|
2000
|
|
|
Ene mundu hartan nehork ez zidan nehoiz neskei edo emaztekiei buruzko komentariorik egin, baina, jakin banekien, edo neure gisa imajina nezakeen, zer izan zitekeen puta bat eta zer putetxe bat, zeren eta aitak, konparazione, noiznahi
|
den
erraiten baitzien etxeko sehiei —baita Mattini eta bioi ere hainbatetan— ezen ez zuela jauregia putetxe edo burdel bat bihurturik ikusi nahi, bertze nonbait aipatu dizudan bezala.
|
|
|
—Zer egin nuke, baldin anaia okerreko bidetik ikusiko banu, eta hari zernahi
|
den
erran arren kasurik eginen ez balit? —galdetu nion, neure buruaren jabe jadanik.
|
|
|
Eta emazteki harenganik atsegin izaiten nuen, halaber, haren umorea ere, zeren bere buruari ere irri egiteko gai baitzen, halako moldez, non noiznahi
|
den
erraiten baitzigun ezen, alargundu ondoren, hiru gizonek eskatu ziotela eskua, baina haiek guztiak gibelat bihurtu zitzaizkiola, noiz eta jakin baitzuten ezen etxea eta etxeko errentak miserikordietako obrentzat zituela, zeren hura izan baitzen haren senarraren —zeinari jaun Ricardo Meneses baitzeritzan— azken nahia, eta berak zin egin baitzion bai bere buruari eta bai bere senar izan z... Eta gero, txantxetan eta irria ezpainetan, solasaldi haietan biltzen ginenoi beha, erraiten zigun:
|
|
2002
|
|
|
Par. Egia erran nahi dugunez, beharreko dugu dena
|
den
erran nahi izaitea.
|
|
2005
|
|
|
Ortesen bi urtez (15 urtetarik 16 arte) neska gaixo bat dotzena bat mutikok, horietarik bat Kurutxet, ez baita arabea, ez kurdoa. zenbait pare aski direlarik. Euskal Herria eta Paris aldearen arteko diferentzia bat zein
|
den
erranen dizut, besteak beste. Hango haurretan %80 ez da katiximan ibiltzen.
|
|
2007
|
|
|
Testuak hiru aitzin testu baditu. Lehena, Vulgatatik hartua
|
den
erran bat da: Multi pertransibunt et multiplex erit scientia (Danielen profezia 12).
|
|
2011
|
|
|
Han kantatu zuen Otxaldek pertsu famatu hura: Agur adixkidea, Jainkoak egun on/ Zer berri
|
den
errazu, zuk otoi Xuberon/ Ezagutzen duzuia, Barkoxen Etxahun/ Halako koplaririk, ez omen da nehon/ Bisitaz joan nindaite/ ez balitz hain urrun. Berrogei urte lehenago Etxahunek eta Otxaldek batera kantatu zutenez, haren oroitzapenetan ari zen Otxalde.
|
|
|
Orok ez dakiguna hauxe da: baititu ahoan berrogeita lau hortz, zer jalea
|
den
erranen dugu geroxeago. Aitzineko besoak laburrak ditu, eta azkarrak:
|
|
|
Ez dakit erran hori ote dabilen. Euskal herri guztian, ez eta ere dabilen lekuetan ote
|
den
erranari doakion sinestea. Iduri zaidana hauxe da:
|
|
|
—Ez eta zura ere. Zer
|
den
erranen dugu berehala. Baina, hau jakin ezazu lehenik, buztan hartaz egin ondoan erruteko ohantzea, hari behera ere dutela jautsarazten arrautza, ezarri nahi eta behar duten lekura.
|
|
2012
|
|
|
• Ontzi baten eraikitzeko, hainbat gai behar dira. Testuan izendatuak direnak atzeman itzazu eta bakoitzarentzat nondik heldu den eta zertan baliatua
|
den
errazu.
|
|
|
• Jauregia nolakoa
|
den
errazu.
|
|
2013
|
|
|
ehunka igorri dituzte eritegietarat. Egiak dena
|
den
erran behar baitu, uste dut gutiz gehienak laster sendatuko diren haatik.1193
|
|
|
Euskal Herrira itzuliz, berriz ere Ipar Euskal Herrian zeuden euskarazko kazetaritzaren erroak. 1887an sortu zen Baionan Eskualduna astekaria, euskarazko astekarien aitzindaritzat jo izan dena, beti, nahiz eta ezin
|
den
erran euskara hutsez idatzia zelakorik. Ez gara hemen hasiko euskararen lekua ehunekoetan neurtzen, garai batetik bestera aski aldakorra izan baitzen; baina erran daitekeena da artikulu nagusiak eta inportanteenak eta baita herrietako berriak ere euskaraz idatziak izaten zirela, ia beti.
|
|
2014
|
|
|
Eztabaidagarria izan daiteke, alde horretatik, zenbateraino
|
den
erran nahi baita markatuagoa, hots baino.
|
|
|
Tirantak dituzten bertsoekin bezala joaten da. Non erraten
|
den
erran gabe. Zentsura garaiko plazera eta kontrabandoarena.
|
|
|
Beztimenak ere ez dira idurikoak. Santibatekariak ez dira beztitzen baina maskatzen," ez gabiltza ederrez", beraz itsusiz jalgitzen da, edozein pilda hartu behar da (galde egiten didatelarik zer jantzi behar
|
den
erraten diet beti ez pentsatzea azken minuta arte eta garajera joatea eta aitak lan zikinendako ezartzen duena janztea, horretan dela Santibateren izpriritua, oskientzat, bi pare gurutzatzeko). " Ez gaude aberats oinetakoz" diote santa agedakariek baina abarkak dituzte, zapeten kontrakoak dira, baserritarren legean dabiltza.
|
|
|
Iduri du ez direla jendeak mintzatzen baina lekuak, ezenografiak botere lekuak edo boterea ehuntzen den tokiak ditu agertzen oholtza jaunttoarentzat, zoko batean ostatua, mahaia erdian, ezkerrean Konzepzioren jargia, behar den bezalakotasuna hortik enuntziatzeko, Sutafuri jeizteko ttotto maingu txar bat utzia zaiolariketa lenguaia plegu batzuek lekuen arabera pertsonaiak identifikatzen dituzte. Irakurtzen da zer perspektibatan ezarri behar
|
den
errana. Azken muttureraino sintetisatua da dena irakurgarriago izateko.
|
|
|
Jendarte antolatu batek hartzeko on. Bertsoaren egiturak eta izate landuak zirriborro horretatik egiten du baliagarria
|
den
errana. Soberakeria doitzen du, erdi ilortua salbatzen, muturrekoa soiltzen edo lausoa erradikalizatzen.
|
|
|
Hortaz, etxetik sartu, Frantzian, eta txokolategirat heldu da, Espainian, musu batez agurtuz Marguerite Idiart, arras berotua dena Lukugarai andrearekin solasean. Solasa eten dute emazteek, Lurori zenbat hazi
|
den
errateko, bisaia ere aldatu zaiola, luxeagoa duela orai, planta ederreko ageri dela, eta hartuko duela txokolate bero eder bat bizkotxa zati batez. Baina Lurok kuriostasuna du, zertaz ari ote ziren emazteak.
|
|
2015
|
|
|
Bizkitartean, oroitzen naiz, egun batez, Zelaikoplazara deitu nindutela, «Bitoria» ren ospatzeko eginnahi zuten «Bandera goititze» batera, «Tanteene» koostatuan aurkitu nuen gizon multzo bat bildua, «Aleli» deitu Behereko Zelaiko gerlari ohi medailadunbatekin.Ene sotana ikustearekin Aleli ri gogoratu zitzaionbatzuetan entzuten
|
den
erran zaharra: «Erregeak etaApezak dituguno, beti gerla izanen dugu!» eta botazuen niri buruz:
|
|
2016
|
|
|
Ene ibilbide labur hau ez dezaket burura, azken urte hauetarik aipagarriena zein izan
|
den
erran gabe: 2004a!
|
|
|
Irakasleak zein baliza atzeman behar
|
den
erraten du; lehenik 1 eremuan, gero 2.ean, eta azkenik 3.ean.
|
|
2017
|
|
|
Salmenta handiek, eta ustekabeak, kobrearen merkatu salneurria jaitsarazi zuten, Txileko ekonomia zigortu eta Allenderen gobernuaren aurkako estatu kolpe odoltsua erraztuz. Orain, Trumpen aholkularientzat funts horiek ez omen dira beharrezkoak, nahiz eta, kasu honetan ere bai, errazagoa
|
den
erratea egitea baino. Gastu militarra Amerikako Estatu Batuetako ekonomian oso garrantzitsua dela onartzen ari da Trump, eta negozio gizon gisa ulertu ere.
|
|
|
• karta bat har eta non eta nola atzemana izan
|
den
erran.
|
|
|
Ile apainketa bioenergetikoari buruzko mintzaldia Opocan Cathy Durrenbach, Ainhoako ile apaintzaileak eskainiko du mintzaldi hori, Opoca jatetxean, martxoaren 17an, ortziralearekin, 16:30etik goiti. Praktikatzen duen ile apainketa bioenergetikoa zer
|
den
erranen du mintzaldi horretan. Otordu bat eskainia izanen da (txokolatesnea, tea, kafea eta etxeko euskal bixkotxa).
|
|
|
Bainan oraino hainbertze behar eta nahi banuen, ikasteko. Zutarik ukan dutan erakaspen haundiena zoin
|
den
erran nahi dut: etxe amodioa.
|
|
2018
|
|
|
—Oi emazte honen baitan ostatu hartu duan horrek, erradak Jainko Oroahaldunaren izenean, nola deriza? galde egin zionean, nire izena" legionea" duk, zeren anitz baikara ihardetsi zioten Leonardaren baitako deabruek; izan ere, Jaun done Mateo-ren ebanjelioan ageri
|
den
erran bera (VIII, 28).
|
|
|
• Hauspeakina agertzen baldin bada, disoluzioan dagoen ioia zein
|
den
erran, behereko taula baliatuz. kloruro ioia kobre II ioia burdina II ioia burdina III ioia zink ioia Cl– Cu2+ Fe2+ Fe3+ Zn2+ argian belzten den zuria urdina berdea laranja zuria
|
|
2019
|
|
|
Donibanen, bi sail daude guziz aipagarriak nahiz ez
|
den
errana aurten berean izanen den aitzinamendu handirik. Alde batetik, Harriet Baita ikastegiaren berritzea eta bestetik, munta handiahandia daukan gauza, portuaren bazterreko auzo guziaren arramoldaketa.
|
|
|
Atzizki honek etxea norena
|
den
erraiten digu. Aunitz erabiltzen da Urruñan eta Urruña inguruko herrietan baita Bidasoa inguruan ere.
|
|
2020
|
|
|
• So egiozu testuko erranaldi horretan beltzez ageri
|
den
erran moldeari. Zer adierazten du?
|
|
|
Laugarren garaiko testuen (narrazioak eta dokumentuak) zeharkako irakurketa egin ezazu eta bakoitza zertaz edo nortaz
|
den
errazu.
|
|
2021
|
|
|
Euskaraz, hizkuntza askotan bezala, egitura predikatibo bat du oinarri: partizipio bat, iraganeko ekintza zein
|
den
erraten duena, eta kopula bat, egoeraren adierazlea dena. Adibidez, Paretak tindatuta daude esaldian, pareten egoeraren berri ematen da, egoera horretara heltzeko ekintza zein izan den agerian emanez (tindatzea).
|
|
|
26.6.1.2.2d Iraganaldiko erresultatiboak aurreko ekintza baten ondorioa den egoera bat agerian ematen du, eta egitura predikatibo bat du oinarri: partizipio bat, aurreko ekintza zein
|
den
erraten duena, eta kopula bat, egoeraren adierazlea dena (ikus § 26.6.1.1.2d). Euskalkien arabera, honako perifrasien bitartez eratzen da:
|
|
2022
|
|
|
Sail hortan ere espantuak merke. Nahiz hitzaldia bururatu bezen laster macrontiar deputatu bat arizan
|
den
erran eta erran Macron ez dela handikari agertu bainan ba umil eta apal. Ez dea gauza ederra hori ere?
|
|
|
Azpimarratuz lana baduenak duela lanean gehixago arizan bainan ere lanik ez duenak gehiago mugitu lan baten ukaiteko! Bainan ez ote
|
den
erraitea izanki erretxenik holakoetan! Duela bost urte gisa berean ez zuena erran nehor ez zela gehiago aterberik gabe izan behar eta karrikan ahal bezala etzaterat bortxatua!
|
|
|
Arandio eta Duerotik ekialdera mugitu dira askotan eta Ebro aldeko musulmanen lurrak primeran ezagutzen dituzte. Jalonetik Ebrora joango dira gure armadaren buruei egoera zein
|
den
errateko Azenari zuzendu zitzaion Balzi.
|
|
|
Serge Portelli haren abokatuetarik batek azaldu du iritzi horrek bi urtez balio duela, eta, beraz, maiatzean epaitu zutelarik iraungia zela esan zuela epaileak. «Iritzi hori ematen dute preso bat arriskutsua
|
den
errateko. 2020ko urtarrilean, erran zuten ezetz.
|
|
|
Erranaldi bakoitza xuxen ala oker
|
den
errazu.
|
|
|
Ondotik, hauetarik bakoitza zertarako erabiltzen
|
den
errazu:
|
|
|
Amatxi marraz ezazu eta erraten duena bunbuilo batean idatz. Gertakariak idatz itzazu eta bakoitza noiz gertatu
|
den
errazu. Ipuina laburtzen duen erranaldia hauta ezazu eta fitxan idatz.
|
|
|
Xuxen ala oker
|
den
erran ezazu.
|
|
|
Gure eremuari dagokionez, Luzaiden Salaberrik (2000) hobikaria baino ez zuen atzeman. Hiztunen artean bildu ditugun jarrerei helduz, aldagai hau Garazin salient edo deigarri dela erranen genuke; hots, pertsona bat Hegoaldekoa edo Iparraldekoa
|
den
errateko balio die, nahiz eta mugaren bi aldeetako adinekoek, behinola, apikaria erabiltzen zuten.
|
|
2023
|
|
|
Lege zibilak ez du manatzen zer egin behar den edo zer ez. Mugak ezartzen ditu debekatua zer
|
den
erranez eta aitzinetik zehaztu baldintzekin zer den haizu dena.
|
|
|
Hain gaizki
|
den
erraten ez dela menturatzen: Atsegin bazaizu ikustera etortzea.
|
|
|
Bertze aldetik, aukera leihoez hitz egiten denean, maiz ahazten da eraikin horretako ate eta balkoiekin zer gertatzen
|
den
erratea. Zeren eta, haietaraino (bigarren eta hirugarren pisuak) gora eginez igo behar baldin bada eskubide txiki batzuk erdiesteko, badira ateak zabal zabalik dituztenak dena harrapatzeko.
|