|
2000
|
|
|
2 Dworkinen ustez, adibidez, liberalismoaren bereizgarri
|
den
berdintasunaren printzipioak zentzu bi dauzka. Lehenengo zentzuaren arabera, gobernuak bere bizilagunak" berdinak balira bezala" (as equals) tratatu behar ditu, hots, autoritateen aldetik errespetu bera merezi duten gizakiak dira.
|
|
2006
|
|
|
Nik Skolastikan jasotako jendearen esperientziak beste era batekoak dira. Ez dakit inoiz egin den" ikerketa zientifikorik" jakiteko neska gazteen artean ehuneko zenbat bizi
|
den
berdintasunaren ametsean. Ni feminismo munduan mugitzen naiz eta Bizkaian badaude neska gazte eta feminista asko eta beraiek ez daude mundu edo amets horretan.
|
|
2007
|
|
|
Irakaskuntzan gizonen eta emakumeen artean eskubide eta aukera berdintasuna garatzeari, eta benetakoapertzeari buruzko xedapenak. eta eragingarria
|
den
berdintasuna sus
|
|
|
Kategoria bereko gizaki nahiz egoeretarako, tratamendu bera eskatzen du justiziaren arauak. Justiziaren araua aplikagarria izan dadin arrazoiketa batean, beharrezkoa da iradokitzen
|
den
berdintasuna ezarri ahal izatea berdinak diren objektuetan, objektu horiek elkarren artean trukagarriak izanik.
|
|
2008
|
|
|
Hori al da nahi
|
den
berdintasuna. Emakumezkoak gizontzea?
|
|
|
Hori al da nahi
|
den
berdintasuna. Emakumezkoak gizontzea?
|
|
2009
|
|
|
Kontzeptu eta erreferentzia ezberdinak erabili ohi dira horretarako: ekonomia hazkundea, enplegu tasa, salneurrien egonkortasuna, kanpomerkataritzaren oreka, errenta eta aberastasunaren banaketan lortzen
|
den
berdintasun maila, lurraldeen arteko ezberdintasunak, etab. Oro har, «ongizate» kontzeptuaren barne kokatzen dira helburu horiek guztiak. Baina, jakina, hori ere zalantzan jar daitekeen kontzeptua da.
|
|
2010
|
|
|
Aldaketarik ez... gauza jakina da, Konstituzioaren eta bere menpeko legeen baldintzak aldatzea lortzen ez den bitartean ezinezkoa dela hizkuntza minorizatuen normalizazioa lortzea. Hizkuntzen artean bat dominantea eta besteak subordinatuak diren bitartean ez baitago normalizazioa lortzeko ezinbestekoa
|
den
berdintasunaren onarpenik.
|
|
|
Aldaketarik ez... gauza jakina da, Konstituzioaren eta bere menpeko legeen baldintzak aldatzea lortzen ez den bitartean ezinezkoa dela hizkuntza minorizatuen normalizazioa lortzea. Hizkuntzen artean bat dominantea eta besteak subordinatuak diren bitartean ez baitago normalizazioa lortzeko ezinbestekoa
|
den
berdintasunaren onarpenik.
|
|
|
Portugaleten izan
|
den
berdintasunari buruzko jardunaldi batean, Bibiana Aido Berdintasunerako Estatu idazkariak gizon eta emakumeen arteko berdintasuna lortzeko egin den bidea aztertu du.
|
|
|
Bibiana Aido Berdintasunerako Estatu idazkariak Portugaleten izan
|
den
berdintasunari buruzko jardunaldi batean adierazi dituen datuen arabera, gaur egun, Espainian, 92.000 dira indarkeria matxista dela eta babestuta dauden emakumeak. Horrez gain, Aidok sexu delituengatik kartzeletan dauden erasotzaileak 5.000tik gorakoak dira.
|
|
|
Abiapuntutzat hartzen den desberdintasunaren kontzeptua edozein izanda ere, desiragarria
|
den
berdintasuna zein den zehaztea emaitza zeinen artean lortu beharden adieraztea bezain garrantzitsua da: herrialde bakoitzaren baitan edo maila globalean.
|
|
|
Gainera, prozesuko bi posizioak eta hartan diharduten alderdi guztiak berdintasunez aritu behar dira, eskubide eta zama berekin. Hori, hain zuzen, EKren 1 eta 14 artikuluetan aintzatesten
|
den
berdintasun printzipioa da183.
|
|
|
Horregatik, eta aipatutako neurri guztiekin, alderdiek prozesuan arma berdintasuna izatea bilatzen du legegileak, eta kontradikzioa erraztu eta babes gabezia errotik debekatzen du. ...hark ez baitu berdintasun absulutu bat galdatzen (KAE 14/ 1983, otsailaren 28koa eta Aragoneses Alonso, P.,. Estructura y función del proceso laboral?, Revista Española de Derecho Procesal, 1961/ 1 zk., eta Mairal Jiménez, M.,. La igualdad de las partes en el proceso laboral?, Temas Laborales (Revista Andaluza de Trabajo y Bienestar Social, 1995/ 34 zk.), eta EKren 9.2 artikuluan aldarrikatzen
|
den
berdintasun errealaren printzipioak babesten du. Edozein kasutan, tratu desberdin hori ezin da joan legeak arautzen duenetik harago eta bere oinarrizko helburua benetazko egia behar du izan.
|
|
|
2005ean, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) Osasunaren Determinante Sozialen (ODS) Batzordea sortu zuen, ODSez lan egitea jendearen osasuna hobeagotzeko eta ezberdintasunak gutxiagotzeko biderik eraginkor eta egokiena zela pentsatuz, eta gainera helburu hori lortzea inperatibo etikotzat aitortuz39. " Abantaila/ desabantaila sozialekin sistematikoki loturik doazen osasuneko (eta bere determinante sozial klabeetako) desberdintasunen ausentzia" modura definitzen
|
den
berdintasunaren sustapena da Batzorde horren oinarrizko betebeharra40 ODSak, orokorki esanda, jendearen bizitzaren eta lan baldintzak dira, bizitza osasuntsua bizi ahal izateko dituzten aukerak mugatzen dituztenak. Arlo honetan garrantzitsuak dira, batez ere, boterea, ondasuna eta arriskuak sortzen eta banatzen dituzten motor edo instituzio zentralak41.
|
|
|
Hain kontsolagarria ez bada ere, berdintsu esan daiteke alderantzizkoa: umeak ere bakoitza bere gisakoa direla, eta jaiotzeko momentuan
|
den
berdintasun absolutu bakarra adina dela. Hiltzean, horixe ere ez.
|
|
2013
|
|
|
" Elizarako ere, gizarterako eskatzen
|
den
berdintasuna eskatu behar da"
|
|
2015
|
|
|
Gutxiengoen kasuan gertatzen den bezala, arlo honetan ere kuotak beharrezkoak dira naturala ez den egoera hori konpentsatze aldera. Batetik, etorkizunean heldu behar
|
den
berdintasun horri bultzada bat eman behar zaiolako; bestetik, horrelako eremuetan aniztasuna bermatzea ere behar beharrezkoa delako.
|
|
|
Eta noski, soberan dagoen hizkuntza ahulena denez, hizkuntza indartsuena nagusitzea onartzen da (modu subliminal batean bada ere). (...) Hizkuntzen artean bat dominantea eta besteak subordinatuak diren bitartean ez baitago normalizazioa lortzeko ezinbestekoa
|
den
berdintasunaren onarpenik. Horregatik subordinazio horrek irauten duen bitartean egoera diglosiko batera kondenatuak gaude erremediorik gabe.
|
|
|
Tituluan jasotzen diren printzipio orokorren ondorio gisa, lege honetan bultzatzen
|
den
berdintasuna zabala da; berdintasun horrek, izan ere, eskubideak, agintea eta baliabide eta onura sozial eta ekonomikoak eskuratzeko abiapuntu diren baldintzak ez ezik, horiek guztiak gauzatu eta behar den moduan kontrolatzeko baldintzak ereditu. Halaber, emakumeen eta gizonen dibertsitatea errespetatzen du berdintasun horrek, eta haien berezitasunak integratzen ditu, gaur egun gizonen eredua orokortzeko zabaldu den joera zuzentze aldera.
|
|
|
Txapelketan izan
|
den
berdintasunaren seinale, burututako lau probetako bakoitzean irabazle ezberdina izan da. Kantabriako Santillana de Mar herrian uztailaren 4an jokatutako proban irabazle izan zen Iñaki Ubiria eta bertze hirutan (Naxeran maiatzaren 2an, Tierra Baños de Rioja Villalobarren abuztuaren 22an, eta irailaren 20an Arnedon) bigarren.
|
|
|
Lan garailea erabakiko duen epaimahaia Jai Komisioak izendatutakoa izango da eta 6 kide izango ditu. Horietako bik Bilboko kultur eta gizarte alorrekin zerikusia edukiko dute, beste bat Bilboko Konpartsen ordezkaria izango da, beste bi Udalbatzaren ordezkariak izango dira eta azkena Jaietako batzordeburu
|
den
Berdintasun, Lankidetza, Bizikidetza eta Jaiak arloko zinegotzi Itziar Urtasun izango da.
|
|
2016
|
|
|
Zalantzak dauzkat, ordea, jendea jabetzen ote
|
den
berdintasuna bermatzeko ezinbestekoak diren baldintzez. Izan ere, hizkuntza berdintasuna egi osoa bihur dadin den denok bi hizkuntza ofizialak jakin genituzke, eta biak gaitasun maila egokian, gainera.
|
|
|
Kanapinaren helburua gay, lesbiana, bisexual eta transexualen eskubideak aldarrikatzea da eta orientazio sexual eta genero identitateagatik ematen diren bazterketa kasuei aurre egitea, zoritxarrez, gaur egunean oraindik ere ematen baiira egoera hauek. Asko dago oraindik egiteko, benetako eta eraginkorra
|
den
berdintasuna lortzeko.
|
|
2017
|
|
|
Bihar, emakumeen ahots guztiak elkartu egiten dira oraindik lan, etxe, gizarte eta politika arloetan oraindik benetakoa ez
|
den
berdintasun bat berriro adierazteko. Martxoaren 8an Emakumeen Nazioarteko Eguna ospatzen da herrialde askotan, berdintasuna, justizia, bakea eta garapena alde batera uztearen ehun urteak ohoratzeko.
|
|
|
Aldiro udalean biltzen
|
den
Berdintasunerako Mahaiak jakinarazi duenez, Udalak aurrera jarraitzen du Gasteizko LGTBI taldearen errealitatearen diagnostikoa egiten. Ikerlan honek LGTBI taldeak hainbat arlotan –espazio publiko, hezkuntza, lan, osasun eta aisian– bizi duen egoera ezagutu nahi du ikuspegi feminista eta intersekzional batetik.
|
|
|
Ikerlan horren ondorioetatik aterako dira lehentasuneko lan esparruak eta jarduera ildoak, eta egun prestatzen ari
|
den
Berdintasunerako IV. planean sartuko dira. Orobat, diagnostiko honekin erantzun egiten zaio indarkeria matxistaren kontrako Feministok Prest!
|
|
2018
|
|
|
Guardes eta RoCasa. Hiruren artean egon
|
den
berdintasunaren seinale da titulua Guardesen eta Beraren arteko lehien emaitzen ondorioz erabaki dela, biek puntu kopuru berarekin amaitu baitute liga: 46 Baina Bera Berak bi partidak irabazi zizkien galiziarrei, eta horri esker lortu du liga irabaztea.Atzoko partida txapelketa osoaren isla izan zen Bera Berarentzat.
|
|
|
Baina egiten dugunak hori guzia nahasten du, eta ez da sinplea, nik nire barrenean modu konplikatuan bizi baitut. Ulertzen dut identitate kultural berezi horri esparru bat aurkitu behar zaiola politika publikoak egiteko, baina, nire frantses herritartasunean, oinarrizkoa
|
den
berdintasun osoaren kontzeptua ere bada. Konplikatua da.
|
|
|
Baina horrek ez du esan nahi berdintasun osoa dagoenik, inondik inora. Emakume horiek sistema honen barruan eta sistema honen logikan onartzen
|
den
berdintasun maila bakarra eman digute, ez genien eskatuko gehiago. Hori lortu dute, eta ez da gutxi.
|
|
2019
|
|
|
EH Bilduk %1eko konpromisoa bete ahal izateko 27 zuzenketa partzial aurkeztu ditu sail anitzetan, berdintasun ekintza zuzenak garatzeko; denera, 7 milioi euro gehiago. Eta EAJk eta PSEk, gure legea
|
den
Berdintasun Foru Araua urratzen ari zirela jakinda, ezetza eman diete berdintasun zuzenketa guztiei.
|
|
|
Autogobernua berreskuratu zenetik lehen aldiz, desberdintasuna modu kezkagarrian handitzen ari da Euskal herrian, eta aberastasunaren banaketa ekitatiboagoak" euskal eredua" deiturikoaren jatorrizko elementuetako bat izateari uzteko arriskua du. Izan ere, aurreko puntuan azaldu
|
den
berdintasunaren zentraltasuna kontuan izanda, gertaera hau garrantzi handikoa da, euskal ereduaren oinarri izan lukeen narratibari eragiten baitio.
|
|
2020
|
|
|
Ideia hori harremanik ez duten adibideekin osatu daiteke: batetik, irakaskuntzan nabari
|
den
berdintasunaren aldeko lana dago, umeen lexikoan berdintasun eta feminismo hitzak sartu dituena; bestetik, antolakuntza feministara heltzen ari diren neska gazte askorentzat bizipen hori da, hain justu, politikarekin eta militantziarekin duten lehen harremana, eta bizitzen ari diren esperientzia horiek guztiek betirako iraungo dute haien gorputz, buru eta keinuetan. Gainera, askotariko ikuspegi eta ekintzek osatzen dute feminismoa; talde eta kolektiboetatik harago doa, eta zentzu poliedrikoa ematen dio Martxoaren 8ari; alde horretatik, M15 mugimendutik gertu dago (horren adierazle dira, esaterako, mugimendu feministak modu autonomoan ateratzen dituen kartel eta pankartak), eta hau zeharkakotasunaren adibide da.
|
|
|
Izan ere, 700 milioi horiek denok ordaindu ditugun zergetatik ateratzen dira. Horrek demokrazian oinarrizkoa
|
den
berdintasuna zapuzten du.
|
|
2021
|
|
|
zilegi ote da diktaduraren aldian zuzentasuna bilatzen ez duten legeak aintzat hartzea? Alegia, zeren izenean behar dira bete eta betearazi Zuzenbidearen muina
|
den
berdintasuna deuseztatzeko asmoarekin egin diren legeak. Eta zein dira epaileak epaitzeko irizpideak...?
|
|
2022
|
|
|
Malavika Vyawahare: " Seychelleetan atuna ontziratzen duen enpresa handienak Indian Ocean Tuna Ltd. ondo irudikatzen du zenbateraino
|
den
berdintasun gabea hemengo herrialdeen eta Europaren artean atunaren bueltan antolatutako harremana. Bere jabea da Thai Union/ M.W.
|
|
|
Euren jarrera dela eta, kritikak ere entzun behar izan dituzte, lehiatu nahiko luketen beste hautagaien aldetik, adibidez; lanpostu horiek behin behinekoei zuzenean emanez gero, lan eskaintza publikoen oinarri
|
den
berdintasun printzipioa urratuko litzatekeelako. Zarrabeitiak, baina, gogoratu du behin behinekoek probak gainditu dituztela.
|
|
|
Oso ondo baloratu dute idazleak bere iritzia zintzotasunez eta zuzentasunez eman izana, inoren kontra joan gabe, baina bere usteak apaindu gabe denon gogokoak izango ez direla jakin arren ere. Beste irakurle batek lotura egin du hurrengo orrialde baten agertzen
|
den
berdintasunaren ideiarekin, eta hezkuntzak horretan duen jokabidearekin. " Kontraesan" bat ere ikusi dute, hitzaurrearen hasieran aipatzen delako, agian irakurtzeko agintzen diren liburu batzuek garatzen dituzten balore eta ideiak kontuan izanda hobe litzatekeela ikasleek nahi dutena irakur dezaten edozer irakurtzen dutela ere.
|
|
2023
|
|
|
Arnaud Fontainek ebatzi du: «Bistan
|
den
berdintasun printzipioa atxikitzen duela. Gutako edonork badu aukera talde politiko gisa eratzeko».
|
|
|
Horren arrazoi nagusia, batik bat, 3/ 2007 Lege Organikoan, emakumeen eta gizonen benetako berdintasunari buruzkoan, oinarritzen da. ...eharkako bereizkeria debekatzen ditu (Ikusi 3/ 2007 Lege Organikoaren 6 artikulua) Orobat, kontuan hartu behar dira lan arloan duten eragina uztailaren 12ko 15/ 2022 Legeak, oso osokoak, tratu berdintasunerako eta bereizkeriarik ez egitekoak, irailaren 6ko 10/ 2022 Lege Organikoak, sexu askatasuna oso osoan bermatzekoak, eta otsailaren 28ko 4/ 2023 Legeak, trans pertsonen benetako eta eragingarria
|
den
berdintasunerakoak eta LGTBI pertsonen eskubideak bermatzekoak.
|
|
|
Bestalde, hitzarmen edo akordio kolektiboek aurrez aurreko lana egiten duten langileak distantziara lan egitera igarotzeko edo alderantziz jarduteko mekanismoak eta irizpideak ezar ditzakete, baita lehentasunak ere, dela zenbait inguruabarri lotutakoak, esaterako, dibertsitate funtzionala duten pertsonen edo arrisku bereziak dituzten pertsonen ingurukoak, dela norberaren nahiz familiaren zenbait inguruabar izatearen ingurukoak. Mekanismo horiek diseinatzean saihestu da genero rol eta estereotipoak iraunaraztea eta kontuan hartu da emakumeen eta gizonen arteko ardurakidetasuna sustatu behar dela; azken hori enpresan aplikagarri
|
den
berdintasun planeko diagnostikoan eta tratamenduan aztertu da.
|
|
|
Hitzarmena ez aplikatzeko akordioak ezin du eragin ez betetzerik, hitzarmenean genero arrazoiengatiko bereizkeria ezabatzeko edo, hala denean, enpresan aplikagarri
|
den
berdintasun planean ezarritako betebeharrei dagokienez.
|
|
|
Arau horien artean dira, besteak beste, hurrengoak: ...Organikoa, sexu askatasuna oso osoan bermatzekoa; abenduaren 30eko 39/ 2022 Legea, Kirolari buruzkoa; otsailaren 28ko 1/ 2023 Lege Organikoa, martxoaren 3ko 2/ 2010 Lege Organikoa, sexueta ugalketa osasunari eta haurdunaldia borondatez geldiarazteari buruzkoa, eraldatzekoa; otsailaren 28ko 3/ 2023 Legea, Enpleguari buruzkoa; otsailaren 28ko 4/ 2023 Legea, trans pertsonen benetako eta eragingarria
|
den
berdintasunerakoa eta LGTBI pertsonen eskubideak bermatzekoa; martxoaren 16ko 2/ 2023 Errege Lege dekretua, presako neurriei buruzkoa, pentsiodunen eskubideak gehitu, genero arrakala gutxitu eta pentsioen Sistema publikoaren jasangarritasun esparru berria ezartzeko; ekainaren 28ko 5/ 2023 Errege Lege dekretua, ekainaren 20ko Europar Batasuneko 2019/ 2023 Zuzentaraua, gurasoen eta zaintzaileen fam... Halaber, egokitzat jo diren jurisprudentzia eta hitzarmen kolektibo berriak ere kontuan hartu dira.
|
|
|
© Otsailaren 28ko 4/ 2023 Legea, trans pertsonen benetako eta eragingarria
|
den
berdintasunerakoa eta LGTBI pertsonen eskubideak bermatzekoa.
|