|
2008
|
|
|
Bestetik, boterearen natura gatazkazalearen edo kontsentsuzalearen inguruko hausnarketatik abiatuta, enpoderamendu hori nola garatu behar den ulertzeko ideia garrantzitsuak atera ditzakegu. Alde batetik, gizarte batean dagoen boterearen batura aldakorra dela suposatzen badugu, eta uste badugu berau haz daitekeela baldin gizarteak bere osotasunean helburu komunei jarraitzen badie, orduan, aurretiaz baztertuta
|
dauden
pertsonen enpoderamendua gizartearen ordena sozial horren baitan gerta daiteke boteretsuenen boterean inongo kalterik edo murriztapenik suposatu barik (Mayo eta Graig, 1995). Baina beste alde batetik, boterea zero batura terminoan planteatzen badugu, batzuen enpoderamendua gatazkatsu bihurtzen da, horrek beste batzuen botere galera suposatzen baitu.
|
|
|
Lehenengo kontzeptuarekin ikusarazi nahi du, bai gizonek eta bai emakumeek, familiaren iraupena segurtatzen dutela, eta horren ondorioz, edozein pertsona izan daitekeela hautagai etorkina izateko eta taldearen beharrak asebetetzeko. Bestaldetik gizarte sareak jatorrizko herrialdean
|
dauden
pertsona ezagunek eta jomuga den gizartean daudenek osatzen dituzte, eta etorkinek duten babesa irudikatzen dute. Talde horien laguntza eta ezaugarriak erabakigarriak izaten dira etorkin bihurtzen den gizona edo emakumea aukeratzeko.
|
|
2009
|
|
|
Elkarrizketak egiteko unean datuak jasotzeko bi prozedura erabili dira. Alde batetik, Gurutze Gorrira jo dugu elkarte horretako zuzendaritza taldearen aurreko onarpenarekin, zerbitzu mota ezberdinen beharrean
|
dauden
pertsonekin elkarrizketak egiteko, eta bestetik, autonomoak diren pertsonekin harremanetan jartzeko elurrezko bolaren prozedura erabili izan da, bitartekari kulturalez eta pertsona ezagunez baliatuz. Prozedura horren bidez, ohiko bideak erabiliz lokalizatu ezin diren biztanleengana ailegatu gara, etorkinak diren ezagunen sareak erabiliz.
|
|
|
Hiru talde kulturalen artean ezkonduen eta ezkongabeen portzentajea gehiengoa da, nahiz eta Ekialdeko Europako populazioan bananduta
|
dauden
pertsonen portzentajea gailentzen den. Familia egoerari dagokionez, bikotea daukaten pertsonen% 75 bere bikotekidearekin batera dago, eta seme alabak dauzkatenen erdiak elkarrekin daude (lehengusuak, lehengusinak eta anai arrebak).
|
|
2011
|
|
|
Legeak aurreikusitako formazio eta lanean txertatzeko egitarauekin antzeko zerbait gertatu ohi da. Birgizarteratze prozesu normalizatua erraz dezakete, baina urriak dira, gehienak entitate pribatuek kudeatutakoak dira, eta salbuespenak salbuespen, lan baimena duten, eta legezko egoeran
|
dauden
pertsonei zuzenduta daude. Horrez gain, kasu batzuetan ezinbestekoa da biktima egoera ziurtatzea epai irmo batez.
|
|
2012
|
|
|
mendekotasuna, ezerezean galdutako bizi egitasmoak, mina eta bazterketa. Gurpil aulkietan
|
dauden
pertsonak, itsuak, garun paralitikoak edo Down sindromedunok kalera irteten gara, lan egiten dugu eta familiak ditugu, baina aldaketa horiek oso poliki ari dira barneratzen kontzientzia kolektiboan, polikiegi. Izan ere, arreta gehiagoz aztertuz gero, esaldiaren konnotazio patetikoa «ezgaitu» hitzean dagoela ikus dezakegu.
|
|
|
Haren aburuz, dominazio harreman jakin bat posible izateko boterea pairatzen duenak eta besteengan eragiten dutenek ukitze puntu bat izan behar dute. Menderatze prozesu horrek eragina izan dezan, eta dominazioa gauzatu dadin, jokoan
|
dauden
pertsona guztiek zentzu eta jardueren espazio bera partekatu behar dute. Mundu ikuskera horrekin batera, ohitura, aldez aurreko jarrera eta erresistentzia multzo jakin bat osatzen da, zeinekin besteekiko indarkeria eragiten den; pairatzen dutenek berberek ere sistema sinboliko bat osatzen dute taldearen barnean, zeinaren arabera indarkeria naturalizatu egiten den.
|
|
2013
|
|
|
Lehen balizko honetan fase terminalean ez
|
dauden
pertsonak sartzen ditugu, hiltzeko berehalako arriskurik ez dutenak, baina, bizi duten egoeragatik, heriotza aurreratzeko eskatzen dutenak (HE). Pertsona horientzat bizitze hutsa sufrimendua da, hala gaixotasun kroniko degeneratiboak dituztelako nola guztiz mendekoak direlako, edota tetraplegikoak direlako, edota alzheimerrak jo berriak daudelako, besteren artean.
|
|
|
Gogoeta horrek bizikidetza mota batzuen inguruko onarpena edo ukapena eragiten du, eta, batez ere, egoitza espezializatuetan
|
dauden
pertsona mendeko edo adinduen instituzionalizazioarekin zerikusia dutenetan. Egun, aurrerapenik suma badaiteke ere, egoitzetako bizikidetza aurre emergentzia aktiboaren fasean dago oraindik, eta, ondorioz, populazio geruza jakin batzuek, baita familia askok ere, irtenbide edo jokabide desbideratutzat daukate.
|
|
|
Baliaturiko bibliografiari dagokionez, protagonismo nagusia eman diet ikerlanak ikuspegi antropologikotik, psikosozialetik, filosofikotik edo juridikotik bideratu dituzten egileen obrei. Ondorioz, proposatzen ditudan eztabaidaren eta hausnarketaren fokua osasun arloko profesionalen arrazoi dominanteetatik aldendu samar dago, nahiz eta zientzia medikoaren tekniken jardunean duten ezinbesteko garrantzia aitortzen diedan gaixotasunedo mendekotasun prozesuetan
|
dauden
pertsonen autonomia printzipioaren zerbitzuan, baina ez diet balio espezifikorik eman hiltzeko prozesuaren zein eutanasiaren inguruko printzipio etikoen eta bizitzaren zentzuaren gaineko eztabaidan.
|
|
|
Hala, beren premiekin sentiberak izan eta erne dauden zaintzaileak dituzten haurrek beren burua onartutzat, balioetsitzat eta besteen afektua lortzeko gaitzat hartu ohi dute. Halaber, haurrek eraikitzen duten BEAren arabera, zaintzaileak haien premiei erantzuteko prest
|
dauden
pertsona fidagarriak dira eta, hortaz, harremanaren inguruko itxaropen positiboak garatzen dituzte.
|
|
|
Maitasunik merezi ez duen eta besteen afektua lortzeko gaitasunik ez duen pertsonatzat hartzen dute beren burua. Eraikitzen duten irudikapenaren arabera, zaintzaileak haien premiei erantzuteko prest ez
|
dauden
pertsona fidagaitzak dira, eta, azkenik, harremanaren inguruko itxaropen negatiboak garatzen dituzte (Bowlby, 1969).
|
|
2014
|
|
|
Rawlinsek (2009) bere artikuluan dio, Edelman Trust Barometer tresnaren bidez eginiko azken neurketen arabera, inkestatuak euren maila berean
|
dauden
pertsonez fidatzen direla, hau da, lagun edo lankideez. Aldiz, gero eta gutxiago fidatzen direla erakunde eta gobernuetako bozeramaileez.
|
|
|
Erosketa eta Kontratazio Publikoarekin agintari publikoek iraunkortasunaren aldeko jarrera erakusteko aukera gehiago ere jasotzen dira 3/ 2011 Legegintzako Errege dekretuaren xedapen gehigarrietan. Horrela, laugarren xedapen gehigarrian, desgaitasunak dituzten langileak dituzten enpresa eta irabazi asmorik gabeko erakundeekin kontratatuari buruzkoan, erakunde kontratatzaileek administrazio klausula berezien agirian esleipen lehentasunak zehaztu ditzakete plantillan desagaitasunen bat duten langileak% 2tik gora dituzten enpresen alde, gizarte bazterketa jasateko arriskuan
|
dauden
pertsonak sustatu eta laneratzen dituzten enpresen alde edo irabazi asmorik gabeko erakundeek aurkeztutako proposamenen alde. Lehentasunak aplikatzeko, enpresa edo erakunde horiek eta beraien proposamenek legeria horretan lehentasuna aplikatzeko ezarritako baldintzak bete behar dituzte; besteak beste, proposamen horiek esleipenerako oinarri gisa balio duten irizpideen ikuspegitik onuragarrienak direnen parekoak izatea.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, esan daiteke autonomia erkidegoek egiten duten lana oso garrantzitsua dela materia honetan, administrazio zentralak gutxieneko batzuk baino ez dituelako ezartzen, eta horiek hobetu ditzakete autonomia erkidegoek, bai Estatuaren aldetik errekonozituta ez
|
dauden
pertsonei prestazioak emanez, bai eta prestazio horien kopurua hobetuz ere.
|
|
|
Printzipio honek bi esanahi ditu: alde batetik, sistema kontributiboan, lanean
|
dauden
pertsonek lan egin ezin duten pertsonen pentsioak finantzatzen dituzte, eta sistema ez kontributiboetan, aldiz, baliabide nahikorik ez duten pertsonen pentsioak zerga orokorren bidez finantzatzen dira. Bestalde, kontuan hartu behar da gaur egun dagoen lurralde dimentsioa, eta, horrela, derrigorrezkoa da autonomia politikoaren eta finantzaketaren gogoeta bateratua egitea.
|
|
|
Erregimen ekonomikoa. Gizarte Segurantzaren Lege Orokorrean azaltzen den bezala, ondareari (kuotak, ondasunak, eskubideak edo edozein motatako baliabideak), finantzaketa iturriei (Estatuaren ekarpenak, behartuta
|
dauden
pertsonen kotizazioak, errentak eta interesak?), aurrekontuei, finantzaketa sistemari, eta erakunde kudeatzaile eta zerbitzu komunen kontratazio erregimenari egiten die aipamen (Monereo Pérez, 2002: 1.974).
|
|
|
Prestazio hauen onuradunei dagokienez, De la Villa-ren eta Desdentado Boneteren iritziz, beharrizan egoeran
|
dauden
pertsonak dira, kontuan izanik beharrizan egoera hori asetzen duen erakundearen baliabideak5 Alonso Olea eta Tortuero Plaza ren ustez, gainera derrigorrezkoa izango da beharrizan egoera eta baliabide ekonomikorik eza ziurtatzea6 Azken joera horri jarraituz gero, prestazio asistentzial hauen eremu pertsonala bi taldetan sailka daiteke:
|
|
|
Espetxeratuta
|
dauden
pertsonen osasun arazoak aztertzea ikerketa lerro bat bilakatu da gaur egun (Elger, 2009). Espetxeratua izateak ondorio fisiko, psikiko eta sozial garrantzitsuak ditu (Courtenay et al., 2001; Elger, 2009).
|
|
|
9 Salhaketa: 1982an sorturiko mugimendua da, atxilotuta
|
dauden
pertsonei eta haien familiei laguntza eskaini eta haien duintasun aldarrikapenaren alde lan egiten duena. Espetxeetako bizi baldintzen egoera ezagutzera eman eta salatzen dute, aholkularitza zerbitzua, zuzenbide eta giza laguntzetan baliabide erabilgarriak bultzatu eta antolatzen egiten dute lan.
|
|
|
Espetxean daudela ahaztu eta jolastu baino ez dute egiten, gainontzeko guztia alde batera utzita. Berdin zaie hiltzaile, lapur edo trafikoarengatik kondenaturik
|
dauden
pertsonekin aritzea, jokatzea baitute helburu. Kalean egingo lituzketen epaiketa horiek guztiak alboratu eta askotariko harreman sareak sortzen dituzte.
|
|
2017
|
|
|
Buruzagi «disidente»en etorrerak kezkatzen zituen nagusiki. «Bigarren kategoriako buruzagitxo hauexek hemen sakabanatuta eta gidari ideologiko gabe
|
dauden
pertsonak elkartu ditzakete»26 Izan ere, falangisten ikuspuntutik, erabat ulertezina baitzen «bigarren kategoriako buruzagitxo disidenteak»? «zinegotziak, kazetariak, idazleak, taldeko nagusiak, etab.»?, behin egotzitako zigorra pairatu ondoren, era normal batean lehengo bizi estilora itzultzea. Horrela, bada, ikerkuntza eta informazio zerbitzuen txostenetan «elementu separatista gorrien» jarrera itxaropentsuen areagotzearen «arazoa» konpontzeko eskakizunak behin eta berriz ageri dira27.
|
|
2018
|
|
|
Gure jendartea jatorri, kultura, ohitura eta abar ezberdinak biltzen dituen nukleo bat da, bertan kokatuta egoteak indar sozial zehatz batzuen elkargunean egotea esan nahi duelarik (Berger, 1998). Nukleo horretan
|
dauden
pertsona guztiak jendartearen eraldaketa prozesuaren barne daude, eta horrek dakarren egokitzapena pairatu dute. Egokitzapen prozesu horrek, aldi berean, gertakari berrien sorkuntza bideratuko du, adibidetzat artikulu honen ardatz har dezakeguna, hau da, lonjen fenomenoa.
|
|
2019
|
|
|
Ez da samurra esatetik ekitera pasatzeko jauzi hori ematea. Horrelako praktika askatzaileak eramatean, kasu honetan feminismoarenari buruz ari gara, baina guztiontzat askatzailea den beste edozein ere aurrera eramatean, bere baitan
|
dauden
pertsonen artean, batzuetan pribilegiatuak daudela onartzea dago. Pribilegiatuak garelako kontzientzia hartzea eta horiei uko egitea ez da erraza izaten, ezta hori gauzatzeko mekanismoak topatzea ere.
|
|
2020
|
|
|
Espainiako Estatuan badago hezteko adinean
|
dauden
pertsonak zentro ofizialetan eskolatzera behartzen duen Konstituzio Auzitegiaren epai bat (133/ 2010 Epaia, 2010eko abenduaren 2koa). Epai horrek jurisprudentzia sortu du eta oztopo da homologatu gabeko hezkuntza eredu alternatiboen alde edo homescholing aren alde egin duten pertsonentzat (Goiria, 2014).
|
|
2021
|
|
|
Horrexegatik pentsatzen dut aztergai honek ematen zuela pauso bat haratago joateko aukera, eta bazela lekua tradizioari geroaldian nola heldu proposatzeko edo behintzat planteatzeko. Izan ere, ikerketaren abiapuntu den arazoaz gain, badira etorkizun hurbilerako aurreikustekoak diren eztabaidak, sexu/ genero sistemaren bitartasunetik at
|
dauden
pertsonei lotuak, adibidez, eta lanean helmugatzat ezarri ez direnak. Horrez gain, lan hau irakurtzean neure buruari galdetu diot ea emakumeok aske izateko beharrezkoa den gizonen parera jartzea, zeren bata bestearen pare jartzeaz ari garenean, beti egiten baitiogu erreferentzia emakumea gizonaren posiziora hurbiltzeari, eta inoiz ez alderantziz.
|
|
2022
|
|
|
Berrikuntza taldetik gertu
|
dauden
pertsona guztietatik 73 izan ziren berrikuntza zer den galdera irekiari erantzun zioten parte hartzaileak. Horietatik, 45(% 63,01) emakumezkoak izan ziren, eta 28(% 36,09), berriz, gizonezkoak.
|
|
|
Datu horiek biztanleriaren txirotzea eta, beraz, proletarizazioa agerian uzten duten arren, argi izan behar dugu proletarizazioa ez dela soilik esfera produktibo edo ekonomikora mugatzen; gure bizitzako esparru guztietan gertatzen ari den prozesu bat da, hainbat adierazpen dituena. Hainbat autorek diote ongizatearen eta bake sozialaren garaiak atzean geratu direla; azken urteetan," gosea, pobrezia, etxerik gabe dauden familiak, lanik gabe
|
dauden
pertsonak edo lan merkatuak pertsona horiek integratzeko dituen zailtasunak" ohiko fenomeno bilakatzen ari dira. Gainera, argi izan behar dugu azken urteetako krisia eta haren ondorioz sortutako arazoak ez direla, askok sinetsarazi nahi diguten bezala, gobernu baten edo bestearen" gestio txarra" ren emaitza, kapitalismoaren kontraesanen ondorioa baizik (Maiso, 2016a).
|
|
|
Benetako pobrezia sufritzen duten pertsona horiez gain, 446.695 pertsona bazterkeria eta pobrezia errealaren arriskuan zeuden. Datu hori 2008koarekin alderatuz gero, ohartuko gara% 16 hazi dela arriskuan
|
dauden
pertsonen kopurua; izan ere, 2008an 385.087 ziren (Eusko Jaurlaritza, 2020). Bestetik, Niño Becerrak zioenarekin lotuz, oso esanguratsua da working poor gisa definitzen den fenomenoaren bilakaera azken urteetan; izan ere, soldatapeko langileen% 13 pobrea da, INEren datuen arabera (Alonso, 2020).
|
|
2023
|
|
|
Bi unibertsitateetako hainbat diziplinak hartzen dute parte, hala nola zuzenbideak, pedagogiak, kriminologiak, biologiak, komunikazioak, administrazioa eta enpresak, ingeniaritzak eta frantses filologiak. Gehienbat graduetako ikasleak eta irakasleak dauden arren, badira graduondoko ikasleak edo doktorego programan
|
dauden
pertsonak ere, nahiz eta horiek gutxiago izan.
|
|
|
EAO (2006): 39/ 2006 Legea, abenduaren 14koa, Autonomia pertsonala sustatzeari eta menpekotasun egoeran
|
dauden
pertsonei arreta emateari buruzkoa. 299 zk., 2006ko abenduaren 15ekoa, 44.142 Eskuragarri:
|
|
|
Azken hamarkadetan izandako aldaketa demografiko, ekonomiko, teknologiko eta soziokulturalek agerian uzten dituzte zaintzaren inguruan gertatzen ari diren eraldaketak, bai nazioartean zein Euskal Herrian (Deusdad et al., 2016; Spasova et al., 2018). Espainiako Estatuan epe luzeko zaintzei loturiko politika eta laguntzak autonomia pertsonala sustatzeari eta mendekotasun egoeran
|
dauden
pertsonei laguntzeari buruzko abenduaren 14ko 39/ 2006 Legeak (Mendekotasunari buruzko Legea) arautzen ditu (EAO, 2006). 2.2 artikuluak honela definitzen du mendekotasuna:
|