|
2010
|
|
|
Estatu alderdiek euren jurisdikziopean
|
dauden
pertsona guztiei ziurtatuko dizkiete, babesa eta baliabide eragingarriak auzitegi nazional eskudunetan eta estatuko beste erakunde batzuetan, arraza bereizkeriazko egintza ororen aurka, halako egintzek konbentzio honen aurka egin eta pertsona horien giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak urratzen dituztenean, bai eta bereizkeria horren ondorioz zein kalte eragin eta kalte horren biktima gisa ...
|
|
|
3.Arau hauste penal baten ondorioz atxilotuta edo preso
|
dauden
pertsona guztiak atzerapenik gabe jarriko dira epailearen edo eginkizun judizialak gauzatzeko legeak baimendutako beste funtzionario baten esku, eta atxilotu edo preso horiek eskubidea izango dute zentzuzko epean epaiketa izateko edo aske gelditzeko.Epaiketa izan behar duten pertsonen aurre neurrizko espetxealdia ez da izan behar erregela nagusia, baina pertsona horien askatasuna berme batzuen me...
|
|
|
2.Delitu bat egiteagatik akusatuta
|
dauden
pertsona guztiek eskubidea dute, errugabeak direla uste izateko, legearen arabera errudun direla frogatzen ez den bitartean.
|
|
|
1.Protokolo honetako estatu alderdi baten jurisdikzioaren mende
|
dauden
pertsonak ez dira hilaraziko.
|
|
|
3.Migrazio arloko xedapenak urratzeagatik iraganbideko estatuan edo enplegurako estatuan atxilotuta dauden langile migratzaileei edo horien familiakoei ostatu emango zaie, ahal den neurrian, kondenatutako pertsonentzako edo epaitzeke
|
dauden
pertsona atxilotuentzako lokaletatik kanpo.
|
|
|
a) Ezkontza adinean
|
dauden
pertsona desgaitu guztiei aitortzea ezkondu eta familia osatzeko eskubidea, ezkongaien adostasun aske eta osoan oinarrituta;
|
|
|
1.Estatu alderdiek neurri eragingarri eta egokiak hartuko dituzte, baita egoera berean
|
dauden
pertsonak babestuta ere, pertsona desgaituek, ahalik eta mailarik handienean, independentzia, gaitasun fisikoa, mentala, soziala nahiz bokazio gaitasuna, eta bizitzako alde guztietan erabateko partaidetza lor ditzaten edo horiei euts diezaieten.Horretarako, estatu alderdiek gaikuntza eta birgaikuntzarako zerbitzu eta programa orokorrak antolatu, indartu edo gehituko dituzte, batik bat, osasunaren...
|
|
2011
|
|
|
3.Estatu alderdiek neurri egingarri guztiak hartuko dituzte, bere jurisdikzio pean
|
dauden
pertsonak eta Protokolo honen kontra erreklutatuak izan badira edo eraso militarretan erabiliak, horiek desmobilizatuak izan daitezen edo beste modu baten bidez zerbitzu militarretik bananduak.Beharrezkoa bada, estatu alderdiek beharrezko laguntza guztia eskainiko diete pertsona horiei, euren errekuperazio fisiko eta psikologikorako zein birgizarteratzeko bidean jartzeko.
|
|
|
Aitortzen du pertsonen salerosketaren biktimak, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurrean bereziki arriskuan
|
dauden
pertsonak direla. Estatuek bermatuko dute pertsonen salerosketaren aurka hartutako neurri guztiak, bereziki salerosketaren biktimei eragiten dieten neurriak, nazioartean onetsitako bereizkeriarik ezaren printzipioen araberakoak izango direla, barne hartua arraza bereizkeriaren debekua eta konpentsazio juridiko egoki baten izatea;
|
|
|
Ikusten ditugu kezka handiz herrialde askotan VIH/ HIES az kutsatuta
|
dauden
pertsonak, eta ustez kutsatuta daudenak ere, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurrean talde ahulen partaideak direla, eta horrek modu negatiboaren eragiten diela horiei, osasun laguntza eta sendagaietara heltzeko gaitasunean; izan ere, helmen hori erro errotik zailtzen du aurrekoak;
|
|
|
Eskatzen die estatuei, halakoa bidezkoa denean, gutxiengo nazional edo etniko, erlijio eta hizkuntza gutxiengoen artean
|
dauden
pertsonak inolako bereizkeriarik gabe hezkuntzara iritsi daitezen bermatzeko neurri egokiak har ditzatela eta halakoa egingarri denean, berezko hizkuntza ikasteko aukera izan dezatela, pertsona horiek arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia modu guztietatik babesteko, aurreko horien objektua izan daitezkeelako;
|
|
|
Gomendioa luzatzen du estatuek barnera dezatela, hori beharrezko den kasuetan, giza eskubideen hitzarmenen arabera sortutako Nazio Batuen organoei aldizkakotasunez aurkeztu beharreko txostenetan, modu egoki batean, bere jurisdikzioaren barnean
|
dauden
pertsona, taldeen kide eta erkidegoen inguruko estatistika informazioa, gehienbat bizitza politikoan parte hartzeari eta euren ekonomia, gizarte eta kultura egoerari buruzko estatistika datuak; informazio hau guztia giza eskubide eta oinarrizko askatasunen inguruko xedapenak kontuan izanda jasoko da, hala nola, informazioa babesteko arauak eta intimitatearen bermeak;
|
|
2012
|
|
|
5.Estatu alderdi bakoitzak kontuan hartuko du neurriak hartzeko aukera, bere barneko zuzenbidearekin bat etorriz, protokolo honen arabera tipifikatutako delituak egiteagatik nahasirik
|
dauden
pertsonei sarrera ukatzeko edo bisa baliogabetzeko.
|
|
|
1.Lan istripuen ondoriozko kalte ordainari buruzko edozein legeria eta hil edo ezindu geratu diren langileen menpe
|
dauden
pertsonentzako kalte ordainak aurreikusten dituen edozein legeria, lurralde interesdunean indarrean dagoena edo indarrean jarriko dena, aplikatuko zaie derrigorrezko eta nahitaezko lana egiten duten pertsonei, langile askeek duten baldintza berberetan.
|
|
|
1.Derrigorrezko eta nahitaezko lanari lotuta
|
dauden
pertsonak ezin izango dira transferitu, salbuespeneko beharrizan kasuetan izan ezik, beste erregio batzuetara, bertan klima eta elikadura baldintzak langileok ohikoak dituztenak baino desberdinagoak direnean, euren osasun arriskuan jarri arte.
|
|
|
Ezinbesteko segurtasun kontsiderazioei kalterik egin gabe, lurralde okupatuan
|
dauden
pertsona babestuak beraiei igorritako banakako laguntza bidalketak jaso ditzakete.
|
|
|
Atxiloketa egin duen potentziaren kontura izango dira barnetegien menpe
|
dauden
pertsonen elikadura, pertsona horiek bizirauteko baliabide nahikoak ez badituzte edo beraien kabuz bizimodua atera ezin badute.
|
|
|
Alderdi kontratugile gorenak beren beregi debekatzen dute beraien burua berain esku
|
dauden
pertsona babestuen sufrimendu fisikoa edo desagertaraztea eragin dezaketen neurri oro erabiltzea.Debeku hau ez da bakarrik aplikatzen erailketari, torturari, gorputz zigorrei, ebaketei eta pertsona babestu baten mediku tratamenduaren arabera behar ez den esperimentu mediku edo zientifikoei, ez bada baita ere agente zibil edo militarrek egindako beste edozein tratu txarrei ere.
|
|
|
Aurretiaz eskaera eginda, potentzia babeslearen ordezkariek aukera izango dute lurraldetik irteteko baimena eskatu duten pertsonei hori ukatzeko arrazoien azalpena jasotzeko, bai eta ahalik eta azkarren egoera horretan
|
dauden
pertsonen izenen zerrenda izateko ere, ez bada horren aurka daudela segurtasun arrazoiak edo interesatuek eragozpenak aurkezten badituzte.
|
|
|
Legeetan, erregelamenduetan edo agindu orokorretan aitortzen bada barneratuek egindako egintzak zigorgarriak direla, baina ekintza berdin horiek zigorgarriak ez direla barneratuta ez
|
dauden
pertsonak egiten dituztenean, ekintza horiengatik diziplina izaerako zigorrak bakarrik ezarri ahal izango da.
|
|
|
...u honetan aipatutako laguntzak, barneratuak sortutako soldatak eta egin zaizkion diru bidalketak.Kendu izan zaizkion kopuruak eta barneratuta dagoen lurraldean indarrean dagoen legeriaren arabera bere eskura gelditze direnak ere bere kontuan sartuko dira.Dagokion lurraldean indarrean dagoen legeriarekin bateragarriak diren erraztasun guztiak emango zaizkio bere familiari edo ekonomikoki bere menpe
|
dauden
pertsonei igortzeko.Kontu horretatik gastu pertsonalentzako beharrezko kopuruak atera ditzake, atxiloketa egin duen potentziak ezarritako mugen barruan.Beti emango zaizkio zentzuzko erraztasunak bere kontua kontsultatzeko edo horren laburpenak lortzeko.Kontu hau potentzia babesleari jakinaraziko zaio hori eskatzen badu eta barneratua doan leku berdinera joango da lekualdaketa kasuan....
|
|
|
Gatazkan dagoen alderdietako batek, babestutako pertsona bat bere biziraupena irabaztea eragozten duen kontrol neurrien menpe jartzen badu, batik bat segurtasun arrazoiak direla eta, pertsona horrek ezin duenean ordaindutako lan bat bilatu bidezko baldintzetan, gatazkan dagoen alderdi horrek pertsona horren eta bere kargura
|
dauden
pertsonen beharrizanak asebeteko ditu.
|
|
|
Babestuta
|
dauden
pertsonak zein potentziaren esku egon eta potentzia horrek uste badu Hitzarmen honetan aipatutako beste kontrol neurriak nahiko ez direla, erabil ditzakeen neurri zorrotzenak nonbaiten egotea behartzea edo barneratzea dira, 42 eta 43 artikuluetako xedapenekin bat etorriz.
|
|
|
Okupatutako lurralde batean
|
dauden
pertsona babestuei ez zaizkie Hitzarmen honen onurak kenduko, edozein inguruabarren ezta edozein arrazoi dela eta, horren arrazoia izanda ere okupazioaren ondorioz gertatutako aldaketa bat, erakundeetan gertatutako aldaketa bat edo dauden lurraldeko Gobernuan gertatutako aldaketa, okupatutako lurraldearen eta potentzia okupatzailearen agintarien arteko akordioagatik, potentzia okupatzaileak egind...
|
|
|
Gatazka baten hasieran jada, eta okupazio kasu guztietan, gatazkan dagoen alderdietako bakoitzak informazio bulego ofizial bat eratuko du, bere esku
|
dauden
pertsona babestuen inguruko datuak jaso eta bidaltzeaz arduratuko dena.
|
|
|
Hitzarmen honek, edozein unetan eta edozein modutan, gatazka edo okupazio kasuan, gatazkan dagoen alderdi baten esku
|
dauden
pertsonak babesten ditu, eta baita potentzia okupatzaile baten esku dauden pertsonak horren herritar izan gabe.
|
|
|
Hitzarmen honek, edozein unetan eta edozein modutan, gatazka edo okupazio kasuan, gatazkan dagoen alderdi baten esku dauden pertsonak babesten ditu, eta baita potentzia okupatzaile baten esku
|
dauden
pertsonak horren herritar izan gabe.
|
|
|
2) artikulu honetan zerrendatutako kategorietako batean barneratuta
|
dauden
pertsonak, euren lurraldean potentzia neutralek edo gerragilea ez denak harrera egin dietenak, eta lurralde hauek, nazioarteko zuzenbidea betez, pertsona horiek barneratzeko betebeharra dutenean, potentzia horiek tratu mesedegarriagoa ematea egoki delako iritziari kalterik egin gabe, 8, 10, 15, 30.5, 58 eta 67 artikuluetako xedapenak salbuetsita, bai eta potentzia babeslearen inguruko xedapenak e...
|
|
|
Arau hau borondatez hausten badu, bere maila edo estatutuko presoei emandako abantailen murrizketa izateko arriskua izango du. Gatazkan dagoen alderdietako bakoitza behartuta egongo da bere jurisdikziopean
|
dauden
pertsona guztiei txartel bat ematera, pertsona horiek gerrako preso bihur daitezkeenean. Txartel horretan ondorengo datuak agertuko dira:
|
|
|
Honek ezinbestekoak direla kontsideratzen dituen finantza eta moneta mugaketei kalterik egin gabe, presoek baimena izango dute atzerrian ordainketak egiteko. Kasu horretan, atxiloketa egin duen potentziak, presoek beraien kargura
|
dauden
pertsonei jiratutako ordainketak egitea erraztuko du bereziki.
|
|
|
d) Neurri egokiak ezartzea buruko gaixotasun edo gaixotasun fisiko batengatik ezinduta
|
dauden
pertsonak birgaitzeko, bereziki, haurrak eta gazteak, ahal dela izan daitezen gizartearentzat baliagarriak, neurri horien artean egon behar dira tratamenduak, protesiak eta beste aparatu teknikoak, heziketa zerbitzuak, lanbide eta gizarte heziketa, prestakuntza eta lanpostu hautazkoa eta gainerako beharrezko laguntza, eta ezinduak euren ezgaitasunengatik bereiziak izan ez daitezen gizarte baldintzak sortzea.
|
|
|
1.Ez dira arriskuan ipiniko, inolako egite edo ez egite bidegabeen bidez, alderdi etsaiaren esku
|
dauden
pertsonen osasuna edo osotasun fisiko edo mentala, edo barneratuak, atxilotuak edo 1 artikuluan aurreikusitako egoera baten ondorioz beste edozein modutan askatasunaz gabetuak izan diren pertsonena. Ondorioz, artikulu honetan adierazten diren pertsonak beraien osasun egoeraren arabera beharrezko edozein egintza mediku ezartzera debekatzen da eta orokorrean onartutako mediku arauekin bat ez datozenak, arau horiek antzeko mediku inguruabarrenak aplikatuko zaizkienak egintza gauzatzen duen alderdiaren nazional diren eta askatasunaz gabeturik ez dauden pertsonei.
|
|
|
1.Ez dira arriskuan ipiniko, inolako egite edo ez egite bidegabeen bidez, alderdi etsaiaren esku dauden pertsonen osasuna edo osotasun fisiko edo mentala, edo barneratuak, atxilotuak edo 1 artikuluan aurreikusitako egoera baten ondorioz beste edozein modutan askatasunaz gabetuak izan diren pertsonena. Ondorioz, artikulu honetan adierazten diren pertsonak beraien osasun egoeraren arabera beharrezko edozein egintza mediku ezartzera debekatzen da eta orokorrean onartutako mediku arauekin bat ez datozenak, arau horiek antzeko mediku inguruabarrenak aplikatuko zaizkienak egintza gauzatzen duen alderdiaren nazional diren eta askatasunaz gabeturik ez
|
dauden
pertsonei.
|
|
|
2.Osasun aireontziak ez dira erabiliko informazio militarra jaso ezta bidaltzeko, eta ez du garraiatuko helburu horietara bideratutako tresneriarik.8 artikuluko f) atalean jasotako definizioan ez
|
dauden
pertsona edo kargamentuak garraiatzea debekatzen zaie. Ez da debekatzen bidaiarien norberaren gauzak ontzian garraiatzea edo nabigazioa, komunikazioak edo identifikazioa erraztera soilik zuzendutako tresneria garraiatzea.
|
|
|
2.Protokolo honen arau hauste larri moduan ulertzen da, Hitzarmenetan arau hauste larri moduan deskribatutako egintzak Protokolo honetako 44, 45 eta 73 artikuluarengatik babestuta dauden kontrako alderdi baten esku
|
dauden
pertsonak, edo Protokolo honek babestutako aurkako alderdiaren zauritu, gaixo edo itsasoan galdutakoen aurka, edo kontrako alderdiaren kontrolpean dauden eta Protokolo honek babesten dituen osasun edo erlijio langileen, osasun unitateen edo osasun garraiobideen aurka.
|
|
|
III. Atala: Gatazkan dagoen alderdi baten esku
|
dauden
pertsonei tratua
|
|
|
Atal honetako xedapenek IV. Hitzarmenean, eta batik bat bere I. eta III. Tituluan, jasotako gatazkan dagoen alderdi baten esku
|
dauden
pertsona zibilen eta izaera zibila duten ondasunen babes humanitarioari buruzko arauak osatzen ditu, bai eta nazioarteko izaera duten gatazka armatuek iraun bitartean oinarrizko eskubideen babesaren inguruan aplikagarri diren nazioarteko zuzenbideko gainontzeko arauak.
|
|
|
1.Protokolo honetako 1 artikuluan aipatzen diren egoeretako batean aurkitzen direnean, gatazkan dagoen alderdi baten esku
|
dauden
pertsonak eta Hitzarmenen eta Protokolo honen arabera tratu mesedegarriagoa ez dutenek, inguruabar guztietan gizatasunez tratatuko dira eta artikulu honetan ezarritako babesa izango dute gutxienez, izaera kaltegarria duen inolako bereizketarik gabe arrazan, kolorean, sexuan, hizkuntzan, erlijioan edo sinesmenetan, iritzi politikoetan edo beste mota batekoetan, jatorri nazional edo sozialean, aber...
|
|
|
1.4 artikuluko xedapenez gain, gatazka armatuarekin zerikusia duten arrazoiak direla eta askatasunaz gabetuta
|
dauden
pertsonei dagokienez, hauek barneratuak edo atxilotuak egon, ondorengo xedapenak errespetatuko dira gutxienez:
|
|
|
4.Askatasunaz gabeturik
|
dauden
pertsonak askatzea erabakitzen bada, erabaki hori hartzen dutenek beharrezko neurriak hartu dituzte halako pertsonen segurtasuna bermatzeko.
|
|
|
5.Borrokaldiak amaitzerakoan, boterean dauden agintariek posible den amnistiarik zabalena ematen saiatuko dira gatazka armatuan parte hartu duten pertsonei edo askatasunaz gabeturik
|
dauden
pertsonei, gatazka armatuarekin zerikusia duten arrazoiak direla eta barneraturik edo atxiloturik daudenak.
|
|
|
1.Estatu alderdi orok zainduko du bere legeriak tortura jasan duen biktimari bermatzea konponketa eta kalte ordain bidezko eta egokirako eskubidea, barnean direla biktimaren birgaikuntza ahalik osoenerako baliabideak.Tortura egintzaren ondorio gisa biktimaren heriotza gertatuz gero, horren kargupean
|
dauden
pertsonek kalte ordaina jasotzeko eskubidea izango dute.
|
|
|
...uko gaixotasuna duten pertsona guztiek dute eskubidea eskubide zibil, politiko, ekonomiko eta sozialak egikaritzeko, horiek aitortuta baitaude Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean, Ekonomia, Gizarte, eta Kultura eskubideen Nazioarteko Itunean, Eskubide zibil eta politikoen Nazioarteko Itunean eta beste instrumentu egokietan, dela Ezinduen Eskubideen Adierazpenean, dela atxilotuta edo kartzelan
|
dauden
pertsonen babeserako Printzipioen multzoan.
|
|
|
1.Printzipio hau zigor delituak egiteagatik espetxealdi zigorrak betetzen
|
dauden
pertsonei aplikatuko zaie edo atxilotuak izan direnei, euren kontra egindako prozeduren edo zigor ikerketen barruan, eta zehaztutakoaren arabera susmoa bada buruko gaixotasuna dutela.
|
|
|
...sona horien aurkako bereizkeria forma guztiak ezabatzeari eta giza eskubideen instrumentuak indartu eta modu eraginkorragoan horiek aplikatzeari ere.Estatuen betebeharra da neurri egokiak onestea eta horiei eustea nazio mailan, bereziki, hezkuntza eta osasun alorretan eta gizartearen babes alorrean, zertarako eta, biztanleriaren talde ahulenen eskubideak sustatzeko eta babesteko eta talde horietan
|
dauden
pertsonen parte hartzea ziurtatzeko, euren arazoei irtenbide bat emateari begira.
|
|
|
...io ikerketa bat genomaren inguruan, horrek haren osasunerako onura zuzena ekartzen duenean, betiere legeak xedatutako baimen eta babes neurriak gordeta.Osasunarentzat aurreikusteko moduko onura zuzenik eragiten ez duen ikerketa bakar bakarrik egingo da salbuespen kasuetan, kontu handiz eta betiere interesdunari gutxieneko arrisku eta hertsadura eraginda edo ikerketa horrek, adinagatik talde berean
|
dauden
pertsonen osasunean edo genetika baldintza berberak dituzten pertsonen osasunean onura eragiten badu, legeak ezarritako baldintzak betetzen baditu eta norbanakoen giza eskubideak babestearekin bateragarria bada.
|
|
|
1.Estatuari dagokio neurriak hartzea, legegintzazkoak, administratiboak nahiz beste izaera batekoak, bere jurisdikziopean
|
dauden
pertsonen artean sustatzeko euren eskubide zibilak, politikoak, ekonomikoak, sozialak eta kulturalak.
|