|
2002
|
|
|
Ekimen honen bidez, zetazeo horiek desagertzeko mehatxuak murriztu nahi dira. Izan ere, espezia hori dagoeneko IUCNn (Naturarentzako Mundu Batasuna) galzorian
|
dauden
espezieen zerrenda gorrian “arrisku larrian” sartu da. Itsas vakita munduko mazoparik txikiena da, 1,49 metroko luzera maximoa du, jatorriz Mexikokoa da eta Kaliforniako Golkoan bizi da.
|
|
2003
|
|
|
Naturarako Mundu Elkartearen arabera (UICN), hamar txoritik bat eta ugaztunen %25 galzorian
|
dauden
espezieen Zerrenda Gorrian daude, eta beste espezie askoren bi heren ere arriskuan epigrafean aurki daitezke.
|
|
|
Dortoken kopurua %50 eta %80 artean jaitsi da azken 40 urteetan, eta itsas behiena, berriz, Queenslandeko kostaldearen parean, 1960an zegoenaren %3 baino ez da. Animalia hori, sirenen legendaren jatorria esaten dena, arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorrian dago, eta mende laurden batean desager liteke, kontserbazio ekimenak indartzen ez badira, Nazio Batuen Ingurumen Programaren (NBIP) arabera. “Dugongs” en aditua den Helene Marsh ek azaltzen du Dorre Itsasartearen aborigenek urtero milako bat ehizatzen dutela, nahiz eta gaur egungo populazioek 154ko urteko ehiza besterik ezin duten onartu.
|
|
2004
|
|
|
Arriskuan
|
dauden
Espezieen Zerrenda Gorriak iaz baino 3.300 gehiago ditu
|
|
2007
|
|
|
Baina ondasun horietako batzuk arrisku larrian daude hainbat arrazoirengatik. 1996 urtean, Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundeak Pottoka sartu zuen galtzeko bidean
|
dauden
espezieen zerrendaren barruan. Aralarko pottokak, esaterako, duela 30 urte desagertu ziren bertatik.
|
|
|
Tratatu honetan, erakundeek babesteko konpromisoa hartzen duten animalia eta landare espezieak (perretxikoak ez dira agertzen) sartzen dira. Horretarako, ikertzaileen lan nagusia, erakundeetako arduradunak perretxikoen garrantzi ekologikoaz konbentzitzeaz gain, Europan mehatxatuen
|
dauden
espezieen zerrenda gorria egitea izango litzateke. Alde horretatik, batzorde hispaniar luso bat sortu da lan horretaz arduratzeko, eta datorren urtean hasierako zerrenda bat izan lezake.
|
|
2008
|
|
|
Marrazo mailua da mehatxatuenetako bat. Aurten desagertzeko zorian
|
dauden
espezieen zerrendan (UICN) agertuko da. Baum ek zehaztu zuen gaur egun nazioarteko uretan marrazoen arrantza ez dagoela inongo agintarik mugatuta, NBEren ebazpen batek izan ezik, horrek murrizketak ezartzeko eskatzen baitu.
|
|
|
Desagertzeko arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorrian daude koralak. Klima aldaketak eta kutsadurak eragin dute koralezko uharrien herenak desagertzeko arriskuan egotea.
|
|
2009
|
|
|
Ekologistek zero kuota eskatu dute, eta atun mota hori arriskuan
|
dauden
espezieen zerrendan sartzea.
|
|
|
Atlantikoko hegats urdineko atunaren erauzketa kuota (sushiaren kontsumitzaileek asko baloratzen duten arrain erraldoia) heren bat murriztuko da, Atlantikoko Atuna Kontserbatzeko Nazioarteko Batzordeko (ICCAT) 48 estatu kideek lortutako akordioaren arabera. Hala ere, erabaki hori “desegokitzat” jo zuten ingurumena babesten duten erakundeek, zero kuota eskatzen baitute eta atun mota hori arriskuan
|
dauden
espezieen zerrendan sartzea eskatzen baitute. Arrain horren urteko kuota 13.500 tonakoa izango da 2010ean, 2009an onartutako 19.950 tonen ordez.
|
|
2012
|
|
|
Mundu osoko espezieen bideoak, irudiak eta audioak eskaintzen ditu web orriak. Haren lehentasunetako bat da arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorriko espezieen ikus entzunezko profilak osatzea. Wildscreen GKE britainiarrak sustatu du ARKive.
|
|
|
Oihaneko erregea hamabost urte baino gutxiagoan desager liteke. Arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorriaren arabera, lehoia egoera ahulean dago, eta aditu batzuen ustez, haren egoerak okerrera egiten du urtetik urtera. Ehiztariek 100.000 euro inguru ordain ditzakete “trofeoa” lortzeagatik, beren habitata suntsitzeagatik edo beste animalia batzuen gaixotasunak transmititzeagatik.
|
|
|
Ehiztari batek 100.000 euro inguru ordain ditzake egoitza New Yorken duen Panthera felino handien erakunde kontserbazionistako “trofeoa” lortzeko. Ehiztari horietako asko estatubatuarrak direnez, iaz Estatu Batuetako erakunde ekologista talde batek Afrikako lehoia Estatu Batuetako arriskuan
|
dauden
espezieen zerrendan sartzeko eskatu zion gobernuari. Hala, ehizatu diren lehoien inportazioa geldiaraz daitekeela uste dute.
|
|
2013
|
|
|
«Egiten duten polinizazioa funtsezkoa da ekosistema naturaletarako eta nekazaritzarako». Natura Babesteko Nazioarteko Batasunean (UICN) Arriskuan
|
dauden
Espezieen Zerrenda Gorriak tximeleten atzerakada ere adierazten du. Txosten horren arabera, espezie ezagunen herena jaitsi egin da, horietako batzuk endemikoak dira eta bakarrak munduan.
|
|
2014
|
|
|
Jainkoa itzuli da desagertze bidean
|
dauden
espezieen zerrendara.
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, beharrezkoa litzateke legez kanpo uztea eta erabat debekatzea ehiza eta kontrabandoa. Ehiztari horietako asko estatubatuarrak direnez, herrialde horretako hainbat talde ekologista beren gobernuari eskatu diote Afrikako lehoia Estatu Batuetako arriskuan
|
dauden
espezieen zerrendan sar dezatela, haien inportazioa geldiarazteko. Irudia:
|
|
|
Hala ere, adituek gogorarazi dute indarberritzea motela dela, eta zeregin horiek mantendu egin behar direla. Arriskuan
|
dauden
Espezieen Zerrenda Gorria planetako landare eta animalia espezieen kontserbazio egoerari buruzko munduko sailkapen lanik osoena da. Haren arduradunak Natura Kontserbatzeko Nazioarteko Batasuna (UICN) dira, eta BirdLife International izan dute hegaztien egoera ebaluatzeko.
|
|
|
Munduko hegaztien egoerak okerrera egin du. Hala erakusten du arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorriak; izan ere, 2015 urtean, “arrisku kritikoan” dauden 1.300 hegazti espezie baino gehiago sailkatu ditu, haien historiako kopururik handiena. Artikulu honek Hegaztien Zerrenda Gorriko (2015) datu nagusiak, Espainian arriskuan dauden animalien egoera eta arriskuan dauden espezieen kontserbazioak funtzionatzen duela adierazten du.
|
|
|
datu nagusiak Irudia: Marietjie Froneman Berriki eguneratu da Arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorriak munduko hegaztien egoerak okerrera egin duela erakusten du. 1.300 espezie baino gehiago mehatxupean daude oro har, eta horietatik 218 «arrisku kritikoan» daude (zerrendako terminologiaren arabera, CR), eta, ondorioz, oso arrisku handia dute etorkizun hurbilean desagertzeko; 416 «arriskuan» (EN); eta 741 «kalteberak» (VU).
|
|
2016
|
|
|
Horretarako, oinarrizkoa da guztion laguntza, kontsumitzaileak barne. Artikulu horrek adierazten du arriskuan
|
dauden
espezieen zerrenda gorria hazten ari dela, mehatxu nagusiak zein diren eta zer egin daitekeen zerrenda gorriari buruzko datu nagusiez gain.
|
|
|
Arriskuan
|
dauden
Espezieen Zerrenda Gorria Irudia: Steve Slater/ Wildlife Encounters Naturarentzako Mundu Batasunak (UICN) 1964an abian jarri zuen zerrenda gorriak espezieen munduko egoerari buruzko informazioa ematen du hainbat arrisku mailatan.
|
|
2020
|
|
|
Aurretiaz AIEE horrekin tratatutako abelburuen gorpuak jan zituzten, eta horrek giltzurrun hutsegite larria eta heriotza eragin zien [10]. 2004 urtean sartu zen espezie hori galzorian
|
dauden
espezieen zerrendan, arrisku larria izeneko kategorian, eta han jarraitzen du gaur egun ere [11].
|
|
2023
|
|
|
Txintxillen ilajea oso leuna eta trinkoa zenez, berokiak egiteko industriaren ustiapenaren biktima izan ziren, eta horrek desagertzear jarri zituen. Natura Kontserbatzeko Nazioarteko Batasunaren (UICN) arabera, populazioa %90 murriztu zen hiru belaunalditan, hau da, 15 urteko epean, eta horrek arriskuan
|
dauden
espezieen zerrendan jarri zituen animalia horiek. Aurreko mendearen amaieran, zimitzak maskoten fama hartzen hasi ziren, beren bizitza babesteko balio izan zuen rol aldaketa.
|