|
2000
|
|
|
Bestetzuek ordea, herri hizkeratik euskara batua urrun dagoela eta bizkaiera batua ere eguneroko euskaratik urrun eta estuegia ez ote
|
den
diote. Bizkaiera, mendebaldeko euskalkia, bide berriak urratzen dabil zalantza barik, esparru gehiagotara hedatzen, eta hor ere eztabaida eta zalantzak plazaratzen dira.
|
|
|
Zenbat ote gabiltza faltsifikatuta! (Abizena aitarena, baina benetan haren semea garen jakin gabe...) Pertsona hobea egiten al du nortasun agiri batek, edo nongoa
|
den
esateak, edota koloreak?
|
|
|
irakurritako ipuinak, ikusitako filmeak, filosofia, umetako jokoak eta abar. Berez helduentzako aproposago ez ote
|
den
esaten du, edo hauei gaztetxoei baino gehiago ez ote zaien gustatuko. Bereziki azpimarratzen du" Ereduak" izeneko ataltxoa, didaktikoegia baderitzo ere, nola idatzi behar den eredu ezin hobea eskaintzen duela esanez.
|
|
|
Hala ere, harrigarria iruditu zait, 2000 urteko martxoaren 10ean jakin dugunez, Madrilgo Epaitegi Gorenak Udalerri Euskaldunen Mankomunitateari (UEMA) hizkuntzaren bizi iraupenerako zituen asmoak bazterrerazi nahi dizkiola, legez kanpo daudela esanez. Formaren aldetik zerbait zuzen ez badago, hori ez da aski debekua jartzeko; bere egitekoa kontseilu ematea behar luke, nola bideratu behar
|
den
esanaz. Baina, horretara, nora goaz Espainiako lehen hizkuntzak naturaz bere baitarik dituen ahalmenak baztertzen badira?
|
|
|
Lehenbizi entzun zer
|
den
esan behar dugu eta aditu aditzarekin erkatu, Euskal Herriko herritar askorentzat hitz baliokide hutsak dira-eta. Entzutea ondokoa da:
|
|
|
Narrazioaren garapenean zilegi da zenbait datu errepikatzea: protagonista nor den eta egintza non gertatu
|
den
esaten digutenak hain zuzen. Narrazioaren azken esaldiak bidea utzi behar digu amaiera burutzeko.
|
|
|
Hala ere, komenigarria da iturriak aipatzea. Sinesgarritasuna lortzeko edo entzule askok iturriak zeintzuk diren jakin nahi dutelako, kazetarioi ez zaigu ezer kostatzen iturria zein
|
den
esatea. Ordueroko albistegi laburretan, buletinetan, hasieran edo amaieran aipatu ahal da iturria.
|
|
|
Nazio kontzeptua definitzeko unetik sortzen dira oztopoak, eta zailtasun honek egoera nabarmenaren aurrean jarriko gaitu: nazio zer
|
den
esateko momentuan eta, ondorioz, nazionalismoa definitzerakoan, nazioaren teorien artean dagoen ezadostasunaren aurrean. Zer esanik ez, mundua ulertzeko era guztiz ezberdinak, ideologia kontrajarriak, gurutzatzen dira bidean; eta analisien abiapuntuak eta premisak baldintzaturik aurkituko ditugu, zeren, guztiz logikoa denez, egoera honek baldintzatutako analisiak aurrez aurre jartzen baititu.
|
|
|
Lehenik eta behin, nazionalismoa zer
|
den
esatera ausar gintezke, horretarako gai honi buruz egindako ehundaka lan ezberdinek proposaturikoen artean, nahiko irizpide zabala aukera baitaiteke; baina iruditzen zaigu ezen, nazionalismoaren edozein definizioren gakoa, nazioaren definizioa emateko orduan aurkituko dela ezinbestean. Egoeraren zailtasunaz ohar gintezen, Delannoi k nazioaren honako definizio, biribila?
|
|
|
Inguruko bi bertsolarik dihardute oraingoz kazetari lanetan, Unai Agirrek eta Jexux Mari Irazuk. Herriko jaien bezperan sortu zen, Sanjoanetan, eta goiz da oraindik nondik nora joango
|
den
esateko.
|
|
|
Eta preseski ezagutza zen fenomenalistek, sentimen datuez baliatuz, oinarritu nahi zutena. Gogoeta edo enuntziatu baten eduki kualitatiboa ezin bada komunikatu, ezin izango da jakin zer nahi
|
den
esan termino bat erabiltzerakoan. Beraz, horrela solipsismoa agertzen da:
|
|
2001
|
|
|
I erasoaldiaren ondoren, burtsak amildu egin ziren, nahiz eta oraindik ezin
|
den
esan 1929ko, 1987ko edo 1990eko crash era iritsi zirenik. Zergatik?
|
|
|
M. MARTORELL. Ez da erraza duten sostengua noraino heltzen
|
den
esatea, hori ikerketa soziologikoen bidez egin litzatekeelako, baina nik egin ditudan bidaietan ikusitakoaren arabera, eta aitortuta Magreba oso gutxi ezagutzen dudala, lege islamiarra indarrean jarri nahi duten talde islamistak erabat minoritarioak dira.
|
|
|
Norbera nor
|
den
esateari zailtasuna agertzen zaio bidertzean. Ez da erraza erantzuna.
|
|
|
" fas fatum ene lagunak fadoa zein tristea
|
den
diote entzuten da bazter batetik
|
|
|
Gainera, uraren egoera zein den publikoki aditzera emateaz arduratzen dira: bainurako egokia edo desegokia
|
den
esateaz.
|
|
|
Era berean, produktu toxikoek ere argi eta garbi zer
|
den
dioen etiketa eduki behar dute.
|
|
|
Badira, ordea, gutxiago izan arren, bestelako ikerketak ere. Ikerketa horienhelburua euskararen bilakaera noranzkoa
|
den
esatea eta neurtzea da, baina ez ikusle gisa soilik, bilakaeran eragiteko asmoarekin baizik. Ikerketa mota hauek bilakaera nola gertatzen den azpimarratzen dute, zein prozesuren bitartez esplikadaitezkeen gertatutako aldaketak, alegia, horrela euskararen plangintzez arduratzendirenei argibideak proposatu ahal izateko.
|
|
|
Honek, paper muturra poliki poliki irakurri ondoren, baiezko keinu bat egiten dio buruaz. Gero, zenbat
|
den
esaten dio, eta gazteak dirua ateratzen du.
|
|
|
mezuan bertan, mandatuaren hitzez  hitzezkoan datzala honen izaera. Esanari begira gelditzen bagara âhots, hamaika aldiz ahotan hartu dugun testuariâ, nola dagoen esana izango da gure lehen galdera, ez zer izan
|
den
esana. Hobeki esan, beharbada, gure azken galdera, edota lehena eta azkena.
|
|
2002
|
|
|
Ez da seriotasunez jokatzen, eta gero oso" alai" hitz egiten dugu besteek uste dutenaz. Nik adibidez nire ikuspegia dut Erriberaz, baina galdetu behar diot nere buruari ea nire ikuspegia, edo guk hemen eduki dezakeguna, interesgarria
|
den
esateko" hau da Erribera".
|
|
|
Eta kontua ez da liburu bat gustatzea, baizik eta liburu bat elementu arrazionalekin edo literarioekin aztertzea. Kritikatzat jotzen dugu liburu bat ona edo txarra
|
den
esatea, balorazioa egitea, alegia. Hori da egunkarietako edo aldizkarietako iruzkinetan egiten dena, baina, zuek badakizue beste kritika bat dagoela, eta hori gabe ez dago literaturarik.
|
|
|
Bai, baina gure herri honetan une orotan gogorarazi genuke arazoa ez dela hainbeste zer lortu behar
|
den
esatea baizik eta nola egin behar den. Hor dago koska.
|
|
|
Raymond Carverren azken liburuaren argitalpena dela (Si me necesitas llámame, Anagrama, 2001), Tess Gallagherrek (bere emazteak) zera idatzi du hitzaurrean, EEBBetako hegoaldean upelak jartzen dituztela granjen inguruetan erortzen den euri apurra jaso eta gero erabili ahal izateko, eta Carverren ipuinak upel horietan erortzen den euria bezala direla. Ez zait era ederragorik bururatzen literatura zer
|
den
esateko.
|
|
|
Laborategiko azterketak erakutsi zituen emaitzen desberdina kontuan izaki, nekez asma daiteke kalitate eta prezioaren arteko erlazio hoberena zein
|
den
esatean.
|
|
|
Atapuercako indusketen hasieratik 25 urte pasa diren honetan, aztarnategiaren egiazko garrantzia zein
|
den
esango al diguzu?
|
|
|
Azkeneko aukera omen
|
den
esanera idatzi ahal izatea, ordea, urruti omen dugu oraino.
|
|
|
Kasurik gehienetan, pool horietan parte hartzeko gonbidapen txartela militarren eskuetan dago, eta militarrek euren lan arautegi zehatza ezartzen diete gerraz informatu gura luketen guztiei: zer esan daitekeen eta zer gorde behar
|
den
esaten diete.
|
|
|
Hedabideek mundua eratzen eta konformatzen laguntzen dute, gure elkarrizketetarako erreferente bilakatzen dira. Albisteak kontatzeaz gain, egitate eta gertakizun guztien artean albiste zein diren erabakitzen dutenez?, munduan garrantzitsua zer den eta zer ez
|
den
esaten dute hedabideek. Errepikapenaren ondorioz, jendeak ikasi egiten du handia zer den eta txikia zer, eta, gero, horren arabera funtzionatzen du bere bizitza arruntean; beraz, informatzeaz gain, hedabideek gure buruak eratu eta konformatzen dituzte eta gure pentsatzeko erak eta moduak sortzen dituzte; munduaz informatzeaz gain, hedabideek mundua bera eratzen dute.
|
|
|
Orain gehien kezkatzen nauena zer
|
den
esango dizuet: gertaerak hain aldeko izan zaizkigunez, ez dakigula ebaztean kalterik etorri, gure egoerak okerrera egin eta poz hori larregikeria bihurtzeko moduan.
|
|
|
Argitara emandako hitzaldietako batzuk benetan foroan edo senatuan emandakoak dira, eta beste batzuk berariaz argitaratzeko idatziak (filipiko gehienak, esaterako). Benetako hitzaldietatik badirudi batzuk dicta de scripto irakurri zirela, beste batzuk oharretan oinarriturik azaldu eta gero ohar berriekin beste era batera landu eta idatzi zirela, eta azkenik beste batzuetan ez dakigu zein
|
den
esandakoaren eta idatzitakoaren arteko erlazioa. Hitzaldi politikoetan katilinarioak eta filipikoak bakarrik gailentzen dira agertzen den herri maitasuna eta etsaien gorrotoagatik; lege auzietan ordea ia denetan agertzen da irudimen bizia erretorika tekniken zerbitzuan eta bereziki hunkimena erdietsi nahian.
|
|
|
Gaur goizean, INFITOK egindako “Farmaziagehiegizko pisua tratatzeko dietak eta sendabelarrak” liburuaren aurkezpenean, Navarrok nabarmendu zuen zientifikoki frogatu zela zenbait sendabelarrek eraginkortasun handia zutela zenbait gaixotasun eta gehiegizko pisua tratatzeko, behar bezala hartuz gero, espezialisten aholkupean. Sendabelarrek pisua kontrolatzen laguntzen dute, baina zenbait parametro hartu behar dira kontuan, eta, horretarako, komeni da botikariarengana jotzea, hark egokiena zein
|
den
esan diezaien, Granadako Unibertsitateko Farmakologiako irakasleak ere adierazi zuen. Bestalde, INFITO elkarteko lehendakariorde eta Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Farmakologiako irakasle Teresa Ortegak azaldu zuenez, lanaren zati batek gehiegizko pisuaren tratamenduan erabil daitezkeen landareak aztertzen ditu, hala nola, hesteetako hidrato eta lipidoak xurgatzea eragozten duten eta, gainera, hesteetako glukosa edo asetasuna eragiten duten landareak.
|
|
|
Nahiz hori ere ez den falta hemen, giltzariz betetako herri honetan. Zorigaiztoz, hain gaude gu horretara eginak, aginduak ematera eta onartzera makurtuak esan nahi dut, ez da harritzekoa mutxurdinaren joera duen ama ezkonduren bat tentazio horretan erortzea, alegia, eta, bere buruiritzian, hau euskaltzalea den edo ez
|
den
esateko eskumena duela, isilpeko erlijioren batek bultzaturik hain segur ere, pentsatzera iristea. Hala dira kontuak gure artean, malgutu ezinik zalutasuna baino bereago baitute batzuek zurruntasun zorrotz maiztua.
|
|
|
Inazio Mujika Iraolak animatu ninduen aspaldi zirriborratua nuen hura letra gehiagotan jartzera eta gero hitzez hitz eta lerroz lerro irakurri du testua, eta erne baino erneago egin dizkit hainbeste iradokizun. Denei eskerrak, bihotzez, nahiz ez
|
den
esan behar hemen agertzen ditudan iritziak nireak, eta nireak bakarrik, direla.
|
|
|
ez da Grand Canyon bezain handia, ez da horren ezaguna, baina, bere otuan, askoz ederragoa da. Grand Canyon ala Bryce, bietatik ederrena zein
|
den
esaten lanak izango nituzke, baina Bryce ko arroila bikaina dela zin egin dezaket. Erosioak milaka urtean zigortutako harkaitzek itxura ikusgarriak hartzen dituzte, gure irudimen oparoa kilikatzen zutenak:
|
|
2003
|
|
|
P. BARRENA. Nik ez nuke ona ala txarra
|
den
esango. Baina une honetako zatiketa instituzional eta administratiboa areagotuko luke.
|
|
|
Bide judizialetik kanpo, biei erreklamazioa aurkezteko aukerako dago, baina beharrezkoa da akatsaren zergatiak ebatziko dituen aditu baten iritzia ere izatea (errua materialarena, ipintzeko erarena ala biena
|
den
esan dezala).
|
|
|
«maisu handienen klaseak baztertuz talde lanera makurtu da UEU. (?) Ni ez naiz nor bide egokia zein
|
den
esateko; baina bide biak elkarturik beste itzal bat izango zuen, behar bada».
|
|
|
zerikusi zuzena zuen UEUko kide batzuek plazaratutako kezkekin. ...en inguruan ere26 UEUren irekitasuna azpimarratu zuen Etxebarriak, bai ideologia politikoei zegokienez (UEUra ezker abertzaleko jende gehiago azaldu arren, bere ustez gehiengoa inon afiliatu gabekoa zen), baita eredu akademikoari eta linguistikoari zegokienez ere (UEUn erabiltzen zen hizkuntza ereduaren hutsuneak agertzen zituztenak bertako mintegietan parte hartzera gonbidatu zituen «euskara ote
|
den
esatera ere heldu dira ba tzu»). UEUk egindako lana goraipatu zuen Fisikako irakasleak, bilgune izaera azpimarratu zuen eta lan nagusia eskaini zion etorkizunari begira, hots, unibertsitate ofizialak (publikoak zein pribatuak) unibertsitate nazional euskaldunak izatera heltzeko laguntza ematea.
|
|
|
Eta sukaldea baino gehiago egongela zela, egoteko leku bat zeukalako ezkerraldean eta jatekoak egiteko beste bat albo batean eta jateko mahai bat erdian, marmolezkoa, 8 pertsonakoa. Une batez pentsatu zuen zergatik ez diren mahaiak zenbaki bakoitietan neurtzen; hau da, zergatik ez
|
den
esaten 9 pertsonako mahaia, edo 5 pertsonako mahaia. Baina berehala ohartu zen matematikak milaka urte dituela eta alferrik ari zela gogoeta horretan, Kristo aurreko greziar batek egin zuela gogoeta hori, askozaz modu brillanteagoan.
|
|
|
Erro errotik moztu nahi izan nuen borroka dialektiko burugabe hura, baina segituan jabetu nintzen gizaki ororentzat dela harrotzeko arrazoi nongoa
|
den
esatea, eta, beraz, alferrikakoa izango zela salbamendu eginkizunen zuzendaritzarekin jarraitzea, aurrez gorabehera jentilizioekin amaitu ezean. Interes biziz entzun genituen, bada, izen mordo haiek guztiak, eta halaxe ohartu nintzen guztiok puntu geografiko desberdinetatik gentozela.
|
|
|
Maitasuna bakarra izango balitz, ondo legoke; ez da bakarra ordea, eta bakarra ez izanik, zuzenago da aurrez esatea nor goretsi behar den. Beraz ni saiatuko naiz hori zuzentzen, lehenik zein Maitad sun goretsi behar
|
den
esanez, eta gero jainkoarentzako modu egokian goretsiz.
|
|
|
Zu ere gutarra izandakoa zarela esan dit osabak, bota du tupustean neska gazteak eta, gutarra izatea zer
|
den
esaten badidazu, akaso baietz esan dizut, erantzun dio Damianek zut. Ez nago oso segur zuek eta ni zaku berekoak ote garen.
|
|
2004
|
|
|
Herria, herria..., herria... herria zer den eta nor den eta non
|
den
esan nahi izan du gazte kokolo batek, argi ta garbi; baina eztarrian geratu zaizkio hitzak.
|
|
|
–Zer esan dezakegu?? Zerbait ezagutzeak, zerbait hori zer edota, bederen, nola
|
den
esatea (esan ahal izatea, alegia) baitakar. Ezagutzeak esatea inplikatzen du?. 20
|
|
|
Mutikoa non bizi
|
den
esango zidatela uste nuen, baina ez didate jaramonik egiten.
|
|
|
Horiek guztiak diruagatik eta (ustez) berekoikeriaz egiten direnjarduerak dira, baina badira alde afektibo eta maitasun alde indartsuak dituztenelkartrukeak ere. Bi aldeak presente direla onartu behar da; eta hori onartuz gero, ikerketa zehatzik gabe determinatzailerik garrantzitsuena zein
|
den
esatea nabarmenki subjektiboa da, biak izan daitezkeelako3.
|
|
|
Arrazoinamendu mota hori indukziozkotik eta dedukziozkotik bereizten da, datu segida bat azaltzerakoan hipotesi bat aurreratzen duelako, etabere justifikazioa azalpen hoberena dela uste izatea da, askotan hom' azalpen hoberenaren inferentzia esaten zaio?. Auzi materiala da azalpen hoberena zein
|
den
esatea, bainaeredu hori gai da izaera kausala duten hipotesiak aurreratzeko. Adibidez, justifikatzendenean fenomeno batzuen azalpenik hoberena isotopo erradioaktiboen fisika dela, atomoeneta partikula azpiatomikoen arteko crlazio kausalak ere ondorioz justifikatuta daude teoriahorretan ere.
|
|
|
Adibidez, Aristotelesentzat Greta eta BcIIe substantzia dira, baitazakurtasuna ere, nahiz eta azken hori beste maila bateko substantzia izan. Kolore beltzakualitale bat da, eta, kasu horrctan, Greta nolakoa
|
den
esaten digu. Handiagoa izatea, bestalde, erlazio bat da.
|
|
|
Greta bezalako banakoak daude sistemaontologikoaren oinarrian, cta gainerako gauza guztiak, hala nola, zakurtasuna edo kolorcbeitza?, nolabait esanda, haien mendean daude, hau da, banakorik gabc ez liratcke ezerizango. Gainera, mendean daudcn gauzen artean bercizi behar dira, esaterako, zakurtasunaeta kolore beltza, Lehenengoak csaten digu Greta zer den, alegia, Gretaren z.erizana.Bigarrenak, berriz, nolakoa
|
den
esaten digu. Aristotelesentzat iehenengoa, hau da, zakurtasuna?
|
|
|
Lehendabizi hizkuntza formala zehaztu behar dugu, eta hori egiteko lehenengourratsa alfabetoa zein
|
den
esatea da. Alfabetoa honako azpimultzoez dago osatuta:
|
|
|
Kontzeptu horren inguruan ikertzen du Filosofia Politikoak. Politika benetanzer
|
den
esatea ez ezik, politika eta gainerako ezagutzak zertan bereizten diren adierazteaere badagokio. Beraz, Filosofia Politikoaren adierazpen honetan, politikaren kontzeptutikkanpo, zein den ekonomiaren, erlijioaren eta gizartearen arloa, alde batetik, eta zein politikarena, bestetik, esan behar du; non dagoen etika banakoaren eta etika sozialaren artekomuga, ea poitacra politikoak bere berezko legeak dituenetz; nola batera daitezkeen arrazoibanakoa eta estatuaren arrazoia; zein den moralaren eta politikaren arteko bereizketa, etab.Horiek dira, beraz, planteamendu honetan erantzuteke geratzen diren galderak.
|
|
|
Ezagutzaren diziplina zen filosofia, erabat profesionala, sistematikoa eta epistemologian oinarritutakoa. Hots, ezagutza zer den eta zer ez
|
den
esatera datorren techien diziplina, errepresentazioen eraikina egin dezakeena munduari buruz esaten denaren egiazkotasuna juzkatzeko, zer den egiazkoa, zer ez. Eraikin bat, azken buruan, beste ezagutza guztiaren oinarria, batez ere zientzi ezagutzarena, eta bizitza ulertzeko europar manera zorroztas unez begiratuko lukeena.
|
|
|
Hiztegiak sortu eta eguneratzean, halere, filosofiak ‘azken hiztegirik’ ez luke onartuko. Ez dago kontakizun mota bat errealitatea zer
|
den
esaten diguna, azken kontakizuna. Kontakizun oro eta horien hiztegiak kontingenteak dira, baliozkoak une zehatz batean, baina ez beti.
|
|
|
Pentsamendua eta neure existentzia Niarengan bat eginda agertzen ziren bezala, Jainkoaren (izaki perfektuaren) ideia eta Jainkoaren existentzia lotuta agertuko dira. Jainkoa zer
|
den
esatea eta Jainkoa existitzen dela esatea aldi bereko baieztapenak izango dira, gauza bera esatea izango da; eta, jakina, behin hori baieztatuta, gainerako guztiaren existentzia Jainkoaren esku egongo da, Jainkoaren baitan, izaki absolutuan, perfektuan, emango da.
|
|
|
Haiei (objektuei) buruz hitz egin dezaket soilik, ezin adieraz ditzaket. Perpaus batek gauza nola
|
den
esan dezake soilik, ez, ordea, zer den" (3.221).
|
|
|
Pasarte honek argibide garrantzitsu batzuk ematen dizkigu. Lehenik, argitzen digu zer
|
den
esan ahal daitekeena; natur zientziaren perpausak, perpausok filosofiarekin zerikusirik ez dutelarik. Bigarrenik, esaten digu filosofiaren metodoa natur zientziaren perpausak besterik ez esatean datzala, eta hartara, hirugarrenik, metafisika egin nahi den bakoitzean ohartarazi behar dela metafisikako perpausetan badirela beti esanahirik eman ez zaien zeinuak.
|
|
|
Areago, Tractatus a oldoztu eta idatzi zuen Wittgensteinen arabera, zientzia da, errigore hertsian, errealitatearen nola delakoaz zuzen hitz egin dezakeen jakintza bakarra. Errealitatearen berri emateko, baina, ez da aski nola
|
den
esatea, zer den ere azaldu beharra baitago, eta hori metafisikaren zeregina da. Beste gauza da nola ekiten dion zeregin horri.
|
|
2005
|
|
|
Kabuga, Kongo edo Paraguay bezalako lekuetan tailerrak, ospitaleak, instalazio elektrikoak eta abar eraiki izan dituzte, baina erakundearen filosofia argi du Ugartek: «Boluntarioek zer egin behar
|
den
esateko joera izan ohi dute, baina hori ez da gure egiteko nagusia: hango jendea prestatzeaz gain, batez ere beraien aldarrikapenak eta iritziak entzutera joan behar du boluntarioak».
|
|
|
Kodeak gehigarria zein motatakoa
|
den
esaten digu normalean. Koloragarriek, esaterako, E eta E arteko kodeak edukitzen dituzte, kontserbatzaileek E eta E artekoak, eta antioxidatzaileek E eta E artekoak.
|
|
|
Hauteskundeek Anoetako Proposamenari indarra eman diote, beraz, jokaleku berri honetan mahaia osatzeko aukerak daude. Etzi edo etzidamurako sortuko
|
den
esatea gehiegizkoa da, ordea. Mahaia osatzeko sendotasuna eta denbora gehiago behar da.
|
|
|
Guk ez dugu non, nola eta zer denboran osatu behar
|
den
esaten, guztion arteko ariketa dela baizik. Eta alderdiez gain, ezin dugula mahaitik ez eragilerik ez herrialderik baztertu berresten dugu.
|
|
|
Joxean Etxebarri da gure solaskideen artean Jaengo kartzelatik azkena atera zena, han dago Sagardui orain. Sagarduiren egun bat nolakoa izan daitekeen azaltzeko eskatu diogu eta hango bizimodua nolakoa
|
den
esatea «oso erraza» dela erantzun digu. Gatza isolamenduan dago eta horrek esan nahi du 24tik 22 ordu zeldan igaro behar dituela.
|
|
|
Bata irudia denotatiboa denean, identifikazio modura eragiten du testuak. Janari platera ikusten badugu planoan, testuak zein plater
|
den
esaten du, identifikatu egiten du, zein janari mota den esaten digu.
|
|
|
Bata irudia denotatiboa denean, identifikazio modura eragiten du testuak. Janari platera ikusten badugu planoan, testuak zein plater den esaten du, identifikatu egiten du, zein janari mota
|
den
esaten digu.
|
|
|
Zortasuna zer
|
den
esaten hasteko, eraikin asko zergapetuta daude horiekin eta ez dakigu. Zortasunaren terminoa ondoko finkaren jabeari, haren ordez aritzeko, finja edo higiezin baten jabeak duen eskubidea da.
|
|
|
Haren arabera, alacha sardinaren antzeko itxura duen espezie subtropikala da, baina bere balio gastronomikorik gabe, Mediterraneoko hegoaldeko uretan oso ugaria baita, iparralderantz mugitzen ari da eta gero eta ugariagoa da ipar mendebaldean. Datuak argiak dira, eta erraza da iragartzea arrantza baliabideen «birbanaketa geografikoa» gertatuko dela, nahiz eta oraindik gehiegi den nolakoa izango
|
den
esateko. Zuek azaldu duzue alacha gure kostaldean zegoela, baina hegoalderago.
|
|
|
Mari Karmen Garmendiak aipatutako emakume idazleak gogoratu zituen eta Etxepare, Garibai, Larramendi eta Azkuerentzat emakumeek, eta batez ere amek, izan duten eragina nabarmendu zuen. Bukatzeko, emakumearen esparrua zein
|
den
esan zuen (etxea, dudarik gabe), eta mistikan ere oso andre baliotsuak egon direla gogoratu zuen. Emakumeak bere lana egin behar duela azpimarratu zuen eta Txomin Agirreren animoekin amaitu zuen hitzaldia.
|
|
|
Azkenik, eta ibilbide intelektual honen panoramika osatu nahian, urte horretatik aurrera emandako pauso garrantzitsuenak edota une eta testu esanguratsuenak ekarri ditugu gogora. Dena
|
den
esan dezagun, berriz ere, berak antropologo bezala egiten duela linguistika eta, hain justu, bere helburua gizakiaren ezagutza eta humanizazioa bultzatzea dela beti.
|
|
|
Hura eta Tomas danbolindaria. Eta ea egingo zizun mesede bera nor
|
den
esatekoa, axola ez bazion bederen. Eskua luzatu eta ni Damian Arruti naiz, esanez egin zenuen hori.
|
|
|
Erabaki duzu, baita ere, nori kontatu gertatzen zaizuna, eta, batez ere, gu biotatik nor izango
|
den
esan beharrekoen kontalaria: zu ala ni.
|
|
2006
|
|
|
Zientifikoki klima aldatzen ari
|
den
esateko denbora epe zabalak hartu behar dira. Baina horrez gain Euskal Herriko klimaz baino Euskal Herrietako klimez hitz egin behar dugula kontutan hartu behar dugu, ez baita berdina Gasteiz, Tutera, Hondarribia edo Mauleko klimatologia; are gehiago, esan beharra dago desberdintasun handiak daudela beraien artean.
|
|
|
Baina gazta ospetsu hau prestatzeaz arduratzen dena nor
|
den
esango dizuegu: Rosa Mari.
|
|
|
3 Nahiz eta teorikoak ados egon tenperamentua nortasunaren osagai bat delaesatean, ez datoz bat bi kontzeptuen arteko muga zehazki definituta dagoenedo oraindik lausoa
|
den
esatean.
|
|
|
Beraz, PLOren 6.b. artikulua eta LDLren 6, 11 (imitazio jokaerak) eta 12 (besteren izen onaz baliatzea) artikuluak erlazionatu behar dira. Jokaera desleial horien oinarria ez da iragarleak bere zeinuak erabiliz besteen zeinuekiko nahasketa tzea desleiala izango da, justifikaturik egon ezean (LDL 11 art. in fine). arriskua sortzea, baizik eta besteen zeinuak erabiliko direla benetako jatorria zein
|
den
esan gabe. Hala, publizitatean besteen zeinu bereizleak erabiltzea edo imita
|
|
|
...egiten denean ez du iragarlea behartzen bere burua identifikatzera edo bere izena ematera; hau da, publizitate jarduera baten helburua produktu, ondasun edo zerbitzu bat sustatzea izanda ere, eta, orobat, produktu horiei buruzko informazio erakargarria iragarlearen enpresa edo markarekin erlazionatzera bultzatzea, ordenamendu juridikoak ez du iragarlea behartzen bere burua identifikatzera edo nor
|
den
esatera. Dioguna iragarlearen izen komertzialik gabeko edo markarik gabeko iragarkietan ikus daiteke, duda eta jakin mina piztu nahi dutenetan, hain zuzen.
|
|
|
Eta aita amari begira dago, irribarrez bera ere, haren edertasuna miretsiz bezala. Zelako beautiful
|
den
esaten diola ematen du, Lewisek berari Oxfordeko pub hartan esan zion bezala. Itsasoari bizkarra emanda dago ama.
|
|
|
Zer? Lotsa eman behar al dizu orain ze opari
|
den
esateak?
|
|
|
–Zera –ahopean– Txibatoa ote
|
den
esaten dute eta...
|
|
|
Dena den, nolabait badagoela onartu beharra dago, zer
|
den
esan baitezakegu oraindik; aldiz, ezerez hutsaren gainean ezin dezakegu deus ere esan. Maitea hil ondoren, haren" oroimena gorde" dugula esaten dugu, zenduaren izena ez dugula oraindik galdu.
|
|
|
Edonola ere, baden zerbait izango da, zalantza barik, eta ez ez den zerbait: muga hori zer
|
den
esatea zaila den arren, ezin esan daiteke ezereza denik, edo ezer ez denik.
|
|
|
Baina puntu honetan nire buruaz harantzago egiten dut salto, eta hasten naiz amaz pentsatzen, eta zure arrebaz, eta zutaz, eta nire gurasoak zirenez, eta anai arrebez, eta adiskideez, eta ezagunez, eta kideez... Eta orduan oinaze itzel batek bereganatzen nau, negar egiteko gogo infinituak, itsasoak, eta mendiak, eta basamortuak baino handiagoa eta iraunkorragoa
|
den
esan ezinezko pena erraldoiak. Azken azkenean pena alimale horrek den dena hartzen baitu bere baitan, eta ordutik aurrera negarra baizik ez baita geratzen, negarra, oinazea eta desolazioa.
|
|
|
Zein ordutan etorriko
|
den
esanda, joan da gizona.
|
|
|
Justin Gould ezagutu berriaren tema nagusietakoaren adierazgarri dira neska biak. Tema zein
|
den
esan aurretik, ostera, Justinek bere herriaren ipuin tradizional batzuk aletu dizkigu, lehen eguneko zuhaiztiko gerizpean.
|
|
2007
|
|
|
b) Interesdunei egingo zaizkien galderei erantzutea nahitaezkoa edo borondatezkoa
|
den
esatea.
|
|
|
izaera pertsonaleko datuak bildu ahal izango dira, bakarrik horien tratamendua egiteko, bai eta tratamendu horren mende jartzeko ere, datu horiek, egoki eta bidezkoak izateaz gain, gehiegizkoak ez direnean, datuok zein esparrutan eta zein xederekin lortu eta halakoei begira, esparru eta xede horiek zehatzak, argiak eta legitimoak izan direla (4 art.). Interesdunei datu pertsonalak eskatzen zaizkienean, aurretiaz eta esanbidez eman zaie interesdun horiei informazio zehatz eta zalantzagabea, honako hauek barneratzen dituena: izaera pertsonaleko datuen gaineko fitxategi edo tratamendua badela esatea, interesdunei egingo zaizkien galderei erantzutea nahitaezkoa edo borondatezkoa
|
den
esatea, datuetan sartzeko, datuak zuzentzeko, datuak ezerezteko edo datuen aurka egiteko eskubideak egikaritzeko aukera, eta tratamenduaren arduradunaren identitatea (5 art.). Izaera pertsonaleko datuak tratatzeko, ukituaren zalantzagabeko adostasuna izan da (6 art.). Datu batzuk bereziki babestuta egongo dira (ideologiari, erlijioari, sinesmenei, eta abarri buruzkoak) eta datu horiek tratatu aha... Interesdunari jakinaraziko zaio eskubidea duela adostasun hori ez emateko.
|
|
|
Gaur egun beste muturrera joan gara, eta lilura baino gehiago ikara eragiten digu merkurioak, baita tanta txikienak ere. Ikara hori bidezkoa
|
den
esaten zaila da, ordea. Neurrigabea da, agian.
|
|
|
Mikrobio bat bizidun jakin batentzat patogenoa edo onuragarria
|
den
esatea ez da erraza, bien artean ez dago muga argi bat jartzerik. Batzuk bai, onuragarriak dira, eta beste batzuk patogenoak.
|
|
|
Guk ez daukagu inongo komunikazio prozesurik, ez daukagu komunikazioaIrizar en zer
|
den
dioen inongo txostentzarrik. Komunikazioa, gure kudeaketaereduan txertatuta dago.
|
|
|
Hau da, nolabait, euskalkultur kapitala: euskalduna nor
|
den
esaten diguna, euskal kultura zer den esatendiguna, Euskal Herria zer den esaten diguna. Inork ez du kapital osoa bere egiten, baina denon ondarea da eta denok geure burua irudikatzeko (batzuetan gutarrak ezdirenetik bereizteko, bestetan gutarrak direnekin identifikatzeko) erabili ahaldugu.
|
|
|
Hau da, nolabait, euskalkultur kapitala: euskalduna nor den esaten diguna, euskal kultura zer den esatendiguna, Euskal Herria zer
|
den
esaten diguna. Inork ez du kapital osoa bere egiten, baina denon ondarea da eta denok geure burua irudikatzeko (batzuetan gutarrak ezdirenetik bereizteko, bestetan gutarrak direnekin identifikatzeko) erabili ahaldugu.
|
|
|
Jendea elkartzen dute inauteri lako ospakizun hauek. Jendeari, horrez gain, zer den/ nor
|
den
esaten diote. Eta gainera, eguneroko bizitzak ez duen xarma etalilura dute.
|
|
|
Gaurko baldintzetan jarduteko kontzientzia behar dugu. Kontzientzia ezagutza da, baita balio jarrera bat ere, zer egin behar
|
den
esaten diguna. Bizi praktikakeuskalduntzeko, maila orokorrean zertan ari garen jakin genuke (euskaldundu nahi dugu herri hau?
|
|
|
Intsinuazioa ere bada erabiltzen diren hasiera baliabideen arteko bat; alegia, gaia zein
|
den
esatea, tesiaren garapenaz argitasun handirik eman barik. Elkarrizketa dramatizatua izan daiteke intsinuazioa plazaratzeko modua.
|
|
|
Animalia bat desagertuz gero, ahaide diren beste espezie batzuk desagertu egiten dira. Ekosistema baten barruan “ur jauzian” nola itzaltzen
|
den
esaten zaio horri. Ikertzaile espainiarrek fenomeno horren gako berriak aurkitu dituzte.
|
|
|
" Gure helburua, normala den bezala, urtegia %100ean beteta egotea da. Hortik aurrera, %90 edota %80 beteta egotea nahikoa
|
den
esatea zaila da, izan ere faktore asko daude ur mailan eragiten dutenak: tenperaturek, ebaporazioek, eta abarrek.
|
|
|
– Ez dizuet nor
|
den
esaten ahal. Hori sekretu profesionala da.
|
|
2008
|
|
|
Gizona ez dago han. Josefari heldu eta estu hartzen dute, senarra non
|
den
esan dezan. Andreak, ez dakiela, ez duela aztarnarik, baina, jakingo balu ere, ez liekeela esango, badakiela kartzelara eramango dutela; kartzelara, edo auskalo nora!
|
|
|
Liburuek Jack Londonek idatzitakoek batez ere harrapatuko dute protagonista. Eskolazain hasiko da lanean eta kalean ikusitako kartel batek ezkerreko talde iraultzaile batean militatzera eramango du narratzaileak ez dio garrantzirik ematen zein talde
|
den
esateari.
|
|
|
Attribution (Aitortu): lanaren egilea nor
|
den
esatera behartzen du.
|