|
2001
|
|
|
gure hizkuntza ahulak izan dezakeen indarraren egoitza nagusia hegoaldean dugula, eta, hain zuzen, hegoaldearen erditsuan. Inorena ez
|
den
euskara baturik ez nuke nahi; guztiona dena behar genuke eta, ezinean, zenbaitena bederen, ahalik eta gehienena.
|
|
2002
|
|
|
Paperean jarri nituenen artean bi ekarri nahi ditut, liburua irakurri ondoren idazten ari naizen honetara: Esaten nuen, batetik, Koldo Zuazoren saioan ez zirela behar bezala bereizten idatzia eta ahozkoa eta, bestetik, ez zela behar bezala azaltzen zer
|
den
euskara batua. Eta ustezko bigarren hutsune hori betetzeko edo, honako hauxe idazten nuen:
|
|
|
Dena den, adituaren ustez, horrek ez du esan nahi aldaketa azkarra izango denik. Gaur egun irrati telebistatik entzuten
|
den
euskara batuaren azentu eredua[+ 2] dela esan dezakegu, eta agian komunikabideen eraginaren bidez eredu hau hedatzen joango dela pentsa daiteke, baina LEHIAko kideak" zail samarra" dela dio, zenbait lekutako azentuazioa[+ 2] bihurtuko balitz komunikaziorako garrantzitsuak diren desberdintasun morfologiko asko galdu egingo liratekeelako. Batuaren kasuan, singularra eta plurala ondo bereizten dira hotsen aldetik, eta horregatik izan dezake[+ 2] azentuazioa.
|
|
2004
|
|
|
Orok bat egin dezan, bat oro tan banatu. Gainerakoan, bat ororena izan beharrean, batena bakarrik
|
den
euskara batua ez baitu orok etxekotzat joko, eta euskara estandarraren eta euskalkien arteko zubia egiteke egongo da. Nolanahi ere, zubigintza hori bere bidea zabaltzen ari dela uste duen euskaltzalerik badago.
|
|
2005
|
|
|
Lan honen helburua gaur egun ikasleen artean egiten
|
den
euskara batuaren azentuera ikertzea da. Batetik, egiten diren ereduak eta euron arauak ikusiko ditugu, eta, bestetik, lan honen bidez, arau edo iradokizun ofizialik ez dagoen artean, berezko ibilbideak norantz adierazten duen irudikatu genuke
|
|
|
Ikusten izan dugun moduan, desberdintasun kuantitatibo horiek islatu baino ez dituzte egiten sakonean dauden desberdintasun kualitatiboak. Ahoz egiten den eta familiaren bidez transmititzen
|
den
euskara batuaren ereduak ikertzea gauza garrantzitsua bada ere, hori gainako garrantzitsua izango litzateke honi buruzko erabakiren bat edo beste hartzea Txillardegik (1984, 1986, 1987 eta 1992) hainbestetan aldarrikatu duen moduan; bestela, euskararen irakaskuntzan, komunikabideetan, ahots teknologietan eta abarretan, orain arte legez, noraezean eta erdararen menean segitzeko arriskuan egongo ga...
|
|
2007
|
|
|
Alor guztiak dira garrantzitsuak baina, honelako ikastaroetan, batez ere, idazketa eta irakurmenaren ulermenari ematen zaio garrantzi gehiena. Euskaldun askok ez du ahozkotasunean inolako oztoporik, euskara jatorra eta aberatsa egiten dute, baina, aldizkari eta egunkarietan erabiltzen
|
den
euskara batua ulertzeko izaten dituzte zailtasun gehien, eta baita idazmenean ere.Nor izan ohi da normalean alfabetatzeko beharra duena. Agurtzane Sarasola.
|
|
2008
|
|
|
Eta oso sintomatikoa da, gauzak ikusi eta ulertu nahi duenarentzat behintzat, atzora arte euskararen kontra jo eta ke ibilitakoek, orain, euskara estandarraren arrakasta ikustean, bat batean, herrixka eta famili giroko dialekto beneragarri eta, egiazkoen? aldeko porrokatu agertu nahi izatea6, baina jaki na, aldi berean orotarako erabili nahi
|
den
euskara batu artifizial horren kontra. Garbi baitugu guztiok, azken buruan, bide bakoitzak nora garamatzan.
|
|
|
Hankamotz daude, ordea. Orain arte eraiki
|
den
euskara batua esparru jasoetarako izan da; irakaskuntzan, liburuetan, hedabideetan, administrazioan edo tankera horretako jardunean erabiltzekoa.
|
|
|
Pedagogiazko orientabideak ematea, Euskaltzaindiari zuzenki ez badagokio ere, auzi honek euskararen sendotzean eta hedatzean duen eraginarengatik, biziki gomendatzen du, tokian tokiko euskara zenbat eta urrunago gertatzen
|
den
euskara batutik, hainbat eta arreta handiagoz elkar osatze bidea zain eta lant dadin.
|
|
2012
|
|
|
Momentuz aitzinetik gabiltza, etengabe bideak irekitzen. Sortzen ari
|
den
euskara batua euskara idatzia da, eta ahozkoa zein idatzia erabat sortzean, beste akademiek egiten dutena egin du Euskaltzaindiak: hizkuntzaren aldakortasunari segi eta txertatu.
|
|
2013
|
|
|
Inkesta egin baino lehen, lekukoei galdetu zaie badakitenez edo ez euskara batua dagoela. Ez zekitenei esplikatu zaie zer
|
den
euskara batua, bai eta ere bere funtzioak. Honi esker, haien iritzia bildu da.
|
|
2015
|
|
|
deitu zuena? berpizten eta suspertzen ahalegindu direnak, Gipuzkoa aldetik sartu omen
|
den
euskara batuari ateak itxi nahirik. Araban ere badira euren herrialdea Euskal Autonomia Erkidegotik kanpo ikusi nahi dutenak, eta horiek ez dute batere gogoko Arabako euskara eta Bizkaikoa edo Gipuzkoakoa antzekoak zirela entzutea.
|
|
|
Hankamotz daude, ordea. Orain arte eraiki
|
den
euskara batua esparru jasoetarako izan da; irakaskuntzan, liburuetan, hedabideetan, administrazioan eta tankera horretako jardunetan erabiltzekoa.
|
|
|
Bizkaierak ondo jagoten du galdegaiaren indarra, sarri, kalera jalgi
|
den
euskara batuan bazter geratzen dena.
|
|
2017
|
|
|
Beraz euskararen corpusa euskararen beraren forma da, eta forma horretan eragiten du hizkuntza politikaren adarra den corpus plangintzak. Euskarak ahozko eta idatzizko forma ezberdin anitz baditu, erregistro ezberdinak, hiztun bakoitzaren hizkera, tokiko hizkerak, euskalkiak eta duela guti sortu
|
den
euskara batua bere aniztasunean.
|
|
2019
|
|
|
" Ez dut uste, dino, esanak esan ta eginak egin, orain arte honelako kontzientziarik eta bultzadarik izan denik inoiz Euskal Herrian gure hizkuntzaren alorrean. Eta euskara batua egiteko, euskaldun guztientzat ulerbide jator pozgarri izango
|
den
euskara batu bizi bat egiteko, kontzientzia hori balute euskaldun guztiek, beste hamar edo hogei urte barru, beharbada, euskara baturik egongo litzateke eta Euskal Herriak nortasun et zertasun berri bat izango luke, dudarik gabe".
|
|
|
" Egia esan, badugu gehienok kontzientzia hori eta ez dut uste euskara batuaren, geroaren sabel erdimintsuan jaioko
|
den
euskara batuaren aurka, batua abstraktoki hartuta, inor dagoenik, euskaldun abertzaleen artean behinik behin" inoskun Mikelek.
|
|
|
Irakasle batek: " Ene ikasleekin ikusten dituztan problemak dira ez dakitela zer
|
den
euskara batua eta zer ez den. Zonbait aldiz batu egiteko nahiarekin(...) hemengoa baztertzen dute ustez ez dela batua.
|
|
|
" Ez duzue pentsatu egitea neurketa kantitatiboa ikusteko zenbatetaraino sartua
|
den
euskara batua. Ikastolek eta eskola publikoek zer erabilpen egiten duten batuaz eta euskalkiaz?
|
|
2021
|
|
|
Eibartik/ Eibarretik, Zarauztik/ Zarautzetik eta abar. Euskaltzaindiak arautu gabe du zein forma hobetsi behar
|
den
euskara batuan.
|
|
|
Nehork ez zuen nehori nehoren izenik galdatzen (J. B. Etxepare); Inorena ez
|
den
euskara baturik ez nuke nahi (Mitxelena); Ez Azkuek ez inork ez ditu euskal hitzen aldaera guztiak sartu (Mitxelena).
|
|
|
Orduan esan nion: " Zuk ez dakizu zergatik behar
|
den
euskara batua, bada nire ibilbideagatik. Lehenengo eta behin, erdara jakin gabe, erdal eskolan egon naiz ni hamalau urtera arte.
|
|
2022
|
|
|
Azkenik, bereziki garrantzitsua izango da 1968an gertatuko
|
den
Euskara Batuaren sorrera. Historikoki, aspalditik egon izan da presente gai hau intelligentsiaren artean behintzat eta badirudi 60ko hamarkadan" euskararen batasuna egiteko giro egokia iritsia zela" (Zuazo, 2005, 151 orr.).
|
|
|
Luzaidek, berriz, aldaera horren ehuneko aise goragoa du. Hegoaldean erabiltzen
|
den
euskara batuaren eragina salatzen digute datuok. Literatur tradizio luzea du* eradun erroak nafar lapurteraz, eta biziki ohikoa da gaur egungo Iparraldeko euskalaritzan ere.
|
|
|
Eta Hegoaldean erabiltzen
|
den
euskara batu horrek ba ote du eraginik mugatik iparraldera. Eragina ez da hutsa, gehienbat Luzaiden erabiltzen dira* i eta (e) tatik aldaerak, baina beste eremuetako gazteen artean ere ageri dira; dena den, kopuru apala dute, oro har.
|
|
2023
|
|
|
Entretenimendurako erabiltzen
|
den
euskara batuak ez du hartzaile gehienekin konektatzen. Baliteke behar besteko naturala ez izatea, eta horrek ere kontatzen ari den istorioan eragitea.
|