|
2008
|
|
|
Bien hatsek zurrunbilo bat abiarazi dute. Maitasuna ulertzea zein zaila
|
den
agerian uzten du egileak, baita jeloskortasun sentipena zein konplexua den ere.
|
|
|
Hori esanda, kontuan hartu behar da nola geratu
|
den
agerian ideologia liberalaren kontraesan handia. Ideologia neoliberala merkatuaren nagusitasunean oinarritzen da, eta estatuaren txikiagotze etengabean, hura ekonomia arloko eragile den aldetik.
|
|
2010
|
|
|
Gainera, ez du zalantzarik indarkeriarik gabeko abagune politikoa lortzen denean Espainiako Estatuak duen demokrazia maila eta kalitatea zein
|
den
agerian geratuko dela. Espainiako demokrazia ez dagoela Europako beste herrialdeen mailan ikusiko da, nabarmendu du.
|
|
2012
|
|
|
euskaldunen ehunekoen jaitsiera, eta sakoneko aldaketa islatzen dituen ebidentziak. Beraz, lan honetan zonalde oso euskaldunetako egoera deskribatu du egileak, bilakaeraren ildo nagusiak non aztertu behar diren seinalatuz, euskararen erabilera nondik higatzen ari
|
den
agerian jarriz, eta gertakizun horien arrazoi nagusiak zein diren ikusteko arreta puntu nagusiak identifikatuz.
|
|
|
Bilbok azken hamarkadetan (1975etik gaur egun arte) jasandako garapena (batik bat urbanoa eta hiri paisaiarena) artean nola islatu den eta islatzen
|
den
agerian jartzea izango da ikerlan honen helburu orokor eta nagusia. Era berean, aztertuko dugu nola tratatu dituen adierazpen artistikoak XX. mendearen amaieran hiri paisaiari dagozkion gaiak, mende horren bukaeran izan diren estilo eta kode aldaketekin batera.
|
|
2013
|
|
|
Ohartarazi dutenez, nazioartera jotzeko prest daude Espainiako Gobernuak orain arteko «zentsurari» eusten badio. Alfred Bosch ERCko diputatuarekin eta BNGko Guillerme Vazquezekin batera Bilbon eginiko agerraldi batean, Amaiurreko Jon Iñarrituk salatu du «oso aurrekari larria» dela eztabaidarako aukera ukatu izana, eztabaida politikoa galaraztea dakarrelako, eta Espainiako Gobernuaren jarrera zein
|
den
agerian utzi duela. Eskubidea lege bihurtzea Autodeterminazio eskubidea lege bihurtzeko eta Espainiako legedia nazioarteko itunetara egokitzeko proposamena aurkeztu zuten hiru alderdi horiek Espainiako Kongresuan, otsailaren 7an.
|
|
2014
|
|
|
Edota adituen ikerketak biltzen dira bertan. Azken hamarkadetan [Jose Maria] Jimeno Juriok eta beste zenbait ikerlek datu asko atera dituzte artxiboetatik eta euskara Nafarroan noiz, zenbat eta noraino hitz egin izan
|
den
agerian uzten ari diren albisteak gero eta gehiago dira. Kasu gehienetan bilaketa lan horren hango eta hemengo emaitza batzuk bildu eta elkarrekin jarri besterik ez dut egin, eskualde jakinei buruzko zenbait webgunetan Izarbeibarren, Artzibarren…, zatikako lanik badagoelako aurreratuta.
|
|
|
asko jarri zuen beretik, zintzotasunaren alde, ezer espero gabe. Bere eskuzabaltasunak gobernua kolokan eta errealitatea benetan nolakoa
|
den
agerian jarri zuen, eta nork daki, erabakigarria izan daiteke oraindik ere, termino politikoetan, bere ekarpena. Momentuz, baina, hala jokatzeak disgustuak baizik ez zizkion ekarriko, hain segur.
|
|
|
Bere izenaz deitu dutela entzutean, dar dar egin du gizaseme zital hark. Egiatan nor
|
den
agerian jarriz gero, porrot egingo dute haren asmo guztiek. Gauza bakarra egin dezake:
|
|
2016
|
|
|
Lan horrek helburu bikoitzari erantzun dio. Batetik, eskura dauden datu eta azterketa soziolinguistetan oinarrituta, azken 30 urteetan euskarak izan duen bilakaera nolakoa izan
|
den
agerian jartzea izan du xede(). Eta diagnostiko horretan oinarrituta, bestetik, aurrera begirako erronkak zeintzuk diren identifikatzea bilatu da.
|
|
|
99 alean ikusten hasitako" Euskararen bilakaera soziolinguistikoa()" ren jarraipena bildu baita bertan. Gogora dezagun hausnarketa horrek, batetik, azken 30 urteetan euskarak izan duen bilakaera nolakoa izan
|
den
agerian jartzea duela helburutzat. Eta horrekin batera, diagnostiko hori oinarritzat hartuta aurrera begirako erronkak zeintzuk diren identifikatzea bilatzen du.
|
|
|
Kalitatearen kudeaketa sistema egokitzeko eta eraginkortasunari eusteko edo hura hobetzeko balio izatea, zer gaitan hobetu behar
|
den
agerian uzten duen heinean.
|
|
2017
|
|
|
Munduko kapitalismoaren elitea Davosen elkartu da egunotan, eurei etekinak eman bazterkeria sortzen duten politikak nola mantendu aztertzeko. Bitartean, Aita Santuak elkarrizketa luzea izan du El Pais egunkariarekin, Vatikanoaren diplomazia nolakoa
|
den
agerian utziz.
|
|
|
Hori baita, hain zuzen ere, umorearen funtzionamenduaren oinarrian dagoen logika: onargarria, zuzena, ‘normala’, neutroa zer
|
den
agerian jartzeaz arduratzen da, gaitzesgarri, baztergarri, anomalo edo desiragaitzak direnak umorez kolpatu eta horiekiko lotsa edo deslotura bultzatuz.
|
|
2018
|
|
|
Pirinioetan eta beste zenbait lurralde menditsutan ezezik, landa guneko herri handi askotan ere populazioak behera egin du azken hamar urteetan Nafarroan, lurraldearen metropolizatzea norainokoa
|
den
agerian utziz.
|
|
2019
|
|
|
Gauza bera gertatzen zaigu beste hainbat katastrofe, gerra eta atentatu terrorista lazgarrienekin, ikus entzuleok" ohitu" egiten gara eta ez diogu arretarik eskaintzen, bigarren plano batean geratzen da, ekidin ezintzat emateraino. Honengatik guztiagatik, liburu honen azterketa berezi bat eginez, generoaren ikuspuntutik har dezakeen irakurketa ernagarria azpimarratu dugu eta gai honen inguruan euskal literaturan nola hitz egin
|
den
agerian jarri, egin daitezkeen gisa honetako beste hainbat lanen bidean urraspide bat emateko.
|
|
|
Emakume horrek sorginkeriaren batez sartu dio buruan semeari badutela loturaren bat, lehen existitzen ez zena; azpikaria da, interesatua, arriskutsua. Ama zain dago, ezinegonez, ea noiz geratuko
|
den
agerian engainua; akuilu moduko bat izango zaio ama onaren mito zaharra: haren esku kontsolagarriek nola goxatzen dituzten emakume maltzurrak eginiko zauriak, bada, halaxe ibiltzen da bera semearen aurpegiari begira, zoritxarraren markak noiz agertuko:
|
|
2020
|
|
|
Eta asimetria izan zen, hala soziolinguistikan nola politikan, Txillardegiren ikergairik kuttunena. Soziolinguistika matematikoan eta kulturen arteko harremanetan anisotropia eta diglosia aztertu zituen, ohiko Fergusen edota Psycharisen ekarpenez harago, hizkuntzen (eta hiztunen) arteko menpekotasuna zer
|
den
agerian uzteko.
|
|
|
Hain zuzen ere, Alegiako (Gipuzkoa) sei hiztunen hizkera maila arduragabeko eta zainduko jardunak oinarri hartuta, euskararen ahoskerak hizkera mailaren arabera izan dezakeen aldagarritasuna aztertu da, hizkera mailaren arabera, ahoskera aldatzen den edo ez jakiteko helburuarekin. Bestalde, Euskaltzaindiak 1998an aurkeztutako" Euskara Batuaren Ahoskera Zaindua" proposamenarekin hiztunek duten harremana nolakoa
|
den
agerian jartzea da asmoa.
|
|
|
Hiztunek ahoskera jakin batzuen inguruan dituzten pertzepzio edo jarrerak aztertuko ditugu. Bereziki, hiztunek EBAZ arau edo proposamenekin duten harremana nolakoa
|
den
agerian jartzen saiatuko gara, zenbait ahoskera erabiltzearen edo ez erabiltzearen arrazoiaren zati bat hiztunek ahoskera horien inguruan dituzten hautemate edo usteetan aurki baitaiteke (Cestero; Paredes 2018: 13).
|
|
2021
|
|
|
Antton Curutcharry, Euskararen Erakunde Publikoko presidentea ere hor izanez, errektorearekin eta akademiako zuzendariarekin mintzatua zela eta, igorria izan
|
den
agerian" atal tipian" klaseak idekitzea besterik ez du aipatzen, eskaerak haurtzaindegiko hiru sekzioetako direla ohartarazi du.
|
|
|
partizipio bat, iraganeko ekintza zein den erraten duena, eta kopula bat, egoeraren adierazlea dena. Adibidez, Paretak tindatuta daude esaldian, pareten egoeraren berri ematen da, egoera horretara heltzeko ekintza zein izan
|
den
agerian emanez (tindatzea). Euskalki guztiek ez dituzte erresultatibozko perifrasi berak erabiltzen.
|
|
|
Berdin dit pentsatzen dutenak. Hegaldatzea zer
|
den
agerian utziko diet, Bandidu bilakatuko naiz, hori bada euren nahikeria. Baina damuaraziko ditut...
|
|
|
ez dute errepublikaren monopolioa. Eta haien errepublikaren eredua zein
|
den
agerian ezarri behar dugu. Errepublikazaleak izanen dira, baina hertsatzaileak dira, uniformizatzaileak, baztertzaileak, separatismo soziala elikatzen dute, batzuen eta besteen arteko lehia elikatzen dute.
|
|
|
Hori baita, hain zuzen, umorearen funtzionamenduaren oinarrian dagoen logika: onargarria, zuzena, “normala”, neutroa zer
|
den
agerian jartzeaz arduratzen da, gaitzesgarri, baztergarri, anomalo edo desiragaitzak direnak umorez kolpatu eta horiekiko lotsa edo deslotura bultzatuz (Anduaga, 2017).
|
|
|
Bukaera ere berdintsua da; biak amaitzen dira ezkontzako bazkarian gatzaren inguruko pasadizoarekin, eta alaba nor
|
den
agerian utzita. Hori bai, B n bukaera tragikoagoa da, erregea hil egiten baita egia jakitean.
|
|
2022
|
|
|
Gure hizkuntzak eskoletan erabiltzearen inguruko polemikak asko aldatu du haiek nola hautematen diren, eta ez soilik katalana eta euskara, baita okzitaniera, alsaziera, korsikera eta bretoiera ere. Eta, batez ere, oso garrantzitsua da nola geratu
|
den
agerian hizkuntza propioa duten lurraldeak gehiengoa direla Frantziako Estatuan, orain arte esaten zenaz bestera. Jakina da nola legea auzitara eraman zuten baina ozta ozta lortuta horretarako gutxieneko diputatu kopurua, nola diputatu horiek denak Pariskoak diren, eta zer oihartzun izan duen horrela gertatu izanak.
|
|
2023
|
|
|
Axel Mie kimikariak (Stockholmeko unibertsitatea) eta Christina Ruden toxikologoak (Estokolmoko unibertsitatea) egin duten ikerketa lanetan, industria erraldoiak kenka txarrean ezartzen ahal lituzke. Dosier lehergarri batean, Europako hainbat hedabidek eskandalua norainokoa
|
den
agerian uzten dute.
|