|
2017
|
|
|
Bere azken lana, Bombón Mallorquín. Idazle gisa, halaber, saiatu da lehen pausuak ematen, Odissea trenta mil poema bildumarekin eta El misteri
|
de
l" amor nobela ez oso gomendagarrian.
|
|
|
Plaza osoa zen gerrarako. Adibidez Telefónica, Fontanella eta Portal
|
de
l" Àngel izkinen artekoa. CNTk hartua, bertan hasi ziren 37ko maiatzeko gertaera odoltsuak, Pere Calders handiak Gaeli i l" home Déu lanean birsortuak.
|
|
|
Maria portuges haserretuz mintzo da eta Estefania asturiar lagunak gazteleraz erantzuten dio, debekatua izanagatik Ferdi kurduak tu egiten du lurrera, Lina eta Rikhy kanbodiarrek lagunkiro agurtzen naute, Modou senegaldarrak epako alegera helarazten dio Mohamed BFC jatetxeko jabeari, gazte taldeak trotinetekin jolasten dabiltza zaharrak molestatzen eta gero irriz lehertzen dira NY grabatua dakarren burukoa hozkan emanez. Teresa, Pierro eta Joanes ere hor daudela ahantzi gabe, zuberotarrez mintzo lasaiki, bizitza Forges
|
de
l" Adour edo Safam ohiko burdin infernuetan higatu eta arras konkortuak. Ostiraletan arabarrak handizki apainduak dira, larunbatetan auzo honetako juduek kapelu zuri urdinak ziztatzen dituzte ileetan eta igandeetan gizon emazte astun bezain adinduak herrestatzen dira elizaraino mezaren entzuteko.
|
|
|
Gure behineko dokumentazio gunea utzi nuen seietan, gogoa nuen ardo xuria limonarekin harzeko nire etxerat joan aitzin, zeren eta inor ez zen nire zain, euskaldunen txostenak ideki aitzin. Taberna batek izkina egiten zuen etorbidea eta kaiaren artean, eta deitzen zen Café
|
de
l" Institut, ez akademiarengatik baina hurbil zen hiletxearengatik. Ostatu zahar bat zen gerla aitzineko kafe makinak eta hor bezeroak eta zerbitzalariak elgar iduri zuten.
|
|
2018
|
|
|
Elizan geratzera bortxatu zuen senarrak" La Dame du Château
|
de
l' Epervier" ere (1210 aldean idatzia), eta emazte hura, sagarako hitzak entzunda, hegaldatu zen, elizako teilatua hautsita.
|
|
|
Charles VIDEGAINen doktorego tesian (Le vocabulaire
|
de
l' élevage en pays d' Oztibarre. Université de Bordeaux III, 1989, 281 or.), batek dio:
|
|
|
" Izendatua ez dena ez dela existitzen" oharretik abiatzen da idazlea, erraz ulertzen duguna, izena eta izana lotzen dituen gure esakune ospetsua gogoratuz. Eta hala, emazteak ezabatuak izan ziren Frantziako Iraultza garaian" les droits
|
de
l' homme" aldarrikatu zituztenean. ' Homme' hitza hautatu zuten gizonek bazekiten terminoa ez zela neutroa, alderantziz, nahitara zituzten emazteak baztertu, izaki irrazionalak zirelakoan gehienak eta halakoei ez zegozkielako eskubideak.
|
|
|
Alta, zehaztasun zenbaitek salatzen dute mintzaira baztertzaileak hazkura ematen duela noizean behin, eta hola, emazteak politikan sartu arau," hommes et femmes" esakera nagusitzen hasia da," homme" soilik esatea larriegia delako edo. Jadanik" Droits
|
de
l' homme" en 1948ko aldarrikapenean,' personne' hitza ere agertzen da testuan, idazleen zalantzen adierazle. Askoz geroago, 1997an, dei auzitegiko zinpekoek zin egiteko formulan" personne" eta ez" homme" erabiltzeko bozkatu zuen Senatuak; orduko, 1991n eta 1993an UNESCO k aholkatua zuen" droits de la personne" erabiltzea, eta gauza bera egin zuen 1993an Nazio Batuen Erakundeak Vienan antolatu forum batek; Amnesty International ek, bere aldetik, 1997an erabaki zuen" personne humaine" erabiltzea eta ez" homme".
|
|
|
Aholkuak ez dira guti, eta prestigiodun eta eskudun erakundeetatik datoz. Zoritxarrez, kasik inork ez die jaramonik egin, orain arte, eta komunikabideek zein elkarteek, Iparraldekoek barru," Droits
|
de
l' Homme" aipatzen eta errebindikatzen dituzte hitzetik hortzera.
|
|
|
Inoiz ez zait whiskia gustatu, malta onenaz egindakoa ere ez, baina eskoziarra izan nahi nuke. Ez naiz bertako pub zale horietakoa, Europa erdialdeko cafe zaharrak nahiago ditut sozializatzeko, ez Starbucks edo Cafe di Roma horiek, Cafe
|
de
l' Opera baizik, baina eskoziarra izan nahi nuke. Ez dut Ness lakuko munstroan sinesten, eta ez nuke kilt, gona koadrodun horietako bat jantziko, ezta inauterietan ere hankak hondartzan eta intimitatean baino ez ditut erakusten, eskola zaharrekoa naiz.
|
|
2019
|
|
|
Ondorio horretara iristeko, Frantziako hego mendebaldean dauden Pech
|
de
l" Azé IV eta Roc de Marsal aztarnategietako arrastoetan oinarritzen dira, eta giza eboluzioarekin lotzen dute sua menderatzeko ahalmena. Hain zuzen ere, haien iritziz, homininoek ez zuten une jakin batean asmatu sua egiten; aitzitik, pausoz pauso eta prozesu luze baten ondorioz bereganatu zuten jakituria hori.
|
|
|
Irakurri zer idazten zuen lehengo batean nire lagun batek esaten nion berriro nik: " Zergatik ez da inor joaten gare
|
de
l' Est era" kanpora hiltzaileak!" oihu egitera, eta, Konpainiari bagoi berriak erostea baino asegurua ordaintzea merkeago ateratzen zaiolako, bidaiariak aldiko berrehunka hiltzen dituzten zurezko bagoi zahar horiek erretzera?".
|
|
2020
|
|
|
Segidarik izan ez zuen" Erdal umore beltza" saileko ale bakarra lastima!, liburua berez ez da gauza handia; esan nahi dut, erdal umore beltzak lukeela antologia txukunago bat euskaraz. Adibidez, Anthologie
|
de
l" humour noir hartara gerturatuko litzatekeen zerbait, hemengo hitzaurrean aitortzen den bezala," klasikoa eta eredua delako, Andre Breton surrealistarena" hainbesteraino klasiko eta hainbesteraino eredu, hango autore testu batzuk hemen ere aurkituko ditugula, Picabia, Kafka, Carringtonenak. Eta Gonzalo Suarezek badu ipuin bat nabarmena," Non lurra esferikoa dela frogatzen den" izenekoa.
|
|
|
Bera genuen, ordea, ohiko literaturak irakurtzeko erabili ohi ziren hala formalismotik, historizismotik nola estrukturalismotik at arituriko aitzindari lehenengotariko bat (Origine et développement
|
de
l' herméneutique, 1947). Eta bien atzean, jakina, Gadameren itzal luzea.
|
|
|
Baieztapen honetatik abiaturik idatzi zuen Derridak De la Grammatologie, azalean Heideggeren" destruktion" kontzeptuaren aurka (handik berak egokitutako" deseraikuntza"), baina, funtsean, mintzaira monologikoan oinarrituriko filosofia klasikoaren eraikuntza agerian uzteko (Le monolinguisme
|
de
l' autre).
|
|
|
Le monolinguisme
|
de
l' autre argitaratu zuenean (1996an), telebista eta psikoanalisia kritikatu zituen modu bertsuan, eta hizkuntzan betidanik eta betirako aurkitu daitekeen betiereko esanahiaz trufatu zen.
|
|
|
gaueko hamabiak laurden gutxi. " Voici le bulletin météorologique
|
de
l' Institut Royal de..." Elsa' k ez zuen ezer besterik entzun. Zer axola zitzaion biharamuneko eguraldia?
|
|
2021
|
|
|
La folie
|
de
l" amour14 aipatu diot. Maitemindurik egotea mundua zentzun barik ikustea da.
|
|
2022
|
|
|
" Erpurutxo" ipuinaren bertsio batean, ogroari agindu zioten haurrek, harengandik ihes egiteko denbora izateko(" Le petit Poucet" T 327" The Children and the Ogre" Delarue 1957: 306); Okzitaniako" Jan
|
de
l" Ors" ipuinean, hartzaren kontra erabilia da (Fabre & Lacroix 1974: 344).
|
|
|
Gaskoinian," lo Mandagot" duenak largatu behar du hil hurrenean, bestela heriotza eta pasioa sufritzen ditu, inolaz hil ezinik: " Lo cau largar au moment
|
de
l" agonia. Autrement, los praubes malaus sofrisson mòrt e passion, sense poder jamès trespassar" (Bladèr 1976 II:
|
|
|
Moscas, aquí tretze agraulas, tretze agraulas que volan enlà luènh, de caps au bosc
|
de
l" Arramer. Prenguètz vos las en pagement de vòstas penas (Euliok, horra hamahiru bele, hamahiruak urrun hegan egiten dute, Arramer ko oihanera buruz.
|