzuna hauxe izan liteke: euskaldunarentzat euskaraz bizi nahi duenarentzat, sarriegi, eskubideak lortzeko hiritar eskubideakbazter uztera behartzen zaion hizkuntza da euskara.
|
|
2018
|
|
|
Bigarren ideia aurrekoari lotuta dator, euskaraz ez irakurtzeko arrazoi nagusia zein
|
den
galdetuta, euskaraz irakurtzeko ohitura edo erraztasun falta da erantzun nagusia: euskaldunen %42k esaten dute hori dela euskaraz ez irakurtzeko arrazoi nagusia.
|
|
|
16 urtetik gorako biztanleen 4tik 1 da euskalduna, eta euskaldun oso edo euskaraz erdaretan baina errazago edo berdin moldatzen direnak biztanleen %15 baino ez dira. Era berean, euskaldunei euren bizitza euskaraz zenbaterainokoa
|
den
galdetu zaienean, 0 arteko puntuazio batean, erdiek baino gehiagok 7tik gora baloratu dute beraien jarduna. Eta zenbat eta euskaldun dentsitate altuagoko eremuetan, orduan eta altuagoa da euskaldunek euskaraz bizitzeko egiten duten hautua.
|
|
2020
|
|
|
Aldaketa horietan ETAren desagertzea mugarri izan ote
|
den
galdetzerakoan, ez dute lotura zuzenik egiten. Aurretik zetozen literatur jardunean eragingo zuten aldaketak, diotenez.
|
|
|
Gaur egun euskal herritarren artean gutxik onartuko duen baieztapen batekin frogatuko dugu noraino zen sakona Arestiren jarrera eta konpromisoa euskararekin. Euskal idazlea izatea zer
|
den
galdetu zaio:
|
|
|
Aizpuruaren liburuan, Jose Miguel Beñaran eta Txomin Iturberen arteko pasarte kurioso bat kontatzen da. Argalak Txomini sozialismoa zer
|
den
galdetzen dionekoa, hain zuzen ere. Arrasatearrak, berarengan ohikoa omen zen umoreaz, zera erantzuten dio, gutxi gorabehera:
|
|
2021
|
|
|
Patagoniatik Baionara eta Baionatik Euskal Herriko 70 bat herritatik igaro da, Segurara maiatzaren 30ean iritsi arte. Rocio Basterrari euskara zer
|
den
galdetu diote Kazeta hedabidean: " Euskara babesten nauen leku bat da", erantzun du.
|
|
|
Klima aldaketan murgilduta gauden honetan, gure ibaietako emariekin zer gertatuko ote
|
den
galdetzen digute maiz. Euskal Herrian egin ditugun lanetatik ondoriozta daiteke batez besteko ur emariek beherantz egingo dutela xxi. mendean zehar, urtaro guztietan eta, ondorioz, urteko eskalan ere.
|
|
|
Kasu horretan, krisiak okerrerako aldaketak dira, batez ere bat batean gertatzen direnean, inolako abisurik eman gabe. Krisi hitzaren gaur egungo adiera zeinen posiziotik artikulatu
|
den
galdetu diot neure buruari. Abiapuntua egonkortasunezko egoera bat bada, ulergarria da ezusteko aldaketek kezka eta ezinegona piztea; baina zer gertatzen da ohikotasuna egonkortasunezkoa baino gehiago prekaritatezkoa denean?
|
|
2022
|
|
|
Nire ustez, ez dugu barneratuta euskaraz bizitzea ‘ondo bizitzea’ edota ‘bizitza duina’ kontzeptuen baitan dagoela. Ekologiatik ‘ondo bizitzea’ edo ‘bizi kalitatea’ zer
|
den
galdetzen denean, ekofeminismotik edo transition mugimenduetatik adibidez, behar materialez hitz egiten da, noski: elikagaiak, etxebizitza, soldata duina...
|