|
2006
|
|
|
Bo, well, indar berezietan aireko polizia eta lau seme alabaren aita, ama non
|
den
galdetzen ez naiz ausartu, nire artean gizona gay erreprimitua dela berretsi baitut. Nire garunetan dabilena igarrita legez ekin dio emaztearen aurka, abandonatu egin zuela, han Kalifornian, eta sexu promiskuitatea izan zela arrazoia, eta bo, well, halakoak.
|
|
|
Dibortziatuen semea. Diligentziaren barruan geratu garenok irribarre egin dugu eta, zera, berriz ere nire helbidea zein
|
den
galdetu, eta ea oraingoan Bill telefonoz harrapatzen dugun, eta ez, ezetz, ez duela erantzuten, eta honetan elbarritua ere bere etxe aurrera eraman dugu, eta hantxe utzi; Sun Valley omen da hau, baina zein handia, zein zabala, eta etxe aurreetako argiak zein horiak! Gaua dator.
|
|
|
Ondo
|
den
galdetu dit Billek. Kontuak atera ditut.
|
|
2007
|
|
|
Bistan da oso zabalduta dagoela Justineren istorioa eta hona ere iritsi zela aspaldi Diccinok asmatutako kontua. Esango nuke, Josetxok berak ere, erdi sinetsi egiten duela hiru zatitan dagoen emakumearen ipuina, bestela ezin baitaiteke ulertu nola jartzen den kutxan sartuko ote
|
den
galdetzen diodan bakoitzean.
|
|
|
Hasieran urrun entzun ditudan ahotsei jarraituz, anbulantzietako kidez eta poliziez beteta dagoen leku batera iritsi naiz. Inork ez nau sumatu eta haiengana hurbildu behar izan dut, arduraduna haietakoren bat ote
|
den
galdetzera. Bidean aurkitu dudan lehenengo poliziari kontatu diot arazoa, baina harago dagoen beste batengana joateko esan dit.
|
|
|
Noiz gertatu den ere ez dakit... baldin eta gertatu bada. Zer egingo dut orain, gurasoen etxera deitu eta ea aita hil
|
den
galdetu. Edurneri deituko diot.
|
|
|
Zer esaten ari
|
den
galdetu dio gazteak. Gaztelaniaz galdetu dio orduan, baina gazteak ezer ulertu gabe segitzen duela dirudi.
|
|
|
– Lurperatu egin nahi nuke, baina hori egitea umekeria
|
den
galdetu nahi dizut lehenik.
|
|
|
Alabak harrikoan garbitu ditu esku moretuak eta amak berriro pintatzen hasi
|
den
galdetu dio, galdera egin orduko galdera egiteaz damuturik, ez zenioke pintatzeari utzi behar. Ondoren, hozkailuaren marmarra besterik ez da entzun sukaldean.
|
|
2010
|
|
|
Ez du balio ateak deitu gabe sototik irteteak. Irekitzen dutenean, etxeko nagusia hor ote
|
den
galdetu behar duzue. Nagusi, jaun, andre... hasiera hasieratik azaldu behar duzue umil, etxekoak ez dezan beldurrik izan, ez dezan pentsa mehatxua zaretenik.
|
|
2011
|
|
|
Besaulki bat harago, senarra behar duenari hitz batzuk zuzendu dizkionean, ahots hura ezagun zaiolako atentzioa emanik altxatu du begirada Lazkanok, eta arnasarik gabe geratu da lipar batez nor den ikusi duenean. ...lkarri, deserosotasunez, dispentsatuz baino gehiago muxua emanez, atseginetik edo desatseginetik zenbat duen neurtzea zaila den sorpresa benetakoz bere senarra aurkeztuko dio," hau Fidel da", edo" Fernando", edo auskalo zein izen absurdo izango duen halako emakume ezinezkoarentzat dudarik gabe terrenalegia eta neurriz beherakoa datekeen senar gorrotagarriak, bakarrik etorri ote
|
den
galdetuko dio, eta berak patetikoki baietz," bakarrik etorri naiz", bakarrik etorri dela erantzun dio, agerian utziz, ez bere autonomia bakartia, bere bohemia lubakitu interesgarria, baizik eta bere bakardade penagarriaren azpildura oro bere biluzian;" hogeitaka urte pasatu dira eta ez daukat teatrora nor ekarri, horra elkar ikusi gabe igaro diren bi hamarkada luzeen laburpen erdir... " Zu izan zinen nire aukera galdua, nire aukera bakarra, hamar urte pasatu ditut nire bizitzako emakumea izan zinela pentsatuz, eta beste hamar nire bizitzako emakumea izan zinela pentsatuz hamar urte pasatu nituela pentsatuz, eta geroztik ez dakit jada zer pentsatu, zutaz zer eta nola pentsatu, esan nahi dut", hori guztia ez dio esango, jakina, baina begietan irakurriko ote dion esperantza dauka, tximistaren trazurik gabe tximistaren iraupena izan duen lipar hartan bere oroitzapenak horraino errebobinatzeko xantza izan du Lazkanok, aurreikusteko gerta zitekeena, eta azkenean gertatu ez dena, teatroko argi guztiak itzalita baitaude jada, eta orkestrarik ez denez batere han fosoan, tinbalena ez, baizik eta bere petxuko taupadena behar duen kolpatze azkarraren laguntzaz da oihal gorriluna zabaldu.
|
|
|
...etan behera Ilegorriarekin, El Salvadorreko oihana buruan txertaturik," legalak ere behar ditiagu", atzean uzten duena heriotza seguru bat denik batere jakin gabe, susmatu gabe gauzak artez eta zuzen egiten jakiteak ez zaituela beti salbatzen eta salba zaitzakeela batzuetan ezjakintasunak ere, jainkoek baztertu ez baizik eta hautatu egin dutela susmatu gabe, bere zeregina zein izango ote
|
den
galdetzen dion bitartean bere buruari.
|
|
2012
|
|
|
Tomate, tipulin eta letxuga entsalada jaten hasi direnean, lanerako buelta zer moduzkoa izan
|
den
galdetu dio amak Josuri. Semeak ia aitortu dio, gehiago hitz egin diotela aitari buruz bera zer moduz dagoen galdetu baino.
|
|
|
Erotu egin ote
|
den
galdetu dio telefonoaren bestaldekoak, gurasoak alboko logelan dauzkala, alde egiteko berehala. Herrerak ez dio gaizki hartu.
|
|
|
Aingeru eta Nora sofaren alde banatan eseri dira. Norak bertan nor bizi
|
den
galdetu nahi lioke, baina galdera garrantzitsuagoei utzi die lekua:
|
|
|
Ramiro ihesi aterako da. Preciados kalean behera joango da korrika, zer ordu
|
den
galdetuz, zer ordu izango den, eta ez da geratuko. Ez da geratuko, ordua bai?, eta odolaren taupadak sentituko ditu zainetan, sei eta erdiak, segundoen erritmora doazen taupada beltzak, igarotzen ez den minutuaren segundo horien erritmora, ordua esango?, edo bat batean orduz aldatzen den minutuaren erritmora, zazpiak eta hogeita hamabost, zortziak eta berrogei, eta gaua erortzen zaiola sentituko du begietara, betileetara, bederatziak eta berrogeita bost, ontzian irakiten ari den gau hori, hamarrak eta berrogeita hamar, eta nahi gabe goiza etorriko da, egunsentia, haizetsu argituko du eguna, eta gaua egingo da berriz.
|
|
|
Bere arreta desbideratzeko saioan, berari zuzenean nola deitzen
|
den
galdetu beharrean nire azkartasunaren erakustaldi piroteknikoarekin jarraitu dut:
|
|
2013
|
|
|
hemen bizi
|
den
galdetu diot azkenik
|
|
2014
|
|
|
lurra norena
|
den
galdetzeak arinkeria lizuna dirudi
|
|
2015
|
|
|
Ezkila Irratian poesia programa bat egiten zuen laurogeiko hamarkadan. Zuzentzen duzun elkarteko kide
|
den
galdetzera natorkizu.
|
|
|
Beste argitasunik gabe, anderea taxi on batean uzteko eskatu dio aldamenean zeukan polizia iraultzaileari. Eta gazte adeitsu honek nongoa
|
den
galdetu dionez aireportuko ateetarako bidean, Lorea Gernikak erraz atzendu ahal izan du aduanakoak eman nahigabea, petaka erakustea atzendu zaion era berean.
|
|
2017
|
|
|
Zenbat zahartu
|
den
galdetu du bere artean. Erretrobisorea bilatu du eta aurpegia ukitu du edadearen aztarnak eskuaz nabaritzeko.
|
|
|
Txirrinak jo duenean, nor
|
den
galdetu gabe ireki dio.
|
|
2018
|
|
|
Aspalditik bizi da Bergan bere senarrarekin eta erabat beharrezkoa denean soilik etortzen da jaioterrira. Hori erantzun dio non bizi
|
den
galdetu dionean ahizpak.
|
|
|
Bob Dylanen haize putz hartan hegazkinak lez planeatu zuten Grace Slicken untxi zuria harrapatzeko. Azken udan irakurri zuen Sara Ahmeden The Promise of Happiness liburua, eta zoriontasuna bera ere bizitzaren helburu izan behar ote
|
den
galdetzen hasi da ordutik. Izenburuak dioen bezala, promesa bat besterik ez bada zoriontasuna?
|
|
|
Fionak deitu dio ondoren, Gian Carlorekin hitz egiten bukatu eta gero. Ea egia
|
den
galdetu dio. Sarak erantzun dio notizia entzun berri duela, eta sinetsi ezinean dabilela.
|
|
|
Beren burutzarrak hartu eta oxigeno gabe utzi. Momentu egokia ote
|
den
galdetzen du bere baitarako.
|
|
|
Amak beharrezkoa ote
|
den
galdetu du eta Sarak ez du ezertxo ere ulertzen. Elkarren artean eztabaidatzen hasi dira metodologiaren inguruan, eta baietzaren eta ezetzaren gainetik gailendu dena arpegioen jokoa besterik ez da izan.
|
|
|
Kalkulatzailea ote
|
den
galdetu dio Imanolek bere buruari. Eta izatekotan, zertan den kalkulatzailea.
|
|
|
Seikoren eta Bixarren arteko lehiaz akordatu da. Eta bera lehiakorra ote
|
den
galdetu dio bere buruari. Izan ote lukeen.
|
|
|
Nola gertatu
|
den
galdetzea atera zaio, “beti ari gara separatzen”.
|
|
|
Atariraino lagundu eta bueltako bidea topatzeko gai izango ote
|
den
galdetu dio.
|
|
|
Labana bat eta sasia apartatzeko hurritz makila on bat, ez dute besterik behar. Fakirrak bere buruari basoaren erdian zer arraio ari ote
|
den
galdetzen dionerako, beranduegi da. Lehenago atera behar zituen kontuak.
|
|
2019
|
|
|
Idazten duena jendaurrean agertzeko orduan, ordea, ez du arazorik; “idazle rola” hartu ohi du. Eta idazle hori nolakoa
|
den
galdetuta, honela deskribatzen du:
|
|
|
Hori da prozesua, Iturria nora aldatu
|
den
galdetzen diegu jabeei, auzokoei, eta esan egiten digute, agure bi garelako, dekrepitoak. Ez dakit “dekrepito” idatz daitekeen euskaraz, baina hori gara gu, mundu honetako hondakin bi, beste mundukoak berehala.
|
|
|
Urkamendira begira dago mundu guztia, lepoak luzatzen dituzte, borreroari adi, zaindariei adi, inor ez da mugitzen. Amaitu ote
|
den
galdetu dio arrebak bere buruari.
|
|
2020
|
|
|
Ez dute hitzik ere egin bidean. Lezetak begirada errepidetik mugitu gabe gidatu du, eta Gari, ziplak eta adarjotzeak hurrengo baterako utzita, ez da ausartu ezer esaten, ezta eguerdirako programatuta zeukaten bisitarekin zer gertatuko
|
den
galdetzen ere.
|
|
2021
|
|
|
Bizirik sentitzeko estrategiaren bat ote
|
den
galdetzen diot nire buruari, baina hori tranpa bat da, erori baino lehen aurreikusten dudan tranpa bat, ez baitut argudiorik behar nirean bizitzeko. Errutinak maite ditut, baina baita sukarrak eskaintzen duen ELDARNIOA ere, eldarnio gozoa baita beste guztien martxa kanpotik behatu eta norbera geldirik dagoela sumatzea.
|
|
|
Txinitoa esaten duen bakoitzean hain txikia ote
|
den
galdetzeko gogoa ematen dit. Baina ren erabilerak ezkutatzen duen mundu ikuskerari buruzko mitin bat ito dut.
|
|
|
“Azeriak gauza ugari dakizki, trikuak ordea bakarra eta garrantzitsua”. Bera zer
|
den
galdetu diot, azeria edo trikua. Astoa dela erantzun dit erretrobisoreari begira.
|
|
2022
|
|
|
euskaldun izatea zer
|
den
galdetu arren
|
|
2023
|
|
|
Zekale ogia beltza dela diote bikiek eta ogi zuria nahi dutela, baina señorak esaten die zekalea oso ona dela organismoarentzat. Eta organismoa zer
|
den
galdetzen diote. Gorputza, laburtzen du.
|
|
|
Marcelari whatsappa bidali orduko iritsi da señorarena, senarrari galdetuko diola hemen nagoenetik hobeto konpontzen direla esan zidan. Etxera bueltan akordatu naiz nire izen osoa zein
|
den
galdetu zidan asteazkenarekin; Maria Ernestina Jaramillo Restrepo, erantzun nion, eta “Ernestina y el mar” esan zuen, begiak zuritara eramanda. Pasadizoa barrez Marcelari kontatu nionean ez zuen ulertu, ez zuelako abestia ezagutzen.
|
|
|
Antzinakoak? Zer zentzu du ilara batean azkena nor izango
|
den
galdetzeak, ba! Ebidentea da azkena iristen dena dela azkena.
|
|
|
Aktorearen entrenamendua hiru fasetan sailkatzen da. Lehenengoan aktoreek irudi konkretuak eraikitzen ikasten dute eta eszenan zer gertatzen
|
den
galdetzen. Horretarako norbere bizitzako bizipenetatik inprobisatzen da.
|