|
2000
|
|
|
Zenbatzaileorokorrak.Guztia ugariageridaharenobranbarrena, singularreanetapluralean, dagozkionkasu markekin; erakusleezjardunduguneanesana gelditudahaueneskuineankokatzenduelaguztia, batzuetanhonenondorenera enklitikoanerakuslea beraerrepikaturik.Osoa, guztia renadierazerabiltzendu, bainazatiarikontrajarria.Dana, bereesanahietimologikoanizanezikezduerabiltzen; hau da, Biblian Jahwehagertzen
|
den
adieran dakar. Aldebakarra, JainkoakBiblianlehenpertsonanagertzenduelabereizaera, beranorden: Ego sum quisum, ethemeanhirugarrenpertsonandatorrela; hauda, eznazana, dana baizikP.luraleanezduerabiltzendanac, dirianacbaizik.Guztiak etadirianac testuinguruberdintsuetan dtoazbatzuetan; bestebatzuetan, berriz, huraizena ezkerretaraduelaagertzenda, etahaubakarrik.Ikusditzagunadibidebatzuk guztietarik:
|
|
|
Baiezka esatearren, izen adieradunen sortzea ere badago. Izenok, gainera, berez ez dute zerikusirik bertan gauzatzen
|
den
adierarekin. Halatan, adieramorfeman gauzatzen den ekintza dugu hemen, gizatiarra ezinbestean.
|
|
|
Azken finean, Victoriano Fernández Asís irakasleak (1986, 233) irratiko berriemaile hizlariari ematen dion langintza, horretantxe oinarritzen da: a) arreta piztea, b) arretak iraun dezan saiatzea, eta c) entzuleen oroimenean finka dadin ahalegintzea, bai mezuaren izaeragatik beragatik, zein apur bat errepikakorra
|
den
adieraz teknika baliatuz.
|
|
2003
|
|
|
Kultura mediatuaren esparruan izan behar dugu, euskaldun gisa esan gura dut; euskaldun hemen ulertzen
|
den
adieran: euskaradun, hain zuzen ere.
|
|
2011
|
|
|
bestelako interesez eta, sarri, konnotazio peioratibo zabarrez2 zenbaiti txikikeria irudituko zaio terminologia teknikoaren alorreko adiera aniztasun hori. ez dut uste hala denik. Funtsezko kontzeptua da diglosia, hartzen
|
den
adiera aukera hartzen dela3 hain funtsezkoa non, sarri asko, erreferentziazko konstruktu moduan hitz horixe hartzen den hiztun talde baten analisi deskriptiboa, zinetikoa, dinamikoa, prospektiboa edo preskriptiboa egiteko. hainbateko eragin teorikoa duen termino bat ezin liteke, zientzia arauz ari bagara, gutxien gutxienez definizio operatibo bat zehaztu eta, ahal den heinean, adostu gabe erabili...
|
|
2012
|
|
|
Komunikazio ekintza jakinen interpretazio orok pertinentziaren irizpide hori ase behar du, baita komunikazio hori (ironia, kasu) figuratua edo itxurazkoa
|
den
adierak osatzen duenean ere: ahaleginik txikienarekin ahalik eta efektu kognitibo gehien erdiesten saiatuko da norentzakoa.
|
|
2015
|
|
|
Ikonoari zerbaiten irudia antzematen badiogu bitartekari ikoniko bati esker izaten da, ez berez: kanpo ikonoak zerbait dirudi komunitatean erabiltzen
|
den
adiera konfigurazioan" antza" eraiki delako. Baina eraikuntza da ikonoaren xarman ahaztu beharrekoa.
|
|
2016
|
|
|
Diglosiaren kasua adibide argia da: autore batzuek zentzu batekin erabiltzen dute eta beste batzuek erabat diferentea
|
den
adiera batekin (ikus BAT aldizkariaren 2011ko 79 zenbaki monografikoa). Kasu honetan erabilerari lotutako hainbat kontzeptu argitzen ditu M. Zalbidek, hainbat aurreiritzi eta ohitura apurtuz, ikuspuntu zientifikoaren alde eginez.
|
|
2017
|
|
|
8 Bi osagai dituen hitza: batetik, etno?, etnikotasunak irudikatzen duen guztiari erreferentzia eginez; bestetik,, diglosiko?, ez jatorrizko kontzeptuaren zentzuan, gure artean nagusi
|
den
adieran baizik: hots, gizarte eta kultura nazional modernoaren funtzio komunikatiboak dimentsio soziologikoan betetzen ez dituen hizkuntzari dagokion erabilera modua.
|
|
2019
|
|
|
Ea, lagunok, itzuli testu hau gogoko duzuen hizkuntza batera eta laster konturatuko zarete zer
|
den
adieren pisatzaile izatea.
|
|
2021
|
|
|
Aldiz, mendekoa galdegai denean denborazkoa da, azalpenezkoa perpausaren kanpoko osagarria baita, ez galdegaia (Eguna argitu duenez gero ari da lanean, ‘noiztik’ alegia). Perpausen esanahiak ere erakutsi dezake inoiz zein
|
den
adiera: Ameriketara joan zenez gero, ez da itzuli perpausa, esate baterako, ez da kausazkoa, norabait joatea ez baita, arrunki behintzat, ez itzultzeko arrazoia.
|
|
|
Hala, azalpenezko perpausa ezin denez galdegai izan, halakoa denean denborazkoa izango da perpausa: Eguna argitu duenez gero ari da lanean, ‘noiztik’ alegia; perpausen esanahiak ere erakutsi dezake inoiz zein
|
den
adiera: Ameriketara joan zenez gero, ez da itzuli esaldiko perpausa, esate baterako, ez da kausazkoa, norabait joatea ez baita, arrunki behintzat, ez itzultzeko arrazoia.
|
|
|
24.3.5.1a Multzo zabal eta heterogeneo honetan askotariko aditzak eta egiturak biltzen dira. Guztiek ere komunean dute aditzak bere eduki semantikoa neurri handian galdua duela, edo ohiko esanahitik bestelakoa
|
den
adiera batean erabiltzen dela; batzuetan aspektuari buruzko informazioaz gain gutxi gehiago eskaintzen dute (Josuk triste jarraitzen du), baina beste batzuetan nolabaiteko nozio semantiko orokorrak ere adierazten dira (iritzia, aldaketa eta abar). Guztietan ere izenki predikatua nahitaezko elementua da, eta hura gabe adibideak okerrak izaten dira edo aditzari beste adiera bat ematen diogu.
|
|
|
Eta zailtasun hori, neurri handi batean, moderno izatearen ondorio da; kulturalki moderno, modernitatearen izaera zabalaren baitan. Euskaraz ere erabiltzen
|
den
adierak agerian uzten du: kultura merkatuan jokatzen duen industria da, edukiak ekoitzi egiten ditu, eta kontsumitu egiten da.
|
|
2022
|
|
|
Irrati libreak eta irratigintzak berebiziko aukerak eskaintzen ditu sormenerako, eta formatu aproposa da edukiak lantzeko. Eduki hitzaz ari naizela ez diot edukia plataformetan ulertzen
|
den
adieraz, baizik eta mami edo ganorazko muinaz, zeraz, azaldu nahi den hortaz pulamentuz jarduteko aukeraz. Irratiak azalpenari ematen diolako agertokia, hitzari, solasaldiari.
|