|
2004
|
|
|
Ez zekien, beraz, nor zen Felipe Manterola, baina inporta ere gutxi. Ze pentsatu zuen gizon hura intentzio oneko enbustero bat zela, ezin zaiolako holako gezurrik esan bakar bakarrik geratu
|
den
ama bati, ezin zaio esan semea laster etorriko dela, ze semea ezin da etorri, Frantziako puntan dagoelako, muga itxita dagoelako, harrapatu egingo dutelako eta ezinezkoa delako. Ez zegoen bueltatzeko modurik.
|
|
|
Halako tendentzia bat dute umeek barkuaren barandara joateko, portuan geratu
|
den
amaren bila. Eta hori ez zen arazo nabarmenegia izango, barkuan hiru ume eta portuan hiru ama egonez gero.
|
|
2008
|
|
|
Baina behin hori onartuta, elizaren doktrina ere bada-eta, irudietatik haratago joan genukeelakoan nago. Hara zer gertatzen
|
den
Ama Birjinarekin ere: Guadalupeko Ama Birjina, Coromotokoa, Pilarekoa, Lourdeskoa, Loretokoa?
|
|
|
Guadalupeko Ama Birjina, Coromotokoa, Pilarekoa, Lourdeskoa, Loretokoa? Eta galdetzen badiozu mexikar bati zein
|
den
Ama Birjinarik ederrena, dudarik gabe erantzungo dizu Guadalupekoa dela, venezuelar batek Coromotokoa, espainiar batek Pilarekoa, frantsesak Lourdeskoa eta italiarrak Loretokoa. Baina ez al zen Ama Birjina bat eta bakarra izan?
|
|
|
Baina behin hori onartuta, elizaren doktrina ere bada-eta, irudietatik haratago joan genukeelakoan nago. Hara zer gertatzen
|
den
Ama Birjinarekin ere: Guadalupeko Ama Birjina, Coromotokoa, Pilarekoa, Lourdeskoa, Loretokoa...
|
|
|
Guadalupeko Ama Birjina, Coromotokoa, Pilarekoa, Lourdeskoa, Loretokoa... Eta galdetzen badiozu mexikar bati zein
|
den
Ama Birjinarik ederrena, dudarik gabe erantzungo dizu Guadalupekoa dela, venezuelar batek Coromotokoa, espainiar batek Pilarekoa, frantsesak Lourdeskoa eta italiarrak Loretokoa. Baina ez al zen Ama Birjina bat eta bakarra izan?
|
|
2009
|
|
|
Begira, ordea, jada nola senti ikusten
|
den
Ama Birjina eta haren oinetan fededuna:
|
|
|
–Niri ere ez zait amaren jokabidea gustatu, baina badakizu nolakoa
|
den
ama: behin marra jartzen duenean, edo haren alde zaude edo haren aurka.
|
|
|
–Niri ere ez zait amaren jokabidea gustatu, baina badakizu nolakoa
|
den
ama: behin marra jartzen duenean, edo haren alde zaude edo haren aurka.
|
|
2011
|
|
|
aurpegiz, mp3a poltsikoan ezkutatu izanaz harro (eskua poltsikoan sartu izan balit bezala sentitzen nintzen), arrai agurtu nau. Sarri ikusi ditut horrelako eszenak, beti pentsatu izan dut elkar horrela agurtzen dutenek harreman sinpatiko eta alaiak zituztela, pentsatu beharrik gabe bizitzen uzten dizutenak; baina behin barrutik bizitakoan sinpatia koartada bat baizik ez da izan, eta izuturik dagoen iraganeko bitxo raroari espazioa lapurtzera etorri
|
den
amaren amarru bat baizik ez dut ikusi inozentzia presuntzioa lotsagabeki indiskrezio bihurtu duen gizon oraindik nerabeki jator honengan. Mendiko motxila atzeko eserlekuan jarri (nik eskatu bezala) eta autoaren alde batetik bestera begiratu dit.
|
|
2012
|
|
|
–Zaharra eta alarguna
|
den
amari bortxaketarena ezkutatzea erabakitzen dute neba arrebek. Anaiak nahiago du dena ahaztu, lasai bizi da emaztearekin eta umeekin, eta ez du berritu nahi desagertu zenean pasatu zuten kalbario guztia.
|
|
|
Eta istorioa! Norman Bates, bizi den bizi ez
|
den
ama zaharrarekin eztabaidan, atsoaren silueta leihoan?
|
|
2015
|
|
|
Ez zuen ama ekarri behar hizpidera, baina, ekarri duenez, oraindik arnasa nabarmen hartzen ari den traje urdinaren barruko gizon horren gorputza, espaloi gainean odolusten ari
|
den
amaren gorpua iruditu zaio lipar batez. Bera da ia arnasarik gabe geratu dena.
|
|
|
–Ez du gogoratzen nor
|
den
ama, memoria galdu duela hamabost urte direla esan dute medikuek... Ez al diozu bada, Jainkoak zutaz gogoratzeko gaitasuna eman dion gizon honi hil aurretik bere azken nahia betetzen lagundu behar?
|
|
|
Hor ere zortea duzu zuk, neska! Ez dakizu zer abantaila
|
den
ama laguna edukitzea...
|
|
|
–Zer demontre pentsatu ote du zantar horrek? , entzun nuen neure baitan, alaba babesteko beti prest egon ohi
|
den
amaren ahotsa, denbora luzez ahantzia nuena.
|
|
|
nitaucat emazte on bat, ceña dan ama andrea, nik daukat emazte on bat, zeina
|
den
ama andrea?
|
|
|
Ba ote du seme alabarik?, pentsatu du hurrena. Bera ere ez da oso gaztea, eta jakingo du, segur aski, zer
|
den
ama edo aita galtzea. Baina ba ote daki zer den seme edo alaba bat galtzea?
|
|
|
Tsamay hizkuntza errazagoa da?. Umetatik hartzen
|
den
ama hizkuntza
|
|
2016
|
|
|
Eta ez dakit zenbateraino haserretu
|
den
ama, baina seguru sumendi baten tankeran jarri dela. Seguru.
|
|
|
Edonola ere, Rafael Reig ek hitzaurre hau bere Visto para sentencia (Caballo de Troya, 2008) kritika bilduma gomendagarriko epaiketa simulazio batean iruzkinduko balu, ziur nago errudun izendatuko nindukeela. Jakin badakit, ordea, gurean eite horretako kritikak egiten ausartzen
|
den
amaren seme alaba gutxi dagoela (auzia ederki sintetizatzen eta ilustratzen da liburu honetako. Kritikaren alde (eta kontra), ataleko sarrera elkarrizketan).
|
|
2017
|
|
|
Sekula ez ditut ahaztuko irudi haren begi tristuraz abailduak, haren aho biribiltxoa, haren kokots mardul eta deliberoz betea. . Hona hemen?, egin nuen,, inon
|
den
Amarik asebete eta, bere oinazerik urragarrienaren erdian izanik ere, dohatsuena, badakielako bere errai hilkorretatik hilezinezko zerbait sortu dela...?
|
|
|
Barrena jaten ari zaidan zomorroaz nahiko zenuke jakin? Zer gertatu ote
|
den
ama alabekin. Zeu zaitut orain eleberri zale bihurtua, honek ere sekula amaitzen ez diren hari luzeko ipuin horietakoa ematen baitu, nahiz eta gero ezer gertatu ez; ezer gertatu ez, edo beti betiko hari mataza josi askatu, besterik gabe.
|
|
|
Jakin nahi du zer arraio egiten duen bere ahizpak, ahizpa bakarrak, amaren logelan, hogei urtez desagertua egon ondoren. Jakin nahi du nola sartu
|
den
amaren etxean, ze asmorekin. Jakin nahi du zer demontre egiten duen han, bere parean, amaren hiletara agertu ere egin ez zenean.
|
|
|
Haurrak ez daki bere elikagaia
|
den
amaren esnea nondik jaso. Egon ezinik dago, amaren bularren galdez.
|
|
|
–Ez da jaio nire ordenagailuak hackeatzeko gauza
|
den
ama semerik. Nire disko gogorrak erreginaren ospea baino gotortuago daude.
|
|
2018
|
|
|
Azken atalak «Gorputz ekintza subertsiboak» du izena eta hasten da kritikoki aztertzen Julia Kristevaren lanean nola eraikitzen
|
den
amaren gorputza, bistan jartze aldera sexuaren eta sexualitatearen ulergarritasun kulturala haren lanean gobernatzen duten arau inplizituak. Foucaultek Kristevari kritika egin nahi badio ere, Foucaulten zenbait lan gertutik aztertuta, diferentzia sexualari buruzko indiferentzia zalantzagarri bat ikusten da.
|
|
|
Nola egingo nuen, bada, horrelakorik txinatar itsusi eta ahul horrekin? Badakit hortxe dagoela neba zaharrena, atearen kontra jarria, adi, badaki zertan ari
|
den
ama, badaki neskatxa biluzik dagoela, joka ari zaiola, halaxe jarraitzea nahi luke, gehiago, askoz ere gehiago, arriskura iritsi arte. Amak badaki hortxe dagoela nire neba zaharrenaren nahikari hori, nahikari ilun eta izugarri hori.
|
|
|
Aipatu ditugu lehen ere gai eta irudi horiek: neba, gizarteak traizionaturik burua galtzera heltzen
|
den
ama, Savannahket eko emakume arlotea, Indotxina berrasmatua, lizuna, Ozeano mitikora irekia, bat bateko pasioa, desioak eragindako premian bizitua, ezezagunarekin elkartu nahi eutsi ezinekoa. Iragana zehatz mehatz berreskuratzeko, autobiografia osoki berregiteko ezintasun mingarria, horra nola irakurri behar den Maitalea.
|
|
2019
|
|
|
Alabarekin itsuki identifikatzen
|
den
ama ere tiranikoa da berdin berdin; zera nahi du, gaztaroari berrekin, bere heldu esperientziaz baliaturik: hala, bere burua iraganetik salbatuz, bere iragana salbatuko du; berak nahi bezalako suhia aukeratuko du, sekula izan gabeko senar amestu hura bezalakoa; pinpirina eta samurra denez, askotan imajinatuko du suhiak bera esposatzen duela bihotzaren txokoren batean; alabaren bitartez aseko du aspalditik duen aberastasun, arrakasta eta loria gosea; maiz deskribatu izan dute nola emakume batzuek gogotsu, bultzatzen?
|
|
|
Beraiek ere ukatu egingo dute existentzia txiki lotsagabe hori, beren ezaxolaz; edo, bestela, etengabe errieta egingo diote haurrari, zigorrak ezarri, baita tratu txarrak eman ere. Alabarekin identifikatzen
|
den
amak, berriz, emakume gazteak baino gogotsuago hartzen ditu bilobak frankotan: gaztea txunditurik dago ezezagun txiki hori iritsi dela eta; amonari, ostera, ezaguna zaio:
|
|
|
Esan ohi da bertutea dela senarra eta seme alabak maitatzea. Ideia hori kontsolagarria zait batzuetan[...] Zein indartsua
|
den
ama sentimendua, eta zein naturala iruditzen zaidan ama izatea. Liovaren haurra da, eta horregatik maite dut.
|
|
|
Semearen bitartez, ama munduaren jabe izango da, baina baldin eta semearen jabe bada. Horra hor non sortzen
|
den
amaren jarreraren paradoxa. Freudek pentsatzen du amaren eta semearen harremana dela anbibalentzia gutxien duena; egiaz, ordea, ezkontzan eta maitasunean bezala amatasunean ere, emakumeak jarrera anbiguoa du transzendentzia maskulinoaren inguruan; ezkon edo amodio bizitzak gizonenganako etsaigoa sortu badio, atsegin emango dio gizonezko bat menderatzeak, hura haur baten heinera apalduta; etxekotasun ironiko batez tratatuko du pretentsio harroputzeko sexua:
|
|
2021
|
|
|
Soloan zintz eta zintz egiten duen lehen emakumea Desideria Ibinarriaga duzue, amuma Desi guretzat. Eta ama, askotan errepikatzen
|
den
ama hori Antonia Ormaetxea, nire amuma Antoni da, gure aitaren ama. Zergatik ekartzen dudan hona poema hori?
|
|
|
Ainhoak ez du ulertzen zer gertatzen den. Zergatik atera
|
den
ama ziztu bizian etxetik, bera bizilagunarekin utzita. Larriturik ikusi du.
|
|
|
Ahopeka oihukatzen ari natzaio Ikerri, herriko lehengusinak agurtzen ari
|
den
amak entzun ez dezan. Ez dut ulertzen.
|
|
|
Segizioak ez daki zer
|
den
amarentzat bizimodu hau. Pentsatzen dute badakitela, baina ez dakite.
|
|
2022
|
|
|
Paseoaren ordua asko gustatzen zaio Jon Andoni izenarekin bataiatutako umeari. Hainbeste, non garrasika ibiltzen
|
den
amak sehaskatik atera eta haur kotxean jartzen duen arte. Eta besterik igual ez, baina urtea betetzerako ondo ikasia du intzirien ahala.
|
|
|
–Jakin nahi dut nor
|
den
amak bisitatzen duen emakume hori –erran nion Jokintxori.
|
|
|
–Zaudete pixka batean –eskatu zigun irakasleak aterantz korrika gindoazenoi– Ezkutatu oparia, eta ez eman amari igandera arte. Ikusiko duzue zein pozik jarriko
|
den
amaren egunaz gogoratu zaretela ikusten duenean.
|
|
|
" To educate a man is to educate an individual, but to educate a woman is to educate and liberate a nation" 20 Esanahi literalean gelditu gabe, harago irakurtzen dut. Zein garrantzitsua
|
den
ama zaintzea gizarte osasuntsuago bat lortzeko.
|
|
|
Feminismoaren eta umeen beharren arteko oreka. Haurrei begira ari
|
den
ama horrenganako begirada. Bietako inork ez dezan sufritu, ezta gainontzeko zirkulu zentrokideek ere.
|
|
|
Lehenengo momentuak zergatik ez dira akonpainatzen zerbitzu publikoan? Erditu berri
|
den
ama batek ezin du zain egon, akonpainamendua behar du momentuan bertan. Hurrengo asteetan, inguruko emakume guztiek esango didate hasierako laguntza hori faltan bota dutela.
|
|
|
Amatasun ideala. Umeari erabat emanda bizi
|
den
ama zoriontsua. Horretarako programatuta gaude sozialki, eta nekeza da hori deseraikitzea.
|
|
|
Orduan jakin nuen benetan zer
|
den
ama izatea. Haurdun taldeetan beti esaten ziguten erdiondoari erreparatzeko, ez zentratzeko bakarrik erditzean.
|