|
2002
|
|
|
Egurrezko produktua erosi aurretik, jaso ezazu informazioa jatorrizko herrialdeaz eta bertan egiten
|
den
baso ustiakuntzaz.
|
|
2004
|
|
|
Atlantikoko haizea Santiago Vignote Mendietako ingeniariak esan zuenez, sute hori itzaltzeko modu bakarra da Atlantikoko haize hezera iristea, “mundu osoan ez baitago giza baliabiderik”. Sua argitu zuen, eta sutan jartzen denean kontrolatzen zailena
|
den
baso mediterraneoko eremu batean askatzen da, landaredia handia duelako eta lehortea duelako. Gainera, haizeak lurzoruaren mailan jotzen du eta, beraz, sugarrak azkarrago hedatzen dira.
|
|
2005
|
|
|
Ordu laurden minutuko bidea da galtzadan zeharrekoa. Tartean hainbat baso bidek bat egiten dute gure galtzadarekin, baina guk, ia ia Mendiola auzora doan errepidera arte egingo dugu eta hori baino lehen eskumara ateratzen
|
den
baso bidean gora hartuko dugu. Zein baso bide den duda izanez gero, segi galtzada autoentzako errepidera arte eta bueltan etorri; pare bat minutuan ezkerrera dagoen lehenengo bidea hartu.
|
|
2006
|
|
|
Erosketa horien buruan zeuden Erresuma Batua (%31), Alemania (%17), Belgika (%14), Herbehereak (%9) eta Espainia (%8, 40.039 metro kubiko). Irabazizko negozio horren jatorria Baso Paradisikakoak dira, Asiako hego ekialdean hedatzen
|
den
baso katea, Indonesia zeharkatzen du eta Papua Ginea Berrira eta Salomon uharteetara iristen da. Han, ehunka kultura indigena eta espezie desagertzen ari dira legez kanpoko mozketengatik.
|
|
|
Nazioarteko erakundeek ere beren kontserbazioan laguntzeko lan egiten dute. WWFk hainbat proiektu garatzen ditu Txinan hainbat ogirekin, hala nola ekoturismoko jarduerak, eskualdeko biztanleek arriskuan dagoen espezie hori bizi
|
den
basoetan lanik egin ez dezaten. Era berean, UNESCOk duela gutxi Gizateriaren Ondare izendatu zuen Sichuan eskualdea, non espezie horren heren bat inguru bizi baita.
|
|
2007
|
|
|
Urduritasuna sumatuko dugu gailur garrantzitsu bat igo aurretxoan beti gertatu ohi zaigun bezala; Adi (1457 m) da, arnasa hartzeko ia astirik gabe, igoko dugun menditzarra. Urkiaga mendatetik abiatzen
|
den
baso bidetik erraz egingo dugu gorantz Adiko leporaino. Zain dago Adi ia 300 metro gorago.
|
|
|
Kolejiataren atzealdetik abiatzen
|
den
baso pista lokaztuari ekingo diogu. Segituan ordeka utzi eta modu erabakiorrean mendian gora abiatzen da.
|
|
2008
|
|
|
Hego hemisferioan, berriz, itzalak hegoalderantz sortzen dira gehienbat, eta alde horretara jaiotzen da goroldio gehiena. Baina argi gutxi sartzen
|
den
basoetan, adibidez, edozein leku izan daiteke aproposa, eta edozein aldetan jaio daiteke goroldioa. Beraz, basoan galduz gero, erabilgarriagoa da iparrorratza eskura izatea.
|
|
2009
|
|
|
Zinbritxa basomortu da lekukoen esanetan, inor ibiltzen ez
|
den
basoa.
|
|
|
Aldiz, lohi kantitate txikiagoa herena aplikatzean, lurzoruaren azidotasuna eta metal astunen kopurua nabarmen murrizten da, eta sortzen
|
den
baso biomasa kantitate handiak erabiliz sortutakoaren antzekoa da. Hala eta guztiz ere, Egiartek bere tesian azpimarratu du komeni dela aztertutakoa bezalako lur azidoetan ur araztegietako beste lohi batzuk erabiltzea azidoak neutralizatzeko ahalmen handiagoa dutenak eta zati organiko egonkorragoa dutenak.
|
|
2010
|
|
|
Lanen artean, zirrara sortzen duen lehenengoa Santiago F. Mosteyrinek egindako marrazki handia da. Pilot finez marraztuta, mendi baten gainetik zabaltzen
|
den
baso bat irudikatuz, Bilbon azken urteetan ikusitako zolitasun teknikorik handiena erakusten duela esango nuke. Lana ez da berria, Next programaren barnean aurten ikusgai egon baita Montehermoson, baina behin eta berriz ikus daitekeen obra da, urrutitik sortzen duen irudi bolumetrikoa marra sinpleen bidez egina dagoela sinetsi ahal gabe.
|
|
2011
|
|
|
Pinudiaren alboko atakako atetxoa itxita, bihurgune parea hartu eta Larratxuri baserriraino iritsiko zarete (280m). Porlanezko bidetik behera jarraitu bihurguneraino, berau utzi eta ezkerrera jaisten
|
den
baso pistatik jo, hondoraino, erreka gurutzatzeko Larratxuriko zubiraino (210m).
|
|
|
arnasten dugun airea, janaria, ura eta bizirik irauteko behar ditugun botikak, Lurreko bizitzaren aniztasuna, gure oraina eta geroa osatzen duen klima, hori guztia basoen araberakoa da. 2011 urtean ezagutu behar du munduak zein garrantzitsua
|
den
basoko osasuna Lurreko bizitzarako, jendearentzat eta biodibertsitatearentzat”, esan zuen Julia Marton Lefèvre IUCNko zuzendari nagusiak.
|
|
|
garbitzen ari
|
den
basotik begirada jaso barik.
|
|
2012
|
|
|
(11:22) Kontxo, ahaztuta neukan zeinen dibertigarria
|
den
baso
|
|
|
Eguzki Energiaren Dekatloiaren Saila Luis M. Jiménez Herrero, Espainiako Iraunkortasunaren Behatokiko (OSE) zuzendari exekutiboa, azaldu duenez, nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoko eta baso zonen kudeaketako enpleguak “bilakaera nabarmena” izan du. Jiménez Herrerok nabarmendu du azken bost urteetan Espainiak bikoiztu egin duela nekazaritza ekologikorako azalera, eta azken urteetan Europar Batasunetik gehien hazi
|
den
baso azalera dela. 2 Ingurumen aholkularitza, ingeniaritza eta ikuskaritza OSEko zuzendari exekutiboak adierazi du aholkularitza, ingeniaritza eta ingurumen ikuskaritza oraindik ere “garapen handia duela gaur egun”, Behatokiaren txostenek adierazten duten bezala (“Enplegu berdea ekonomia iraunkorrean” edo “Jasangarritasuna Espainian 2011”).
|
|
2013
|
|
|
Itxuraz basoa erretzeko beharretan litro bat ardoren truke ibili zen kuadrilla bat. Bestetik, Gerean, Justoren familiakoa
|
den
baso batek Paris du izena.
|
|
|
2 Zerrenda bat osatzen da jasotako eskariekin. Sutearen arrisku maila, erre nahi
|
den
basoaren kokapena (landaketak edo etxebizitzak arriskuan dauden ikusiz), beharra.... hartzen dira kontuan eta erreketak arriskutsuenetik arrisku ttikiena dutenera sailkatzen dira.
|
|
2014
|
|
|
Azken txokolate zatiak, hilabetez gordean eduki dituztenak, milikatuz jan dituzte Filipe Lurok eta Manex Donetxek. Etxetik ekarri azken tabako hondarrak elkarrekin pipatu dituzte eta, gero, itxaron egin behar, noiz helduko ahoratzeko zerbait, eguna joan eta eguna etorri, eta buruilaren erditan baitira honezkero, Ganix Laxageri kaskoan sartu zaio onddo sasoia dela eta behar duela itzuli bat egin han gibelean, artillarien lerro hartarik gibelago
|
den
baso batetarat. Burua nahi badu bere lekuan atxiki hobe izanen duela ez menturatu, Manex Donetxek ihardetsi.
|
|
2015
|
|
|
Helendarren sistema metafisiko batean bere lekua hartzen du suak, erretzen ari
|
den
basotik goratzen denean. Bere lekua hartzen du urak, azken egonkortasuna bilatzen duenean.
|
|
|
orekatzeko behar
|
den
baso eremua adierazten du.
|
|
|
Eraikuntzarako eta bestelako jardueretarako egurra hornitzeko behar
|
den
baso kantitatea
|
|
|
Eta argudio hori alderantziz ere har daiteke, ingurumen kalterik ez eragiteak ez baitakar BPGaren hazkunderik. Demagun denbora luzez hazi
|
den
baso heldu bat. Bertako zuhaitzak mozteak BPGa areagotuko du bertan egin beharreko lanak direla medio (mozketa, garbiketa, garraioa, etab.), bai eta, aipatu bezala, egur hori paper bilakatzeko produkzio prozesuaren ondorioz ere.
|
|
|
Irudimenezko Atenasen dago girotua, eta bertan, Teseo dukeak Hipolitarekin ezkontzeko falta diren orduak kontatzen dituen bitartean, mespretxatzen dituztenak maite dituzten eta maite dituztenak mespretxatzen dituzten gazte batzuen maitasun gorabeheren berri jasoko dugu. Eta gauzak gehiago nahasteko, Oberonek, maitagarrien erregeak, eta Titaniak, erreginak, euren arteko borroketan, denak babestera doazen eta komiko konpainia bat bere antzezpena prestatzen ari
|
den
basoa sorginkeriaz beteko dute. Dena prest dago gauak ohe kide bitxiak egin ditzan eta guztiak ere, egunez maite zutela ziotena ez den gorputza besarkatzeko grinaz egon daitezen.
|
|
2016
|
|
|
Garraiorako eta energiarako energia iturri fosilak erretzeak eragindako CO2 igorpenak orekatzeko behar
|
den
baso eremua adierazten du.
|
|
|
Eraikuntzarako eta bestelako jardueretarako egurra hornitzeko behar
|
den
baso kantitatea adierazten du.
|
|
|
Gure herrialdean eta Europako hainbat lekutan filmatzen ari da dokumental hau, eta egoera hori amaitu nahi du, baliabide natural horrek iraganean izan duen garrantzia eta oraingo eta etorkizuneko aukerak gogoratzean. Artikulu honek zurari buruzko dokumentalaren xehetasunak adierazten ditu, zergatik den berezia material hori eta zer gertatzen
|
den
baso bat desagertzen denean.
|
|
|
Irudimenezko Atenasen dago girotua, eta bertan, Teseo dukeak Hipolitarekin ezkontzeko falta diren orduak kontatzen dituen bitartean, mespretxatzen dituztenak maite dituzten eta maite dituztenak mespretxatzen dituzten gazte batzuen maitasun gorabeheren berri jasoko dugu. Eta gauzak gehiago nahasteko, Oberonek, maitagarrien erregeak, eta Titaniak, erreginak, euren arteko borroketan, denak babestera doazen eta komiko konpainia bat bere antzezpena prestatzen ari
|
den
basoa sorginkeriaz beteko dute. Dena prest dago gauak ohe kide bitxiak egin ditzan eta guztiak ere, egunez maite zutela ziotena ez den gorputza besarkatzeko grinaz egon daitezen.
|
|
|
Hain zuzen ere, haurrei nola erakutsi gure historia”. Iosu Txapartegi Txapas ek jakinarazi du 15 bat abesti berri zituela prestatuta umeei irakasteko zer den sua, zer den egurra, zer
|
den
basoa, zer den eguzkia... ”Bere bizitza osoan eraman du ildo hori hil den arte”.
|
|
2017
|
|
|
Baina ez du esku hartzen, gehienetan, negozioaren parte delako", azaldu du Olga Leiciagak. Corpus Christi herriaren inguruan beste ezaugarri nagusietako bat, bide bazterretaraino heltzen
|
den
basoa da. Garai batean oihana zela adierazi du Leiciagak, baina azken hamarkadetan, pinuz josi dituztela ehunka hektarea:
|
|
|
Pasilloak ur bila abiatutako belaunaldi triste guztien oinik gabe segitzen zuen. eta hala ere begiak ikusi ezin dutela hortzak bezala estututa ez sinesgogorrak minik ezaz ere duda eginez orkatila belauna eskailera barandaren isuri luze ikusezina non pauso txar bat loz betetako iluntasunean Ama Aita Caddy Jason Maury atea ez daukat beldurrik bakarrik Ama Aita Caddy Jason Maury hainbeste urrunduz lo hartuta segituan hartuko dut lo baldin eta nik atea Atea atea Hutsik zeuden haiek ere, hoditeria, portzelana, horma lasai zikinduak, kontenplazio tronua. Ahaztuta utzi nuen basoa, baina posible nuen eskuek ikusi egiten dute zisne zintzur ikusezina atzamarrak freskatzen non Moisesen makilaren beharrik ez
|
den
basoa ukitu kontuz ez dadila takatekoka zintzur luze freskoan takatekoka metala freskatzen basoa beteta gainezka kristala atzamarrak freskatzen loa isuriz lo hezearen zaporea utziz zintzurraren isiltasun luzean Pasillotik itzuli, isiltasunean batailoietan xuxurlatzen zuten oin galdu guztiak esnatuz, eta gasolinan barruratu nintzen, erlojuak mahai ilunean bere gezur errabiatua esaten zuela.... Orduan gortinen arnasa iluntasunetik nire aurpegira, nire aurpegian utziz arnasa.
|
|
|
Japoniako terapia horrek milioika pertsona praktikatzen ditu, eta basoak bisitatzea proposatzen du, efektu terapeutikoak aprobetxatzeko. Artikulu honek erakusten du zer
|
den
baso bainua, nola egiten den eta non egiten den Espainian.
|
|
2018
|
|
|
Azken urteotan, suteen eraginez galtzen den zuhaitz azalera baino handiagoa da sortzen
|
den
baso berrien azalera. Hau arrazoi ugarirengatik gertatzen ari da:
|
|
|
Gurean gehien egiten
|
den
baso aprobetxamendu motak hondakinak mozketa lekuan bertan utzi ohi ditu. Gehienetan erabiltzen den baso aprobetxamendu metodoan zuhaitza motozerraz erauzten da eta gero skidder bitartez zuhaitz osoa pistara eta pistatik autokargadorez kargalekuetara eramaten da.
|
|
|
Gurean gehien egiten den baso aprobetxamendu motak hondakinak mozketa lekuan bertan utzi ohi ditu. Gehienetan erabiltzen
|
den
baso aprobetxamendu metodoan zuhaitza motozerraz erauzten da eta gero skidder bitartez zuhaitz osoa pistara eta pistatik autokargadorez kargalekuetara eramaten da. Kargalekuetan, enborkiak/ trontzak mozten dira eta kamioiean kargatzen dira (ikus 11 irudia).
|
|
|
Erretxinaria basoa erauzteaz arduratzen
|
den
baso jabe/ enpresak kontratatutako langilea da. Kontratuak normalean kanpainako (5 urtetarako) izan ohi dira.
|
|
|
Haren aztarna ekologikoak ez du neurtzen egunero elikatzeko edo janzteko erabiltzen duzun azalera (lehengaia sortzen den eremuak), baita sortzen dituen hondakinak eta kutsadura metatzeko behar den munduaren azalera ere. Besteak beste, egunero emititzen duen CO2 guztia atxikitzeko falta
|
den
baso kantitatea. Eta horri karbono aztarna esaten zaio.
|
|
2019
|
|
|
Elkarri begiratu diote hiru neskek eta barrez lehertu dira, algararako arrazoirik behar ez duten umeen modura. Laster, ordea, zeruaren oparia zigor bihurtu aurretik, zaldietara igo eta muino baten atzean ageri
|
den
basoraino iritsi behar dute. Gaztainak eta intxaurrak topatuko ahal dituzte!
|
|
|
Baso batera iritsi dira hala. Hura da hegoaldeko jendeak basamortuaren aurreratzea geldiarazteko aurkitu zuen irtenbidea, ekialdetik mendebaldera luzatzen
|
den
baso zerrenda estu bat, ia etenik gabea. Gaztainondoak, haritzak eta arteak nahasten dira bertan.
|
|
|
Soroz inguraturik
|
den
baso alde hau etxeko abereen bazkalekutzat gordea izan ohi da, oso aspalditik gordea ere mugarriturik. 1699 urtean, ordurako zaharra zen ohiturari eutsiz, mugarriak ikuskatu egiten dira" reconocimiento de mojones de la dicha Desa de Arizalco la cual se halla comprendida dentro de quinze mojones en la forma y manera siguiente" (EAUA).
|
|
|
Bi esanahi har ditzake. Alde batetik, toki zelaia, laua; bestetik, baso erdian
|
den
basorik gabeko tartea, laua izan ez izan. Aldapan gora, atseden hartzeko lekua ere izan daiteke.
|
|
|
Bekobasoko sarrera da. Herrirantz ateratzen
|
den
baso hanka edo hegal zelaia, trenbideraino.
|
|
2020
|
|
|
Ezaugarri horiek guztiak kontuan izanik, eta bertan ematen ari
|
den
baso kudeaketa kontuan izanda, idatzi hau sinatzen dugunok zera eskatzen dugu:
|
|
|
Azkenik, onartu egin zuten herrian sortu berri
|
den
Baso Biziak elkartearekin EH Bilduk proposatutako elkarlana. Are gehiago, alkateak Baso Biziak elkartearen “aldeko kanpaina” egin zuen, gogora ekarriz, Udalak ere baduela “baso autoktonoen aldeko irizpidea”.
|
|
|
Erretako eremua handiegia ez izan arren, balio ekologikoa kontuan hartzeko modukoa zen, gehiena pagadia baitzen. Oso astiro hazten
|
den
basoa izanik, urteak omen ziren galdutako aberastasuna berreskuratzeko. Aberastasuna.
|
|
2021
|
|
|
Herritarren parte hartzeak duen garrantzia nabarmendu du, hain zuzen, Tafallako kolektiboak hasieratik izan baitira elkartetik bultzatutako auzolanetan parte hartzeko prest. Bere egin dute proiektua, eta bere egin dute hazten hasi
|
den
basoa ere.
|
|
|
21), eta filmean zehar gisako hainbat lotura ikus daitezke: leihoen egur horizontalen plano batetik zuhaitzen bertikaltasuna nagusi
|
den
basoaren planora; bizkarrera harrizko bola jaso duen harri jasotzailearen planotik frontoian hegaka dabilen pilotaren planora eta beste (Gutierrez, 1997: 172; Roldan, 1999:
|
|
|
Bat batean nire aurrean ia horma guztia betetzen zuen leihate bat agertu da: zeinen ederra beste aldean agertzen
|
den
basoa. Eseri egin naiz sofa eroso batean eta orduan agertu da bera, Rege Jean Page.
|
|
|
Locatación Prebentzio kostuak Autonomia erkidegoek milioika euro bideratzen dituzte urtero baso suteei aurrea hartzeko, nahiz eta suteetarako guztizko aurrekontuaren %20 izan. Desoreka hori oso “arriskutsua” da, WWFren arabera, desertifikazioa eta euri urritasuna, klima aldaketa edo gure herrialdean oso sukoia
|
den
basoaren ugaritasuna kontuan hartuta. Gainera, askoz garestiagoa da, adituen arabera, sua itzaltzeko lanetan bakarrik gastatzen denaren erdia kostatzen baita mendi bat garbitzea.
|
|
|
Guztira, 27 kokapen posible aztertu, eta, azkenean, egungo basoaren mugakide
|
den
basoa hautatu dute obra berregiteko. Basobarri.
|
|
|
Gaia mahai gainean dagoela onartu du, baina ez dute oraindik ezer itxi. Hiltzen ari
|
den
basoko margolanak nola kontserba daitezkeen ere aztertzen ari dira, baina ez dute formula egokirik topatu oraindik.
|
|
|
Elgoibartik Zirardamendira oinez igoteko asmoa bazuten ere, autoetan igo dira azkenean. Zirardamendi baserri inguruan autoak laga ostean, baserri ondotik abiatzen
|
den
baso bidetik joan dira zuhaitz landareak sartzeko asmoa zuten guneraino, Zirardamendiko gailurretik gertu, Elgoibarrera ematen duen mendi magalean.
|
|
|
Gaurkoan 40 boluntarioren laguntza izan dute. Lanean hasi aurretik, Lurgaia Fundazioko Jon Hidalgo adituak eman dizkie zuhaitzak landatzeko xehetasunenak, eta baita basoen ezaugarriei buruzko hainbat azalpen ere; zer
|
den
baso bat eta zer ez den baso bat, zer gertatzen den lurrarekin eta uraekin pinuak edo eukaliptoak landatuta dauden eremuetan, horiek ordezkatzeko Lurgaiakoek proposatzen dituzten aukerak, e.a. Parte hartzaileek adi adi entzun dituzte azalpenak, eta horren ostean, lau laguneko talde txikitan banatuta, 300 zuhaitz landara jarri dituzte. Landaketarako lursail aldapatsua izateaz gainera, otez eta sastrakaz betea zegoen eta ez zen batere erraza batera eta bestera mugitzea.
|
|
|
Gaurkoan 40 boluntarioren laguntza izan dute. Lanean hasi aurretik, Lurgaia Fundazioko Jon Hidalgo adituak eman dizkie zuhaitzak landatzeko xehetasunenak, eta baita basoen ezaugarriei buruzko hainbat azalpen ere; zer den baso bat eta zer ez
|
den
baso bat, zer gertatzen den lurrarekin eta uraekin pinuak edo eukaliptoak landatuta dauden eremuetan, horiek ordezkatzeko Lurgaiakoek proposatzen dituzten aukerak, e.a. Parte hartzaileek adi adi entzun dituzte azalpenak, eta horren ostean, lau laguneko talde txikitan banatuta, 300 zuhaitz landara jarri dituzte. Landaketarako lursail aldapatsua izateaz gainera, otez eta sastrakaz betea zegoen eta ez zen batere erraza batera eta bestera mugitzea.
|
|
|
Basogintzarekin lotutako ohiko lanak egiten dituzte –baso kudeaketa planak, landaketak, baso neurketak, inbentarioak... – Argi hitz egin du Arriolabengoak: " Gaur egun nagusi
|
den
baso eredua agortuta dago. Orain arte eman du, baina orain ez.
|
|
|
Eta, gure basoa bultzatzeko lur erosketa honetan parte izan gaitezkeela. Gure asmoa ez da, noski, egurrarekin negozioa egitea, baizik eta herritar guztiontzat zabalik egongo
|
den
basoa bultzatzea. Horregatik, Orioko ondare naturala hobetzeko kezka duzuen herritarroi proiektu honetan parte hartzeko gonbidapena luzatu nahi dizuegu.
|
|
|
zer
|
den
basoan ni naizena.
|
|
|
Ez dute ardoa probatzen, ezta ura ukitzen ere. Horregatik, baso bat ur eskatzeak, kalean baten bat alditxartzen denean arin baino arinago iristen
|
den
baso ur horixe bera, zurtz eginda uzten ditu.
|
|
2022
|
|
|
Soilik muturreko biziraupenaren kasuan, urearen energia funtsezkoa denean, jarriko dira martxan urea digeritzeko eta bere energia eskuratzeko mekanismo metabolikoak. Bestela, sinpleki, ekosistemari emango zaio, adibidez, ugaztuna bizi
|
den
basoa ongarritzeko. Gainera," biziraupen" mekanismoa bera ere itzulgarria izan daiteke.
|
|
|
Langa txiki bat igaro eta berehala, ezkerrean dagoen xendatik igotzen hasiko gara, eskuinera, Usurbil aldera jaisten dena utzita. Abiapuntura heldu aurretik, Mendizorrotz mendiaren magalean zabaltzen
|
den
baso ederra zeharkatuko dugu.
|
|
|
Urtearen lehen erdian erregistratu duten daturik okerrena da INPE Ikerketa Espazialen Institutu Nazionala 2016an datuak ematen hasi zenetik. Aurten uztailera arte hondatu
|
den
baso eremua ia Bizkaiko eta Gipuzkoako azaleren batura bestekoa izan da. Ekainean soilik, 1.120 kilometro karratu deforestatu zituzten Amazonian.
|
|
|
Bolsonarok herrialdea kudeatu duen garaian, Amazonian 2006tik izan
|
den
baso soiltzerik handiena izan da.
|
|
|
Hona hemen Vicenç, lau ordu geroago, autoko malatik atera duen manta zahar baten gainean etzanik, Adaren ondoan, Sorrabonicaren atzealdean jende gutxi ibiltzen
|
den
basoko txoko bateko soilgunean.
|
|
|
Zuhaitzak landatzea klimarekiko ahaleginak ez areago  tzeko aitzakia ala jatorrizko irtenbidea ote den eztabaidatu daiteke. Edota karbonoa xurgatzeko zuhaitz plantazio berriak baino eraginkorragoa ote
|
den
baso naturalen berriztatzea, eta are hobea algak edota ozeano eta lurzoruen zikloak sustatzea. Baina eztabaida horiek momentuz alboratuko ditut, zuhai  tzak haztearen gaia behar den zehaztasunarekin jorratzeko.
|
|
2023
|
|
|
Ibaiak zerrendatzen ditu hurrena, Jata eta Ermua mendietatik jaisten direnak, eta kezka azaltzen du eukaliptoek erriberetan izan dezakeen eraginaz: «Eukaliptoaren arazoa ez da zuhaitza, egiten
|
den
basoaren kudeaketa baizik».
|
|
|
Mahastietako bat Alaiseko parrokian dago, Castro Caldelaseko Bosques Maxicos moduan ezaguna
|
den
basoaren parean. Hegoaldera begira, eskistoz osatutako lur elkorretan dago, heltze goiztiarra ahalbidetuz, eta ardo atsegin eta gozoak ematen dituzte, neurriko azidotasunarekin eta tanino leunarekin.
|
|
|
Ez dakit zenbat diru bideratzen
|
den
basoen kudeaketa ikertzera. Dena den, oreka bat bilatu behar da gal daitekeenaren eta onuraren artean.
|
|
|
Berriz hasiko
|
den
baso bat. Inoiz ikusi ez duen paisaia oroitzen ari den herri bat.
|
|
|
Trutruka tarteka entzuten da, behin eta berriz, hiru minutuan behin, Zigorrek kalkulatu duenez. Hura dute iparrorratz inoiz amaitzen ez
|
den
baso horretan. Azkenean, oihanaren mugan elkartu dira denak.
|
|
|
Nire sabela marrazten ari da, nire aldakak, nire azalaren oilo ipurdia. Nire pubisaren ilea laztantzen du, inorekin oheratzen ez naizenetik oihan basati bat da, inoren begiradapean egon ez denetik libre hazi
|
den
basoa. Atzamarrarekin ukitzen dut Munduaren jatorria.
|
|
|
Tipulari bezala oasiari axaleko kapak kentzen hasi eta berehala ateratzen zaizu laurogeiko eta laurogeita hamarreko hamarkadetako birmoldaketa industrialek eta indarkeria giroak eragindako basamortua. Biluz biluzik geratu zen mugaldea, nola gelditzen
|
den
baso trinkoa matarrasa egitean. Eta beste kapa bat kendu, eta frankismoaren hogeita hamabost urteko bake bortxazkoa agertzen zaizu, zeinaren ondotik bizi osoko demokratak ateratzen hasi baitziren gauetik goizera perretxikoak itzalpetik bezala.
|
|
|
Eta hantxe dago poeta, bere ibilera geldo eta isilarekin, zuhaitzak agertzen utziz. Poeta barneratzen
|
den
basoa batzuetan heriotzaren lekuko da, baina, hala ere, naturaren bizitasuna beti gailentzen da. Andresen poemetan egia dosi horrek betiko irauten duen bezala.
|