|
2008
|
|
|
Gauzak horrela, bateratze joerak orekatzeko lanik egiten ez bada, jardunean den hizkuntza ideologia edo ideologia estandarra Tore Kristiansen en hitzetan(, standar ideology?) ez bada errotik aldatzen, bi belaunalditan galduta egongo dira dialekto tradizionalak. Europan (Dinamarkan, Alemanian...) eman
|
den
egoera berean izango gara.
|
|
|
giza zoologiko pribatuetan kontserbatu nahi lituzke tela beren plazer partikularrerako, edo agian beren klub txikiko kideei giza espezimen horiek erakusteko, magnetofoiak aspaldian asmatu zirela ahaztuta nonbait. Eta gau
|
den
egoera honetan, jendea inolako testu idatzirik ez daukan bere txokoko euskera txuan alfabetatzeko saioak egiten jardutea, esan ditzagun gauzak garbiki, horko ikas leak lotsagabeki engainatzea besterik ez da5 Eta ez du balio, ondoren, kausalitatearen ordena hankaz gora jarrita, joan den mendearen hasieran Federiko Belaustegigoitiak jadanik salatu zuen, auzotegiko euskara, edo, euskera> de> barriada? > moduko aldae rak maila idatzira eramaten saiatzeak, egiten ari den alfabetatze lan desegokia a pos teriori justifikatzeko.
|
|
|
hiztun bakoitzarengan gertatzen dena. Hizkuntzaren funtsezko ezaugarri da, izan ere, hizketa gertatzen
|
den
egoerara, gai duen edukiari, entzulearen ezaugarriei, hizketa lagunen arteko distantziari eta abarri egokitzea. Horregatik, hizketa egokia hizketa malgua da:
|
|
2010
|
|
|
Searlek dio direla sine> quibus> non. Baldintza hauek dira, esaterako, egintzaren egileak egintza egiteko duen eskubidea, zein autoritate duen horretarako, eta, halaber, zein baldintza bete behar
|
den
egoera konkretu batean egintza gauzatzea posible izateko.
|
|
|
Diskurtsibo izenondoak, orobat, iradokitzen digu interakziozko erlazioa dagoela diskurtso baten eta diskurtso hori gauzatzen
|
den
egoera, instituzio edo gizarte egituraren artean. Eta eragin hori norabide bietan gertatzen da; hots, elkar baldintzatzen dute.
|
|
2012
|
|
|
Itzulpen bakoitza hiru lerroz osatuta dago, eta lerro bakoitzak elementu batzuen inguruko egoera edo gertaera bat proposatzen du: lehenean uraren eta lur lehorraren inguruko irudiak ageri dira, bigarrenean sua eta bihotzak aipatzen dira, eta hirugarrenean errautsa eta haizea dira iradokitzen
|
den
egoeraren osagai nagusiak. Itzulpen bakoitzean, ordea, osagai berberek egoera guztiz desberdinak eraikitzen dituzte.
|
|
|
–Gaur, hemen, orain? ardatzak, bada, komunikazio trukea gatzatu edo gauzatu
|
den
egoerazko testuinguruaren adierazgarri dira, solaskideak aurrez aurre dituen solasaldiek duten testuinguruarekiko mendekotasunaren adierazle. Komunikazio truke hori oraintxe bertan, solaskideen begien aurrean gauzatuko balitz bezala.
|
|
|
Ozaetak (2010: 124) esango digun bezala,, diskurtsibo izenondoak, orobat, iradokitzen digu interakziozko erlazioa dagoela diskurtso baten eta diskurtso hori gauzatzen
|
den
egoera, instituzio edo gizarte egituren artean?.
|
|
|
Hau izenordainak ez du E1 enuntziatuko elementu bakarra erreferentziakide; ondoren deskribatzen
|
den
egoera bere osotasunean ordezkatzen du: berri pozgarria zein den (a) edo, berarentzat beltzena eta gogorrena zer den (b) hain zuzen.
|
|
2014
|
|
|
Kulturaren merkatuan indarrean dauden balioei arrotzak zaizkien balioak adierazten dituen arte bat sor daiteke gizarte garatu ba tean eta, itxuraz paradoxikoa
|
den
egoeran kausitu, sistemaren aurka egiten duten, sistema suntsitzea xede duten arte obrak truke balioa hartzera iritsi direla sumatzean. oteizaren eskulturak, ibarrolaren pinturak eta zelaiaren poesiak kulturaren merkatuan indarrean dauden balioei arrotzak zaizkien balioak adierazten dituzten sorkuntzak dira, zalantzarik gabe, Arestirentzat; baina, guztiarekin ere, sistemaren aurka egiten duten ar... Ez horrela, berea, hain merkea izanik, preziorik ez daukalako.
|
|
2016
|
|
|
Ikuslea lan artistikoaren baitan bide baten egitera deitua zen.Ikuslearen formatzeko garrantziaz aritzen zen Larzabal. Hau ezagutzen
|
den
egoera da. Formalki ez zegoen antzerki eskolarik, baina jende gehienak ikusia zuen ikusgarri bat.
|
|
|
Terrorista batena omen da. Bidegabekerien gordetzen interesatzen
|
den
egoera nola balia daitekeen erakusten du. Gaur egun bezala, jadanik Larzabalek sumatu zuen jendeak entzun nahi zuena erakutsiz edo entzunaraziz, jende anitz engainatu zitekeela norberaren konturako.
|
|
|
Erran dugun bezala oposizio badago gutxitua
|
den
egoera politiko eta kulturala bizi diren autonomoak ez diren erkidegoak alde batetik eta bestetik nagusiak diren erkidegoen artean. Egoera zapaldua bizi dutenek kohesiorako dinamika eta nortasunaren baieztapenerako indarra badaukate besteek tradizio identitario luzea eta horren segurtamena dute.
|
|
|
Publiko mugatua, espazio gero eta hertsiago, murrizten ari, ezagutza eza, ezabatze arriskua, harrera eskasa, beste hizkuntzekiko ulermen zaila edo ulertua izateko zailtasuna edo ezina; hauek ziren hastapenetik literatura sorkuntzaren sorkuntza. Urtez urte okertzen joan
|
den
egoera, gaiak aldatzera eta helburuak egokitzera gure autorea eraman dituzten indarrak ditugu.
|
|
2019
|
|
|
Ezin dugu ahaztu Trebiñun bizi
|
den
egoera politikoadministratiboak euskarari ez diola batere laguntzen, eta adibide argiena Trebiñuko eskola publikoa da. Eskola honetan Gaztela eta Leongo heziketa eredua erabiltzen da, eta horretan euskara ez da existitzen.
|
|
2020
|
|
|
Horren emaile izaten ohi da elkarte profesionala, landuriko generoa edota argitaletxea. Azkenik, kapital kulturala nagusi
|
den
egoeretan, bai hierarkizazioa eta bai segmentazioa izan, badira. Hierarkia sortzen da zilegiaren eta herrikoiaren arteko oposiziotik.
|
|
2021
|
|
|
43.10.1c Aurretik esandakoarekiko indiferentzia adieraztea. Ondorengo adibidean, aurreko zatian azaltzen
|
den
egoerarekiko indiferentzia adierazten du birformulazioak:
|
|
|
Alegia, gaizki hasiz gero, okerra luzaroko! (Jon Muñoz); Adimena beldurrez makaldua duen gizon iaio batek bizimodu oparoa eta diru pila eskaintzen dit bere ministro izan nadin; bihar, ordea, kalera bidaltzen banau, hortxe suertatuko naiz zahar eta txiro; alegia, munduan
|
den
egoerarik arbuiagarrienean; horra, orduan, pertsona atsegina kondesari eskaintzeko! (Jon Muñoz).
|
|
|
Mendia igo dut, aldapa jaitsi dut, mendialde guztia ibili dut goitik behera (Juan Garzia). Beste aditz batzuek irakurketa kausatiboa dute; da/ du alternantziak inkoatibo3/ kausatibo alternantzia adierazten du (berez gertatu
|
den
egoera aldaketa, edo eragindakoa): gelditu da/ gelditu du, hurbildu da/ hurbildu du edo kaxa guztiak igo/ jaitsi ditut.
|
|
|
Osagarri hori agerian eman gabe uzten da zenbaitetan, baina inplizituki hor da. Jende gehiegi dabil kalean esan daiteke, zertarako den gehiegi esan gabe, baina, oro har egokia
|
den
egoerarako edo jardunerako dela gehiegi ulertzen da. Osagarria sintagma destinatiboa izan daiteke:
|
|
|
Izan ere, holako aditz bat perpaus erlatibo jokatugabe batean erabiliz gero, nahitaez aditzak adierazten duen egoera bukatu zela adierazten da. Ondorioz, bada kontraste garbia aditz hori sintetikoan jokaturik daukaten perpaus erlatibo jokatuekin, hauek bukatu ez
|
den
egoera bat aipatzen baitute nahitaez: Nik ere ezagutzen ditut [diru asko izandako] jendeak; Nik ere ezagutzen ditut [diru asko duten] jendeak.
|
|
|
Hots, aditzak adierazten duen egoera bukatu zela. Bigarren adibidean, berriz, egon aditzaren era sintetikoak bukatua ez
|
den
egoera adierazten du (haurrak hemen daude). Beraz, aspektu desberdintasun hori dela eta, ezin daitezke bi perpausak sinonimotzat hartu.
|
|
|
Langileak haserre agertu dira soldata murrizketen aurrean; Ikasleak proiektu horrekin interesaturik azaldu dira; Edozertan laguntzeko prest azaldu naiz, baina ez didate kasurik egin. ...k dira ‘langileak haserre egotea’, ‘ikasleak proiektuarekin interesaturik egotea’ edo ‘edozertan laguntzeko prest egotea’, baina azaldu eta agertu aditzak erabiltzean, une bateko jarduera modura azaltzen ditugu, ekintza kutsu handiagoz; ibili aditzarekin, aldiz, izenki predikatuak adierazten duen ezaugarria une jakin bateko jarduera baino areago, denboran luzatzen ari
|
den
egoera modura aurkezten da.
|
|
|
Bestalde, banakaritzan ezin dira perpaus osoak azaldu(* Bai Jon lanera berandu iritsi zen eta bai Miren ordua baino lehen irten zen), aurretik aipatu
|
den
egoera bati erantzuteko ez bada. Banakaritza erabiltzen denean, egitura osoa gertaera bakartzat interpretatu ohi da, eta hori egon daiteke banakaritzaren bidez perpaus askeak lotzeko eragozpenaren atzean.
|
|
|
26.1.1b Adizki sintetikoen kasuan, adizki jokatuak bere eduki semantikoa ematen dio aditz sintagmari; bestela erranik, perpausean deskribatzen
|
den
egoera edo gertakaria adizki jokatuak adierazten du: Pellok semea ikastolara darama (eraman ekintza, adizki jokatuaren bidez adierazia).
|
|
|
Alderantziz, demagun adierazi nahi
|
den
egoeran unibertsitateko kargudunak (berriak nola zaharrak), eta langile berriak (ez baitezpada unibertsitatekoak, baina testuinguruan emana den erakunde edo toki batekoak) aipatzen direla. Aurreko informazio inpliziturik gabe, goragoko adibidearen irakurketa hori, zilegi izan arren, zail gertatuko da, eta hortaz delako juntabidea ez da egokia izango.
|
|
|
26.6.1.1.2d Erresultatiboak iraganeko ekintza baten ondorioa
|
den
egoera bat adierazten du. Euskaraz, hizkuntza askotan bezala, egitura predikatibo bat du oinarri:
|
|
|
26.6.1.2.2d Iraganaldiko erresultatiboak aurreko ekintza baten ondorioa
|
den
egoera bat agerian ematen du, eta egitura predikatibo bat du oinarri: partizipio bat, aurreko ekintza zein den erraten duena, eta kopula bat, egoeraren adierazlea dena (ikus § 26.6.1.1.2d).
|
|
|
[tu+ ahala, ahalean] moldea en neurrian moldearen parekoa da askotan, baina bigarren balio bat ere badu. Lehen balioan, luzatzen edo errepikatzen
|
den
egoera azaltzen du, eta gertaera bat garatuz doan neurrian beste bat garatzen ari dela adierazten du: Bete ahala husten zuen basozainak edalontzia; Ezkondu ahala, baserria utzi behar izaten genuen anai arreba gehienok.
|
|
|
39.3.10a" Axolagabetasuna" dei genezakeen zerbait adierazten da kontzesio mota hauetan ere, indiferentzia: berdin zaigu zer gertatzen den, edozer gertatuta ere,
|
den
egoerarik muturrekoena edo makurrena gertatzen dela ere, horretatik ondoriozta dezakegunaren kontrakoa gertatuko da perpaus nagusian. Diren posibilitate guztiak hartzen dira kontuan, berdin zaigula esateko, posibilitate horietako bat gogoan dugula (normalean muturreko kasu bat) perpaus nagusikoa beteko dela esateko.
|